မဟာဗုဒ္ဓဝင်/၆- ပါရမီတော်ဆင်ခြင်ခဏ်း
၆-ပါရမီတော်ဆင်ခြင်ခဏ်း
ထိုသို့ နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့ ဖယ်သွားကြသောအခါ အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဒီပင်္ကရာမြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော် နတ်ဗြဟ္မာများ၏ စကားအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံသော စကားကို ကြားနာရသည့်အတွက် နှစ်သက်ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်တော်မူလှသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ကြံစည် စိတ်ကူးတော်မူ၏။
မြတ်စွာဘုရားတို့မည်သည် (ဟုတ်ချင် ဟုတ်မည်။ မဟုတ်ပဲသော်လည်း ရှိမည်ဟူ၍) နှစ်မျိုးနှစ်ခွ
၈၁
တွေးဆရသော စကားမျိုးကို ဟောရိုးထုံးစံ မရှိကုန်၊ အချည်းနှီးသော စကားမျိုးကိုလည်း ဟောရိုးထုံးစံ မရှိကုန်။ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ စကားတော်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ဟူ၍ မရှိစကောင်း၊ (ထို့ကြောင့်) ငါသည် မချွတ်မလွဲ ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့...၊
ကောင်းကင်သို့ ပစ်မြှောက်အပ်သော ခဲသည် မချွတ်မလွဲ မြေပြင်သို့သာ ကျရောက်ရသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာ ဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့..၊
အလုံးစုံသော သတ္တဝါဟူသမျှတို့မှာ သေရခြင်းသဘောသည် မချွတ်မလွဲ မြဲသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာ ဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့…၊
ညဉ့်အချိန်ကုန်ဆုံးသောအခါ နေထွက်ခြင်းသည် မချွတ်မလွဲ မြဲသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့..၊
နေရာလိုဏ်ဂူမှထွက်သော ခြင်္သေ့၏ ဟောက်ခြင်းသဘောသည် မြဲသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာ ဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့..။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်ရသော မိန်းမတို့၏ ထိုကိုယ်ဝန်ကို ချခြင်း (မွေးဖွားခြင်း)သည် မြဲသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော် မှုရအံ့…၊
၈၂
ဤသို့ ဥပမာအမျိုးမျိုးဖြင့် ထောက်ဆ၍ ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်အရ မုချဧကန် ဘုရားဖြစ်ရမည်ဟု ကြံစည် ဆုံးဖြတ်တော်မူပြီးလျှင်-
ကိုင်း... ယခုအခါ ငါသည် အထက်အရပ် (နတ်ပြည်လောက) အောက်အရပ် (လူ့ပြည်လောက) ဆယ်မျက်နှာအရပ်တို့၌ အကြင်မျှလောက် (ကာမ ရူပ အရူပဟူ၍ ပြားသော) အရင်းခံ သဘောတရားသည် ရှိ၏၊ ထိုအရင်းခံ တရားသဘော အလုံးစုံ နှံ့စပ်အောင်ပင် ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့ကို ဤမှထိုမှ စူးစမ်းရှာဖွေတော့အံ့-
ဟူ၍ ဗုဒ္ဓကရ = ဘုရားဖြစ်အောင် ပြုပေးနိုင်သည့် အကြောင်းတရားတို့ကို စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူလေသည်။
