မဟာဗုဒ္ဓဝင်/အခန်း- ၁၅
အခဏ်း-၁၅
မြတ်စွာဘုရားသခင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ကြွရောက်တော်မူခြင်းအကြောင်း
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဂယာသီသအရပ်၌ ရသေ့ဖြစ်ခဲ့ဘူးသူ ရှင်တထောင်တို့အား အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ချေချွတ်ရန် အလိုတော်ဆန္ဒ ပြည့်ဝအောင် နေထိုင် သီတင်းသုံးတော်မူပြီးလျှင် (တောထွက်လာခဲ့စဉ် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားနှင့် တွေ့ခဲ့စဉ်က) “အရှင်ဘုရား.. တောင်းပန်စကား တပည့်တော် လျှောက်ထားပါသည်၊ ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူပြီးသောအခါ ရှေးဦးစွာ တပည့်တော်၏နိုင်ငံသို့ ကြွချီတော်မူပါကုန်ဘုရား”ဟူ၍ (အောက်စာမျက်နှာ ၂၁၈-က) လျှောက်ထားတောင်းပန်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ စကားကို ပြေလည်စေမှု နှလုံးတော်ပြုကာ
၅၈၀
ရသေ့ဖြစ်ခဲ့ဘူးသူ ရဟန္တာ (၁၀၀၀) တထောင်ခြံရံလျက် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ဘက်သို့ ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၍ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်အနီး ကြီးစွာသော ထန်းပင်ပျိုစင် တောဥယျာဉ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူလေလျှင် ဥယျာဉ်အတွင်းဝယ် ပြန့်ကျယ်သော အရိပ်လည်းရှိ လူအပေါင်းတို့ မြတ်နိုးကော်ရော် ပူဇော်ရာလည်းဖြစ်သည့် သုပ္ပတိဋ္ဌအမည်ရှိသော ပညောင်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူလေ၏။
(ဤ၌၊ ၊မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်ပြီးနောက် ပဌမဝါကို ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူ၍ ဝါကျွတ်လတ်သော် ပဝါရဏာပြုပြီးလျှင် ဥရုဝေလတောအုပ်သို့ ကြွသွားတော်မူသည်။ ထိုဥရုဝေလတောအုပ်၌ သုံးလပတ်လုံး သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူလျက် ရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင်တို့ကို အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ချေချွတ်ဆုံးမတော်မူပြီးနောက် ရဟန္တာ (၁ဝဝဝ) တထောင်ခြံရံလျက် ပြာသိုလပြည့်နေ့တွင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ကြွရောက်တော်မူပြီးလျှင် နှစ်လပတ်လုံး ထိုရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူသည်။ ဇာတက-ဋ္ဌ ၁။ မျက်နှာ ၁၀၀-နှင့် ဗုဒ္ဓဝံသ-ဋ္ဌ၊ မျက်နှာ ၂၄-တို့မှ။)
ထိုအခါ ဥယျာဉ်မှူး၏ သံတော်ဦး တင်လျှောက်ချက်အရ ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားသည် မြတ်စွာဘုရားသခင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ရောက်ဆိုက် ကြွချီတော်မူလာကြောင်း သတင်းကောင်းစကား ကြားသိလေသည်၊ ကြားသိပုံအကျယ်မှာ-
အို အချင်းတို့.. အသမ္ဘိန္န သကျနွယ်ဖွား သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်၍ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ တောထွက်ကာ ရဟန်းပြုတော်မူသော ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရားသည် ယခုအခါ ငါတို့နေရာ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆိုက်ရောက်ကာ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၏အနီး ထန်းပင်ပျိုဥယျာဉ်အတွင်း သုပ္ပတိဋ္ဌ ပညောင်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူ၏။
ထိုဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်သတင်းသည် ဤဆိုလတံ့သောအတိုင်း ဘဝဂ်မဆံ့ နှံ့၍တက်၏။ ဤအကြောင်း ဤအကြောင်းများကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည်
၅၈၁
အရဟံ အစ ဘဂဝါ အဆုံး ကိုးပါးသော ဂုဏ်တော်တို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ်ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဤသတ္တလောကကို ကိုယ်တော်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု သိရှိတော်မူပြီးလျှင် ဟောကြားထုတ်ဖော် သိစေတော်မူပေ၏။
ထိုဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရားသည် အစ အလယ် အဆုံး သုံးပါးအစုံ ကောင်းခြင်းဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံလျက် အနက်နှင့်လည်းပြည့်စုံ သဒ္ဒပုဒ်ပါဌ် အက္ခရာနှင့်လည်း ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောကြားတော်မူပေ၏။ အပိုအလိုမရှိ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံသော ဒုစရိုက်အညစ်အကြေးမှ ကင်းဝေးစင်ကြယ်သော သီလ သမာဓိ ပညာ သုံးပါးသိက္ခာ သာသနာတော်တည်းဟူသော မြတ်သောအကျင့်ကို နတ်လူတို့အား ထင်ရှားပြတော်မူပေ၏။
ထိုသို့ကျေးဇူး ဂုဏ်အထူးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူကြသည့် အပူဇော်ခံသခင် အရှင်မြတ်တို့အား ရိုသေလေးမြတ် ဆည်းကပ်ဖူးမြင်ရခြင်းသည် လွန်ကဲထူးလတ် ကောင်းမြတ်သည်သာ ဖြစ်ပေ၏-
ဟူ၍ သတင်းကောင်းစကား ကြားသိလေသည်။
ထိုအခါ ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားသည် မဂဓတိုင်းသား ပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း (၁၂၀၀၀၀) တသိန်းနှစ်သောင်း ခြံရံလျက် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ သွားရောက်ချဉ်းကပ်၍ ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပြီးလျှင် ဝေး + နီး + ရှေ့ + နောက် + မြင့်မောက် + လေတင် = ဤအပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းစင်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေလေ၏။
ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးနှင့် အတူတကွ ပါလာကြသော ပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသိန်းနှစ်သောင်းတို့အနက် (၁) အချို့သော ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးကြ၍ အပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းစင်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေကြကုန်၏။ (၂) အချို့သော ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်
၅၈၂
ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ တသက်ပတ်လုံး အောက်မေ့ထိုက်သော စကားကို ပြောကြားပြီးလျှင် အပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းစင်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေကြကုန်၏။ (ဤပုဏ္ဏား နှစ်စုတို့ကား သမ္မာဒိဋ္ဌိ တဖက်သတ်၌ ရှိကြသော သူတို့တည်း။)
(၃) အချို့သော ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာဘက်သို့ လက်အုပ်ကို ညွတ်ကိုင်းပြီးလျှင် အပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းစင်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေကြကုန်၏။ ။(ဤပုဏ္ဏားတို့ကား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဘက် သမ္မာဒိဋ္ဌိဘက် လှေနံနှစ်ဖက်နင်းသူတို့တည်း။ ထိုသူတို့၏ စိတ်အကြံမှာ (က) အကယ်၍ ငါတို့ကို မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူရှိသူတို့က “အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ရဟန်းဂေါတမကို ရှိခိုးကြသနည်း”ဟု အပြစ်တင်စကား ပြောကြားလာလျှင် ထိုသူတို့အား “လက်အုပ်ချီမြှောက်မှု ပြုကာမျှဖြင့် အဘယ်မှာလျှင် ရှိခိုးသည်မည်အံ့နည်း”ဟု ပြောကုန်အံ့၊ (ခ) အကယ်၍ ငါတို့ကို သမ္မာဒိဋ္ဌိ အယူရှိသူတို့က “အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိမခိုးကြသနည်း”ဟု အပြစ်တင်စကား ပြောကြားလာလျှင် “ဘယ့်နှယ်လဲဗျာ ဦးခေါင်းဖြင့် မြေကြီး၌ တိုက်ခတ်မှ ရှိခိုးခြင်းမည်ရမှာလား၊ စင်စစ်မှာမူ လက်အုပ်ချီမိုးမှုသည်လည်း ရှိခိုးခြင်းသာလျှင်ဖြစ်၏”ဟု ပြောကုန်အံ့ဟူ၍ ကြံစည်ကြကာ နှစ်ဖက်ရ ပြောဆိုနိုင်ရန် နေထိုင်ကြခြင်း ဖြစ်လေသည်။)
(၄) အချို့သော ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့သည် “အိုအရှင်ဂေါတမ.. ဤမည်သောသူ၏သား အကျွန်ုပ်ဒတ္တ, အကျွန်ုပ်မိတ္တသည် ဤအရှင့်ထံမှောက်သို့ လာရောက်ပါသည်” စသည်ဖြင့် အမည်ကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုကြကာ အပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းစင်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေကြကုန်၏။ အချို့သော ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့သည် “အို အရှင်ဂေါတမ.. ဝါသေဋ္ဌအနွယ်ရှိသော အကျွန်ုပ်သည်, ကစ္စာယနအနွယ်ရှိသော အကျွန်ုပ်သည် ဤအရှင့်ထံမှောက်သို့ လာရောက်ပါသည်” စသည်ဖြင့် အနွယ်ကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုကြကာ အပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းစင်ရာအရပ်၌
၅၈၃
ထိုင်နေကြကုန်၏။ ။(ဤပုဏ္ဏားတို့ကား ဆင်းရဲနွမ်းပါး မထင်ရှားသူများ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် ပရိသတ်အလယ်၌ အမည်အနွယ်ကို ပြောကြားခြင်းဖြင့် ထင်ရှားကြရကုန်လိမ့်မည်ဟု ကြံစည်ကာ ဤသို့ အမည်အနွယ်ကို ထုတ်ဖော် ပြောကြားကြခြင်း ဖြစ်လေသည်။)
(၅) အချို့သော ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့ကား စကားမပြော တုဏှီဘောသာ ထိုင်နေကြကုန်၏။ ။(ဤပုဏ္ဏားတို့ကား စိတ်တွင်းက အကြံကောက်သူများ မသိဆိုးဝါး မိုက်ကန်းသူများ ဖြစ်ကြကုန်၏။ ထိုသူနှစ်မျိုးတို့တွင် စိတ်တွင်းက အကြံကောက်သူ (= ကေရာဋိကသမား)များကား “စကားတခွန်း နှစ်ခွန်းလောက် ပြောမိလျှင် အကျွမ်းဝင်မှု ဖြစ်လိမ့်မည်၊ အကျွမ်းဝင်လာလျှင် ဆွမ်းတခါနှစ်ခါ မကျွေးက သင့်လျော်မည်မဟုတ်”ဟု ကြံစည်ကာ အကျွမ်းဝင်ရမည် ဆွမ်းကျွေးရမည်ကို တွေးတော ကြောက်ရွံ့သဖြင့် စကားမပြော တုဏှီဘော ထိုင်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ မသိဆိုးဝါး မိုက်ကန်းသူများကား မသိသောကြောင့်ပင် မြေကြီးပေါ်၌ ချထားအပ်သော မြေစိုင်ခဲကြီးများပမာ ထိုင်မိထိုင်ရာ နေရာ၌သာ စကားမပြော တုဏှီဘော ထိုင်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။)
ထိုပုဏ္ဏားတို့ ယုံမှားသံသယ ဖြစ်ရှိခြင်း
ထိုသို့ ထိုင်နေကြပြီးသောအခါ ထိုတသိန်းနှစ်သောင်းသော မဂဓတိုင်းသား ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့၏ စိတ်သန္တာန်၌ “ဘယ့်နှယ်လဲ ရဟန်းကြီးကပင် ဥရုဝေလကဿပ ဆရာကြီးထံ၌ တပည့်ခံကာ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေသလော၊ သို့မဟုတ် ဥရုဝေလကဿပ ဆရာကြီးကပင် ရဟန်းကြီး၏အထံ၌ တပည့်ခံကာ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေသလော”ဟု အကြံအစည် ဖြစ်လေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသိန်းနှစ်သောင်းတို့၏ စိတ်အကြံအစည်ကို ကိုယ်တော်မြတ်၏ စေတောပရိယ အဘိညာဏ်ဖြင့် သိမြင်တော်မူ၍ အရှင်ဥရုဝေလကဿပကို-
၅၈၄
ကိ မေဝ ဒိသွာ ဥရုဝေလဝါသိ၊
ပဟာသိ အဂ္ဂိံ ကိသကောဝဒါနာ။
ပုစ္ဆာမိ တံ ကဿပ ဧတမတ္ထံ၊
ကထံ ပဟီနံ တဝ အဂ္ဂိဟုတ္တံ။
ဥရုဝေလတောအုပ်၌ နေလေ့ရှိသော အိုချစ်သား ကဿပ.. သင်သည် (ရသေ့တို့၏ ခေါင်းပါးသော အကျင့်ဖြင့်) ကြုံလှီသော ကိုယ်ခန္ဓာရှိကြသည့် ရသေ့တို့ကို ဆုံးမတတ်သူ ဆရာကြီးဖြစ်ပါလျက် အဘယ်အပြစ်ကိုမြင်၍ မီးပူဇော်မှုကို ပယ်ရှားစွန့်ပစ်သနည်း။ ချစ်သားကဿပ.. သင့်ကို ငါဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို မေးမြန်း၏။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သင်သည် မီးပူဇော်ခြင်းအကျင့်ကို စွန့်ပယ်အပ်သနည်း”-
ဟူ၍ ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြား မေးမြန်းတော်မူလေ၏။ ထိုအခါ အရှင်ဥရုဝေလကဿပ မထေရ်သည်-
