၁၃-လောကဝဂ်

၈-တိံသဘိက္ခုဝတ္ထုပါဠိဂါထာ

၃၅၃။ ဟံသာဒိစ္စပထေ ယန္တိ, အာကာသေ ယန္တိ ဣဒ္ဓိယာ၊
နီယန္တိ ဓီရာ လောကမှာ, ဇေတွာ မာရံ သဝါဟိနိံ။

ဟံသာ၊ ရေတွင်ကျက်စား, ဟင်္သာများတို့သည်။ အာဒိစ္စပထေ၊ နေလမ်းခေါ် တွင်, ထက်ကောင်းကင်၌။ ယန္တိ၊ လိုရာစခန်း, အရောက်လှမ်း၍, ပျံသန်းသွားကုန်၏။ (ဣဒ္ဓိမန္တာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်မျိုး, ပွားတိုးကျွမ်းကျင်, တန်ခိုးရှင်တို့သည်။) ဣဒ္ဓိယာ၊ မိမိပိုင်စိုး, ကိုယ့်တန်ခိုးဖြင့်။ အာကာသေ၊ ရေးခြစ်မထင်, ထက်ကောင်းကင်၌။ ယန္တိ၊ လိုရာစခန်း, အရောက်လှမ်း၍, ကြွမြန်းသွားလေကုန်၏။ ဓီရာ၊ မဂ်ဖိုလ်ပညာ, အမြင်သာဘိ, ပညာ ရှိတို့သည်။ သဝါဟိနိံ၊ ကာမအရတိ, စရှိညစ်ဆိုး, ဆယ်မျိုးသော စစ်တပ်နှင့် တကွဖြစ် သော။ မာရံ၊ ခြောက်ထပ်နတ်မျိုး, သူတန်ခိုးဖြင့်, လွှမ်းမိုးပိုင်နင်း, မာရ်နတ်မင်းကို။ ဇေတွာ၊ အရဟတ္တမဂ်, ဓားသန်လျက်ဖြင့်, ခုတ်ထွက်ဖျက်ဆီး, အောင်နိုင်ပြီး၍။ လောကမှာ၊ လောကညွတ်ကွင်း, ဝဋ်အတွင်းမှ။ နီယန္တိ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်, ထွက်မြောက် တော်မူကြကုန်၏။ (ပါ-၁၇၅)

၂။ ဣဒ္ဓိယာ။ ။ ဣဇ္ဈနံ ဣဒ္ဓိ၊ ဣဇ္ဈန္တိ ဝါ သတ္တာ ဧတာယ ဣဒ္ဓါ ဝုဒ္ဓါ ဥက္ကံသဂတာ ဟောန္တီတိ ဣဒ္ဓိ(နီတိဓာတု-၂၃၁)၊ ယန္တိ၏ ကတ္တားလုပ်၍ “ဣဒ္ဓိယာ-တန်ခိုးရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်၊ အာကာသေ-၌၊ ယန္တိ-ကုန်၏”ဟုလည်း ပေးကြ၏၊ “ဣဒ္ဓိ+ယေသံ အတ္ထီတိ ဣဒ္ဓိယာ၊ [ဣဒ္ဓိ+ ဣယ၊]”ဟု ပြု၊ သို့သော် ယန္တိ၏ ကတ္တားကို “ယေသံ ဣဒ္ဓိပါဒါ သုဘာဝိတာ၊ တေပိ”ဟု ဖွင့်သော ကြောင့် ဣဒ္ဓိယာကို ကတ္တားပုဒ်ကြံခြင်းမှာ အကြံလွန်ဟန်တူ၏၊ ယန္တိ၏ ကတ္တားကို အဋ္ဌကထာ အတိုင်းထည့်၍သော်လည်းကောင်း နောက်ပါဒမှ ဓီရာကို ယူ၍သော်လည်းကောင်း ပေးနိုင်သည်။

၁။ နီယန္တိ။ ။ နီ+အ+အန္တိ၊ ကွစိ ဓာတုဖြင့် ယ-လာ၊(နိဒီ-၃၉၂- ခီယတိရှု)၊ “နီ+ဒိဝါဒိ ယ+အန္တိ”ဟုလည်း ဆို၏(တိပိဓာန်)၊ နိဒီ-၃၈၉၊ နီတိသုတ္တ-၁၀၄၆သုတ်အလို နီ+ယာ+အ+အန္တိ၊ ယဒွေဘော်လာ, နီ၌ ရဿပြု၍ “နိယျန္တိ”ဟု ရှိစေလို၏၊ ဤ၌ ယဒွေဘော်မလာဘဲ “နီ+ယာ+အ+ အန္တိ”ဖြင့် ပြီးသည်ဟု ယူရာ၏။

တိံသဘိက္ခုဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။