မဟာဗုဒ္ဓဝင်/၆- ပါရမီတော်ခဏ်း (စ) ခန္တီပါရမီ
(စ) ခန္တီပါရမီ
ခန္တီအရ ရှင်းလင်းချက်
ဤ ခန္တီပါရမီအရာ၌ ပါဠိတော်ဝယ် (သမ္မာနာဝမာနက္ခမော) မြတ်နိုးမှုပြုခြင်း မထီမဲ့မြင်မှု ပြုခြင်းတို့ကို သည်းခံလော့ဟူ၍ ပါရှိလေရာ ပါဠိတော် တိုက်ရိုက်အလိုမှာ ကောင်းသောအရာနှင့် တွေ့လျှင်လည်း စိတ်မတက်၊ မကောင်းသောအရာနှင့် တွေ့လျှင်လည်း စိတ်မပျက်ပဲ သည်းခံနိုင်ရမည်ဟူ၍ အဓိပ္ပါယ်ရရှိသည်။ ဆိုလိုရင်းမှာ.. ကောင်းသော လောကဓံနှင့်တွေ့၍ လောဘဖြစ်လျှင်၎င်း
(မေ)
မကောင်းသော လောကဓံနှင့် တွေ့၍ ဒေါသဖြစ်လျှင်၎င်း ထိုကောင်း မကောင်းသော အာရုံကို သည်းခံနိုင်သည်မမည်ချေ။ ကောင်းသော လောကဓံနှင့်တွေ့၍ လောဘမဖြစ်မှ၎င်း မကောင်းသော လောကဓံနှင့်တွေ့၍ ဒေါသမဖြစ်မှ၎င်း သည်းခံခြင်း မည်သည်ဟူ၍ ဆိုလိုရင်း အဓိပ္ပါယ်ထွက်ရှိသည်။
သို့ရာတွင် သည်းခံခြင်း ခန္တီပါရမီနှင့်စပ်၍ သူတပါးတို့က ကိုယ်ကျူး နှုတ်ကျွံ ပြုမူပြောဆိုသည်တို့ကို ဒေါသမထွက်ပဲ အောင့်အည်း သည်းခံခြင်းအတွက်သာလျှင် ခန္တီပါရမီအရာ၌ အဋ္ဌကထာဆရာတော်တို့ ဝတ္ထုသာဓက အသီးအသီးဖော်ပြ၍ ဖွင့်တော်မူကြသည်ကသာ များလှပေသည်။ ဖွင့်တော်မူကြပုံမှာ.. “ကရုဏူပါယကောသလ္လပရိဂ္ဂဟိတံ သတ္တသင်္ခရာပရာဓသဟနံ အဒေါသပ္ပဓာနော တဒါကာရပ္ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေါ ခန္တီပါရမိတာ= မဟာကရုဏာ ဥပါယကောသလ္လဉာဏ် နှစ်ပါးတို့ဖြင့် သိမ်းဆည်းအပ်သော သတ္တဝါသင်္ခါရတို့၏ အပြစ်ကို သည်းခံခြင်းတည်းဟူသော အဒေါသစေတသိက် ပြဋ္ဌာန်းသော ထိုသတ္တဝါသင်္ခါရတို့၏ အပြစ်ကို သည်းခံသော အခြင်းအရာဖြင့်ဖြစ်သော စိတ်စေတသိက် တရားစုကို ခန္တီပါရမီ ခေါ်သည်”ဟူ၍ စရိယာပိဋကအဋ္ဌကထာ ပကိဏ္ဏကကထာခဏ်း၌ ဖွင့်ပြတော်မူသည်။
ထိုမှတပါးလည်း သံဝရငါးပါးကို ပြဆိုရာ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာ နိက္ခေပကဏ္ဍအဖွင့်လာ ခန္တိသံဝရကိုလည်း “ခန္တီတိ အဓိဝါသနာ၊ သာ စ တထာ ပဝတ္တာ ခန္ဓာ၊ ပညာတိ ဧကေ၊ အဒေါသော ဧဝ ဝါ= ခန္တီဟူသည်မှာ သည်းခံခြင်းပင်တည်း၊ ထိုသည်းခံခြင်း ဟူသည်လည်း ထိုအခြင်းအရာဖြင့်ဖြစ်သော နာမ်ခန္ဓာလေးပါးတို့ပင် ဖြစ်သည်။ ပညာတရား ဖြစ်သည်ဟူ၍ ဧကေဆရာတို့ ဆိုတော်မူကြ၏။ တနည်းကား ခန္တီဟူသည် အဒေါသစေတသိက်ပင်တည်း”ဟူ၍ မူလဋီကာ၌ ဖွင့်ပြလေသည်။
အချို့သော ပညာရှိတို့ကလည်း..