ရူပေ စ သဒ္ဒေ စ အထော ရသေ စ၊
ကာမိတ္ထိယော စာဘိဝဒန္တိ ယညာ။
ဧတံ မလန္တီ ဥပဓီသု ဉတွာ၊
တသ္မာ န ယိဋ္ဌေ န ဟုတေ အရဉ္ဇိံ။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် (ကာမဂုဏ်ငါးပါး မိန်းမများတို့ ပြည့်စုံနိုင်ကုန်၏ဟူ၍) အဆင်း, အသံ, အနံ့, အရသာ, အတွေ့ တည်းဟူသော ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်တို့ကို၎င်း, ထိုကာမဂုဏ်ငါး လက်သည်းအားဖြင့် ခုပ်စားတတ်သူ ကျားနှင့်တူသော မိန်းမများကို၎င်း (ယဇ်ဆရာကြီးများ) ပြောကြားကြပါသည်။ ခန္ဓာငါးပါး ဥပဓိတရားတို့၌ ထိုအာရုံငါးပါး မိန်းမများကို အညစ်အကြေးများသာ ဖြစ်ကြောင်း ကောင်းစွာ သိမြင်သောကြောင့် တပည့်တော်သည် ယဇ်ကြီးပူဇော်မှု၌လည်း မမွေ့လျော်
၅၈၅
မနှစ်ခြိုက် မပျော်ပိုက်တော့ပါ။ နေ့စဉ်နေ့တိုင်း မီးပူဇော်မှု၌လည်း မမွေ့လျော် မနှစ်မြိုက် မပျော်ပိုက်တော့ပါဘုရား-
ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ပြန်လည်ဖြေကြား လျှောက်ထားလေသည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက-
ဧတ္ထေ၀ တေ မနော န ရမိတ္ထ (ကဿပါတိ ဘဂဝါ)၊
ရူပေသု သဒ္ဒေသု အထော ရသေသု။
အထ ကော စရဟိ ဒေဝမနုဿလောကေ၊
ရတော မနော ကဿပ ဗြူဟိ မေတံ။
ချစ်သားကဿပ.. သင်ချစ်သား၏ စိတ်နှလုံးသည် အဆင်း, အသံ, အနံ့, အရသာ, အတွေ့အထိ တည်းဟူသော ကာမဂုဏ်ငါးပါးနှင့် မိန်းမများ၌ မမွေ့လျော် မနှစ်ခြိုက် မပျော်ပိုက်ငြားအံ့၊ ချစ်သားကဿပ.. ယင်းသို့ အာရုံငါးပါး မိန်းမများ၌ မမွေ့လျော် မနှစ်ခြိုက် မပျော်ပိုက်ခဲ့သော် နတ်ပြည် လူ့ပြည်ဝယ် အဘယ်အာရုံ၌ သင်ချစ်သား၏ စိတ်နှလုံးသည် မွေ့လျော်နှစ်ခြိုက် ပျော်ပိုက်သနည်း။ ဤအကြောင်းကို သင်ချစ်သား သည် ငါဘုရားအား ဖြေကြားပြောဆိုလော့-
ဟူ၍ ဥရုဝေလကဿပ အရှင်မြတ်ကို ဂါထာဖြင့် မေးမြန်းတော်မူသောအခါ အရှင်ဥရုဝေလကဿပ မထေရ်သည်-
ဒိသွာ ပဒံ သန္တမနူပဓီကံ၊
အကိဉ္စနံ ကာမဘဝေ အသတ္တံ။
အနညထာဘာဝိမနညနေယျံ၊
တသ္မာ န ယိဋ္ဌေ န ဟုတေ အရဉ္ဇိံ။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်သည် ရာဂအစရှိသော ကြောင့်ကြခြင်း အလျှင်းမရှိသည်ဖြစ်၍ ကာမတရား ဘဝတရားမှလည်း အချင်းခပ်သိမ်း မငြိမကပ် ကျွတ်လွတ်သော (ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ကင်းသဖြင့်
၅၈၆
ဖောက်ပြန်ခြင်း အလျှင်းမရှိသော (ကိုယ်တိုင်ပွါးအပ်သော မဂ်ဖြင့်သာ ရောက်အပ် ရအပ်သဖြင့်) တပါးသောသူသည် သိစေအပ်သည့် တရားမျိုးလည်း မဟုတ်သော ဥပဓိလေးတန် ဆိတ်ရာမှန်သည့် သန္တိလက္ခဏာရှိသော နိဗ္ဗာန်တရားကို ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်ရပြီဖြစ်သောကြောင့် တပည့်တော်သည် ယဇ်ကြီးပူဇော်မှု၌လည်း မမွေ့လျော် မနှစ်ခြိုက် မပျော်ပိုက်တော့ပါ။ နေ့စဉ်နေ့တိုင်း မီးပူဇော်မှု၌လည်း မမွေ့လျော် မနှစ်ခြိုက် မပျော်ပိုက်တော့ပါဘုရား-
ဟူ၍ ဂါထာဖြင့်ပင် ဖြေကြား လျှောက်ထားပြီးလျှင် အရှင်ဥရုဝေလကဿပ မထေရ်သည် မိမိကိုယ်တိုင်က မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ကြောင်း ကောင်းစွာ ထင်ရှားစိမ့်သောငှါ နေရာမှထ၍ ကိုယ်ဝတ်စံပယ်တင်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေဖမိုးတော်၌ ဦးခေါင်းကို တင်ထား၍ “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ဘုန်းတော်သခင် ရှင်ပင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ဆရာ ဖြစ်တော်မူပါ၏၊ အကျွန်ုပ်ကား အရှင်ဘုရား၏ တပည့်သာလျှင် ဖြစ်ပါ ၏”ဟု လျှောက်ဆို၍ ပဌမအကြိမ် ထန်းတဆင့်ခန့် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ သက်ဆင်းပြီးမှ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြန်၏။ ဒုတိယအကြိမ် ထန်းနှစ်ဆင့်ခန့် တတိယအကြိမ် ထန်းသုံးဆင့်ခန့် ဤသို့ စသည်ဖြင့် ထန်းခုနစ်ဆင့်ခန့်တိုင်အောင် ခုနစ်ကြိမ်ပင် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ သက်ပြီးမှ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းလွတ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။
ထို တန်ခိုးပြာဋိဟာကို တွေ့မြင်ကြရ၍ များစွာသော ပုဏ္ဏားသူဌေးအပေါင်းသည် “ဩ.. မြတ်စွာဘုရားသည် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားတော်မူပါပေ၏၊ သို့စဉ်ကလောက် အားရှိခိုင်ခံ့သော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူရှိလျက် မိမိကိုယ်ကို ရဟန္တာဟု မှတ်ထင်နေသော ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးကိုပင်သော်လည်း ဒိဋ္ဌိကွန်ရက်ကို ချိုးဖျက်တော်မူကာ မြတ်စွာဘုရားသည် ယဉ်ကျေးအောင် ဆုံးမတော်မူအပ်ပေပြီ”ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား၏
၅၈၇
ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့်စပ်သော စကားကိုသာလျှင် ချီးမွမ်း ပြောဆိုကြလေ၏။
ထိုသူတို့၏ ချီးမွမ်းပြောဆိုသော စကားကို ကြားတော်မူ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် “ပုဏ္ဏားသူဌေးအပေါင်းတို့.. ယခုအခါ သဗ္ဗညုတရွှေဉာဏ်တော်သို့ ရောက်ရှိသည့် ငါဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပကို ယဉ်ကျေးအောင် ဆုံးမခြင်းမှာ မအံ့ဩလောက်သေးပါ၊ ငါဘုရားသည် ရှေးအခါ ရာဂမကင်းသေးသော အလောင်းတော်ဘဝ ဖြစ်စဉ်ကလည်း နာရဒမည်သော ဗြဟ္မာမင်းဖြစ်၍ ဤဥရုဝေလကဿပအလောင်း (= အင်္ဂတိမင်းကြီး)၏ မိစ္ဆာအယူ ကွန်ရက်ကို ချိုးဖျက်ခဲ့ရလေပြီ”ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးပရိသတ် တောင်းပန်အပ်သဖြင့် မဟာနာရဒကဿပဇာတ်ကို ဟောကြားတော်မူလေသည်။ (မဟာနာရဒကဿပဇာဟ် အကျယ်ကို ဇာတ်ကြီးဆယ်ဖွဲ့ဝတ္ထု၌ ဖတ်ရှုမှတ်သားရာ၏။)
မြတ်စွာဘုရားသည် အရှင်ဥရုဝေလကဿပ ဝန်ခံချက်အရဖြင့် ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသိန်းနှစ်သောင်းတို့ “ဥရုဝေလကဿပ ဆရာကြီးကသာ တပည့်ခံ၍ ရဟန်းကြီးဂေါတမထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပါတကား”ဟူ၍ ယုံမှားသံသယ ကင်းစင်သော စိတ်ဖြစ်ကြသည်ကို စေတောပရိယ အဘိညာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား သိမြင်တော်မူ၍ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး အမှူးပြုသော ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသိန်းနှစ်သောင်းတို့အား ရှေး၌ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းအတိုင်း မဂ်ဖိုလ်ရောက်ကြောင်း ကောင်းမြတ်သော တရားလမ်းစဉ်ဖြစ်သည့် (၁) ဒါနကထာ၊ (၂) သီလကထာ၊ (၃) သဂ္ဂကထာ၊ (၄) မဂ္ဂကထာ = ကာမာနံအာဒီနဝ + နေက္ခမ္မေအာနိ သံသကထာ ဒေသနာအစဉ်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူ၍ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးနှင့်တကွ ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသိန်းနှစ်သောင်းတို့ ခံ့သောစိတ်ရှိကြ နူးညံ့သောစိတ်ရှိကြ ပိတ်ပင်ခြင်း နီဝရဏကင်းသော စိတ်ရှိကြ တက်ကြွဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိကြ ကြည်လင်သော စိတ်ရှိကြသည်ကို သိတော်မူသောအခါ
၅၈၈
မြတ်စွာဘုရားသည် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးနှင့်တကွ ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးတို့အား သစ္စာလေးဝ သာမုက္ကံသိက ဓမ္မဒေသနာကို ဟောကြားတော်မူလေလျှင် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး အမှူးပြုသော ပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသိန်းတသောင်းတို့သည် ထိုနေရာ၌ပင် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကြကုန်၏။ ကျန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသောင်းတို့ကား သရဏဂုံတည် ဥပါသကာများ ဖြစ်ကြလေကုန်၏။
ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ တောင့်တချက်ငါးပါး
ထိုအခါ သောတာပန်ဖြစ်ပြီးသော မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်အား ရှေးမင်းသားဖြစ်စဉ်ကပင် ငါးပါးသော တောင့်တချက်တို့သည် ဖြစ်ခဲ့ဘူးပါကုန်၏။ ထိုတောင့်တချက် ငါးပါးတို့သည် အကျွန်ုပ်အား ယခုအခါ၌ ပြည့်စုံကြကုန်ပြီ။
(၁) ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်အား ရှေးမင်းသား ဖြစ်စဉ်က “ငါ့ကို မဂဓတိုင်းသူ လူအပေါင်းတို့က ရာဇအဘိသိက် သွန်းဖျန်းကြပါမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု တောင့်တချက် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ဤသည်ကား အကျွန်ုပ်၏ ပဌမတောင့်တချက် ဖြစ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ် ၏ ထိုပဌမတောင့်တချက်သည် ပြည့်စုံခဲ့ပါပြီ။
(၂) ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်အား ရှေးမင်းသားဖြစ်စဉ်က “ငါမင်းဖြစ်သောအခါ ငါ၏နိုင်ငံတော်သို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွချီဆိုက်ရောက်လာပါမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု တောင့်တချက် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား ဤသည်ကား အကျွန်ုပ်၏ ဒုတိယတောင့်တချက် ဖြစ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်၏ ထိုဒုတိယ တောင့်တချက်သည်လည်း ယခုအခါ၌ ပြည့်စုံခဲ့ပါပြီ။
(၃) ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်အား ရှေးမင်းသားဖြစ်စဉ်က “ငါသည် ငါ၏နိုင်ငံတော်သို့
၅၈၉
ကြွရောက်တော်မူလာသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေလေးမြတ် ဆည်းကပ်ရပါမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု တောင့်တချက် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ဤသည်ကား အကျွန်ုပ်၏ တတိယ တောင့်တချက် ဖြစ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်၏ ထိုတတိယ တောင့်တချက်သည်လည်း ယခုအခါ၌ ပြည့်စုံခဲ့ပါပြီ။
(၄) ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်အား ရှေးမင်းသားဖြစ်စဉ်က “ငါ၏နိုင်ငံတော်သို့ ကြွရောက်တော်မူလာသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အား နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ကောင်းမြတ်သောတရားကို ဟောကြားတော်မူပါမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု တောင့်တချက် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ဤသည်ကား အကျွန်ုပ်၏ စတုတ္ထ တောင့်တချက် ဖြစ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်၏ ထိုစတုတ္ထ တောင့်တချက်သည်လည်း ယခုအခါ၌ ပြည့်စုံခဲ့ပါပြီ။
(၅) ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်အား ရှေးမင်းသားဖြစ်စဉ်က “ငါသည် ထိုမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်ရပါမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု တောင့်တချက် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ဤသည်ကား အကျွန်ုပ်၏ ပဉ္စမတောင့်တချက် ဖြစ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်၏ ထိုပဉ္စမ တောင့်တချက်သည်လည်း ယခုအခါ၌ ပြည့်စုံခဲ့ပါပြီ။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်အား ရှေးမင်းသားဖြစ်စဉ်က ဤငါးပါးသော တောင့်တချက်တို့သည် ဖြစ်ခဲ့ဘူးပါကုန်၏၊ ထိုတောင့်တချက် ငါးပါးလုံးပင် အကျွန်ုပ်အား ယခုအခါ၌ ပြည့်စုံကြပါကုန်ပြီ။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွာ့၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွာ့၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား..
