ပရမတ္ထသံခိပ်/ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း

by လယ်တီဆရာတော်

သီလဝိသုဒ္ဓိ, စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ, ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ, ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ, မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ, ပဋိပဒါ ဉာဏဒဿန ဝိသုဒ္ဓိ, လောကုတ္တရ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ ၇-ပါး )

သီလဝိသုဒ္ဓိ

၆၁၁။ အဓိသီလ၊ စိတ္တ, ပညာ၊ သာသနာ၊ သိက္ခာ သုံးပါးမှတ်။
၆၁၂။ အာဒိဗြဟ္မ၊ စရိယနှင့်၊ ထိုမှတစိ၊ အဘိသမာစာရိက၊ ဤနှစ်ဝ၊ သီလ သာသနာ။
၆၁၃။ အာဇီဝဋ္ဌ၊ အကျဉ်းပြ၊ ဗြဟ္မ အာဒိသာ။
၆၁၄။ ကာယ သုံးလီ၊ လေး ဝစီ၊ အာဇီ ရှစ် သမ္မာ။
၆၁၅။ ကျင့်ဝတ် ဓုတင်၊ အမွမ်းတင်၊ ဖြူစင် ဘိသမာ။
၆၁၆။ ပါတိမောက္ခ၊ သံဝရနှင့်၊ ဇီဝပါရိ၊ သုဒ္ဓိ တလစ်၊ ပစ္စယသန်၊ နိဿိတန်တည့်၊ ခြောက်တန် ဣန္ဒြေ၊ လုံခြုံစေမှု၊ သုဒ္ဓိစု၊ စတုလေးလီဖြာ။
သီလဝိသုဒ္ဓိ ပြီး၏၊

---------

ကမ္မဋ္ဌာန်း-၄၀

၆၁၇။ မြေ, ရေ, မီး, လေ၊ ညို, ရွှေ, နီ, ဖြူ၊ ပေါက်, လင်းဟူ၊ ဆယ်ဆူ ကသိဏာ။
၆၁၈။ ရောင်, ညို, ပြည်, ပြတ်၊ ခဲအပ်, ပစ်ထား၊ ဓားဖြတ်ပစ်ရေး၊ သွေးယို, ပိုးစု၊ အရိုးစု၊ ဆယ်ခု အသုဘာ။
၆၁၉။ ဗုဒ်, ဓမ်, သံ, သီ၊ စာဂီ, ဒေဝတာ၊ သမာ-ဥပ၊ မရဏနှင့်၊ ကာယဂတာ၊ အာနာပါ၊ ဆယ်ဖြာ နုဿတိ။
၆၂၀။ မေ, က, မု, ဥ၊ ပွားများမှု၊ လေးခု ပမညာ။
၆၂၁။ အာဟာရတွင်၊ ရွံဘွယ်လျှင်၊ မှတ်ထင် ဧက် သညာ။
၆၂၂။ ဓာတ်ကြီးလေးခု၊ ပိုင်းခြားမှု၊ စတု ဝဝတ္ထာ။
၆၂၃။ အာ, ဝိဉ်, အာ,နေ၊ ဤ လေးထွေ၊ မှတ်လေ အရူပါ။
ကမ္မဋ္ဌာန်း ၄၀- ပြီး၏၊

----------

သပ္ပါယအပြား

၆၂၄။ ရာ, ဒေါ, မော, ဝိ၊ သဒ်, ဗုဒ္ဓိ၊ စရိ ဤခြောက်ဖြာ။ 
၆၂၅။ အသု, ကာယ၊ ဆဲ့တဝ၊ ရာဂ လျော်လှစွာ။
၆၂၆။ အဆင်း, မည၊ ရှစ် ဌာန၊ ဒေါသ လျော်လှစွာ။
၆၂၇။ အာနာပါန၊ အလျော်ကျ၊ မောဟ, ဝိတက်သာ။
၆၂၈။ မရဏ နှင့်၊ ဥပသမာ၊ သညာ တဖန်၊ ဝဝတ္ထာန်၊ လေးတန် ဗုဒ္ဓိသာ။
၆၂၉။ နုဿတိ ဆ၊ သဒ္ဓါ ကျ၊ သေသ အားလုံးသာ။
၆၃၀။ ကသိုဏ်း ကြီးမူ၊ မောဟယူ၊ ငယ်မူ ဝိတက်သာ။
သပ္ပါယအပြား ပြီး၏၊