ပါဠိတော်တွင် သမ္မာနာဝမာနက္ခမော= မြတ်နိုးမှုပြုခြင်း မထီမဲ့မြင်မှု ပြုခြင်းတို့ကို သည်းခံလော့ဟူ၍ ပါရှိသဖြင့် သူတပါးတို့က အမြတ်တနိုး ပြုလာခြင်းကိုလည်း သည်းခံရမည်၊ မထီမဲ့မြင်မှု ပြုလာသည်ကိုလည်း သည်းခံရမည်ဟု အဓိပ္ပါယ် ယူရမည်ကဲ့သို့ ရှိနေသော်လည်း မထီမဲ့မြင်မှု= စော်ကားမှု ပြုလာသည်ကို လူတို့သည် မခံချင်ကြ၊ ဒေါသထွက်တတ်ကြသည်။ မြတ်နိုးသမှု အရိုအသေ ပြုလာသည်ကိုကား မည်သူမျှ မခံချင်ဟူ၍ မရှိ။ မည်သူမျှ ဒေါသမထွက်ကြ။ အများမခံချင် ဒေါသထွက်မည့်အရာကို ဒေါသမထွက်ပဲ ခံနိုင်မှသာလျှင် သည်းခံသည်ဟု ဆိုထိုက်သည်။
(မဲ)
အကယ်၍ ပါဠိတော်မှာ တိုက်ရိုက် လာရှိသည့်အတိုင်း မြတ်နိုးမှု မထီမဲ့မြင်ပြုမှု နှစ်ချက်လုံးကိုယူလျှင် ခန္တီပါရမီသည် ဥပေက္ခာပါရမီနှင့် မထူးမခြား ဖြစ်နေတော့မည်ဟူ၍ ပြဆိုကြ၏။ ထိုပညာရှိတို့သည်လည်း ဖော်ပြရာပါ စရိယာပိဋကအဋ္ဌကထာ မူလဋီကာတို့ကို အားကိုးပြု၍ ပြဆိုကြခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် ထိုပညာရှိတို့၏ စကားကိုလည်း မတားမြစ်သာပေ။
သို့သော် ခန္တီနှင့် ဥပေက္ခာ ထူးခြားရန်မှာ သတ္တဝါသင်္ခါရတို့ ပြုအပ်သော အမှုကို သည်းခံခြင်းကား ခန္တီဖြစ်သည်။ သတ္တဝါသင်္ခါရတို့အပေါ်၌ မမုန်းမချစ် လျစ်လျူရှုခြင်းကား ဥပေက္ခာဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူရာ၏။
လယ်တီဆရာတော်ဘုရားကြီးကမူ မင်္ဂလသုတ်နိဿယ၌ “ခန္တီ စ၊ သုခနှင့်တွေ့သော်လည်း စိတ်မတက် ဒုက္ခနှင့်တွေ့သော်လည်း စိတ်မပျက် အမျက်မထန် သည်းခံခြင်း၎င်း”ဟူ၍ အနက်ပြန်ဆိုတော်မူသည်။ သမ္မာနာဝမာနက္ခမောဟူသော ပါဠိတော်နှင့် ညီလှပေ၏။
အဋ္ဌကထာအဖွင့်နှင့် ပါဠိတော်တို့ကို မဆန့်ကျင်အောင် ယူသော်ကား.. အလောင်းတော်ကြီးများမှာ ပင်ကိုယ်ကပင် နက်နဲသောသဘောတော် ရှိကြသောကြောင့် သုခနှင့် တွေ့သော်လည်း (သို့မဟုတ်- ကောင်းသည့်လောကဓံနှင့် တွေ့သော်လည်း) လောဘဖြင့် စိတ်တက်ကာ လောက်လက်ခြင်းမရှိ၊ ပကတိပင် ခံနိုင်ရည်ရှိတော်မူကြ၏၊ စိတ်ကို အထူးပြုပြင်၍ သည်းခံနေဖွယ် မရှိချေ။ ဒုက္ခနှင့် တွေ့သောအခါ စိတ်ကို အထူးပြုပြင်၍ ခန္တီပါရမီမြောက်အောင် သည်းခံတော်မူကြသည်။ တနည်းအားဖြင့် ခန္တီပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်သော အလောင်းတော်သည် သုခ ဒုက္ခ နှစ်ပါးလုံးကိုပင် လောဘ ဒေါသ မပေါ်ထွက်အောင် သည်းခံရပေမည်။ ဤအချက်ကို ရည်၍ ပါဠိတော်၌ သမ္မာနာ၀မာနက္ခမော= မြတ်နိုးမှုကိုလည်း လောဘမထွက်ပဲနှင့် သည်းခံနိုင်ရမည်။ မထီမဲ့မြင်ပြုမှု စော်ကားမှုကိုလည်း ဒေါသမထွက်ပဲ သည်းခံရမည်ဟူ၍ ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော် အလောင်းတော်ကြီးတို့မှာ ပင်ကိုယ်ပကတိ နက်နဲသောသဘောတော် ရှိကြသောကြောင့် သုခနှင့်တွေ့ရှိ၍ လောဘမထွက် မလောက်လက်ပဲ သည်းခံတော်မူကြခြင်းမှာ အထူးအဆန်း မဟုတ်သကဲ့သို့ပင် ဖြစ်၍နေ၏၊ ပကတိအားဖြင့် ပြီး၍နေပေ၏။ သို့ဖြစ်၍ လူသာမန်တို့ သည်းခံခြင်းငှါခဲယဉ်းသော ဒုက္ခနှင့်တွေ့သည့်အခါ သည်းခံမှုကိုသာ ခန္တီပါရမီအနေဖြင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ ဖွင့်ပြတော်မူသည်ဟု ယူက အဋ္ဌကထာဖွင့်ပုံနှင့် ပါဠိတော် ဟောတော်မူချက်ကို ဆန့်ကျင်ဖွယ်မရှိပေ။
(မော)
ခန္တီအရ တရားကိုယ်
ဤခန္တီပါရမီဟူသည် ပညာပါရမီ ဝီရိယပါရမီတို့ကဲ့သို့ ပရမတ္ထတရား သီးခြားတခုမဟုတ်၊ အမျက်မထွက်ခြင်း လက္ခဏာရှိသော အဒေါသစေတသိက် ခေါင်းဆောင်သည့် ကုသိုလ်စိတ်စေတသိက် အစုပင်ဖြစ်၏။ (တနည်း) ပညာပါရမီ ဝီရိယပါရမီတို့ကဲ့သို့ပင် ပရမတ္ထတရား သီးခြား အဒေါသစေတသိက် ဖြစ်ပေ၏။
ခန္တီဟူသည် အဒေါသစေတသိက်ပင် ဖြစ်သော်လည်း အဒေါသစေတသိက် ဟူသမျှကို ခန္တီဟူ၍ မခေါ်အပ်၊ အကြောင်းကား.. အဒေါသစေတသိက်သည် (အကုသိုလ်စိတ် အဟိတ်စိတ်တို့မှ တပါးသော) သောဘဏစိတ်တို့ ဖြစ်တိုင်းဖြစ်တိုင်း ပါရှိရာ သူတပါးတို့က အမျက်ဒေါသထွက်ဖွယ်ရာ ပြုလုပ်ပြောဆိုသောအခါ အမျက်ဒေါသ မဖြစ်စေရန် တားဆီးသည့် အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော အဒေါသကိုသာ ခန္တီဟူ၍ ခေါ်ရလေသည်၊ သည်းခံခြင်းဟူ၍ ခေါ်ရလေသည်။ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော သောဘဏစိတ်တို့၌ ပါရှိသည့် အဒေါသစေတသိက်တို့ကိုကား ခန္တီဟူ၍သော်၎င်း သည်းခံခြင်းဟူ၍သော်၎င်း မခေါ်ရသောကြောင့်တည်း။
ရှင်ပုဏ္ဏ၏ သည်းခံရည်