၅၉၀
လောကဥပမာအားဖြင့် မှောက်၍ထားအပ်သော ဝတ္ထုကို လှန်လိုက်ဘိသကဲ့သို့၎င်း, ဖုံးအုပ်ထားသော အရာဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်လိုက်ဘိ သကဲ့သို့၎င်း, မျက်စိလည် လမ်းမှားသောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားလိုက်ဘိသကဲ့သို့၎င်း, “မျက်စိ အမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းအမျိုးမျိုးတို့ကို မြင်ကြပေလိမ့်မည်”ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ထွန်းညှိထားဘိသကဲ့သို့၎င်း, ထို့အတူပင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ထင်ရှားစွာ ဟောပြတော်မူအပ်ပါပြီ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ထိုအကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို၎င်း, တရားတော်ကို၎င်း, ရဟန်းသံဃာတော်ကို၎င်း ကိုးကွယ်လည်းလျောင်း ပုန်းအောင်းရာဟူ၍ သိမှတ် ဆည်းကပ်ပါ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့ကစ၍ အသက်ရှည်သမျှ ကာလပတ်လုံး သရဏဂုံတည်သူ ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်ယူတော်မူပါလော့။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ရှင်တော်ဘုရားသည် နက်ဖြန် ကောင်းမှုကုသိုလ်အလို့ငှါ ရဟန်းသံဃာတော်အပေါင်းနှင့်တကွ တပည့်တော်၏ဆွမ်းကို သည်းခံ သာယာတော်မူပါဘုရားဟု လျှောက်ထား ပင့်ဖိတ်လေရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ဆွမ်းစားပင့်လျှောက်ချက်ကို လက်ခံ သာယာတော်မူ၏။
ထိုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားသည် မြတ်စွာဘုရား လက်ခံတော်မူကြောင်းကို ကောင်းစွာသိ၍ ထိုင်ရာမှထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် လက်ျာရစ်လှည့်ပြီး၍ ရွှေနန်းတော်သို့ ပြန်လေ၏။
၅၉၁
စိတ်ထဲကသာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရုံ အခြေအနေသို့ ရောက်ခဲ့လေသည်၊ ယခုအခါ နှုတ်မြွက်၍ အတ္တသန္နိယျာတန သရဏဂုံကို ဆောက်တည်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားသည် သောတာပတ္တိမဂ်သို့ ရောက်သဖြင့်ပင် နိယတသရဏဂုံ (= မပျက်စီးနိုင်သော လောကုတ္တရာသရဏဂုံ) တည်ပြီးသူဖြစ်၏၊ ထိုနိယတသရဏဂုံ တည်ပြီးသူဖြစ်ကြောင်းကို သူတပါးတို့အား နှုတ်ဖြင့် ထင်စွာဖွင့်ဟ ဖော်ပြလို၍၎င်း, ပဏိပါတသရဏဂုံ ခံယူလိုသည်ဖြစ်၍၎င်း ဤသို့ နှုတ်မြွက်၍ လျှောက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။)
မြတ်စွာဘုရားသခင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်တွင်းသို့ ဆွမ်းစားကြွတော်မူခြင်း
ထိုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက် နောက်တနေ့ နံနက်မိုးသောက် ရောက်လတ်သောအခါ မိမိနန်းတော်၌ မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဆွမ်း ဘောဇဉ်ဆွမ်းများကို ကောင်းစွာ ချက်ပြုတ်ပြင်ဆင် စီရင်စေပြီးလျှင် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ဆွမ်းစားချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီ”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြွတော်မူရန် ပင့်လျှောက်စေလေ၏။
ပရိသတ်ထူထပ်လှသဖြင့် သိကြားမင်းဆင်းလာခြင်း
ရာဇဂြိုဟ်ပြည်အတွင်းသို့ မြတ်စွာဘုရား ဆွမ်းစားကြွတော်မူခါနီးအချိန်၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ဘူးသူ မဖူးမြင်ဘူးသူ ဖြစ်ကြသည့် တဆယ့်ရှစ်ကုဋေမျှသော ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သား လူအများတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်လိုကြသဖြင့် စောစောစီးစီးပင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှထွက်၍ ထန်းပင်ပျိုနု တောဥယျာဉ်သို့ အစုလိုက် အစုလိုက် အစီအရီ သွားကြလေ၏။ သုံးဂါဝုတ်မျှရှိသော လမ်းခရီးသည် မဆံ့နိုင်လောက်အောင် လူတို့ဖြင့် တင်းကျမ်းပြည့်လျှမ်းလျက်ရှိ၏၊ ထန်းပင်ပျိုနု တောဥယျာဉ်တခုလုံး အကြားမလပ် လူတို့ဖြင့် ပြည့်ကျပ်လျက်ရှိ၏။ လူများအပေါင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော လက္ခဏာတော်ကြီး, ရှစ်ဆယ်သော လက္ခဏာတော်ငယ်, ရောင်ခြည်တော်ခြောက်သွယ်တို့ဖြင့်
၅၉၂
တင့်တယ်ခြင်း အသရေအစုသို့ ရောက်သော ရူပကာယကိုယ်တော်ကို ဖူးမြော်ကြရာဝယ် အားရတင်းတိမ် ရောင့်ရဲသည်ဟူ၍ မရှိနိုင်အောင် ဖြစ်လေသည်။
ဥယျာဉ်တခုလုံး လမ်းတလျှောက်လုံး ဘုရားဖူးသူ လူအပေါင်းဖြင့် ပြည့်ကျပ်လျက်ရှိသောကြောင့် ရဟန်းတော်တပါး ထွက်နိုင်လောက်ရုံအရပ်ပင် မရှိသလောက် ဖြစ်နေ၏။ ဤအတိုင်းသာဆိုလျှင် ထိုနေ့အဖို့ မြတ်စွာဘုရားမှာ ဆွမ်းပင် ပြတ်လေရာ၏။ ထိုသို့ မြတ်စွာဘုရားအား ဆွမ်းပြတ်မှု မဖြစ်ပါစေလင့်ဟု ပြောဆိုသည့်အလား သိကြားမင်း၏ ထိုင်နေရာ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ မြကျောက်ဖြာသည် ပူနွေးသော အခြင်းအရာကို ပြလေ၏။ သိကြားမင်းသည် အကြောင်းအရာကို ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကို ကောင်းစွာသိမြင်လတ်၍ လုလင်ပျိုအသွင် ဖန်ဆင်းပြီးလျှင် ဘုရား တရား သံဃာ ရတနာသုံးပါးနှင့်စပ်သော ချီးမွမ်းစကားများကို မြွက်ကြား ကျူးရင့်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့တော်မှောက်၌ ဘွားကနဲ ပေါ်ပေါက် သက်ရောက်၍ နတ်တန်ခိုး အာနုဘော်ဖြင့် ဘုရားအမှူးပြုသော သံဃာတော်တို့ ကြွချီလောက်သောအရပ်ကို ပြုလုပ်ဖန်ဆင်း၍ နိဗ္ဗာန်ဆော် လုလင်ပျိုပမာ-
ဒန္တော ဒန္တေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ၊
ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ။
သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော၊
ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
(ဘောန္တော = တိုင်းသားပြည်သူ အိုလူအပေါင်းတို့..)။ သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော = ယုတ္တိကတ စသည်အပြား ရွှေရှစ်ပါးတွင် ခေါင်ဖျားအဋ္ဌမ မြတ်ထွတ်လှသား တနိက္ခအချိန်မှီသည့် သိင်္ဂီရွှေပြားပမာ ဝါရွှေမှည့်ဝင်းသည့် အဆင်းရှိတော်မူထသော။ ဘဂဝါ = ရွှေဘုန်းတော်သခင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်သည်။
၅၉၃
ဒန္တော = ကိုယ်တော်တိုင်ပင် ယဉ်ကျေးတော်မူပြီးဖြစ်၍။ ဒန္တေဟိ = ကိုယ်တော်တိုက်ကျွေး အမြိုက်ဆေးဖြင့် ယဉ်ကျေးကြကုန်ပြီးသော။ ဝိပ္ပမုတ္တော = ရှေ့ဆောင်ပုင်္ဂဝ ကိုယ်တိုင်ကပင် ဘဝသုံးထပ် ဝဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူပြီးဖြစ်၍။ ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ = ကိုယ်တော်ညွှန်ပြ ဓမ္မောဇဖြင့် ဘဝသုံးထပ် ၀ဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူကြကုန်ပြီးသော။ ပုရာဏဇဋိလေဟိ = ရသေ့ဖြစ်ဟောင်း ရဟန္တာပေါင်း တထောင်တို့နှင့်။ သဟ = အတူတကွ။ ရာဇဂဟံ = ရာဇဂြိုဟ်မည်လျှင်း ပြည်အတွင်းသို့။ ပါဝိသိ = မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဥက္ကဌ် တောင်းပန်လတ်၍ စက်မြတ်နှစ်ပြင် နေလသွင်သို့ ကြွဝင် ချီမြန်းတော်မူခဲ့လေပြီ။
မုတ္တော မုတ္တေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ၊
ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ။
သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော၊
ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
(ဘောန္တော = တိုင်းသားပြည်သူ အိုလူအပေါင်းတို့..)။ သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော = ယုတ္တိကတ စသည်အပြား ရွှေရှစ်ပါးတွင် ခေါင်ဖျားအဋ္ဌမ မြတ်ထွတ်လှသား တနိက္ခအချိန်မှီသည့် သိင်္ဂီရွှေပြားပမာ ဝါရွှေမှည့်ဝင်းသည့် အဆင်းရှိတော်မူထသော။ ဘဂဝါ = ရွှေဘုန်းတော်သခင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်သည်။ မုတ္တော = ကိုယ်တော်တိုင်သာ ထောင့်ငါးရာသော ကိလေသာဝဋ် မာရ်မင်းညွတ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူပြီးဖြစ်၍။ မုတ္တေဟိ = ကိုယ်တော်ညွှန်းချွေ ဓမ္မုပဒေဖြင့် ကိလေသာ၀ဋ် မာရ်မင်းညွတ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူကြကုန်ပြီးသော။ ဝိပ္ပမုတ္တော = ရှေ့ဆောင်ပုင်္ဂဝ ကိုယ်တိုင်ကပင် ဘဝသုံးထပ် ဝဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူပြီးဖြစ်၍။ ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ = ကိုယ်တော်ညွှန်ပြ ဓမ္မောဇဖြင့် ဘဝသုံးထပ် ၀ဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူကြကုန်ပြီးသော။
၅၉၄
ပုရာဏဇဋိလေဟိ = ရသေ့ဖြစ်ဟောင်း ရဟန္တာပေါင်း တထောင်တို့နှင့်။ သဟ = အတူတကွ။ ရာဇဂဟံ = ရာဇဂြိုဟ်မည်လျှင်း ပြည်အတွင်းသို့။ ပါဝိသိ = မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဥက္ကဌ် တောင်းပန်လတ်၍ စက်မြတ်နှစ်ပြင် နေလသွင်သို့ ကြွဝင် ချီမြန်းတော်မူခဲ့လေပြီ။
တိဏ္ဏော တိဏ္ဏေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ၊
ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ။
သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော၊
ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