(ဤအရာ၌ ပါရမီတော်များကို ဆင်ခြင်စဉ်းစားသော ဉာဏ်တော်ကို ပါရမီပဝိစယဉာဏ်တော်ဟူ၍ ခေါ်သည်။ အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့၏သန္တာန်၌ဖြစ်သော ထိုပါရမီပဝိစယ ဉာဏ်တော်သည် အာနုဘော်ကြီးလှ၏။ ဗောဓိသမ္ဘာရခေါ်သော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရဖို့ရန် အကြောင်းအဆောက်အဦဖြစ်သော ပါရမီတော်များ စွန့်ခြင်းကြီးများ စရိယတရားများကို စဉ်းစားဆင်ခြင်ရာ၌ အပိတ်အပင် အဆီးအတားမရှိ သိမြင်နိုင်၏၊ ဆရာမကူ သယမ္ဘူဉာဏ် ဖြစ်၏။ သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရဖို့ရန် ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်၏ဟူ၍ အဘိဓမ္မာ ဓမ္မသင်္ဂဏီအနုဋီကာ၌ ဖွင့်ဆိုထားသည်။
ထင်ရှားစေဦးအံ့... သုမေဓာရှင်ရသေ့ကို ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရားက “ဘုရားဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ဗျာဒိတ်စကား ကြားရုံသာ ကြားတော်မူခဲ့သည်။ ဘုရားဖြစ်ဖို့ရန် ဤမည် ဤမည်သော တရားများကို ကျင့်ကြံပွါးများရမည် ဟူ၍ကား ဟောကြားတော်မမူခဲ့ပေ၊ ယင်းသို့ ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့ကိုကား အလောင်းတော် သုမေဓာသည် မိမိ၏ ပါရမီပဝိစယဉာဏ်တော်ဖြင့်သာ ဆင်ခြင် စူးစမ်းတော်မူရလေသည်။ ထိုဉာဏ်ဖြင့် ဘုရားဖြစ်စေနိုင်သော တရားတို့ကို စဉ်းစား ဆင်ခြင် စူးစမ်းတော်မူသောအခါ အပိတ်အပင်မရှိ အလောင်းတော်၏ဉာဏ်၌ အပြည့်အစုံ သိမြင်ရလေသည်။ ထိုအကြောင်းကို-
၈၃
ရှစ်ပါးစုံအင်၊ မာယဂင်ဟု၊ စီရင်ဝတ်ပြီး၊ သင်းသီးမှုချိ၊ ရဲစဉ်းသိသား၊ ဗောဓိပက္ခိယ၊ ဓမ္မပေါင်းမြှောင်၊ ကူလက်စောင်နှင့်၊ ရန်ဘောင်ရိပွပ်၊ ဤလူ့ရပ်တွင်၊ နှီးကပ်ကာကာ၊ ထောင့်ငါးရာစင်၊ သင်းဝင်လက်သား၊ ဆဲ့နှစ်ပါးသား၊ ရှေ့သွားခေါင်းကြီး၊ ခိုးစဉ်းသီးကို၊ ဖျက်ဆီးလေးကြိမ်၊ တိုက်လှည်းနှိမ်မှ၊ အောင်ငြိမ်တန္တ၊ ရဲဆုရနှင့်၊ နှုန်းကြစတေ၊ သမုစ္ဆေဟု၊ ထဲမွှေရန်ပယ်၊ သင်္ဃာ့လယ်တွင်၊ ငါ့နှယ်ဂုဏ်ဆန်း၊ သိမြင်ထွန်းသည်၊ ကျယ်ဝန်းပညာ၊ သာရိပုတြာ...။ မဟာထေရ်ကျော်၊ သူတော်မြတ်စွာ၊ သူ့ဘို့ရှာသည်။ သဒ္ဓါပစ္စည်း၊ ရှင့်ခမည်းကား၊ ထုံးနည်းမြားမြောင်၊ သွေးကြဉ်းဆောင်၍၊ မှန်အောင်အရ၊ ခုံနေချလျက်၊ ဤမှဆိုပြီး၊ အလိုသီးဖြင့်၊ ဆုကြီးချူချူ၊ ပွင့်စိမ့်ဟူသား၊ သူတို့မည်သည်၊ အရှည်အလျား၊ စွန့်ကြိုးစားလျက်၊ ဘုရားပညာ၊ ငြမ်းအလျာဖြင့်၊ ရံကာဆောက်ဦ၊ ထောက်ပံ့ကူသား၊ တံချူသဘွယ်၊ ကြီးငယ်မလွတ်၊ ကျင့်ရာဝတ်ကို၊ နှုတ်လွတ်သံညောင်း၊ သို့ကျင့်ကောင်းဟု၊ အကြောင်းအကျိုး၊ စုံပြည့်ဖြိုးအောင်၊ မြတ်မျိုးရှင်တော်၊ မဟောသော်လည်း..၊ ထိုရော်ဘိသိက်၊ ဗျာဒိတ်ရခါ၊ မကြာလက်ငင်း၊ လောလောခြင်းဝယ်၊ ထိုးထွင်းဝန်းလျား၊ သိတတ်အား၍၊ တပါးမကြံ၊ သူမဆံသား၊ သယမ္ဘူဉာဉ်၊ ပညာယှဉ်လျက်၊ ခိုင်းမျဉ်မကွက်၊ အောက်ထက်ရပ်ခွင်၊ မြေပြင်လုံးခြုံ၊ မြင်လတုံသည်၊ ၊ဝတ်တုံဆောက်တည်ချင်ရှောင်းတည်း-
ဟူ၍ ပါရမီတော်ခဏ်းပျို့၌ စပ်ဆိုလေသည်။