သည်းခံခြင်း ခန္တီတရားနှင့်စပ်၍ အတုယူဖွယ်ကောင်းလှသော အရှင်ပုဏ္ဏမထေရ်၏ နှလုံးသွင်းပုံကို ဤအရာ၌ အကျဉ်းချုပ် ဖော်ပြပေအံ့.. မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်တော်အခါက အရှင်ပုဏ္ဏမထေရ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံတော်၌ သုနာပရန္တဇနပုဒ်သို့ သွားရောက်နေထိုင်လိုပါကြောင်း လျှောက်ထားသည်တွင် မြတ်ဘုရားက “ချစ်သားပုဏ္ဏ.. သုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့သည် ကြမ်းတမ်း ရုန့်ရင်းကြကုန်၏။ အကယ်၍ သုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့က သင့်ကို ဆဲရေးရေရွတ်ခြင်းအမှု ပြုခဲ့လျှင် သင်၏စိတ် မည်ကဲ့သို့ ဖြစ်မည်နည်း”ဟူ၍ မေးတော်မူသောအခါ အရှင်ပုဏ္ဏမထေရ်က “မြတ်စွာဘုရား.. ထိုသုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့သည် ဘုရားတပည့်တော်ကို ဆဲရေးရေရွတ်ခြင်းအမှု ပြုကြကုန်ငြားအံ့၊ ထိုအခါ 'ဤသုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့သည် လူကောင်းများသာ ဖြစ်ကြသည်။ အထူးကောင်းသော လူများသာ ဖြစ်ကြသည်၊ ငါ့ကို ဆဲရေးရေရွတ်ရုံမျှသာ ဆဲရေးရေရွတ်ကြသည်၊ လက်သီးဖြင့်ထိုးခြင်း တတောင်ဖြင့် ထောင်းခြင်းအမှုကို မပြုကြရှာပေသေး'ဟူ၍ ထိုသူတို့အပေါ်မှာ လူကောင်းများဟူ၍ နှလုံးသွင်းလျက် အမျက်ဒေါသကို သိမ်းဆည်း သည်းခံပါမည်”ဟူ၍ လျှောက်ထားလေသည်။
(မော်)
မြတ်စွာဘုရားက တဖန် “ချစ်သားပုဏ္ဏ.. သုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့သည် သင်ချစ်သားကို လက်သီးဖြင့်ထိုးခြင်း တတောင်ဖြင့် ထောင်းခြင်းအမှုကို ပြုကြကုန်လျှင် သင်၏စိတ် မည်ကဲ့သို့ ဖြစ်မည်နည်း”ဟူ၍ ဆင့်ကာဆင့်ကာ မေးမြန်းတော်မူသောအခါ အရှင်ပုဏ္ဏမထေရ်က “မြတ်စွာဘုရား.. အကယ်၍ သုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့က ဘုရားတပည့်တော်ကို လက်သီးဖြင့်ထိုးခြင်း တတောင်ဖြင့် ထောင်းခြင်းအမှု ပြုကြကုန်လျှင် 'ဤသုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့သည် လူကောင်းများသာ ဖြစ်ကြသည်။ အထူးကောင်းသော လူများသာဖြစ်ကြသည်။ ငါ့ကို လက်သီးဖြင့်ထိုးရုံ တတောင်ဖြင့် ထောင်းရုံမျှသာ ထိုးကြ ထောင်းကြသည်၊ ခဲဖြင့် မထုကြသေးပေ'ဟူ၍ ထိုသူတို့အပေါ်မှာ လူကောင်းများဟု နှလုံးသွင်းလျက် အမျက်ဒေါသကို သိမ်းဆည်းသည်းခံပါမည်” အစရှိသည်ဖြင့် သုနာပရန္တ ဇနပုဒ်သားတို့က အသက်ဆုံးအောင် သတ်ဖြတ်ကြစေကာမူ “ငါ့မှာ အရတော်လေစွာ့.. အရှင်ဂေါမိက အရှင်ဆန္န အစရှိသည်တို့မှာ သတ္ထာဟာရကကံ= (ဒါးဖြင့် မိမိကိုယ်ကို သတ်ဖြတ်ခြင်းအမှုကို) ကိုယ်တိုင် ပြုကြရသေးသည်။ ငါ့မှာ မပြုပဲ ရပေသည်ဟု နှလုံးသွင်းလျက် အမျက်ဒေါသကို သိမ်းဆည်း သည်းခံပါမည်”ဟူ၍ လျှောက်ထားသည်တွင် မြတ်စွာဘုရားက သာဓုကောင်းချီး ခေါ်တော်မူသည်။ (မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ် ၃-ပုဏ္ဏောဝါဒသုတ္တန်မှ)။
ထိုမှတပါးလည်း ပါဌဇာတ် စတ္တာလီသနိပါတ် သရဘင်္ဂဇာတ်၌ သိကြားမင်းက သရဘင်္ဂရှင်ရသေ့ကို-
ကောဏ္ဍညအနွယ်၌ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့.. လောက၌ အဘယ်တရားကို ပယ်သတ်ရလျှင် တရံတဆစ်မျှ မစိုးရိမ်ရသနည်း၊ အဘယ်တရားကို ပယ်ရှားမှုကို သူတော်ကောင်းတို့ ချီးမွမ်းကြပါကုန်သနည်း၊ ဤလောက၌ အဘယ်သူပြောဆိုသည့် ကြမ်းကြုတ်သောစကားကို သည်းခံရပါမည်နည်း၊ ဤအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အား ဖြေကြားပါလော့ဟူ၍ မေးမြန်းရာ..
အလောင်းတော် သရဘင်္ဂရသေ့က-
လောက၌ အမျက်ဒေါသကို ပယ်သတ်လျှင် တရံတဆစ်မျှ စိုးရိမ်ပူပန်ရခြင်းမရှိ၊ သူတပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးချေဖျက်မှု (ကျေးဇူးကဏ်းမှု)ကို မပြုလျှင် သူတော်ကောင်းတို့ ချီးမွမ်းကြကုန်၏။ မိမိထက်မြတ်သူ မိမိနှင့်တူသူ မိမိအောက်ယုတ်သူ အားလုံးတို့ ပြောဆိုသည့် ကြမ်းကြုတ်သောစကားကိုပင် သည်းခံရာ၏။ ထိုသို့ သည်းခံခြင်းကို အမြတ်ဆုံးဟူ၍ သူတော်ကောင်းတို့ ပြောဆိုကြကုန်၏-ဟူ၍ ဖြေကြားလေသည်။
(မံ)
တဖန် သိကြားမင်းက-
အရှင်ရသေ့.. လောက၌ မိမိနှင့် တန်းတူဖြစ်သောသူ မိမိထက် မြတ်သောသူ ဤသူနှစ်ဦးတို့၏ ကြမ်းကြုတ်သောစကား (ဆဲရေးစကား)ကို သည်းခံမည်ဆိုက သည်းခံနိုင်ဖွယ်ရာ ရှိပါ၏။ မိမိအောက် ယုတ်ညံ့သောသူ၏ ကြမ်းကြုတ်သောစကား (ဆဲရေးစကား)ကိုကား ဘယ်လိုနည်းဖြင့် သည်းခံနိုင်ပါမည်နည်း-ဟူ၍ မေးမြန်းသောအခါ..