(ဘောန္တော = တိုင်းသားပြည်သူ အိုလူအပေါင်းတို့..)။ သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော = ယုတ္တိကတ စသည်အပြား ရွှေရှစ်ပါးတွင် ခေါင်ဖျားအဋ္ဌမ မြတ်ထွတ်လှသား တနိက္ခအချိန်မှီသည့် သိင်္ဂီရွှေပြားပမာ ဝါရွှေမှည့်ဝင်းသည့် အဆင်းရှိတော်မူထသော။ ဘဂဝါ = ရွှေဘုန်းတော်သခင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်သည်။ တိဏ္ဏော = ဩဃလေးခဏ်း ရေပြင်ကြမ်းကို ကူးသန်းလွန်မြောက် ကိုယ်တော်တိုင် တဖက်ကမ်းသို့ ရောက်တော်မူပြီးဖြစ်၍။ တိဏ္ဏေဟိ = ကိုယ်တော်သခင် ပေးအပ်နှင်သား အဋ္ဌင်္ဂိက စက်ယာဉ်လှဖြင့် ဩဃလေးခဏ်း ရေပြင်ကြမ်းကို ကူးသန်းလွန်မြောက် တဖက်ကမ်းသို့ ရောက်တော်မူကြကုန်ပြီးသော။ ဝိပ္ပမုတ္တော = ရှေ့ဆောင်ပုင်္ဂဝ ကိုယ်တိုင်ကပင် ဘဝသုံးထပ် ဝဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူပြီးဖြစ်၍။ ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ = ကိုယ်တော်ညွှန်ပြ ဓမ္မောဇဖြင့် ဘဝသုံးထပ် ၀ဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူကြကုန်ပြီးသော။ ပုရာဏဇဋိလေဟိ = ရသေ့ဖြစ်ဟောင်း ရဟန္တာပေါင်း တထောင်တို့နှင့်။ သဟ = အတူတကွ။ ရာဇဂဟံ = ရာဇဂြိုဟ်မည်လျှင်း ပြည်အတွင်းသို့။ ပါဝိသိ = မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဥက္ကဌ် တောင်းပန်လတ်၍ စက်မြတ်နှစ်ပြင် နေလသွင်သို့ ကြွဝင် ချီမြန်းတော်မူခဲ့လေပြီ။
၅၉၅
သန္တော သန္တေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ၊
ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ။
သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော၊
ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
(ဘောန္တော = တိုင်းသားပြည်သူ အိုလူအပေါင်းတို့..)။ သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော = ယုတ္တိကတ စသည်အပြား ရွှေရှစ်ပါးတွင် ခေါင်ဖျားအဋ္ဌမ မြတ်ထွတ်လှသား တနိက္ခအချိန်မှီသည့် သိင်္ဂီရွှေပြားပမာ ဝါရွှေမှည့်ဝင်းသည့် အဆင်းရှိတော်မူထသော။ ဘဂဝါ = ရွှေဘုန်းတော်သခင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်သည်။ သန္တော = ကိလေသာဟူ အပူခပ်သိမ်း ကိုယ်တော်တိုင် အေးငြိမ်းတော်မူပြီးဖြစ်၍။ သန္တေဟိ = ကိုယ်တော်မျှဝေ အမြိုက်ရေဖြင့် ကိလေသာဟူ အပူခပ်သိမ်း အေးငြိမ်းတော်မူကြကုန်သော။ ဝိပ္ပမုတ္တော = ရှေ့ဆောင်ပုင်္ဂဝ ကိုယ်တိုင်ကပင် ဘဝသုံးထပ် ဝဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူပြီးဖြစ်၍။ ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ = ကိုယ်တော်ညွှန်ပြ ဓမ္မောဇဖြင့် ဘဝသုံးထပ် ၀ဋ်သုံးရပ်မှ ကျွတ်လွတ်တော်မူကြကုန်ပြီးသော။ ပုရာဏဇဋိလေဟိ = ရသေ့ဖြစ်ဟောင်း ရဟန္တာပေါင်း တထောင်တို့နှင့်။ သဟ = အတူတကွ။ ရာဇဂဟံ = ရာဇဂြိုဟ်မည်လျှင်း ပြည်အတွင်းသို့။ ပါဝိသိ = မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဥက္ကဌ် တောင်းပန်လတ်၍ စက်မြတ်နှစ်ပြင် နေလသွင်သို့ ကြွဝင် ချီမြန်းတော်မူခဲ့လေပြီ။
ဒသဝါသော ဒသဗလော၊
ဒသဓမ္မဝိဒူ ဒသဘိ စုပေတော။
သော ဒသသတပရိဝါရော၊
ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
(ဘောန္တော = တိုင်းသားပြည်သူ အိုလူအပေါင်းတို့..)၊ ဒသဝါသော = အရိယဝါသ ဓမ္မအပြား
၅၉၆
ဆယ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူထသော။ ဒသဗလော = ကာယဗလ ဆယ်ပါး, ဉာဏဗလ ဆယ်ပါးတို့နှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူထသော။ ဒသဓမ္မဝိဒူ = ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့ကို ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်တော်မူထသော။ ဒသဘိ = အသေက္ခအင်္ဂါတရား ဆယ်ပါးတို့နှင့်။ ဥပေတော = လောက်ငကုံလုံ ပြည့်စုံတော်မူထသော။ သော ဘဂဝါ = ထိုရွှေဘုန်းတော်သခင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်သည်။ ဒသသတပရိဝါရော = ရသေ့ဖြစ်ဟောင်း ရဟန္တာပေါင်းတထောင် အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍။ ရာဇဂဟံ = ရာဇဂြိုဟ်မည်လျှင်း ပြည်အတွင်းသို့။ ပါဝိသိ = မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဥက္ကဌ် တောင်းပန်လတ်၍ စက်မြတ်နှစ်ပြင် နေလသွင်သို့ ကြွဝင် ချီမြန်းတော်မူခဲ့လေပြီ။—
ဤဘုန်းတော်ဘွဲ့ဂါထာတို့ကို သာယာနာပျော်ဖွယ် သီဆိုကျူးရင့်လျက် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းအပေါင်း၏ ရှေ့တူရူမှ လူအပေါင်းကို နှိုးဆော်ကာ သွားလေ၏။
ထိုအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သူပြည်သား လူအများတို့သည် လုလင်ပျိုအသွင် ဖန်ဆင်းသည့် နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်းကို မြင်ကြလေလျှင်-
“အချင်းတို့ ... ဤလုလင်ပျိုသည် အလွန်ပင် အဆင်းလှပါပေစွာ့တကား၊
ဤလုလင်ပျိုသည် ကြည့်ရှုချင်ဖွယ် ရှိပါပေစွာ့တကား၊
ဤလုလင်ပျိုသည် ကြည်ညိုဖွယ် ရှိပါပေစွာ့တကား၊
ဤလုလင်ပျိုသည် အဘယ်သူ၏ အလုပ်အကျွေးများ ဖြစ်ပါလိမ့်မည်နည်း-
ဟူ၍ အချင်းချင်း ပြောကြားကြကုန်သည်ရှိသော် နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်းသည်-
၅၉၇
ယော ဓီရော သဗ္ဗဓိ ဒန္တော၊
သုဒ္ဓေါ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။
အရဟံ သုဂတော လောကေ၊
တဿာဟံ ပရိစာရကော။
(ဘောန္တော = တိုင်းသားပြည်သူ အိုလူအပေါင်းတို့..)။ လောကေ = လောက၌။ ယော = အကြင် မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဓီရော = သဗ္ဗညုတ ဉာဏသခင် ပညာရှင်ကြီးတဆူ ဖြစ်တော်မူပေ၏။ သဗ္ဗဓိ = ဣန္ဒြေခြောက်ပါး တံခါးကြီးခြောက်ပေါက်လုံးတို့၌။ ဒန္တော = အကုသိုလ်ညစ် အပြစ်ကင်းဝေး ယဉ်ကျေးတော်မူပြီးလည်း ဖြစ်ပါပေ၏။ သုဒ္ဓေါ = တထောင့်ငါးရာ ကိလေသာဟူ မြူမငြိတွယ် စင်ကြယ်တော်မူပြီးလည်း ဖြစ်ပေ၏။ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော = လောကဓာတ် ဘုံသုံးဆိုင်ဝယ် နှုန်းပြိုင်အပ်သူ တယောက်လူမျှ မပြူမရှိပေ။ အရဟံ = လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့၏ ပူဇာဝိသေအထူးကိုလည်း ခံယူတော်မူထိုက်ပေ၏။ သုဂတော = လူလျှင်နာလို မနာလိုလည်း မဂ်ဖိုလ်တိုင်ထိ အကျိုးရှိသည့် အဝိပရီတံ မှန်သောစကား ဤနှစ်ပါးကို ဟောကြား ပြောဆိုတော်မူပေ၏။ အဟံ = လုလင်ပျိုဟန် သဏ္ဌာန်သွင်ရုပ် အကျွန်ုပ်သည်။ တဿ = ထိုအံ့ဖွယ်အထူး ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့နှင့် ချီးကျူးလောက်လုံ ပြည့်စုံတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏။ ပရိစာရကော = အလုပ်အကျွေး ဒါယကာကလေးပါပေတည်း။-
ဟူ၍ ထိုလူအပေါင်းတို့ကို ဂါထာစကားဖြင့် ပြန်ကြား ပြောဆိုလေ၏။
ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး ဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်ကို လှူဒါန်းခြင်း
မြတ်စွာဘုရားသည် နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်း သွားခွင့်ရရန် စီမံအပ်သောခရီးသို့ ကြွတော်မူ၍ ရဟန်းတထောင် ခြံရံလျက်
၅၉၈
ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဝင်တော်မူလေ၏။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားသည် ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာကို ရွှေနန်းတော်သို့ပင့်၍ မွန်မြတ်သော ဆွမ်းခဲဖွယ် ဘောဇဉ်တို့ဖြင့် ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ သာဟတ္ထိက သက္ကစ္စမြောက် လက်ရောက်ကြည်ဖြူ ကပ်လှူ ကျွေးမွေးပြီးလျှင် အပြစ်ခြောက်ပါး ကင်းလွတ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေလေ၏။ ထိုသို့ ထိုင်နေပြီးသောအခါ ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားအား-
(၁) မြို့ရွာနှင့် မဝေးလွန်းခြင်း၊
(၂) မြို့ရွာနှင့် မနီးကပ်လွန်းခြင်း၊
(၃) သွားလမ်းလာလမ်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊
(၄) လူတိုင်း လူတိုင်း အလိုရှိသောအခါ သွားလာဖို့ရန် လွယ်ကူခြင်း၊
(၅) အာရုံငါးတန် မြို့သံ ရွာသံ လူသံတို့မှ ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း၊ ဖော်ပြရာပါ အင်္ဂါငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသည့် အဘယ်အရပ်၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သီတင်းသုံး စံနေတော်မူပါမည်နည်း-
ဟု အကြံအစည်ဖြစ်လတ်၍ မိမိပိုင်သော ဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်သည် ဖော်ပြရာပါ အင်္ဂါငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသဖြင့် ထိုဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်ကို ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအပေါင်းအား လှူဒါန်းရမူ ကောင်းလေစွာ့ဟု ဆင်ခြင်စဉ်းစားပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို-
“ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်သည် ရတနာသုံးပါးနှင့် ကင်းကွာ၍ မနေနိုင်ပါ၊ အခါဟုတ်ဟုတ် မဟုတ်ဟုတ် ဘုရားထံမှောက်သို့ လာရောက်လိုပါ၏၊ ယခု ရှင်တော်ဘုရား သီတင်းသုံးတော်မူရာ ထန်းပင်ပျိုနု တောဥယျာဉ်သည်ကား မြို့နှင့် အလွန် ဝေးကွာလှပါသည်။ ဤတပည့်တော်တို့၏ ဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်မှာမူ မြို့နှင့် ဝေးလည်းမဝေးလွန်း နီးလည်း မနီးလွန်းလှပါ။
၅၉၉
သွားလမ်း လာလမ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားတို့နှင့် ထိုက်တန်သော နေရာလည်း ဖြစ်ပါ၏။ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ ဤဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်ကို အလှူခံတော်မူစေချင်ပါသည်”–
ဟု လျှောက်ထားကာ ရွှေကရားဖြင့် ပန်းရနံ့ထုံအပ်သော ရေကြည်ကို ထည့်ပြီးလျှင် ဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်တော်ကို စွန့်လှူလိုရကား-
“ဧတာဟံ ဘန္တေ ဝေဠုဝနံ ဥယျာနံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဒမ္မိ = ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်သည် ဤဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား အမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား လှူဒါန်းပါ၏”–
ဟု နှုတ်မြွက် လှူဒါန်းပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ လက်တော်၌ ရေစက်ကို သွန်းချလေသည်။ ထိုဝေဠုဝန် ဥယျာဉ်အရံကို အလှူခံသောအခါ “မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်အမြစ်ကား တွယ်လေပြီ”ဟု ပြောဆိုကာ ပီတိ၏အလိုနိုင်ငံသို့ လိုက်ပါကခုန်သော အမျိုးသမီးပမာ ဤမဟာပထဝီမြေကြီးသည် တယိမ်းယိမ်း တနွဲ့နွဲ့ တုန်လှုပ်လေ၏။