---------

နိမိတ် အပြား

၆၃၁။ ပရိကမ္မ၊ ဥဂ္ဂဟတည့်၊ ပဋိဘာဂါ၊ ဤ သုံးဖြာ၊ ထင်လာ နိမိတ်တည်း။
၆၃၂။ လေးဆယ်လုံးမှာ၊ ရှေ့နှစ်ဖြာ၊ လျော်စွာ ရသတည်း။
၆၃၃။ ကသိုဏ်း, သုဘာ၊ ကာ, အာနာ၊ ပဋိဘာဂတည်း။
နိမိတ်အပြား ပြီး၏၊

---------

ရူပစျာန်

၆၃၄။ ပရိ, ဥပစံ၊ အပ္ပနံ၊ သုံးတန် ဘာဝနာ။
၆၃၅။ ပရိ, ဥဂ်မူ၊ ပရိ ယူ၊ ဘာ မူ ဥ, အပ် သာ။
၆၃၆။ နုဿတိ ရှစ်၊ သညာ ဧက်၊ တလှစ် ဝဝတ္ထာ။
၆၃၇။ ပရိ, ဥပ၊ နှစ်ခုမျှ၊ ရထိုက် ဘာဝနာ။
၆၃၈။ အကြွင်း သုံးဆယ်၊ အာရုံဝယ်၊ သုံးသွယ် ဘာဝနာ။
၆၃၉။ က, သု, ကာ, အာ၊ ပမညာ၊ ရူပါ သုံးဆယ် အပ်။
၆၄၀။ သညာ တတန်၊ ဝဝတ္ထာန်၊ ရှစ်တန် နုဿတိ။
၆၄၁။ ဘာဝနာ သုံးတန်၊ ဖြစ်ပွားဟန်၊ မှတ်ရန် ဤသို့တည့်။
၆၄၂။ ပရိ အစ၊ ဥဂ္ဂဟ အလယ်၊ နှစ်သွယ် ရှုဘိ၊ သမာဓိ၊ ပရိကမ္မသာ။
၆၄၃။ ပဋိဘာဂ၊ ထင်လာက၊ နီဝရဏကွာ။
၆၄၄။ နီဝရဏ၊ ကွာတုံက၊ ဥပစာရလာ။
၆၄၅။ ထိုနောက် ဖန်ဖန်၊ ပွားတုံပြန်၊ ပ-စျာန် အပ္ပနာ။
၆၄၆။ အာဝဇ္ဇနံ၊ အာပဇ္ဇန် ၂၊ ဓိဋ္ဌာန်, ဝုဋ္ဌာန။
၆၄၇။ ပစ္စဝေက္ခန်၊ ဤ ငါးတန်၊ လျင်မြန် လိုတိုင်းရ။
၆၄၈။ ရှေးရှေး စျာနင်၊ ပယ်စွန့်လျှင်၊ အစဉ် နောက်စျာန်ရ။
ရူပစျာန် ငါးပါး ပြီး၏၊

------------

အရူပစျာန်

၆၄၉။ အာရုံ ပြောင်းကာ၊ ပွားတုံပါ၊ လေးဖြာ အရူပ။
အရူစျာန် ပြီး၏၊

------

အဘိညာဉ်

၆၅၀။ ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ ဒိဗ္ဗ နှစ်ထွေ၊ စေတောပရိ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါ၊ ယထာကမ္မံ၊ နာဂတံသ၊ ဤ သတ္တ၊ မှတ်ကြ အဘိညာ။
၆၅၁။ ပါဒကစျာန်၊ အဓိဋ္ဌာန်နှင့်၊ တဖန် ပါဒက၊ စတုတ္ထ၊ ကျတုံ အဘိညာ။
စိတ္တ ဝိသုဒ္ဓိ ပြီး၏၊

-------------

ဒိဋ္ဌိ ဝိသုဒ္ဓိ

၆၅၂။ လက္ခဏနှင့်၊ ရသ နှစ်ခု၊ ပစ္စုပဋ္ဌာန်၊ ပဒဋ္ဌာန်၊ သိမ်းရန် နာမ်နှင့် ရုပ်။
၆၅၃။ လေးချက် ပိုင်ပိုင်၊ ပိုင်းခြားနိုင်က၊ သတ္တ, ဇီဝ၊ အတ္တ အယူ၊ ကင်းစင်ဖြူ၊ မှတ်ယူ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ။

ကင်္ခါဝိတရဏ ဝိသုဒ္ဓိ

၆၅၄။ နာမရူပ၊ သင်္ခါရ၏၊ ပဋိစ္စဓာတ်၊ သမုပ္ပါဒ်ကို၊ အထပ် ထင်ထင်၊ ပိုင်ပိုင်မြင်က၊ ကင်္ခါယုံမှား၊ ဆဲ့ခြောက်ပါးနှင့်၊ ရှစ်ပါးဝိစိ၊ ဒိဋ္ဌိ ဖြာဖြာ၊ ကင်စင်းကွာ၊ ကင်္ခါဝိတရဏ ဝိသုဒ္ဓိ။