အလောင်းတော် သရဘင်္ဂရှင်ရသေ့က-
မိမိထက် မြတ်သောသူ၏ ကြမ်းကြုတ်သောစကား (ဆဲရေးစကား)ကို မြတ်သောသူ ဖြစ်နေသည့်အတွက် ကြောက်ရွံ့သောကြောင့် သည်းခံသော်မူ သည်းခံလေရာ၏၊ မိမိနှင့် တန်းတူဖြစ်သောသူ၏ ကြမ်းကြုတ်စကား (ဆဲရေးစကား)ကို “အကယ်၍ သည်းမခံချေက မိမိထက်သာလွန်အောင် ကြံစည်အားထုတ် ပြုလုပ်အံ့သောအပြစ်ကို မြင်၍ သည်းခံသော်မူ သည်းခံလေရာ၏၊ (ထိုသည်းခံခြင်းနှစ်မျိုးကား မြတ်သော သည်းခံခြင်းမျိုး မဟုတ်ချေ။) မိမိအောက် ဇာတ်စသည် ယုတ်ညံ့သောသူ၏ ကြမ်းကြုတ်သောစကား (ဆဲရေးစကား)ကို သည်းခံခြင်းကား သည်းခံနိုင်ဖွယ်ရာ အကြောင်းထူး မရှိပါပဲလျက် သည်းခံနိုင်ခြင်းဖြစ်၍ ဤသည်းခံခြင်းမျိုးကို အမြတ်ဆုံးဟူ၍ သူတော်ကောင်းတို့ ပြောဆိုကြကုန်၏-ဟု ဖြေကြားလေသည်။
သိကြားမင်း၏ သည်းခံရည်
တချိန်က သိကြားမင်းသည် အသူရာတို့နှင့် စစ်တိုက်ရာ တာဝတိံသာနတ်တို့က အောင်နိုင်သဖြင့် အသူရာတို့၏ မင်းဖြစ်သော ဝေပစိတ္တိအသူရာကြီးကို ဖမ်းဆီး၍ သိကြားမင်းထံ ပြသရန် ခေါ်ဆောင်လာခဲ့ရာ သုဓမ္မာသဘင်သို့ ဝင်တိုင်း ထွက်တိုင်းမှာပင် ဝေပစိတ္တိအသူရာကြီးသည် သိကြားမင်းကိုသာ ကြမ်းကြုတ်သော စကားတို့ဖြင့် ဆဲရေးတိုင်းထွာမှု ပြုသော်လည်း သိကြားမင်းက တစုံတရာမျှ စိတ်ဒေါသမထွက် သည်းခံ၍ နေပေ၏။ ထိုအခါ မာတလိနတ်သားက ဤမျှလောက်ပင် ဝေပစိတ္တိအသူရာကြီးက ကြမ်းကြုတ်သော စကားတို့ဖြင့် ဆဲရေးတိုင်းထွာနေပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် အမျက်ထွက်တော်မမူပါသနည်း”ဟု သိကြားမင်းကိုမေးရာ သိကြားမင်းက ပြန်လည်ဖြေကြားသော စကားရပ်များတွင်-
သဒတ္ထပရမာ အတ္တာ၊ ခန္တာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတိ။
ယော ဟဝေ ဗလဝါ သန္တော၊ ဒုဗ္ဗလဿ တိတိက္ခတိ။
တမာဟု ပရမံ ခန္တိံ၊-
ဟူသောစကား ပါရှိလေသည်။
(မား)
အဓိပ္ပါယ်ကား- အချင်းမာတလိ.. အကျိုးဟူသမျှတို့သည် ကိုယ်ကျိုးသာလျှင် အမြတ်ဆုံးရှိကုန်၏၊ ထိုသည့် ကိုယ်ကျိုးတို့တွင်လည်း သည်းခံခြင်းထက် ပိုလွန်သော အကျိုးဟူ၍ မရှိ၊ အကြင်သူသည် ဧကန်စင်စစ် ကိုယ်တိုင်က အားရှိသူဖြစ်ပါလျက် အားမဲ့သောသူ၏ ကြမ်းကြုတ်သောစကားကို သည်းခံ၏။ ထိုသို့ သည်းခံခြင်းကို အမြတ်ဆုံးဟူ၍ သူတော်ကောင်းတို့ ပြောဆိုကြကုန်၏ဟု ဆိုလိုသည်။
ပါဠိတော်များအတွက် ရှင်းလင်းချက်
ပြဆိုအပ်ပြီးသည့် သဂါထာဝဂ္ဂ သက္ကသံယုတ် ပါဠိတော်နှင့် သရဘင်္ဂဇာတ် ပါဠိတော်များအရ သူတပါးတို့၏ နှုတ်ကျူးလွန်မှုစကားကို အမျက်မထွက်ပဲ နေနိုင်ခြင်းသည် သည်းခံခြင်း= ခန္တီဖြစ်သည်ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသဖြင့် သူတပါးတို့၏ ကိုယ်ကျူးလွန်မှုကို အမျက်မထွက်ပဲ နေသော်လည်း သည်းခံခြင်း= ခန္တီမဖြစ်ဟူ၍ မမှတ်အပ်ပေ။ လောက၌ ကိုယ်ကျူးလွန်မှုထက် နှုတ်ကျူးလွန််မှုက အပြုများသောကြောင့်သာ များရာသို့လိုက်၍ “သူတပါးတို့၏ ကြမ်းကြုတ်စွာ ဆဲဆိုသော နှုတ်ကျူးလွန်မှုစကားကို အမျက်မထွက်ခြင်းသည် သည်းခံခြင်း= ခန္တီဖြစ်သည်”ဟူ၍ ဖော်ပြရာပါ ပါဠိတော်တို့၌ ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်သည်။ ကိုယ်ကျူးလွန်မှုပြုသည်ကို အမျက်မထွက်ခြင်းသည်လည်း သည်းခံခြင်း= ခန္တီပင် ဖြစ်၏ဟူ၍ ယုံမှားမရှိ မှတ်ယူအပ်၏။
မှတ်ယူအပ်ကြောင်းမှာ.. ခန္တီဝါဒီဇာတ်၌ ကလာဗုမင်းသည် ခန္တီဝါဒီရှင်ရသေ့ကို နှုတ်ကျူးလွန်မှုတွင်ရွေ့သာမက ကိုယ်ကျူးလွန်မှုဖြင့်ပါ အသက်ဆုံးသည်တိုင်အောင် ကျူးလွန်ပြစ်မှားရာ ခန္တီဝါဒီရှင်ရသေ့သည် သည်းခံတော်မူကြောင်းကို၎င်း.. ရှေး ဖော်ပြရာပါ ပုဏ္ဏောဝါဒသုတ်လာ အရှင်ပုဏ္ဏမထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်တွင် နှုတ်လွန်ကျူးမှုတွင်မက ကိုယ်လွန်ကျူးမှု အဆင့်ဆင့်တို့ ပါဝင်နေသည်ကို၎င်း ထောက်ထားရာ၏။