(အထူးမှတ်ရန်မှာ.. ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအပြင်၌ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတိုက် အရံကိုထား၍ အခြားတပါးသော မြေကြီးကို တုန်လှုပ်စေ၍ အလှူခံအပ်သော ကျောင်းတိုက်အရံဟူ၍ မရှိ။ ။ဗုဒ္ဓဝံသအဋ္ဌကထာစသည်)။
ဗုဒ္ဓဝံသအဋ္ဌကထာကျမ်းလာ ဝိဟာရာနုမောဒနာ ဆယ်ဂါထာ
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေဠုဝန်အရံကို အလှူခံတော်မူပြီးလျှင် မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးအား ကျောင်းအလှူ အနုမောဒနာတရား ဟောကြားတော်မူလေသည်မှာ-
(၁) အာဝါသဒါနဿ ပနာနိသံသံ၊
ကော နာမ ဝတ္တုံ ပုရိသော သမတ္ထော။
အညတြ ဗုဒ္ဓါ ပန လောကနာထာ၊
ယုတ္တော မုခါနံ နဟုတေန စာပိ။
၆၀၀
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ လောကနာထာ = လူသုံးပါးတို့၏ ကိုးစားမှီခိုရာ ဖြစ်တော်မူသော။ ဗုဒ္ဓါ = သဗ္ဗညုထွတ်ထား မြတ်စွာဘုရားကို။ အညတြ = ကြဉ်ဖယ်ရှောင်ရှား အလွတ်ထား၍။ အာဝါသဒါနဿ = အရိပ်အာဝါသ ကျောင်းအလှူဒါန၏။ အာနိသံသံ = အကျိုးများဖြင် အာနိသင်ကို။ မုခါနံ = ခံတွင်းတို့၏။ နဟုတေန = တသောင်းနှင့်။ (ဝါ- မုခါနံ နဟုတေန = ခံတွင်းပေါင်း တသောင်းနှင့်)။ ယုတ္တော စာပိ = မဖြစ်စဘူး အထူးတလည် ယှဉ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ကော နာမ ပုရိသော = အဘယ်မည်သော ယောက်ျားသည်။ ဝတ္တုံ = အပြည့်အစုံ အံကုံအင ထုတ်ပြရှင်းလင်း ဟောကြားခြင်းငှါ။ သမတ္ထော = စွမ်းနိုင်ချိမ့်မည်နည်း။ (န သမတ္ထော ဧဝ = ဘုရားကိုချန် ဤလူ့ဌာန်ဝယ် သာမန်လူများ ဘယ်နည်းအားမျှ ဟောကြားခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်သည်သာတည်း)။
(၂) အာယုဉ္စ ဝဏ္ဏဉ္စ သုခံ ဗလဉ္စ၊
ဝရံ ပသတ္ထံ ပဋိဘာနမေဝ။
ဒဒါတိ နာမာတိ ပဝုစ္စတေ သော၊
ယော ဒေတိ သံဃဿ နရော ဝိဟာရံ။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ ယော နရော = အမှတ်မထင် အကြင်သူသည်။ သံဃဿ = သံဃာတော်အား။ ဝိဟာရံ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို။ ဒေတိ = သဒ္ဓါရွှင်လန်း ဆောက်လုပ်လှူဒါန်း၏။ သော နရော = သဒ္ဓါကြည်ဖြူ ထိုကျောင်းလှူသောသူကို။ အာယုဉ္စ = အသက်ကို၎င်း။ ဝဏ္ဏဉ္စ = အဆင်းကို၎င်း။ သုခဉ္စ = ချမ်းသာကို၎င်း။ ဗလဉ္စ = ခွန်အားကို၎င်း။ ဝရံ ပသတ္ထံ = သာလွန်မြင့်မြတ် ချီးမွမ်းအပ်သော။ ပဋိဘာနမေ၀ စ = ဉာဏ်ပညာ ပဋိဘာန်ကို၎င်း။ ဒဒါတိ နာမာတိ = သဒ္ဓါရွှင်လန်း ပေးလှူဒါန်းသူ မည်၏ဟူ၍။
၆၀၁
ပဝုစ္စတေ = အကျိုးရမှု အကြောင်းပြု၍ သမ္မုတိဝေါဟာ သာယာနှုတ်ချို ခေါ်ဆိုအပ်၏။
(၃) ဒါတာ နိဝါသဿ နိဝါရဏဿ၊
သီတာဒိနော ဇီဝိတုပဒ္ဒဝဿ။
ပါလေတိ အာယုံ ပန တဿ ယသ္မာ၊
အာယုပ္ပဒေါ ဟောတိ တမာဟု သန္တော။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ သီတာဒိနော = အချမ်းအပူ အစရှိသော။ ဇီဝိတုပဒ္ဒဝဿ = အသက်၏အန္တရာယ် အသွယ်သွယ်ကို။ နိဝါရဏဿ = ဖျောက်လွှင့်ပယ်ရှား မြစ်တားနိုင်သော။ နိဝါသဿ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို။ ဒါတာ = သဒ္ဓါရွှင်လန်း ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းသော။ (ယော = အကြင်သူသည်)။ ယသ္မာ = အကြင့်ကြောင့်။ တဿ = ထိုကျောင်း၌ကျိန်းအောင်း ရဟန်းသံဃာအပေါင်း၏။ အာယုံ = အသက်ကို။ ပါလေတိ = ဘေးရန်မရောက် ကောင်းစွာ စောင့်ရှောက်သည်မည်၏။ (တသ္မာ = ထို့ကြောင့်)။ တံ = ထိုသဒ္ဓါကြည်ဖြူ ကျောင်းလှူသောသူကို။ အာယုပ္ပဒေါ ဟောတိ = အသက်အလှူ ပေးလှူသောသူဟူ၍။ သန္တော = ဘုရားအစ များလှဘိတောင်း သူတော်ကောင်းတို့သည်။ အာဟု = ချီးမွမ်းစကား ပြောကြားနှုတ်ချို မိန့်ဆိုတော်မူကြလေကုန်ပြီ။
(၄) အစ္စုဏှသီတေ ဝသတော နိဝါသေ၊
ဗလဉ္စ ဝဏ္ဏော ပဋိဘာ န ဟောတိ။
တသ္မာ ဟိ သော ဒေတိ ဝိဟာရဒါတာ၊
ဗလဉ္စ ဝဏ္ဏံ ပဋိဘာနမေဝ။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ အစ္စုဏှသီတေ = အလွန်ပူလွန်း အလွန်အေးလွန်းသော။ နိဝါသေ = ဟင်းလင်းအပြင် လွင်တီးခေါင်စသော နေရာ၌။
၆၀၂
ဝသတော = ဥတုဒဏ်ချက် နှိပ်စက်ပြင်းထန် ခံနေရသော ရဟန်း၏။ ဗလဉ္စ = ခွန်အားသည်၎င်း။ ၀ဏ္ဏော စ = အဆင်းသည်၎င်း။ ပဋိဘာ စ = အသိဉာဏ်ပညာသည်၎င်း။ န ဟောတိ = ဥပနိသျည်း ပစ္စည်းထောက်ပံ့ လျော့ယုတ်ညံ့၍ ကြံ့ကြံ့ခိုင်ခိုင် မဖြစ်နိုင်။ (လုံခြုံသော ကျောင်းအတွင်း၌ နေရမှသာလျှင် ဖြစ်နိုင်၏ဟု ဆိုလိုသည်)။ တသ္မာဟိ- တသ္မာ ဧဝ = ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဝိဟာရဒါတာ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို လှူဒါန်းသော။ သော = ထိုသူသည်။ ဗလဉ္စ = ခွန်အားကို၎င်း။ ဝဏ္ဏဉ္စ = အဆင်းကို၎င်း။ ပဋိဘာနမေဝ စ = အသိဉာဏ်ပညာကို၎င်း။ ဒေတိ = သဒ္ဓါရွှင်လန်း လှူဒါန်းသူ မည်ပေ၏။
(၅) ဒုက္ခဿ သီတုဏှသရီသပါ စ၊
ဝါတာတပါဒိပ္ပဘဝဿ လောကေ။
နိဝါရဏာနေကဝိဓဿ နိစ္စံ၊
သုခပ္ပဒေါ ဟောတိ ဝိဟာရဒါတာ။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ ဝိဟာရဒါတာ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို လှူဒါန်းသောသူသည်။ လောကေ = ဘေးရန်ပြောထ လူ့လောက၌။ သီတုဏှသရီသပါ = အချမ်းအပူ မြွေကင်းသန်း တည်းဟူသော ရန်သူကြောင့်။ ဥပ္ပန္နဿ = ဖြစ်သော။ ဒုက္ခဿ စ = ဆင်းရဲဒုက္ခ အဝဝကို၎င်း။ ဝါတာတပါဒိပ္ပဘဝဿ = လေကြမ်း နေကြမ်း စသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်သော။ အနေကဝိဓဿ = တပါးမက များပြားလှသော။ ဒုက္ခဿ စ = ဆင်းရဲဒုက္ခ အ၀၀ကို၎င်း။ နိစ္စံ = အမြဲ။ နိဝါရဏာ = ကျောင်းဖြင့်ဟန့်တား မဖြစ်ပွါးအောင် ပယ်ရှားတားမြစ်ခြင်းကြောင့်။ သုခပ္ပဒေါ = ချမ်းသာသုခ အလှူဒါနကို ပေးလှူသောသူ မည်သည်။ ဟောတိ = ဖြစ်၏။
၆၀၃
(၆) သီတုဏှဝါတာတပဍံသဝုဋ္ဌိ-
သရီသပါဝါဠမိဂါဒိဒုက္ခံ။
ယသ္မာ နိဝါရေတိ ဝိဟာရဒါတာ။
တသ္မာ သုခံ ဝိန္ဒတိ သော ပရတ္ထ။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ ဝိဟာရဒါတာ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို လှူဒါန်းသောသူသည်။ ယသ္မာ = အကြင့်ကြောင့်။ သီတုဏှဝါတာတပဍံသဝုဋ္ဌိ သရီသပါဝါဠမိဂါဒိဒုက္ခံ = အချမ်း, အပူ, လေ, နေပူ, မှက်, ခြင်, အခါမဲ့မိုး, မြွေဆိုး ကင်းသန်း ကြမ်းသောသားကောင် စသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခကို။ နိဝါရေတိ = ကျောင်းဖြင့်ဟန့်တား မဖြစ်ပွါးအောင် ပယ်ရှားတားမြစ်ပေ၏။ တသ္မာ = ထို့ကြောင့်။ သော = ထိုနေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို လှူဒါန်းသောသူသည်။ ပရတ္ထ = တမလွန်လောက ဟိုဘဝ၌။ သုခံ = ကာယစိတ္တ သုခနှစ်ပါးကို။ ဝိန္ဒတိ = မြေလက်ခတ်နဲ မလွဲပိုင်ပိုင် ရယူနိုင်ပေ၏။
(၇) ပသန္နစိတ္တော ဘဝဘောဂဟေတုံ၊
မနောဘိရာမံ မုဒိတော ဝိဟာရံ။
ယော ဒေတိ သီလာဒိဂုဏောဒိတာနံ၊
သဗ္ဗံ ဒဒေါ နာမ ပဝုစ္စတေ သော။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ ယော = အကြင်သူသည်။ ပသန္နစိတ္တော = သဒ္ဓါ ရွှန်းစို ကြည်ညိုသောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ မုဒိတော = နှစ်သက်ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ။ ဘဝဘောဂဟေတုံ = ဘဝ,ဘောဂ သမ္ပတ္တိနှစ်ပါး၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ မနောဘိရာမံ = ရှုမြင်သူ အလုံးတို့၏ စိတ်နှလုံးပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက် မွေ့လျော်ဖွယ်ရာဖြစ်သော။ ဝိဟာရံ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို။ သီလာဒိဂုဏောဒိတာနံ = သီလက္ခန္ဓ
၆၀၄
စသည်ငါးပါး ကျေးဇူးတရားတို့ တိုးပွါးစည်ပင် ရဟန်းတော် အရှင်သူမြတ်တို့အား။ ဒေတိ = သဒ္ဓါရွှင်လန်း ဆောက်လုပ်လှူဒါန်း၏။ သော = ထိုကျောင်းဗိမာန်အလှူ ပေးလှူသောသူကို။ သဗ္ဗံ ဒဒေါ နာမ = ဗလ, ဝဏ္ဏ, သုခ, စက္ခု, လေးခုဥဿုံ အလုံးစုံကို ပေးလှူသောသူ မည်၏ဟူ၍။ ပဝုစ္စတေ = အဆူဆူသောဘုရားတို့ ဟောကြား ချီးမွမ်းအပ်ပေ၏။ (သော စ သဗ္ဗဒဒေါ ဟောတိ၊ ယော ဒဒါတိ ဥပဿယံ- ဟူသော သံယုတ် ပါဠိတော်ကို ရည်ညွှန်းသည်။)
(၈) ပဟာယ မစ္ဆေရမလံ သလောဘံ၊
ဂုဏာလယာနံ နိလယံ ဒဒါတိ။
ခိတ္တော၀ သော တတ္ထ ပရေဟိ သဂ္ဂေ၊
ယထာဘတံ ဇာယတိ ဝီတသောကော။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ ယော = အကြင်သူသည်။ သလောဘံ = ခုံမင်တပ်မက် မစွန့်ရက်ခြင်း တည်းဟူသော လောဘတရားနှင့် တကွသော။ မစ္ဆေရမလံ = ဝန်တိုစေးနဲခြင်း မစ္ဆရိယအညစ်အကြေးကို။ ပဟာယ = ပယ်စွန့်၍။ ဂုဏာလယာနံ = သီလအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့၏တည်ရာ ရဟန်းသံဃာ အရှင် မြတ်တို့အား။ နိလယံ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်ကို။ ဒဒါတိ = သဒ္ဓါရွှင်လန်း ဆောက်လုပ် လှူဒါန်း၏။ ပရေဟိ = ဝန်ထမ်းသမား သူတပါးတို့သည်။ အာဘတံ = သည်ပိုး ဆောင်ယူအပ်သော ဝန်ထုပ်ကို။ ခိတ္တံ ယထာ = လိုရာဌာန၌ ပစ်ချအပ်သကဲ့သို့။ တထာ = ထို့အတူ။ သော = ထိုသဒ္ဓါရွှင်လန်း ကျောင်းလှူဒါန်းသောသူကို။ (၀ါ) သဒ္ဓါရွှင်လန်း ကျောင်းလှူဒါန်းသောသူသည်။ ပရေဟိ = ဝန်ထမ်းသမား ကံသင်္ခါရတရားတို့က။
၆၀၅
ခိတ္တော၀ = သုဂတိရောက်အောင် သည်ဆောင် ပို့ချအပ်သည် ဖြစ်၍သာလျှင်။ တတ္ထ သဂ္ဂေ = ထိုတင့်တယ်လျောက်ပတ် ကောင်းမြတ်သည့်အာရုံ ငါးပါးသော အစုအပုံတို့ရှိရာ နတ်တို့ရွာ၌။ ဝီတသောကော = စားဝတ်နေရေး ပူဆွေးစိုးရိမ်ရခြင်း အလျှင်း ကင်းမဲ့သည်ဖြစ်၍။ ဇာယတိ = ဘဝပဋိသန္ဓေ ကပ်ရောက် ဖြစ်ပွါးရလေ၏။
(၉) ဝရေ စာရုရူပေ ဝိဟာရေ ဥဠာရေ။
နရော ကာရယေ ဝါသယေ တတ္ထ ဘိက္ခူ။
ဒဒေယျန္နပါနဉ္စ ဝတ္ထဉ္စ နေသံ၊
ပသန္နေန စိတ္တေန သက္ကစ္စ နိစ္စံ။
(မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..)။ တသ္မာ = ထို့ကြောင့်။ နရော = ကိုယ်ကျိုးစီးပွါး ထောက်ထားမြော်မြင် ပညာရှင်ယောက်ျားသည်။ ဝရေ = ချီးမွမ်းအပ် မြတ်ကုန်ထသော။ စာရုရူပေ = နှစ်သက်စဖွယ် တင့်တယ်ခြင်းသဘော ရှိကုန်သော။ ဥဠာရေ = ပြန့်ပြောခံ့ထယ် ကြီးကျယ်ကုန်သော။ ဝိဟာရေ = နေထိုင်ဖို့ရန် ကျောင်းဗိမာန်တို့ကို။ ကာရယေ- ကာရေယျ = လက္ခကံကျွေး တန်ဖိုးပေးကာ ဆောက်လုပ်စေရာ၏။ တတ္ထ = ထိုတည်ဆောက်ပြီးသော ကျောင်းဗိမာန်၌။ ဘိက္ခူ = ဗဟုသုတ ပြည့်ဝစုံလင် ရဟန်းတော်အရှင်မြတ်တို့ကို။ ဝါသယေ- ဝါသေယျ = ကျောင်းထိုင်ပြုရန် တောင်းပန်စကား လျှောက်ထားပန်ထွာ နေထိုင်စေရာ၏။ နေသံ = ကျောင်းနေခေါ်တွင် ထိုအရှင်တို့အား။ ပသန္နေန = သဒ္ဓါရွှန်းစို ကြည်ညိုစွာသော။ စိတ္တေန = စိတ်ဖြင့်။ နိစ္စံ = အမြဲ။ သက္ကစ္စ = ရိုသေသမှု အလေးပြု၍။ အန္နပါနဉ္စ = စားဖွယ်သောက်ဖွယ် အသွယ်သွယ်ကို၎င်း။ ဝတ္ထဉ္စ = အဝတ်သင်္ကန်းကို၎င်း။ ဒဒေယျ = သဒ္ဓါရွှင်လန်း လှူဒါန်း ထောက်ပံ့ရာ၏။
၆၀၆
(၁၀) တသ္မာ မဟာရာဇ ဘဝေသု ဘောဂေ၊
မနောရမေ ပစ္စနုဘုယျ ဘိယျော။
ဝိဟာရဒါနဿ ဖလေန သန္တံ၊
သုခံ အသောကံ အဓိဂစ္ဆ ပစ္ဆာ။
မဟာရာဇ = မြတ်သောမင်းကြီး..။ တသ္မာ = ထို့ကြောင့်။ (တုဝံ = သင်မင်းကြီးသည်)။ ဝိဟာရဒါနဿ = သဒ္ဓါကြည်ဖြူ ယခုလှူအပ်သော ကျောင်းအလှူ၏။ ဖလေန = အကျိုးအားဖြင့်။ ဘဝေသု = သုဂတိခေါ်ဆို ဘ၀ထိုထိုတို့၌။ မနောရမေ = စိတ်နှလုံး၏ ရွှင်ပြုံးမွေ့လျော်ရာ ဖြစ်ကုန်သော။ ဘောဂေ = စည်းစိမ် မြားမြောင် အသုံးအဆောင်တို့ကို။ ဘိယျော = ဆဆထပ်ပိုး တိုး၍တိုး၍။ ပစ္စနုဘုယျ = ကြိမ်ကြိမ်ဖန်ဖန် ခံစံသုံးဆောင်ပြီး၍။ ပစ္ဆာ = နောက်ကာလ၌။ အသောကံ = စိုးရိမ်ရခြင်း အလျှင်းမရှိသော။ သန္တံ = သန္တိလက္ခဏာ အေးငြိမ်းစွာသော။ သုခံ = နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာသို့။ အဓိဂစ္ဆ- အဓိဂမိဿသိ = လေးပါးသော မဂ်ဉာဏ် လေးပါးသာ ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ဧကန်ဆိုက်ရောက် မျက်မှောက် ပြုရပေလတ္တံ့-
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားအား (ဖော်ပြရာပါ အနက်အဓိပ္ပါယ်ရှိသည့်) ဝိဟာရအနုမောဒနာ ကျောင်းလှူတရား ဟောကြား ချီးမြှောက်တော်မူပြီးလျှင် နေရာမှ ထတော်မူကာ နောက်ပါရဟန်းတထောင် ခြံရံလျက် ဝေဠုဝန်ကျောင်းအရံသို့ ကြွစံ သီတင်းသုံးတော်မူလေ၏။
(ဤ၌၊ ၊ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး ဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်အရံကို ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား လှူဒါန်းသည် ဆိုရာ၌ ပဓာနနည်း၊ ဥက္ကဋ္ဌနည်းအားဖြင့်သာ ဥယျာဉ်အရံကို လှူဒါန်းသည်ဟု ရေးသားဖွင့်ဆိုခြင်း ဖြစ်သည်၊ စင်စစ်သော်ကား ထိုဝေဠုဝန် ဥယျာဉ်အတွင်းဝယ် (ရမဏီယပါသာဒဟမ္မိယဝိမာနဝိဟာရဍ္ဎယောဂမဏ္ဍပါဒိပဋိမဏ္ဍိတံ = မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်းသော အထွတ်တပ်သည့် ပြာသာဒ်,
၆၀၇
အထွတ်မပါသော ပြာသာဒ်ဦးပြည်း, ဗိမာန်, လေးဖက်မိုးကျောင်း, နှစ်ဖက်မိုးကျောင်း, မဏ္ဍပ်ကနားဖျင်းတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဝေဠုဝန်ဥယျာဉ်ဟူ၍ ဗုဒ္ဓဝင်အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုသောကြောင့်) ရဟန်းတော်များ သီတင်းသုံး နေထိုင်ဖွယ်ရာ ကျောင်းပြာသာဒ် အဆောက်အဦများလည်း ပါရှိပြီး ဖြစ်သည်ဟူ၍ မှတ်ယူရာ၏။)
အရံဥယျာဉ်ကို ခံယူရန် ခွင့်ပြုတော်မူခြင်း
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး ဝေဠုဝန် ဥယျာဉ်အရံကို လှူဒါန်းသော အကြောင်းဝတ္ထု၌ တရားစကား ဟောကြားတော်မူပြီးလျှင်-
“အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အာရာမံ = ရဟန်းတို့.. အရံဥယျာဉ်ကို ခံယူရန် ငါဘုရား ခွင့်ပြု၏”–
ဟု ရဟန်းတို့ကို မိန့်ကြား၍ ကျောင်းအရံ ဥယျာဉ်ကို ခံယူရန် ခွင့်ပြုတော်မူလေသည်။
တိရောကုဋ္ဋသုတ္တန်ကို ဟောကြားတော်မူခြင်း
မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေဠုဝန်ကျောင်းအရံကို အလှူခံတော်မူပြီးသည်မှ နောက်တနေ့၌ တိရောကုဋ္ဋသုတ္တန်ကို ဟောကြားတော်မူသည်။ အကြောင်းအရာ အကျယ်သော်ကား-
ဤကမ္ဘာမှ ပြန်၍ ရေတွက်သည်ရှိသော် လွန်ခဲ့သော ကိုးဆယ့်နှစ်ကမ္ဘာထက်၌ ကာသိမည်သော ပြည်ဝယ် ဇယသေနမင်းကြီး ထီးနန်းစိုးအုပ် မင်းပြုလုပ်တော်မူဆဲဖြစ်၏။ (ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာ ယမကဝဂ် အရှင်သာရိပုတ္တရာဝတ္ထု အဖွင့်နှင့် အင်္ဂုတ္တိုရ်အဋ္ဌကထာ ဧကကနိပါတ် ဧတဒဂ္ဂဝဂ် ဥရုဝေလကဿပဝတ္ထု အဖွင့်တို့၌ မဟိန္ဒမင်းကြီးဟူ၍ ဖွင့်ဆိုသည်။) ထိုဇယသေနမင်းကြီး၏ သီရိမာအမည်ရှိသော မိဖုရားကြီးမှ ဘုရားအလောင်း ဖုဿမည်သော သားတော်ကို ဖွားမြင်ခဲ့၍ အစဉ်သဖြင့် ဖုဿဘုရားအလောင်း
၆၀၈
ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူလေသော် ဇယသေနမင်းကြီးသည် “ငါ၏သားကြီးသည် တောထွက်ကာ ရဟန်းပြု၍ ဘုရားဖြစ်ခဲ့လေပြီ၊ သို့ရကား 'ငါ့ဘုရား၊ ငါ့တရား၊ ငါ့သံဃာ'ဟု မြတ်နိုးမှုကို ဖြစ်စေပြီးလျှင် အခါခပ်သိမ်း မိမိသာလျှင် ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာကို ပြုစုလုပ်ကျွေးဆည်းကပ်၍ သူတပါးတို့အား ဆည်းကပ်ခွင့် လုပ်ကျွေးပူဇော်ရန် အခွင့်ကို မပေးပဲ ကျောင်းတော်တံခါးမုခ်မှသည် မိမိ၏ ရွှေနန်းတော် တိုင်အောင် ဝဲယာနှစ်ဖက်၌ ဝါးထရံဘိတ္တိများ ကာရံ၍ အထက်၌ ရွှေကြယ်စီကာ နံ့သာပန်းဆိုင်းများ တွဲလျားကျသော ဗိတာန်မျက်နှာကြက် ကြက်စေပြီးလျှင် အောက်၌ ငွေရောင်အသွေး ဖြူဖွေးသောသဲများကို ဖြန့်ခင်းစေပြီးမှ ထို၏အထက်၌ ပန်းအမျိုးမျိုးတို့ကို ကြဲဖြန့်ခင်းစေ၍ ထိုခရီးဖြင့်သာ မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူရန် စီမံ ပြုလုပ်လေသည်။
ဖုဿမြတ်စွာဘုရားသည် ကျောင်းတော်၌ပင် သင်္ကန်းကိုရုံ၍ ရဟန်း အပေါင်း ခြံရံကာ တင်းထိမ်ကန့်လန့်ကာအတွင်းကပင် ရွှေနန်းတော်အရောက် ကြွရောက် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးလျှင် ထိုတင်းထိမ်ကန့်လန့်ကာအတွင်းကပင် ကျောင်းတော်သို့တဖန် ပြန်ကြွတော်မူရ၏။ မြို့သူမြို့သား တဦးတယောက်မျှ ဆွမ်းတယောက်မမျှ လောင်းလှူခွင့် မရချေ။ ထိုအခါ မြို့သူမြို့သား လူအများတို့သည်-
“လောက၌ မြတ်စွာဘုရား ထင်ရှား ပွင့်ထွန်းတော်မူပါလျက် ငါတို့မှာ ကုသိုလ်ပြုခွင့် မရကြကုန်၊ လနေတို့သည် လူအလုံးတို့အား အလင်းရောင်ပေးဘို့ရန် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ မြတ်စွာဘုရားတို့သည်လည်း ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏ စီးပွါးချမ်းသာဖြစ်ထွန်းရန် ပွင့်ပေါ်တော်မူလာကြကုန်၏။ ဤမင်းကြီးသည်ကား သူခပ်သိမ်းတို့၏ ကောင်းမှုလယ်မြေကြီးကို မိမိတဦးတည်းသာ သိမ်းပိုက်၍ ထားဘိ၏”–
ဟု ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချစကား ပြောကြားကြကုန်၏။
၆၀၉
ထိုအခါ ဖုဿမြတ်စွာဘုရား၏ ဖတူမိကွဲဖြစ်သော ညီတော်မင်းသား သုံးယောက်တို့သည်လည်း-
“ဘုရားတို့မည်သည်မှာ အလုံးစုံသော သတ္တလောက၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ ပွင့်ထွန်းတော်မူကြခြင်း ဖြစ်သည်။ တဦးတယောက်တည်း စီးပွါးချမ်းသာဖြစ်ထွန်းရန် ပွင့်ထွန်းတော်မူကြခြင်း မဟုတ်ချေ။ ငါတို့၏ ခမည်းတော် မင်းကြီးသည်ကား သူတပါးတို့အား မြတ်စွာဘုရားကို ပြုစုလုပ်ကျွေး ပူဇော်ရန် အခွင့် မပေးချေ၊ ငါတို့သည် ဘယ်လိုနည်းဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကို ပြုစုလုပ်ကျွေးခွင့်ကို ရကြပါမည်နည်း”—
ဟု ကြံစည်ကြလေကုန်၏။ မြို့သူမြို့သားတို့သည် မင်းသားတို့နှင့် တစိတ်တည်း တဝမ်းတည်း ဖြစ်ကြပြီးလျှင် “ဥပါယ်တမျဉ်ကို ပြုလုပ်ကြကုန်စို့”ဟု တိုင်ပင်ညီညွတ်ကြ၍ မြို့စွန်ပြည်ဖျား၌ သူပုန်ထသကဲ့သို့ ပြုလုပ်စေကြကုန်၏။
ထိုအခါ မင်းကြီးသည် “မြို့စွန်နယ်ဖျား ပျက်ပြားနေသည်”ဟူသော သတင်းကို ကြားသိရ၍ သားတော်မင်းသား သုံးဦးတို့ကို သူပုန်ရန်နှိမ်နင်းရန် စေလွှတ်လိုက်လေသည်။ မင်းသားတို့သည် မြို့စွန်နယ်ဖျားကို သူပုန်ရန်အေးငြိမ်းအောင် ပြုလုပ်ပြီးလျှင် ခမည်းတော်မင်းကြီးထံ ပြန်လာကြကုန်သည်ရှိသော် ခမည်းတော် ဇယသေနမင်းကြီးသည် နှစ်သက်အားရတော်မူလှသဖြင့် “သားတော်များ အလိုရှိအပ်သောဆုကို ယူကုန်လော့”ဟု ဆုပေးစကား ပြောကြားလေ၏။ မင်းသားသုံးဦးတို့သည်“ခမည်းတော် မင်းကြီး.. အကျွန်ုပ်တို့ကား အခြားဆုကို အလိုမရှိပါကုန်။ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေလေးမြတ် ဆည်းကပ်လုပ်ကျွေးရမှု ဆုကိုသာ အလိုရှိပါကုန်၏”ဟူ၍ လျှောက်ထားကြလေကုန်၏။
ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် “သားတော်တို့.. သင်တို့သည် ဤဆုကိုထား၍ အခြားဆုကို ယူကြကုန်လော့”ဟူ၍ ပြောဆိုလေ၏။
၆၁၀
မင်းသားတို့က “ခမည်းတော်မင်းကြီး.. အကျွန်ုပ်တို့သည် အခြားဆုကို အလိုမရှိကြကုန်”ဟူ၍ ဆိုကြလေသော် “သားတော်တို့.. ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့လျှင် ကာလအပိုင်းအခြားပြု၍ ယူကြကုန်လော့” ဟု မင်းကြီး ဆိုလတ်သည်တွင် မင်းသားတို့သည် ခုနစ်နှစ်အချိန်ပိုင်း၍ တောင်းခံကြကုန်၏။ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် ခုနစ်နှစ်အချိန်ကို ကြာမြင့်သည်ဟူ၍ မပေးပဲရှိလေသော် ဤနည်းဖြင့်လျှော့၍ ခြောက်နှစ်, ငါးနှစ်, လေးနှစ်, သုံးနှစ်, နှစ်နှစ်, တနှ,စ် ခုနစ်လ, ခြောက်လ, ငါးလ, လေးလတိုင်အောင် လျှော့၍ လျှော့၍ တောင်းကြပြန်ပါသော်လည်း ခမည်းတော်မင်းကြီးက မပေးနိုင်ပဲရှိသဖြင့် သုံးလမျှ ပြုစုလုပ်ကျွေးရန်ဆုကို တောင်းကြသည်တွင် မင်းကြီးသည် “ကောင်းပြီ ယူကြလော့”ဟု အခွင့်ပြုလေ၏။