ဝိပဿနာဉာဏ် ၁၀-ပါး

သမ္မသနဉာဏ်, ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်, ဘင်္ဂဉာဏ်, ဘယဉာဏ်, အာဒိနဝဉာဏ်, နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, မုစ္စိတုကမျတာဉာဏ်, ပဋိသင်္ခါဉာဏ်, သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်, အနုလောမဉာဏ်။

(ဝိပဿနာဉာဏ် ၁၀-ပါး။)

၆၅၅။ ခန္ဓာဒိနည်း၊ ဖွဲ့စည်းပြီးခါ၊ သုံးဖြာ လက္ခဏ၊ သုံးသပ်ရ၊ သမ္မသနဉာဏ်။
၆၅၆။ ဖြစ်ပွား ပျက်မှု၊ အစုံရှု၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်။
၆၅၇။ အပျက်ကိုသာ၊ ရှုတုံပါ၊ သညာ ဘင်္ဂဉာဏ်။
၆၅၈။ အပျက်မြင်က၊ ဘယမစ္စု၊ ပျက်မှုခပင်း၊ ဘေးသေး မင်းဟု၊ ကြောက်ခင်း ထွေထွေ၊ ရှုတုံပေ၊ မှတ်လေ ဘယဉာဏ်။
၆၅၉။ ကြောက်ဖွယ်ခပင်း၊ မြင်တုံလျှင်းက၊ ဘေးဘယမျိုး၊ ရုပ်နာမ်ဆိုး၌၊ ကိုးရာမရှိ၊ ခက်မှန်းသိ၊ အာဒိနဝဉာဏ်။
၆၆၀။ ကိုးရာမထင်၊ ခက်ပုံမြင်က၊ မရွှင်မလန်း၊ စိတ်ကုန် ခန်း၍၊ မချမ်းမမြေ့၊ ငြီးငွေ့သောထွေ၊ စိတ်အနေ၊ မှတ်လေ နိဗ္ဗိဒံ။
၆၆၁။ ငြီးငွေ့ အားသန်၊ စိတ်ပူပန်က၊ လျင်မြန်တစိ၊ လွတ်လိုဘိ၊ မုစ္စိတု ကမျတာဉာဏ်။
၆၆၂။ လွတ်လိုလှ၍၊ လွတ်ရတဲ့ငှာ၊ ဘာဝနာ လေးဆယ်၊ အကျယ်ဖြန့်ချိ၊ အားတိုက်ဖိ၊ ပဋိသင်္ခါဉာဏ်။
၆၆၃။ အားတိုက်ရှု၍၊ လွတ်မှု လွတ်ရန်၊ အမြင်သန်က၊ ရုပ် နာမ်ဓမ္မ၊ သင်္ခါရဝယ်၊ မတွယ်သမှု၊ လျစ်လျူ ရှု၊ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်။
၆၆၄။ မဂ်ရောက် လိုသော်၊ အဆော် အနှူး၊ မဂ်လေး ဦးအား၊ အထူးလျော်မှု၊ ကျေးဇူးပြု၊ အနုလောမဉာဏ်။ ဝိပဿနာဉာဏ် ၁၀-ပါး ပြီး၏၊

---------

မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏ ဒဿနဝိသုဒ္ဓိ စသော ၃-ပါး

၆၆၅။ ဥဒယဉာဏ်၊ ရင့်သန်တုံလတ်၊ ဖြစ်လာတတ်၊ ဆယ်ရပ် အန္တရာယ်။
၆၆၆။ အရောင်, ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ နှစ်ဖြာ၊ သဒ္ဓါ, ဝီရိယ၊ သုခ, ဗုဒ္ဓိ၊ နိကန္တိ နှင့်၊ သတိ, ဥပေက္ခာ၊ ဤဆယ်ဖြာ၊ မှတ်ပါ အန္တရာယ်။
၆၆၇။ ထိုဆယ်ချက်တွင်၊ မဂ်အထင်ကို၊ ပယ်ထွင်ရှင်းကာ၊ အလင်းသာ၊ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ။
၆၆၈။ ဥဒယဉာဏ်၊ တဖန်ပျိုးကာ၊ ကိုးဖြာ ဉာဏ်စဉ်၊ စခန်းထွင်၍၊ အမြင်လင်းဘိ၊ ထိုးထွင်းသိ၊ ပဋိပဒါ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ။
၆၆၉။ သင်္ခါရုနှင့်၊ အနုလောမ၊ ဉာဏ် နှစ်ဝ၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီလည်း ခေါ်သတည်း။
၆၇၀။ ဝုဋ္ဌာနဂါမ်၊ လွန်ရင့်သန်က၊ နိဗ္ဗာန်ပေါက်ကာ၊ မဂ်ရောက်လာ၊ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ။