သည်းခံခြင်းမဟုတ်သည့် အက္ကောဓ
ပြခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း သူတပါးတို့က မိမိအပေါ်မှာ ပြုလုပ်လာသော ကိုယ်ကျူးလွန်မှု နှုတ်ကျူးလွန်မှုတို့အတွက် ဒေါသမထွက်အောင် သိမ်းဆည်းခြင်းသည်သာလျှင် သည်းခံခြင်း= ခန္တီစင်စစ် ဖြစ်ပေ၏၊ သူတပါးတို့၏ ကိုယ်ကျူးလွန်မှု နှုတ်ကျူးလွန်မှုနှင့် မစပ်ပဲ ဖြစ်ပွားတတ်သည့် ဒေါသလည်း ရှိသေး၏။ ပုံစံတစိတ်မျှ ထုတ်ပြရသော်.. လောက၌ ပြုလုပ်ဖွယ်ရာ ကိစ္စတခုခုကို သူတဦးအား ပြုလုပ်ဖို့ရန် စေခိုင်းထားရာ အခိုင်းခံရသူက မိမိဉာဏ်မှီသလောက် အကောင်းဆုံးဖြစ်စေရန် စီမံပြုလုပ်ထား သော်လည်း စေခိုင်းသောသူ
(ယ)
လာ၍ကြည့်လျှင် မိမိရည်မှန်းသည့်အတိုင်းမဟုတ်က သဘောမကျ အမျက်ဒေါသ ထွက်တတ်သေး၏။ ဤအမျက်မျိုးကို မထွက်ရအောင် သိမ်းဆည်းလိုက်သော်လည်း သည်းခံခြင်း= ခန္တီမဟုတ်၊ အမှန်အားဖြင့် အမျက်မထွက်ခြင်း= အက္ကောဓဟူ၍သာ ခေါ်ဆိုအပ်၏။
အက္ကောဓနှင့် ခန္တီ မင်းကျင့်တရား
သို့ဖြစ်၍ ပါဌဇာတ် အသီတိနိပါတ် ၂-မဟာဟံသဇာတ်တွင် မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးကို ဟောတော်မူရာ အက္ကောဓနှင့် ခန္တီတရား နှစ်ပါးပင် ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ဤကဲ့သို့ တရားနှစ်ပါး ပါဝင်ရခြင်းမှာ အမျက်ကို သိမ်းဆည်းမှုဟူသမျှ ခန္တီဖြစ်ထိုက်သည်မဟုတ်၊ အချို့သာ ခန္တီဖြစ်ထိုက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ခန္တီဟူသည်မှာ ပြဆိုခဲ့ပြီးသောအတိုင်း သူတပါးတို့၏ ကိုယ်ကျူးလွန်မှု နှုတ်ကျူးလွန်မှုတို့အတွက် အမျက်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်သာ သည်းခံခြင်း= ခန္တီဖြစ်၍၊ မိမိ စေခိုင်းလိုက်ရာမှာ စိတ်တိုင်းမကျသည့်အတွက် ထွက်လိုသောအမျက်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းမှာ သူတပါးတို့၏ ကိုယ်ကျူးလွန်မှု နှုတ်ကျူးလွန်မှုနှင့်မသက်ဆိုင်သောကြောင့် သည်းခံခြင်း= ခန္တီမဖြစ်ထိုက်၊ အမျက်မထွက်ခြင်း အက္ကောဓသာ ဖြစ်ထိုက်၏။
ဘုရင်မင်းမြတ်တို့မှာ မိမိ အမိန့်အမျိုးမျိုးချမှတ်ရာ အမိန့်ကို နာခံသူတို့က စိတ်စေတနာကောင်းဖြင့် ကောင်းစွာ ရွက်ဆောင်ကြစေကာမူ စိတ်သဘောမကျပဲ ရှိချင်ရှိမည်ဖြစ်၏။ ထိုသို့ရှိသော်လည်း အမျက်မထွက်ရဟူ၍ မင်းတို့ကျင့်သုံးရာ အက္ကောဓမည်သော မင်းကျင့်တရားတပါး ဟောပြီးလျှင် သူတပါးတို့၏ ကိုယ်နှုတ်ကျူးလွန်မှုကိုလည်း အမျက်မထွက်ရ သိမ်းဆည်းရမည်ဟူ၍ သည်းခံခြင်း= ခန္တီမည်သော မင်းကျင့်တရားတပါး ခွဲခြားဟောတော်မူသည်။
အမျက်ထွက်ကြောင်း ကိုးပါး
အမျက်ထွက်ခြင်းနှင့်စပ်၍ အမျက်ထွက်ကြောင်း= အာဃာတဝတ္ထု ကိုးပါးတို့ကိုလည်း မှတ်သားရာ၏။ မှဘ်သားရန်မှာ.. မိမိတကိုယ်တည်းအတွက်သာ အမျက်ထွက်တတ်သည် မဟုတ်၊ မိမိချစ်ခင်သောသူ အတွက်၎င်း မိမိရန်သူဖြစ်သောသူ အတွက်၎င်း အမျက်ထွက်တတ်သည်။ (မိမိအတွက်၎င်း မိမိချစ်ခင်သူအတွက်၎င်း မိမိ၏ရန်သူအတွက်၎င်း အမျက်ထွက်တတ်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။) အမျက်ထွက်ရာမှာလည်း လွန်ခဲ့ပြီးသော အတိတ်အတွက်၎င်း လာလတ္တံ့သော အနာဂတ်အတွက်၎င်း လောလောဆယ် ပစ္စုပ္ပန်အတွက်၎င်း အမျက်ထွက်တတ်သည်၊ သို့ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်- မိမိ၏မိတ်ဆွေ- မိမိ၏ရန်သူအားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်သုံးစားရှိရာ
(ယာ)
ပုဂ္ဂိုလ်တဦးတဦးအတွက် ဖြစ်ပြီး- ဖြစ်ဆဲ- ဖြစ်လတ္တံ့ဟူသော ကာလသုံးပါးဖြင့် ပေါင်းစု ရေတွက်လိုက်လျှင် ကိုးပါးဖြစ်လာ၏။ ထိုကိုးပါးသရုပ် အရေအတွက်ကား..