မင်းသားညီနောင် သုံးဦးတို့သည် ခမည်းတော် မင်းကြီးထံမှ မြတ်စွာဘုရားကို ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး ပြုစုလုပ်ကျွေးနိုင်ခွင့်ဆုကို ရရှိကြ၍ လွန်စွာနှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ကြကုန်လျက် ဖုဿမြတ်စွာဘုရားထံတော်မှောက်သို့ သွားရောက်ဝပ်လျှိုး ရှိခိုးကြပြီးလျှင် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး ပြုစုလုပ်ကျွေးလိုကြပါကုန်၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်တို့၏နေရာ ဇနပုဒ်၌ ဤဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူရန် လက်ခံတော်မူပါဘုရား”ဟူ၍ လျှောက်ဆိုကြကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် လက်ခံတော်မူလေ၏။
ထိုအခါ မင်းသားညီနောင် သုံးဦးတို့သည် မြတ်စွာဘုရား လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိရှိကြ၍ မိမိတို့၏ ဇနပုဒ်၌ အတွင်းဝန်အမတ်ထံသို့-
“အတွင်းဝန်အမတ်.. ငါတို့သည် ဤဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး နောင်တော် ဖုဿမြတ်စွာဘုရား အမှူးရှိသော ရဟန်းတော်ပေါင်း (၉၀၀၀၀) ကိုးသောင်းတို့ကို
၆၁၁
ပစ္စည်းလေးရပ်ဖြင့် ဆည်းကပ်ခစား လုပ်ကျွေးပူဇော်လိုကြပါကုန်၏။ ရဟန်းအပေါင်းနှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရား သီတင်း သုံး နေထိုင်တော်မူရန် ကျောင်းစသော အဆောက်အဦများကို အလျင်အမြန် ပြီးစီးပြည့်စုံအောင် စီမံ ဆောက်လုပ်ရမည်”–
ဟု အမိန့်တော် အမှာစာကို ရေးသား ပေးပို့ကြလေကုန်၏။ အတွင်းဝန်အမတ်သည် မင်းသားတို့မိန့်မှာသည့် အမိန့်စာပါ)အတိုင်း အလုံးစုံကို ပြီးစီးပြည့်စုံအောင် အလျင်အမြန် စီမံဆောက်လုပ်ပြီးလျှင် “အမိန့်တော် အမှာစာအတိုင်း ကျောင်းစသော အဆောက်အဦများ အလုံးစုံ ပြီးစီး ပြည့်စုံပါပြီ”ဟု သတင်းစကား ပြန်ကြား တင်လျှောက်လေ၏။
ထိုအခါ မင်းသားသုံးဦးတို့သည် ရဲမက်စစ်သည်တော် (၁ဝဝဝ) တထောင်တို့နှင့် အတူတကွ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကို ဝတ်ကြကုန်လျက် (၂၅ဝ၀) နှစ်ထောင့်ငါးရာသော ဝေယျာဝစ္စအမှု ပြုလုပ်ကြသောသူ အပေါင်းတို့ကို ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ပစ္စည်းလေးဖြာ ချမ်းသာစေမှု ပြုစုလုပ်ကျွေးစေကုန်လျက် မိမိတို့နေရာ ဇနပုဒ်သို့ ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်တို့ကို ပင့်ဆောင်ကြပြီးလျှင် အသင့်ဆောက်လုပ်ပြီးဖြစ်သော ကျောင်းအရံ အဆောက်အဦများကို ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ဆောင်နှင်း လှူဒါန်းကြ၍ ထိုကျောင်းအရံ၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်စေကြလေကုန်၏။
သဒ္ဓါတရားရှိသည့် ဘဏ္ဍာစိုးဇနီးမောင်နှံ
ထိုမင်းသားသုံးဦးတို့၏ ဘဏ္ဍာစိုးဖြစ်သူ သူဌေးသားသည်ကား သူဌေးကတော်ကလေးနှင့်တကွ ရတနာသုံးပါး၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုသော သဒ္ဓါတရားနှင့်ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပေ၏။ ထိုဘဏ္ဍာစိုး သူဌေးသည် (မင်းသားတို့၏ ကိုယ်စားပြုကာ) မင်းသားသုံးဦးတို့၏ ဘဏ္ဍာတိုက်တို့မှ တလှည့်စီ တလှည့်စီအားဖြင့် ဘုရား အမှူးရှိသော ရဟန်းတော်များအတွက် လှူဒါန်းရန် ဝတ္ထုတို့ကို သဒ္ဓါကြည်ဖြူစွာပင် အတွင်းဝန်အမတ်အား ပေးအပ်လေ၏။
၆၁၂
အတွင်းဝန် အမတ်သည်လည်း ထိုဘဏ္ဍာစိုးပေးအပ်သည့် လှူဒါန်းဖွယ်ဝတ္ထုများကို ယူဆောင်၍ ဇနပုဒ်နေသူ လူပေါင်း (၁၁၀၀၀) တသောင်းတထောင်တို့နှင့် အတူတကွ ကောင်းမွန်သည်ထက် ကောင်းမွန်အောင် စီမံပြုလုပ် ချက်ပြုတ်ကြပြီးလျှင် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းတော်အပေါင်းအား နေ့စဉ်မပြတ် ဆက်ကပ်လှူဒါန်းလေ၏။ (မင်းသားသုံးဦးတို့သည်ကား ရဲဘက်ငယ်ကျွန် စစ်သည်တော် (၁၀ဝ၀) တထောင်တို့နှင့် အတူတကွ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကို ဝတ်ကြကုန်လျက် သီတင်းသီလ ဆောက်တည်ကြ၍ ကျောင်းတော်မှာပင် ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်တို့၏ ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ် အသွယ်သွယ်ကို ဖြည့်ကျင့် ပြုလုပ်ကြကာ တရားနာယူလျက် နေကြကုန်၏။)
စိတ်ထားဆိုးသော အတွင်းဝန်၏ဆွေမျိုးများ
အတွင်းဝန်မင်း စေခိုင်းအပ်သည့် ဝေယျာဝစ္စဆောင်ရွက်သူ လူပေါင်း (၁၁၀ဝ၀) တသောင်းတထောင် တို့အနက် အချို့သော အတွင်းဝန်၏ဆွေမျိုးများသည် ကောက်ကျစ်ထိပါး ဆိုးဝါးသော စိတ်ထားရှိကြကုန်သဖြင့် အလှူဒါန၏ အန္တရာယ် အနှောက်အယှက်ကို အမျိုးမျိုး ပြုလုပ်ကြကာ ဘုရားနှင့်တကွ သံဃာတော်တို့အတွက် ချက်ပြုတ်စီမံ၍ထားသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုများကို ကိုယ်တိုင်လည်း လုယက် ခိုးဝှက် စားသောက်ကြသည့်ပြင် သားသမီးများကိုလည်း ကျွေးမွေးကြကုန်၏။ အလှူတင်းကုပ် (= မဏ္ဍပ်)များကိုလည်း မီးတိုက်ကြကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရားကို ခမည်းတော်ထံ ပြန်ပို့ခြင်း
မင်းသားသုံးဦးတို့သည် ဝါကျွတ်၍ သံဃာတော်တို့ ပဝါရဏာပြုပြီးလတ်သော် မြတ်စွာဘုရားအား ကြီးစွာသော ပူဇော်သဘင် ပွဲကြီးယင်ပြီး၍ ခမည်းတော်မင်းတရားနှင့် မူလစကားကတိအတိုင်း မြတ်စွာဘုရားကို ရှေ့သွားပြုကြကာ ခမည်းတော် မင်းတရားကြီး၏ နိုင်ငံတော်သို့ တဖန် ပို့ဆောင်ကြလေသည်။ ထိုခမည်းတော် ဇယသေနမင်းကြီးစံရာ ကာသိနေပြည်တော်သို့
၆၁၃
ဆိုက်ရောက်ပြီးလျှင် မကြာမြင့်မီပင် မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန် စံယူတော်မူလေ၏။ (သံယုတ်အဋ္ဌကထာ အလိုအားဖြင့် ဖုဿမြတ်စွာဘုရားသည် မင်းသားတို့၏အထံမှာပင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူ၏။)
ခမည်းတော် ဇယသေန မင်းကြီးသည်၎င်း, မင်းသားညီနောင် သုံးဦးတို့သည်၎င်း, မင်းသားတို့၏ အတွင်းဝန် အမတ်သည်၎င်း, ဘဏ္ဍာစိုး သူဌေးသည်၎င်း အစဉ်အတိုင်း စုတေသေဆုံးကြ၍ အခြံအရံပရိသတ် များနှင့်တကွ နတ်ရွာသုဂတိသို့ လားရောက်ကြကုန်၏။ ကောက်ကျစ်ထိပါး စိတ်ဆိုးဝါးကြသည့် အတွင်းဝန်အမတ်၏ ဆွေမျိုးများတို့ကား ငရဲဘုံသို့ လားရောက်ကြရကုန်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုသူနှစ်ဖွဲ့တို့ နတ်ပြည်တပြည်မှ နတ်ပြည်တပြည်သို့ ငရဲပြည်တပြည်မှ ငရဲပြည်တပြည်သို့ လှည့်လည်ဖြစ်ပွါး ကျက်စားကြရကုန်စဉ် ကိုးဆယ့်နှစ်ကမ္ဘာတို့ကား လွန်ခဲ့လေကုန်ပြီ။ ထို့နောက် ဤဘဒ္ဒကပ်၌ ကဿပမြတ်စွာဘုရား ပွင့်ထွန်းတော်မူသောအခါ ထိုကောက်ကျစ်ထိပါး စိတ်ဆိုးဝါးကြသည့် (အတွင်းဝန်အမတ်၏) ဆွေမျိုးများသည် ပြိတ္တာဘုံ၌ ဖြစ်ကြလေကုန်၏။ ထိုအခါ လူအပေါင်းတို့သည် မိမိ မိမိတို့၏ ဆွေမျိုးပြိတ္တာများအတွက် အလှူဒါန ပေးလှူကြ၍ “ဣဒံ အမှာကံ ဉာတီနံ ဟောတု = ဤကောင်းမှုသည် ငါတို့၏ ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့အတွက် ဖြစ်ပါစေ”ဟု မြွက်ဆို ရည်ညွှန်း အမျှအတမ်း ပေးဝေကြလေသော် ထိုသူတို့၏ ဆွေမျိုးပြိတ္တာများသည် စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ရရှိကြကုန်၏။
ထိုအခါ အတွင်းဝန်၏ ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့သည်လည်း ထိုသို့ အခြားပြိတ္တာများ စည်းစိမ်ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံကြသည်ကို မြင်ကြ၍ ကဿပမြတ်စွာဘုရား ထံမှောက်သို့ သွားရောက် ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အသို့နည်း အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း ဤသို့သော စည်းစိမ်ကို ရကြပါဦးမည်လော”ဟု မေးလျှောက်ကြလေသော် ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် “အိုပြိတ္တာ အပေါင်းတို့.. သင်တို့သည် ယခုအခါ၌ကား ထိုသို့သော စည်းစိမ်ကို
၆၁၄
မရနိုင်ကြကုန်သေး၊ စင်စစ်သော်ကား နောက်အခါ အန္တရကပ်တကပ် လွန်လတ်သောကာလ၌ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား ထင်ရှားပွင့်တော်မူလိမ့်မည်၊ ထိုဂေါတမမြတ်စွာဘုရား လက်ထက်တော်၌ ဗိမ္ဗိသာရအမည်ရှိသောမင်းကြီး ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လိမ့်မည်၊ ထိုဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာမှ လွန်ခဲ့သော ကိုးဆယ့်နှစ်ကမ္ဘာထက်က သင်ပြိတ္တာအပေါင်းတို့၏ ဆွေမျိုးရင်း (အတွင်းဝန်အမတ်) ဖြစ်ခဲ့ဘူးလေပြီ၊ ထို (သင်တို့၏ ဆွေမျိုးတောင်း) ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားအား အလှူဒါန ပေးလှူပြီးလျှင် သင်တို့အား အမျှခွန်း ညွှန်းပေလိမ့်မည်။ ထိုအခါ သင်တို့သည် ဤသို့သော စည်းစိမ် ချမ်းသာမျိုးကို ရကြပေလိမ့်မည်”ဟု ဗျာဒိတ်စကား မိန့်ကြားတော်မူလေ၏။
ဤမျှော် ကဿပမြတ်စွာဘုရား မိန့်ကြားတော်မူသည်ရှိသော် ထိုပြိတ္တာများအဖို့ ထိုကဿပမြတ်စွာဘုရား မိန့်ကြားတော်မူလိုက်သော စကားသည် “နက်ဖြန်ခါ ရကြလိမ့်မည်”ဟု မိန့်ကြားတော်မူအပ်သကဲ့သို့ လွန်စွာ့လွန်စွာ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်ရာဖြစ်၍ နေလေ၏။
ထို့နောက် ဘုရားတဆူနှင့် တဆူအကြား (ကဿပမြတ်စွာဘုရားနှင့် ဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားတို့၏အကြား) ရှည်လျားလှသောကာလ (= အန္တရကပ် တကပ်သာသာ၊ ဗုဒ္ဓန္တရ အသင်္ချေယျ တခေတ်)ကို လွန်မြောက်လတ်သော် ငါတို့၏ မြတ်စွာဘုရားသည် လောက၌ ထင်ရှား ဖြစ်ပွင့်တော်မူလာ၏၊ ထိုမင်းသားညီနောင် သုံးဦးတို့သည်လည်း အခြံအရံတထောင်တို့နှင့် အတူတကွ နတ်ပြည်မှ စုတေခဲ့၍ မဂဓတိုင်းဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်ကြ၍ အစဉ်သဖြင့် ရသေ့ရဟန်း ပြုကြပြီးလျှင် ဂယာသီသအရပ်၌ ရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင် ဖြစ်ကြလေကုန်၏။ ထိုစဉ်အခါ မင်းသားသုံးဦးတို့၏ အတွင်းဝန်အမတ်သည် ယခုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး ဖြစ်လာ၏၊ ထိုစဉ်အခါ ဘဏ္ဍာစိုးသူဌေးသည် ယခုအခါ ဝိသာခသူဌေး ဖြစ်လာ၏၊ ထိုစဉ်က သူဌေးကတော်သည် ယခုအခါ ဓမ္မဒိန္နာသူဌေးသမီး ဖြစ်လာ၏။
၆၁၅
ထိုစဉ်က ကြွင်းကျန်သော ပရိသတ်သည် ယခုအခါ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ပရိသတ်အခြံအရံများ ဖြစ်လာကြ၏။