မဂ်တက်စဉ်

၆၇၁။ သိ, ပယ်, ဆိုက်, ပွား၊ လေးပါး အချက်၊ တပြိုင်နက်၊ မဂ်၏ ကိစ္စတည်း။
၆၇၂။ ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိ၊ ပယ်သတ်ဘိ၊ အာဒိ မဂ်သောတာ။
၆၇၃။ မဂ်, ဖိုလ်, နိဗ္ဗာန်၊ ပယ်ကြွင်းကျန်၊ နှစ်တန်ကိလေသာ။
၆၇၄။ အစဉ်သမှု၊ အမြင်ရှု၊ ငါးခု ပစ္စဝေက္ခဏာ။
၆၇၅။ ထက်မဂ်ကိုလျှင်၊ မရောက်ခင်၊ ဖိုလ်လျှင်လည်း လျောင်းရာ။
၆၇၆။ ကာ, ဗျာ, နှစ်ထွေ၊ အကျန်ချွေ၊ ရောက်လေသကဒါဂါ။
၆၇၇။ ကာ, ဗျာ, နှစ်ထွေ၊ အကုန်ချွေ၊ ရောက်လေအနာဂါ။
၆၇၈။ သဗ္ဗကိလေ၊ အကုန်ချွေ၊ ရောက်လေ အရဟတ္တာ။ 
ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိခန်း ပြီး၏၊

---------

ဝိမောက္ခ စသည်

အနိမိတ္တ ဝိမောက္ခ, အပ္ပဏိဟိတ ဝိမောက္ခ, သုညတ ဝိမောက္ခ။ ၆၇၉။ ဝိမောက္ခ နက်၊ ကျွတ်လွတ်ချက်၊ ဖိုလ် မဂ် မည်သညာ။ အနိမိတ္တာနုပဿနာ, အပ္ပဏိဟိတာနုပဿနာ, သုညတာ နုပဿနာ (ဝိမောက္ခမုခ ၃-ပါး။)

၆၈၀။ ဝိမောက်မုခ၊ တံခါးဝ၊ အရ လက္ခဏာ။
၆၈၁။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ၊ ဉာဏ်ဆိုက်ဘိ၊ ဝိမု နယ်အပါ။
၆၈၂။ အနိမိတ္တ၊ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ-ပဏိဟိတာ။
၆၈၃။ အနတ္တမူ၊ သုညယူ၊ သုံးဆူ နုပဿနာ။
၆၈၄။ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ၊ အင်္ဂါ ကြီးငယ်၊ ဆန်းတကြယ်၊ မှတ်ဖွယ် နိမိတ္တာ။
၆၈၅။ အကုန်နိမိတ်၊ ပျောက်အောင် ကြိတ်၊ အနိမိတ္တသာ။
၆၈၆။ အတင့် အတယ်၊ အဖွယ်အရာ၊ မင်္ဂလာ, သုဘ၊ သုခ, ဣဋ္ဌ၊ ထင်သမျှ၊ မှတ်ကြ ပဏိဟိတာ။
၆၈၇။ အကုန် ပဏိဟိ၊ ပျောက်စေဘိ၊ အပ္ပဏိဟိတာ။
၆၈၈။ နတ်, လူ, ဗြဟ္မာ၊ ငါ, သူတပါး၊ ယောကျ်ား မိန်းမ၊ ပုဂ္ဂလနှင့်၊ စိုးရ ပိုင်နိုင်၊ ခံ့ခိုင် မြင့်ရှည်၊ သက်ဆုံးတည်ဟု၊ အားစည် သမျှ၊ အနန္တ၊ အတ္တ, ဇီဝ, သာ။
၆၈၉။ အတ္တ, ဇီဝေ၊ ပျောက်ကင်းစေ၊ မှတ်လေ သုညတာ။
၆၉၀။ သူ့တံခါးမှ၊ ပေါက်ရောက်က၊ မောက္ခ သူ့ မဂ်သာ။
ပိုဒ်ပေါင်းရှစ်ဆယ်၊ လင်္ကာခြယ်၊ ဤဝယ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပြီး။
ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း ပြီး၏၊

---------------