(၁) ဤသူသည် ငါ၏ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ကို ရှေးက ပြုခဲ့ဘူးပြီဟူ၍ အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊
(၂) ဤသူသည် ငါ၏ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ကို ယခု ပြုဆဲဟူ၍ အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊
(၃) ဤသူသည် ငါ၏ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ကို နောက်အခါ ပြုလတ္တံ့ဟူ၍ အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊ (ဤကား မိမိအတွက် သုံးပါးတည်း။)
(၄) ဤသူသည် ငါ့မိတ်ဆွေ၏ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ကို ရှေးက ပြုခဲ့ဘူးပြီဟူ၍ အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊
(၅) ဤသူသည် ငါ့မိတ်ဆွေ၏ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ကို ယခု ပြုဆဲဟူ၍ အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊
(၆) ဤသူသည် ငါ့မိတ်ဆွေ၏ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ကို နောက်အခါ ပြုလတ္တံ့ဟူ၍ ကြိုတင် အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊ (ဤကား မိတ်ဆွေအတွက် သုံးပါးတည်း။)
(၇) ဤသူသည် ငါ့ရန်သူ၏ အကျိုးစီးပွါးကို ရှေးက ပြုခဲ့ဘူးပြီဟူ၍ အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊
(၈) ဤသူသည် ငါ့ရန်သူ၏ အကျိုးစီးပွါးကို ယခု ပြုဆဲဟူ၍ အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊
(၉) ဤသူသည် ငါ့ရန်သူ၏ အကျိုးစီးပွါးကို နောက်အခါ ပြုလတ္တံ့ဟူ၍ ကြိုတင် အမျက်ထွက်တတ်သည် တပါး၊ (ဤကား ရန်သူအတွက် သုံးပါးတည်း။)
(အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဝဂ်၊ ၉-သုတ်မှ။)
အဋ္ဌာနကောပ
ပါဠိတော်တို့၌ ပြခဲ့ပြီးသောအတိုင်း အာဃာတဝတ္တု= အမျက်ထွက်ကြောင်းကိုးပါး လာရှိသော်လည်း လောက၌ အမျက်ထွက်ဖွယ်ရာ မဟုတ်သည်၌ အမျက်ထွက်ခြင်း တည်းဟူသော အဋ္ဌာနကောပတရားလည်း ရှိသေး၏။
(ယိ)
မိုဃ်းရွာလျှင် ရွာလွန်းသည်။ မိုယ်းကောင်းလျှင် ကောင်းလွန်းသည်။ လေတိုက်လျှင် တိုက်နိုင်ရန်ကော၊ နေပူလျှင် ပူနိုင်ရန်ကော စသည်ဖြင့် အမျက်ထွက်ဖွယ် မဟုတ်သည့်အရာမှာ ထွက်သော ဒေါသစေတသိက် ဖြစ်သည်။ ထိုအဋ္ဌာနကောပမည်သော ဒေါသတရား မဖြစ်ပွါးအောင် သိမ်းဆည်းခြင်းသည် အက္ကောဓ မည်သင့်ပေ၏။ ဤအဋ္ဌာနကောပသည် ဆင်ခြင်ခြင်း ကင်းမဲ့သောသူတို့ သန္တာန်၌ အဖြစ်များ၏။
အားရှစ်မျိုး
ဤသည်းခံခြင်းတရားသည် လောက၌ သူတော်သူမြတ်တို့၏ အားတခုဖြစ်ကြောင်း အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် အဋ္ဌကနိပါတ်၊ ၁-ပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ်၊ ၇-သုတ်၌ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုသုတ်၌ ဟောအပ်သော အားရှစ်မျိုးဟူသည်မှာ..
