ပသေနဒိကောသလဝတ္ထုဂါထာ
၁၅-သုခဝဂ်
၆-ပသေနဒိကောသလဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
မဟာဝရာဟောဝ နိဝါပပုဋ္ဌော, ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘမုပေတိ မန္ဒော။
ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ မန္ဒော၊ လူနုံလူညံ့သည်။ မိဒ္ဓီ၊ ထိုင်းမှိုင်းခြင်းရှိသည်လည်းကောင်း။ မဟဂ္ဃသော စ၊ များစွာသော အစာတို့ကို စားသည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ အစား ကြူးသည်လည်းကောင်း။ [မဟန္တေ+ဃသတီတိ မဟဂ္ဃသော။ နီဘာ-၃-၃၀။] နိဝါပပုဋ္ဌော၊ အစာဖြင့် မွေးမြူအပ်သော။ မဟာဝရာဟော ဣဝ၊ ကြီးသောဝက်ကဲ့သို့။ နိဒ္ဒါယိတာ၊ အိပ်လေ့ရှိသည်လည်းကောင်း။၁ သမ္ပရိဝတ္တသာယီ၊ လွန်စွာ ထက်ဝန်းကျင် ဖြစ်စေ လျက် လဲလျောင်းလေ့ရှိသည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ အကြီးအကျယ်လူးလွန့်လျက် လဲ လျောင်းနေလေ့ရှိသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ (တဒါ၊ ထိုအခါ၌)။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန် ဖန် အထပ်ထပ်။ ဂဗ္ဘံ၊ အမိဝမ်းတိုက်သို့။ ဥပေတိ၊ ကပ်ရောက်ရ၏။ (ဋ္ဌ-၂၀၆)
၁။ နိဒ္ဒါယိတာ။ ။ “နိဒ္ဒါ”ဟူသော နာမ်ပုဒ်နောင် သဒ္ဒါဒီနိ ကရောတိ(မောဂ်-၅, ၁၀)သုတ်ဖြင့် ကရဓာတ်၏အနက်၌ အာယပစ္စည်းသက်၊ ထိုနောင် တဿီလအနက်၌ တုပစ္စည်း သက်၊ ဣလာ(နီဘာ၊၃၊၂၅၁)။ (တစ်နည်း) နိ+ဒါ(သုပနေ)+ယ+တု၊ ဣလာ(နီတိဓာတု-၂၂၆)။ (တစ်နည်း) နိ+ဒေ(သောပ္ပနေ)+အ+တု၊ “တေ အာဝါယာ”ဟူသော ယောဂဝိဘာဂဖြင့် ဧကို အာယပြု, ဣလာ(နိဒီ-၄၀၂)။ “နိဒ္ဒါယတိ သီလေနာတိ နိဒ္ဒါယိတာ-အိပ်ခြင်းကို ပြုလေ့ရှိသူ၊ ဝါ-အိပ်လေ့ရှိသူ”ဟု ပြု၊ (တစ်နည်း) နိဒ္ဒါဟူသော ပထမန္တနောင် စယတ္ထေ(မောဂ်-၅, ၉)သုတ်ဖြင့် အာယပစ္စည်းသက်၊ ထိုနောင် တုပစ္စည်းသက်, ဣလာ၊ “အနိဒ္ဒါ နိဒ္ဒါ ဘဝတီတိ နိဒ္ဒါယိတာအိပ်ခြင်းဖြစ်လေ့ရှိသူ”ဟု ပြု(မောဂ်-၂၊၁၆၈-၉)။
တနုကဿ ဘဝန္တိ ဝေဒနာ, သဏိကံ ဇီရတိ အာယု ပါလယံ။
သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သတိမတော၊ သတိရှိသော။ လဒ္ဓဘောဇနေ၊ ရအပ်သော စားသောက်ဖွယ်၌။ မတ္တံ၊ အတိုင်းအရှည်ကို။ ဇာနတော၊ သိသော။ အဿ မနုဇဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝေဒနာ၊ ဝိသဘာဂဝေဒနာတို့သည်။ တနုကာ၊ နည်းပါးကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သဏိကံ၊ နူးနပ်စွာ။ ဝါ၊ ဘေးမဖြစ်ဘဲ။ ဇီရတိ၊ အစာကြေ၏။ အာယုံ၊ အသက် ကို။ ပါလယံ (ပါလယန္တော)၊ (ဝေဒနာကင်းသည့်အတွက်) စောင့်ရှောက်နိုင်၏။၂ (တစ်နည်း) အာယုံ၊ ကို။ ပါလယံ (ပါလယန္တော)၊ စောင့်ရှောက်နိုင်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သဏိကံ၊ ဖြည်းဖြည်း။ ဇီရတိ၊ အိုရ၏။ (ဋ္ဌ-၂၀၇)