အစိန္တေယျ သုံးလောကထွတ်ထား ငါတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ရောက်သည့်နေ့၌ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးနှင့်တကွ အခြံအရံပုဏ္ဏားသူဌေးပေါင်း တသိန်းတသောင်းတို့ကို သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်စေပြီးလျှင် နောက်တနေ့၌ သိကြားမင်းနိဗ္ဗာန်ဆော် ရှေ့ဆောင်၍ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ရွှေနန်းတော်၌ ကြီးစွာသော အလှူကို ခံယူတော်မူ၏။
ထိုအခါ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ထိုဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့သည် “ငါတို့၏ ဆွေမျိုးဟောင်းဖြစ်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် ယခုပင်လျှင် ငါ့တို့အား ဒါနကောင်းမှု ကုသိုလ်အမျှခွန်း ညွှန်းပေလိမ့်မည်၊ ယခုပင်လျှင် ညွှန်းပေလိမ့်မည်”ဟု တောင့်တမြှော်ခေါ်လျက် ဝန်းရံ ရပ်တည်လာကြကုန်၏။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည်ကား အလှူကြီးကို ပေးလှူပြီးလျှင် “မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အရပ်၌ နေတော်မူပါမည်နည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားအတွက် ကျောင်းတော်နေရာကိုသာ ကြံစည်စဉ်းစားနေသည့်အတွက် ထိုအလှူဒါန ကောင်းမှုအဖို့ကို တစုံတယောက်သော သူအားမျှ အမျှခွန်း မညွှန်းမမြွက်မိချေ။ မင်းကြီး၏ ဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့သည် မြော်လင့်ချက် ကင်းပြတ်ကြကာ အကာလ ညဉ့်အခါ၌ မင်းကြီး၏နန်းတော်ဝယ် အလွန်ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော ဟစ်အော်နာကျည်း ညည်းညူသောအသံကို ပြုကြလေကုန်၏။
ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် ထိုအသံကိုကြား၍ ပြင်းစွာ ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့် တုန်လှုပ်ပြီးလျှင် နံနက်မိုးသောက် ရောက်သောအခါ မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ သွားရောက်ချဉ်းကပ်လျက် ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပြီးသော် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်သည် ယမန်နေ့ ညဉ့်အခါဝယ် ဤသို့ ကြောက်မက်ဖွယ်သော အသံကို ကြားရပါပြီ၊ တပည့်တော်အား
၆၁၆
ထိုအသံအတွက် မည်ကဲ့သို့သော အကျိုးအပြစ် ဖြစ်ပေလိမ့်မည်နည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက “မြတ်သောမင်းကြီး.. မကြောက်လင့်၊ ထိုအသံအတွက် သင့်အား တစုံတခုသော မကောင်းကျိုးမျှ ဖြစ်လိမ့်မည်မဟုတ်ချေ။ စင်စစ်သော်ကား သင်၏ ဆွေမျိုးဟောင်းများ ပြိတ္တာဘုံ၌ ဖြစ်ပွါးလျက် ရှိကြသည်။ ထိုသင့်ဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့သည် ဗုဒ္ဓန္တရအသင်္ချေကပ် တကပ်ပတ်လုံး မြတ်စွာဘုရားအား အလှူဒါနကို ပေးပြီးလျှင် ငါတို့အား အမျှခွန်း ညွှန်းပေလိမ့်မည်ဟု သင်မင်းကြီးကိုသာ မြော်ခေါ်တောင့်တကြလျက် လှည့်လည်သွားလာကာ နေကြကုန်၏။ သင်မင်းကြီးသည် ယမန်နေ့က ထိုဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့အား ကောင်းမှုကုသိုလ် အမျှခွန်းကို မညွှန်းမြွက်ခဲ့မိချေ။ ထို့ကြောင့် သင့်ဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့သည် မြော်လင့်ချက် ကင်းပြတ်ကြကာ ထိုသို့သော ကြောက်မက်ဖွယ်အသံကို ပြုကြခြင်းဖြစ်သည်”ဟု ဖြေကြားတော်မူလေလျှင် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ယခုတဖန် လှူဒါန်း၍ အမျှခွန်းညွှန်းလျှင် ရကြပါဦးမည်လော”ဟု ထပ်မံ မေးလျှောက်ပြန်ရာ မြတ်စွာဘုရားက “အိမ်း.. ရနိုင်ကြ၏ မြတ်သောမင်းကြီး..”ဟု ဖြေကြားတော်မူလတ်သော် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. သို့တပြီးကား မြတ်စွာဘုရားသည် ယနေ့ ကောင်းမှုကုသိုလ်အလို့ငှါ တပည့်တော်၏ အလှူဒါနကို လက်ခံတော်မူပါဘုရား၊ ထိုဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့အား ကောင်းမှုကုသိုလ် အမျှခွန်း ညွှန်းပါအံ့”ဟု မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက်ထားလေသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး ပင့်လျှောက်ချက်ကို ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် လက်ခံတော်မူလေ၏။
မင်းကြီးသည် ရွှေနန်းတော်သို့ ပြန်သွား၍ ကြီးစွာသော အလှူဒါနကို စီမံပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား အလှူခံကြွရန် အချိန်တန်ကြောင်း ကြားလျှောက်စေလေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်
၆၁၇
ရွှေနန်းတော်သို့ ကြွတော်မူ၍ ခင်းထားအပ် မြတ်သောနေရာ၌ ရဟန်းသံဃာအပေါင်းနှင့် အတူတကွ ထိုင်နေတော်မူလေ၏။ ထိုဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့သည်လည်း “ယနေ့တော့ ကုသိုလ်အမျှ ဧကန်ပင် ရကြတော့မည်”ဟု ရွှေနန်းတော်သို့ လာရောက်ကြကာ နံရံတဖက်စသည်၌ စောင့်မြော်ရပ်တည်နေကြကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ထိုဒုက္ခရောက်နေကြသည့် ဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့ကို မင်းကြီးမြင်နိုင်ရန် စီမံ ဖန်ဆင်းတော်မူလေသည်။ မင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား ရွှေလက်တော်သို့ ရေစက်လောင်းလှူရင်း “ဣဒံ မေ ဉာတီနံ ဟောတု = ဤရေကြည်ရေစက် အလှူသည် အကျွန်ုပ်၏ ဆွေမျိုးများအတွက် ဖြစ်ပါစေသတည်း”ဟု အမျှခွန်း ညွှန်းလေသော် ထိုခဏ၌ပင် (ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့ ကုသိုလ်အဖို့ဘာဂ ရရှိကြသဖြင့်) ထိုဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့ သုံးဆောင်ရန် ကြာမျိုးငါးပါးတို့ဖြင့် အပြည့်ဖုံးအပ်သော ရေကန်များ ဘွားကနဲ ဖြစ်ပေါ်လာကြလေသည်။ ထိုဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့သည် ထိုရေကန်တို့၌ သောက်ကြ ချိုးကြ၍ ပူပန်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်း ရေသိပ် (= ရေငတ်)ခြင်း ကင်းကြကာ ရွှေရောင်အဆင်း ဝါဝင်းသော ကိုယ်အဆင်း ရှိကြလေကုန်၏။ မင်းကြီးသည် တဖန် ယာဂုဆွမ်း ခဲဖွယ်ဆွမ်း ဘောဇဉ်ဆွမ်းတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား လှူဒါန်းဆက်ကပ်၍ အမျှခွန်း ရှေးနည်းအတူ ညွှန်းလေသော် ထိုခဏ၌ပင် ထိုဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာအပေါင်းတို့ သုံးဆောင်ရန် နတ်၌ဖြစ်သော ယာဂုခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာကြလေသည်။ ထိုဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့သည် ထိုဒိဗ္ဗယာဂု ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို (ရှေးကငတ်ခဲ့သမျှ အတိုးချ၍) အားပါးတရ သုံးဆောင် စားသောက်ကြရ၍ ပြည့်ဖြိုးစိုပြေသော မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ် ဣန္ဒြေနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကြလေကုန်၏။
ထို့နောက် မင်းကြီးသည် အဝတ်သင်္ကန်း အိပ်ရာနေရာများကို ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား လှူဒါန်းဆက်ကပ်၍ အမျှခွန်း ရှေးနည်းအတူ ညွှန်းလေသော် ထိုခဏ၌ပင်
၆၁၈
ထိုဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့ သုံးဆောင်ရန် နတ်၌ဖြစ်သော အဝတ်များ, နတ်၌ဖြစ်သော ယာဉ်များ, နတ်၌ဖြစ်သော ဘုံဗိမာန် ပြာသာဒ်များ, နတ်၌ဖြစ်သော အခင်းအခြုံ အိပ်ရာနေရာ အဆင်တန်ဆာ အမျိုးမျိုးတို့သည် ဖြစ်ထွန်း ပေါ်ပေါက်၍လာကုန်၏။ ထိုစည်းစိမ်ချမ်းသာများ အလုံးစုံကို ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး မြင်နိုင်အောင် မြတ်စွာဘုရားသည် အဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၏။ ထိုသို့ အဓိဋ္ဌာန်တော်မူချက်အရ ထိုစည်းစိမ်အလုံးစုံကို ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် ကောင်းစွာ မျက်ဝါး ထင်ထင် တွေ့မြင်ရကား အလွန်လျှင် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ရှိလေ၏။
(တေ ပေတတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ ဒိဗ္ဗတ္တဘာဝေ သဏ္ဌဟိံသု၊ ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်ဝတ္ထု ပဌမအုပ် စာမျက်နှာ ၆၆-အလိုအားဖြင့် ထိုဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့သည် ပြိတ္တာ၏ကိုယ်အဖြစ်ကို စွန့်၍ နတ်၏ကိုယ်အဖြစ်၌ တည်ကြလေကုန်သည်။)
ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်းကိစ္စ ပြီးစီးလတ်လျှင် မဂဓတိုင်းရှင် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးအား အနုမောဒနာတရား ဟောကြားအံ့သောငှါ-
တိရောကုဋ္ဋေသု တိဋ္ဌန္တိ၊
သန္ဓိသိင်္ဃာဋကေသု စ။
ဒွါရဗာဟာသု တိဋ္ဌန္တိ၊
အာဂန္တွာန သကံ ဃရံ။-
အစရှိသော (၁၂) တဆယ့်နှစ်ဂါထာတို့ဖြင့် တန်းဆာဆင်အပ်သည့် ဤတိရောကုဋ္ဋသုတ္တန် ဒေသနာကို ဟောကြားတော်မူလေ၏။
(ဤတိရောကုဋ္ဋသုတ္တန်ကား ခုဒ္ဒကပါဌပါဠိတော်၊ ပေတဝတ္ထု ပါဠိတော်တို့၌ လာရှိ၏။ ပါဠိအနက်အကျယ်ကို ထိုခုဒ္ဒကပါဌ မြန်မာပြန်၊ ပေတဝတ္ထုပါဠိတော် မြန်မာပြန်တို့၌ ကြည့်ရှုမှတ်သားရာ၏။)
၆၁၉
ဤတိရောကုဋ္ဋသုတ္တန် ဒေသနာနိဂုံး ဆုံးလတ်သောအခါ ပြိတ္တာဘုံ၌ဖြစ်ရခြင်း၏ အပြစ်ဒေါသကို မြင်လောက် ကြောက်လောက်အောင် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြား ဖွင့်ပြတော်မူချက်အရ ထိတ်လန့်သံဝေဂ ရရှိကြကာ အသင့်အားဖြင့် အားထုတ်ကျင့်ဆောင်ကြသည့် သတ္တဝါပေါင်း ရှစ်သောင်း လေးထောင်တို့သည် သစ္စာလေးပါး တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ကြလေသည်။
ဒုတိယနေ့၌လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် နတ်လူတို့အား ဤတိရောကုဋ္ဋသုတ္တန်ကိုပင် ဟောကြားတော်မူ၏။ ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့တိုင်အောင် ဤနည်းအတူပင် ဟောကြားတော်မူလေရာ ထိုနည်းအတူပင် ရှစ်သောင်းလေးထောင်, ရှစ်သောင်းလေးထောင်စီသော သတ္တဝါတို့ ဓမ္မာဘိသမယ ကျွတ်တမ်းဝင်ကြလေသည်။