၁။ ငိုကြွေးခြင်းသည် ကလေးသူငယ်တို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
၂။ အမျက်ထွက်ခြင်းသည် မိန်းမတို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
၃။ လက်နက်အမျိုးမျိုးသည် ခိုးသူဒါးပြတို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
၄။ ကျယ်ဝန်းသော နိုင်ငံနယ်ပယ်ကို အစိုးရခြင်းသည် ပြည့်ရှင်မင်းတို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
၅။ သူတပါးတို့ကို ကြံကြံဖန်ဖန် ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် လူမိုက်တို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
၆။ သေချာစွာ စူးစိုက်ဆင်ခြင်ခြင်းသည် ပညာရှိတို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
၇။ အဖန်ဖန် စဉ်းစားဆင်ခြင်ခြင်းသည် အကြားအမြင်များသောသူတို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
၈။ သူတပါးတို့၏ လွန်ကျူးလာသည့် အပြစ်ကို အမျက်မထွက် သည်းခံခြင်းသည် ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏ ကိုးစားရာ အားတည်း။
ဤရှစ်ပါးတို့ပင် ဖြစ်သည်။
ရဟန်းနှင့် ပုဏ္ဏား
ဤရှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သည်းခံခြင်းအားအရာ၌ ရဟန်းနှင့် ပုဏ္ဏားကို တွဲဖက်ပြဆိုထားရာ ထိုရဟန်းနှင့် ပုဏ္ဏားသည် အဆင့်အတန်း တူညီပါသလောဟူ၍
(ယီ)
တွေးတော မေးမြန်းဖွယ်ရှိ၏။ ရဟန်းအရမှာ သာသနာပြင်ပ၌ ရသေ့တည်းဟူသော ရဟန်း၊ သာသနာတော်တွင်း၌ ဘုရား၏ တပည့်သားတော်များဖြစ်၍ အများသိသာပြီး ဖြစ်သောကြောင့် အထူးပြဆိုရန် မလို။
(ပါဠိလို) ဗြာဟ္မဏ (မြန်မာလို) ပုဏ္ဏားဟုခေါ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အတွက်သ၁ စိစစ်ဖွယ်ရှိ၏။ စိစစ်သော်ကား.. ဒီဃနိကာယ် ပါထိကဝဂ္ဂပါဠိ အဂ္ဂညသုတ်၌ ကမ္ဘာဦးအခါက လူများ အကျင့်ဖောက်ပြန်သည့်အတွက် မဟာသမ္မတမင်း မြှောက်တင်၍ အုပ်ချုပ်သည့်အခါတွင် အချို့သောသူတို့သည် “လောကကြီး၌ မကောင်းမှုတရားတွေ လွှမ်းမိုးနေလေပြီ၊ မင်းဖြင့် အုပ်ချုပ်ရလောက်အောင်ပင် မကောင်းမှု ထူထပ်သောသူတို့နှင့် ရောနှော၍ မနေလို၊ ငါတို့သည် တောတောင်အရပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကာ မကောင်းမှုများကို ကိုယ်မှအပပြုကာ နှင်ထုတ်မျှောလွှင့်၍ ပစ်ကုန်အံ့”ဟု တောအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကာ ဈာန်တရားတို့ကိုရအောင် ပွါးများ၍ နေကြ၏၊ ဤသို့နေသည့်အတွက် ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ခေါ်ကြ၏။
ဗြာဟ္မဏဟူသော ပါဠိစကားမှာ မကောင်းမှုကို အပပြုသောသူဟူ၍ အဓိပ္ပါယ်ရရှိ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အစားအသောက်များကို မိမိတို့ဘာသာ ချက်ပြုတ်၍ မစားကြ၊ အလိုလိုကြွေကျသော သစ်သီးများကိုသော်၎င်း မြို့ရွာတို့မှ စားဖွယ်တို့ကို အလှူခံ၍သော်၎င်း စားကြကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ခေါ်ခြင်းမှာ ဗြဟ္မဏဟူသော ပါဠိမှထွက်သည့် အနက်အဓိပ္ပါယ်နှင့် ထိုသူတို့၏ အကျင့်ဂုဏ်သိက္ခာတို့ ညီညွတ်ကြသောကြောင့် (ပါဠိလို) ဂုဏဗြာဟ္မဏ-ဟူ၍ ခေါ်သည်။ ဂုဏ်ကျေးဇူးအားဖြင့် ဗြာဟ္မဏမည်သော သူတို့ဟု ဆိုလိုသည်။
နောက် ကာလရှည်လျားလာသောအခါ ထိုဂုဏဗြာဟ္မဏအဝင်အပါ အချို့တို့သည် ဂုဏဗြာဟ္မဏပုဏ္ဏားတို့၏ အကျင့်အကြံ ဈာန်အားထုတ်မှုကို မပြုနိုင်သည့်အတွက် မြို့ရွာအနီး ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် မြို့ဦး ရွာဦးမှာနေကာ ဗေဒင်ကျမ်းစာတို့ကို ရေးသားကြ၏၊ သင်ကြားလိုသူများကိုလည်း သင်ကြားပေးကြ၏။ ထိုသူတို့ကား မကောင်းမှုကို ကိုယ်မှအပပြုရန် ဈာန်အားထုတ်မှု မရှိတော့ချေ။ သိုသော် ဗြာဟ္မဏ-ဟူသော အမည်ကိုကား ခံယူကြလျက်ပင် ရှိ၏၊ ထိုသူတို့ခံယူသည့် ဗြာဟ္မဏဟူသော အမည်မှာ မိမိတို့၌ ဗြာဟ္မဏဖြစ်ထိုက်သည့် ဂုဏ်မရှိသဖြင့် ဂုဏဗြာဟ္မဏ မဟုတ်သော်လည်း ဂုဏဗြာဟ္မဏအစစ်တို့မှ ဆင်းသက်လာသော အမျိုးအနွယ်ဖြစ်သောကြောင့် ဇာတိဗြာဟ္မဏဟူ၍ ခေါ်သည်။ ထိုဇာတိဗြာဟ္မဏများကို ဈာန် ရအောင် အားမထုတ်နိုင်သည့်အတွက် ထိုအခါက အညံ့စားတွေဟူ၍ အသိအမှတ်ပြုကြ၏။
(ယု)