၂။သဏိကံ..အာယုပါလယံ။ ။ ပါလယံ၌ အန္တပစ္စည်းတည်း၊ နသဒ္ဒါမှ တစ်ပါးသော ပုဒ်တို့သည် အန္တပစ္စယန္တနှင့် သမာသ်မစပ်ရ၊ ထိုကြောင့် အာယု ပါလယံသည် သမာသ်ပုဒ် မဟုတ်၊ ဝါကျတည်း၊ “အာယုံ ပါလယံ”ဟု ဆိုလိုလျက် အာယု၌ နိဂ္ဂဟိတ်ကျေသည်။ [သဏိကန္တိ မန္ဒံ မုဒုကံ၊ အပရိဿယမေဝါတိ အတ္ထော၊ ဇီရတီတိ ပရိဘုတ္တာဟာရော ပစ္စတိ၊ အာယု ပါလယန္တိ နိရောဓော(အဆိပ်အတောက်ငြိမ်းသည်) အဝေဒနော ဇီဝိတံ ရက္ခန္တော၊ အထ ဝါ သဏိကံ ဇီရတီ တိ သော ဘောဇနေ မတ္တညူ ပုဂ္ဂလော အပရိမိတာဟာရတာယ သဏိကံ စိရေန ဇီရတိ ဇရံ ပါပုဏာတိ ဇီဝိတံ ပါလယန္တော၊-သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၅၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၇။]
ပသေနဒိကောသလဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
ဝိဿာသပရမာ ဉာတီ, နိဗ္ဗာနပရမံ သုခံ။
လာဘာ၊ လာဘ်တို့သည်။ အာရောဂျပရမာ၊ ရောဂါမရှိသူ၏ အဖြစ်ဟူသော အမြတ်ဆုံး (အသာဆုံး) ရှိကုန်၏။ ဝါ၊ ကျန်းမာခြင်းသာ အမြတ်ဆုံး (အသာဆုံး) ရှိကုန် ၏။ [အာရောဂျံ တေသံ ပရမံ ဥတ္တမန္တိ အာရောဂျပရမာ။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၂။] ဓနံ၊ ဥစ္စာဟူသမျှ သည်။ သန္တုဋ္ဌိပရမံ၊ ရသမျှဖြင့် တင်းတိမ်ရောင်ရဲခြင်းသာ အမြတ်ဆုံးရှိ၏။၁ ဉာတီ၊ ဆွေမျိုးတို့သည်။ ဝိဿာသပရမာ၊ အကျွမ်းတဝင် ချစ်ခင်ခြင်းသာ အမြတ်ဆုံးရှိကုန် ၏။ သုခံ၊ ချမ်းသာသည်။ နိဗ္ဗာနပရမံ၊ နိဗ္ဗာန်သာလျှင် အမြတ်ဆုံး (အသာဆုံး) ရှိ၏။ [နိဗ္ဗာနံ တတ္ထ ပရမန္တိ နိဗ္ဗာနပရမံ။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၂။] (ပါ-၂၀၂)
၁။ သန္တုဋ္ဌိပရမံ။ ။ ဓမ္မဋီ၌ “သန္တုဋ္ဌိ-ရသမျှဖြင့် တင်းတိမ်ရောင်ရဲခြင်းသည်၊ ပရမံသော၊ ဓနံ-ဥစ္စာတည်း”ဟု ဝါကျယူ၍ ပေးစေလို၏၊ “တုသနံ ပီနနံ တုဋ္ဌိ၊ ကလျာဏပုထုဇ္ဇနသီလဝန္တာနံ မဟာကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ခီဏာသဝါနံ မဟာကိရိယစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ပီတိ။ သကေန တုဋ္ဌိ သန္တုဋ္ဌိ၊ သယံ အတ္တနော ဝါ ပစ္စယေန တုဋ္ဌိ သန္တုဋ္ဌိ၊ သမေန တုဋ္ဌိ ဝါ သန္တုဋ္ဌိ၊ ပသတ္ထာ တုဋ္ဌိ ဝါ သန္တုဋ္ဌိ(ဓမ္မ-ဋီ-၂၁၄-၅)။ သမံ တုဋ္ဌိ သန္တုဋ္ဌိ၊ သန္တေန ဝါ ဝိဇ္ဇမာနေန တုဋ္ဌိ သန္တုဋ္ဌိ၊ သမ္မာ ဝါ ဉာယေန ဘဂဝတာ အနုညာတဝိဓိနာ ပစ္စယေဟိ တုဋ္ဌိ သန္တုဋ္ဌိ(အံ၊ဋီ၊၃၊၂၇၆)၊ သန္တုဋ္ဌိ+ပရမာ ယဿာတိ သန္တုဋ္ဌိပရမံ”ဟု ပြု။
ပသေနဒိကောသလဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။