နောက် ကာလရှည်လျားလာသောအခါ ဈာန်ကို အားမထုတ်နိုင်စေကာမူ ဗေဒင်ကျမ်းဂန်ရေးခြင်း ဗေဒင်သင်ကြားပေးခြင်းများကို အခြေပြုကာ အမြတ်စား ပြုလုပ်ကြသဖြင့် အများကလည်း အမြတ်ဟူ၍ သမုတ်ကြပြန်၏။ ထိုဇာတိ ဗြာဟ္မဏ= အမျိုးအနွယ်မျှ ဖြစ်သည်ကိုစွဲ၍ ခေါ်ရသော ဗြာဟ္မဏတို့သည် ဈာန်တရားဖြင့် တကယ်စင်စစ် ကိလေသာကို ပယ်ထုတ်မျှောလွှင့်ခြင်း မပြုနိုင်ကြစေကာမူ “ပယ်ထုတ်မျှောလွှင့်ခြင်းအမှု ပြုကြသေးသည်”ဟု လူအပေါင်းတို့အား ပြစားလိုသည့်အတွက် မြစ်ချောင်းများသို့ဆင်း၍ ရေစိမ်ကာ အညစ်အကြေးတို့ကို မျှောလွှင့်သည်ဟု ပြောဆိုပြုလုပ်ကြကုန်၏။
ဘူရိဒတ်ဇာတ်တော်မှာပင် ဘူရိဒတ်နဂါးမင်း ဥပုသ်ကျင့်သုံးရာမှ ပြန်နေကျအချိန် နဂါးပြည်သို့ ပြန်မလာသောအခါ ညီတော်နောင်တို့ အသီးအသီး လိုက်လံရှာဖွေကြသည်တွင် ဘူရိဒတ်နဂါးမင်းကို အလမ္ပာယ်အား ပြသပြစ်မှားသော နေသာဒပုဏ္ဏားသည် ယမုနာမြစ်ထဲသို့ဆင်း၍ ထိုပြစ်မှားမိသော အညစ်အကြေးများ စင်ကြယ်အောင် ဆေးလျော်မည်ဟု ရေစိမ်နေရာ ညီတော် သုဘောဂနဂါးသည် ယမုနာမြစ်ကြောင်းမှလျှောက်၍ ရှာဖွေအလာ နေသာဒပုဏ္ဏားကို တွေ့ရှိဖမ်းဆီး နှိပ်စက်၍ နဂါးပြည်သို့ ခေါ်ဆောင်သွားကြောင်း လာရှိသည်။
ဤသို့ ပုဏ္ဏားနှစ်မျိုးနှစ်စား ရှိသည်တွင် “သည်းခံခြင်းသည် ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏ အားဖြစ်သည်”ဟု ဟောကြားရာ၌ ပုဏ္ဏားအရ ဂုဏဗြာဟ္မဏကိုရည်၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအဂ္ဂညသုတ် ပါဠိတော်အရ သာသနာပအခါမှာ ဖြူစင်သော အဝတ်ကိုဝတ်ကာ မကောင်းမှု ကိလေသာကို ပယ်ရှားရန် ရည်သန် အားထုတ်နေသောသူများကို (ပါဠိလို) ဗြာဟ္မဏ= (မြန်မာလို) ပုဏ္ဏား-ဟု ခေါ်၏။ သာသနာတော်အတွင်း ရောက်သောအခါ ဗြာဟ္မဏ-ဟု ခေါ်ထိုက်သည့် မြင့်မြတ်သော ဂုဏ်အင်္ဂါတို့ကို အသီးအသီး ဖော်ပြလျက် ဂါထာပေါင်း (၄၂) လေးဆယ်နှစ်ဂါထာတို့ဖြင့် “ဗြာဟ္မဏဝဂ်”ဟူ၍ ဝဂ်တဝဂ်ဖွဲ့လျက်ပင် ဓမ္မပဒပါဠိတော်၌ ဟောကြားထားတော်မူသည်။ ဤသို့ ဟောကြားအပ်သော ဗြာဟ္မဏတို့မှာ ဂုဏဗြာဟ္မဏချည်းသာ ဖြစ်ကြကုန်၏၊ ဤ ဂုဏဗြာဟ္မဏတို့မှာကား ထပ်မံကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ဇာတိဗြာဟ္မဏကသာ အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ ကွဲပြားလာ၏။
ပုဏ္ဏားဟူသော ဝေါဟာရ
(ပါဠိလို) ဗြာဟ္မဏကို (မြန်မာလို) ပုဏ္ဏား-ဟု ခေါ်ခြင်းမှာ.. ပါဠိသဘောသို့ လိုက်ခြင်းမရှိပဲ မြန်မာတို့၏ ဝေါဟာရအဆင့်ဆင့် ပြောင်းလဲ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ မှန်၏.. ရာဇဝင်ကြောင်းနှင့်ကြည့်လျှင် သရေခေတ္တရာ (ပြည်မြို့)
(ယူ)
ကောင်းစားစဉ်အခါက ဗြာဟ္မဏကို ဂဝံပတိဟူ၍ ခေါ်ခဲ့ကြ၏။ (ဗြာဟ္မဏတို့သည် များသောအားဖြင့် နွားမွေး၍ အသက်မွေး စားသောက်ကြသည်ကို စွဲပြီးလျှင် ပါဠိလို ဂဝံပတိ-ဟု ခေါ်ကြခြင်းဖြစ်ရာ ဂဝံ= နွားတို့၏၊ ပတိ= အရှင်၊ ဂဝံပတိ= နွားပိုင်ရှင်ဟု ဆိုလိုသည်။)
ဤဂဝံပတိ-ဟူသော စကားသည် ပါဠိစကားပင် ဖြစ်သော်လည်း ပုဏ္ဏားဟူသော အနက်ကိုဟောသည့် ပါဠိပုဒ်စုမှာ ဗြဟ္မဗန္ဓု ဒွိဇ ဝိပ္ပ ဗြဟ္မ ဘောဝါဒီ ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ခြောက်မျိုးသာ မဂဓအဘိဓာန်၌ ပြဆိုသည်။ ဂဝံပတိဟူသော ပါဠိမပါချေ၊ ဤဂဝံပတိဟူသော စကားမှာ မြန်မာတို့က မျက်မြင်အကြောင်းအနက်ကို ကြည့်၍ မှည့်ခေါ် ပြောဆိုအပ်သော ပါဠိစကားသာ ဖြစ်၏။
သရေခေတ္တရာခေတ်လွန်မြောက် ပုဂံခေတ်သို့ ရောက်သောအခါ ဂဝံပတိဟူ၍ မခေါ်တော့ပဲ “ဟူးရားသမား”ဟူ၍ ပြောင်းလဲခေါ်လာ၏၊ ဟူးရားဟူသည် နက္ခတ် ဗေဒင်ကျမ်းများကိုခေါ်သော အမည်ဖြစ်၏။ ထိုဗေဒင်ကျမ်းဂန်တတ်သော သူတို့ကို ဟူးရားသမားဟူ၍ ခေါ်၏၊ ဗေဒင်တတ်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို ဟူးရားဖြူဟု ခေါ်၍ ပုဏ္ဏားမဟုတ်ပဲ ဗေဒင်တတ်သူတို့ကို ဟူးရာညို-ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။
ပုဂံခေတ်လွန်မြောက် ပင်းယခေတ်သို့ ရောက်သောအခါ ဟူးရားဟူ၍လည်း မခေါ်ပဲ ပုဏ္ဏားဟူ၍သာ ယခုကာလအထိ ခေါ်စမှတ်ပြုကြတော့၏။ ဤသို့ခေါ်ခြင်း အကြောင်းရင်းကို စိစစ်သော် ထိုဗေဒင်တတ်သူ ဟိန္ဒူလူမျိုးတို့သည် များသောအားဖြင့် ဣန္ဒိယနိုင်ငံ ပုနားမြို့မှသာ ပင်းယမြို့သို့ လာကြခြင်းကြောင့် လာရင်းမြို့၏ အမည်ကို အစွဲပြုကာ “ပုနား”ဟု ခေါ်ကြသည်။ ထိုမှ စကားရွေ့ကာ ပုဏ္ဏား-ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူအပ်၏။
ခန္တီပါရမီခဏ်း ပြီး၏။
**********