ဆိုအပ်ပြီးသော စကားရပ်၌ ပါရှိသည့် “အရင်းခံသဘောတရား = ဓမ္မဓာတု”ဟူသော မူလပါဠိစကားအရ မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ယူ ဖြစ်ပေါ်လာသောအရာကို ပါဠိလို (ဓာတု) မြန်မာလို (ဓာတ်)ဟု ခေါ်သည်။ မိမိသဘောကို ဆောင်ယူခြင်းဟူသည် သူတပါးတို့ စီမံဖန်တီးပေးရခြင်းမရှိပဲ အလိုအလျောက် သဘောရင်းအားဖြင့် အကြောင်းအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဟု ဆိုလိုသည်။ သူတပါးတို့ ပြုပြင်ဖန်တီးပေးရလျှင် သဘောရင်းဓာတ် မဟုတ်တော့ပြီ။ သို့ဖြစ်၍
၈၄
သူတပါးပယောဂနှင့် မစပ်မဖက် သက်သက် အကြောင်းအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာသော တရားကို မြန်မာလို “အရင်းခံသဘောတရား” ပါဠိလို “ဓမ္မဓာတု”ဟု ခေါ်သည်။
ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော (ဘုရားဖြစ်အောင် ပြုပေးနိုင်သော) အကြောင်းတရားတို့ကို ရှာဖွေလိုလျှင် အရင်းခံသဘောတရား = ဓမ္မဓာတ်ထဲမှာသာ ရှာထိုက်သည်ဖြစ်၍ “ဝိစိနာမိ ဓမ္မဓာတုယာ”ဟု ဟောဆိုအပ်လေသည်။ တရားသဘောကို ပြောလိုသည်မဟုတ်ပဲ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြောလိုသောအရာဖြစ်မူ လောကဓာတုယာဟူ၍ သုံးစွဲရာ၏။ (တရားကို ဓမ္မဓာတ်ထဲ၌ ရှာဖွေရသည်၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို လောကဓာတ်ထဲ၌ ရှာဖွေရသည်ဟု ဆိုလိုသည်။) သုံးစွဲပုံမှာ…“လောကဓာတ်တခုထဲမှာ ဘုရားနှစ်ဆူ ပြိုင်တူ မပွင့်စကောင်း”စသော စကားမျိုးပင် ဖြစ်၏။ ဤ၌ ပြောလိုရင်းအနက်မှာ ဘုရားတည်း ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နေ၍ အရင်းခံ လောကဓာတ်ဖြင့်သာ သုံးစွဲ၍ ဓမ္မဓာတ်ဖြင့် မသုံးစွဲပေ။)
(က) ဒါနပါရမီ
ထိုသို့ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ရှေးရှေး ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာပွါးများအပ်သည့် ဘုရားဖြစ်ကြောင်း လမ်းကောင်းကြီးသဖွယ်ဖြစ်သော ဒါနပါရမီကို ပဌမဦးဆုံး မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ… အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ရောက်ရန် (ဘုရားဖြစ်ဖို့ရန်) အလိုရှိပါမူ ဤဒါနပါရမီကို အစဦးစွာ အစွဲအမြဲပြုကာ ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ဒါနပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ ရောက်လော့ (ဒါနပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) လောက၌ (ရေဖြင့်ဖြစ်စေ၊ နို့ရည်ဖြင့်ဖြစ်စေ) တစုံတရာဖြင့် ပြည့်နေသောအိုးကို မှောက်သွန်လိုက်လျှင် ရှိသမျှရေအလုံးစုံကို အကျန်မထား အန်ထုတ်၍ပစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အယုတ်အလတ် အမြတ်ဖြစ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုမြင်လျှင်
၈၅
မိမိ၌ ပေးလှူရန်ရှိသမျှကို အကြွင်းအကျန်မထားပဲ မှောက်သွန်လိုက်သော ရေအိုးပမာ ပေးလှူပါလေလော့-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
**********
(ခ) သီလပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဒါနပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤဒါနပါရမီမျှသာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့...
ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် နှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သီလပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤနှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သီလပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် သီလပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ရောက်အောင် ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (သီလပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) လောက၌ အောင်းဟုခေါ်သော သားကောင် (စမရီမည်သော သားကောင်)သည် မိမိ၏မြီးဆံ တစုံတခုသောနေရာ၌ ငြိနေသည်ရှိသော် ထိုငြိသောနေရာမှာပင် အသက်ကိုအသေခံ၍ မိမိ၏မြီးဆံကို မပျက်စေပဲ စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့၊
၈၆
ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း (၁) ပါတိမောက္ခသံဝရ (၂) ဣန္ဒြိယသံဝရ (၃) အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိ (၄) ပစ္စယသန္နိဿိတတည်းဟူသော ကုသိုလ်တရားတို့၏တည်ရာ လေးဌာနတို့၌ သီလတို့ကို ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံအောင် ဖြည့်ကျင့်လေလော့၊ စမရီမည်သော သားကောင်သည် အသက်ပေး၍ မိမိ၏မြီးဆံကို စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့၊ အခါခပ်သိမ်း သီလကို စောင့်ရှောက်လေလော့-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
(ဤသီလပါရမီနှင့်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို အနုဒီပနီ၌ ကျယ်ဝန်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။)
**********
(ဂ) နေက္ခမ္မပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် သီလပါရမီကို တွေ့ရှိသိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤဒါနနှင့် သီလပါရမီမျှသာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့..
ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော နေက္ခမ္မပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤသုံးခုမြောက်ဖြစ်သော နေက္ခမ္မပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် နေက္ခမ္မပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ရောက်အောင် ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (နေက္ခမ္မပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
၈၇
(တဖန် ဆက်၍လည်း) ထောင်အိမ်ထဲ၌ အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေရ ဆင်းရဲဒုက္ခဖြင့် အချိန်ရှိသမျှ အနှိပ်စက်ခံနေရသော ယောက်ျားသည် ထိုထောင်အိမ်၌ နှစ်သက်ခြင်း တပ်မက်ခြင်းကို မဖြစ်စေပဲ ထိုထောင်အိမ်မှ လွတ်မြောက်ခွင့်ကိုသာလျှင် ရှာမှီးသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း ကာမ, ရူပ, အရူပဟူသော အလုံးစုံသော ဘဝတို့ကို ထောင်အိမ်ကြီးများကဲ့သို့ ပညာဆင်ခြင် ရှုမြင်လေလော့၊ အလုံးစုံသော ဘဝတို့မှ လွတ်မြောက်ရန် တောထွက်ခြင်းအမှုကို ရှေးရှုပေလော့-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
*********
(ဃ) ပညာပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် နေက္ခမ္မပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤသုံးပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့..
ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် လေးခုမြောက်ဖြစ်သော ပညာပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤလေးခုမြောက်ဖြစ်သော ပညာပါရမီကို
၈၈
အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ပညာပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ရောက်အောင် ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (ပညာပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) ဆွမ်းခံလှည့်လည်သော ရဟန်းသည် အယုတ် အလတ် အမြတ်ဖြစ်သော အိမ်တို့ကို မရှောင်ကြဉ်ပဲ အိမ်စဉ်အတိုင်း လှည့်လည်ဆွမ်းခံသဖြင့် မျှတလောက်ငသောဆွမ်းကို ရသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း အခါခပ်သိမ်း အယုတ်အလတ် အမြတ်မရွေး ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ချဉ်းကပ်၍ “အရှင်.. ကုသိုလ်တရားကား အဘယ်တရားပါနည်း၊ အကုသိုလ်တရားကား အဘယ်တရားပါနည်း၊ အပြစ်ရှိသောတရားကား အဘယ်တရားပါနည်း၊ အပြစ်မရှိသောတရားကား အဘယ်တရားပါနည်း” ဤသို့ အစရှိသောနည်းဖြင့် သိသင့်သမျှ အချက်အလက် အနက်အဓိပ္ပါယ်တို့ကို မေးမြန်းပြီးလျှင် ပညာပါရမီ အထွတ်အထိပ်ရောက်အောင် အားထုတ်ပါလော့၊ ယင်းသို့ ပညာပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အမောင်အလိုရှိအပ်သည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
**********
(င) ဝီရိယပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ပညာပါရမီကို တွေ့ရှိသိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤလေးပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့…
၈၉
ဟူ၍ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ငါးခုမြောက်ဖြစ်သော ဝီရိယပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤငါးခုမြောက်ဖြစ်သော ဝီရိယပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ဝီရိယပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ရောက်အောင် ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (ဝီရိယပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန်ဆက်၍လည်း) သားတို့သေဌ်နင်း ကေသရာခြင်္သေ့မင်းသည် ထိုင်ခြင်း, ရပ်ခြင်း, သွားခြင်း ဣရိယာပုထ်တို့၌ မတွန့်မဆုတ်သော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍ အခါခပ်သိမ်း ချီပင့်အပ်သော စိတ်နှလုံးရှိသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း အလုံးစုံ ဖြစ်လေရာရာ ဘဝတို့၌ ဝီရိယကို မြဲစွာ ချီပင့်လေလော့၊ ဝီရိယပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
**********
(စ) ခန္တီပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဝီရိယပါရမီကို တွေ့ရှိသိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤငါးပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့..
၉၀
ဟူ၍ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သော ခန္တီပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိအံ့၊ ဤခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သော ခန္တီပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ထိုခန္တီပါရမီအရာ၌ “တရံတခါ သည်းခံခြင်း, တရံတခါ သည်းမခံခြင်း၊ အချို့သောသူအား သည်းခံခြင်း၊ အချို့သောသူအား သည်းမခံခြင်း”ဟူ၍ နှစ်ထွေနှစ်စား စိတ်မပြားပဲ ဖြည့်ကျင့်နိုင်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) မဟာပထဝီ ဤမြေကြီးသည် စင်ကြယ်မွန်မြတ်သော အရာဝတ္ထုကိုပင်ဖြစ်စေ၊ မစင်မကြယ် ယုတ်ညံ့သော အရာဝတ္ထုကိုပင်ဖြစ်စေ မိမိအပေါ်သို့ ပစ်ချအပ်သမျှ အလုံးစုံကို မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းကို အလျဉ်းမပြု၊ သည်းခံ၍သာ နေသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း ခပ်သိမ်းသော သူတို့၏ မြတ်နိုးတနာ ပူဇာသက္ကာရမှုပြုခြင်း မထေမဲ့မြင်မှု ပြုခြင်းတို့ကို သည်းခံလေလော့၊ ခန္တီပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
**********
(ဆ) သစ္စာပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ခန္တီပါရမီကို တွေ့ရှိသိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤခြောက်ပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်
၉၁
သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့..
ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ခုနစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သစ္စာပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် ဤခုနစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သစ္စာပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင်“ရံခါ မှန်ခြင်း၊ ရံခါ မမှန်ခြင်း၊ အချို့သူကို အမှန်ပြောခြင်း၊ အချို့သူကို မမှန်မကန်ပြောခြင်း”ဟူ၍ စကားနှစ်ခွမရှိပဲ အမှန်စကားတမျိုးတည်းကိုသာ ပြောဆိုခြင်းတည်းဟူသော သစ္စာပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်နိုင်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) နတ်နှင့်တကွသော တလောကလုံး၌ မှန်ကန်စွာသော ချိန်ကြီးသဖွယ်ဖြစ်သည့် သောက်ရှူးကြယ် (သောကြာကြယ်)သည် မိုဃ်းအခါ၌သော်၎င်း ဆောင်းဥတု နွေဥတုအခါ၌သော်၎င်း မိမိသွားမြဲဖြစ်သော ခရီးလမ်းကြောင်းမှ မလွှဲမဖယ် တည့်မတ်စွာသာ သွားသကဲ့သို့ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း မှန်ကန်သော သစ္စာသဘောတို့၏ လမ်းကြောင်းသဖွယ်ဖြစ်သော မြင်အပ်သောအရာ၊ ကြားအပ်သောအရာ၊ ရောက်အပ်သောအရာ၊ သိအပ်သောအရာ၊ မမြင်အပ်သောအရာ၊ မကြားအပ်သောအရာ၊ မရောက်အပ်သောအရာ၊ မသိအပ်သောအရာ ဤရှစ်ဖြာသော ခရီးလမ်းမှ မဖယ်မလွှဲလေလင့်။ (မြင်အပ်သည့်အရာကို မြင်၏ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ ကြားအပ်သည့်အရာကို ကြား၏ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ ရောက်အပ်သည့်အရာကို ရောက်၏ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ သိအပ်သည့်အရာကို သိ၏ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ မမြင်အပ်သည့်အရာကို မမြင်ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ မကြားအပ်သည့်အရာကို မကြားဟူ၍သာ ပြောလေ၊
၉၂
မရောက်အပ်သည့်အရာကို မရောက်ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ မသိအပ်သည့်အရာကို မသိဟူ၍သာ ပြောလေဟု ဆိုလိုသည်။) ယင်းသို့ သစ္စာပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
*********
(ဇ) အဓိဋ္ဌာနပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် သစ္စာပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤခုနစ်ပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့...
ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ရှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော အဓိဋ္ဌာနပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
၉၃
(ထိုသို မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ.. အသင်သည် ဤ ရှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော အဓိဋ္ဌာနပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ထိုအဓိဋ္ဌာနပါရမီ၌ မတုန်မလှုပ်သည်ဖြစ်၍ ဖြည့်ကျင့်နိုင်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) လောက၌ တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိ ပကတိ ကောင်းစွာတည်သော ကျောက်သားတောင်ကြီးသည် ပြင်းစွာတိုက်ခတ်လာသော လေကြောင့် တုန်လှုပ်ခြင်း အလျဉ်းမရှိ၊ မိမိတည်ရာဌာန၌သာ ကြံ့ကြံ့တည်သကဲ့သို၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း မိမိဆောက်တည်အပ်သော ပါရမီထု ကုသိုလ်မှု၌ မည်သည့်အခါမှာမှ ပျက်ကွက် တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိပဲ ပြည့်စုံအောင် ဖြည့်ကျင့်လေလော့၊ ယင်းသို့ အဓိဋ္ဌာနပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
*********
၉၄
(ဈ) မေတ္တာပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် အဓိဋ္ဌာနပါရမီကို တွေ့ရှိသိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကိုပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤရှစ်ပါးမျှသာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့..
ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ကိုးခုမြောက်ဖြစ်သော မေတ္တာပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤကိုးခုမြောက်ဖြစ်သော မေတ္တာပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ ဆောက်တည်ပြီးလျှင် မေတ္တာဘာဝနာအားဖြင့် အခြားသူတို့နှင့်မတူအောင် ကျင့်ဆောင်ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေ-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) လောက၌ ရေမည်သည်မှာ သူတော်ကောင်း သူယုတ်မာဟု မျက်နှာမရွေး သုံးချိုးသမျှသောသူတို့ကို အအေးဓာတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ မြူအညစ်အကြေးကို ကင်းဝေးသုဓ်သင် စင်ကြယ်စေသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာ သည်လည်း မိမိအပေါ်၌ အစီးအပွါး မလိုလားသူ (ရန်သူ) အစီးအပွါး လိုလားသူ (မိတ်ဆွေ) ဤနှစ်ထွေသော သူတို့ကို အညီအမျှ မေတ္တာတရား ပွါးများလေလော့၊ မေတ္တာပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည် (ဘုရားဖြစ်လိမ့်မည်)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
**********
၉၅
(ဉ) ဥပေက္ခာပါရမီ
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် မေတ္တာပါရမီကို တွေ့ရှိသိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်-
ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤကိုးပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့..
ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ဆယ်ခုမြောက်ဖြစ်သော ဥပေက္ခာပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။
(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ... အသင်သည် ဤဆယ်ခုမြောက်ဖြစ်သော ဥပေက္ခာပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ ဆောက်တည်ပြီးလျှင် အညီအမျှနှစ်ဖက် ချိန်စက်အပ်သော ချိန်ခွင်လျှာသည် အထက်သို့လည်းမတက်၊ အောက်သို့လည်းမကျ အညီအမျှ တည့်မတ်စွာသာ တည်သကဲ့သို့၊ အမောင်သုမေဓာ သည်လည်း ချမ်းသာမှု ဆင်းရဲမှုတို့မှာ မည်သည့်ဘက်သို့မျှ မပါပဲ (ချမ်းသာ၍ လောဘဖြစ်လျှင် ချမ်းသာ ဘက်သို့ ပါသည်မည်၏၊ ဆင်းရဲ၍ ဒေါသဖြစ်လျှင် ဆင်းရဲဘက်သို့ ပါသည်မည်၏။ ထိုကဲ့သို့ ချမ်းသာမှုအတွက် လောဘမဖြစ်၊ ဆင်းရဲမှုအတွက် ဒေါသမဖြစ်ပဲ အလယ်အလတ်သဘော၌ တည်ရမည်ဟု ဆိုလိုသည်) ခိုင်မြဲစွာ အလယ်အလတ်သဘော၌ တည်ရှိပါလျှင် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ (ဘုရားအဖြစ်သို့) ရောက်ပေလိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။
(တဖန် ဆက်၍လည်း) အမောင်သုမေဓာ... လောကူပမာအားဖြင့် မဟာပထဝီ ဤမြေကြီးသည် မိမိအပေါ် တစုံတယောက်က ပစ်ချအပ်သည့် မစင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုပင်ဖြစ်စေ၊ စင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုပင်ဖြစ်စေ ဤနှစ်ပါးစုံတို့ကို မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်း အလျဉ်းမရှိပဲ
၉၆
လျစ်လျူရှုသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း ချမ်းသာမှု ဆင်းရဲမှုတို့၌ အခါခပ်သိမ်းပင် ချိန်ခွင်သဖွယ် အလယ်တည့်မတ် မချစ်မမုန်းအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည် ပွါးများပါလေ၊ ဥပေက္ခာပါရမီ အထွတ်အထိပ်မြောက် ရောက်လတ်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည် (ဘုရားဖြစ်လိမ့်မည်)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။
**********
ပါရမီဆယ်ပါးလုံးကို သိမ်းရုံး ဆင်ခြင်မိသောအခါ မြေငလျင် ကြီးစွာတုန်လှုပ်ခြင်း
သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဥပေက္ခာပါရမီကို ဆင်ခြင်ပြီးသည့်နောက် “ဤလောက၌ ဘုရားအလောင်းတို့ ဆည်းပူး ဖြည့်ကျင့်ရမည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေတတ် ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကား ဤဆယ်ပါးတို့သာ ဖြစ်ကုန်၏။ ဤဆယ်ပါးထက်အလွန် အခြားတပါး မရှိတော့ပြီ။ ဤပါရမီဆယ်ပါး ဘုရားဖြစ်ကြောင်း တရားကောင်းတို့ကား အထက်ကောင်းကင်၌လည်း ရှိကြသည်မဟုတ်၊ အောက် မဟာပထဝီမြေကြီး၌လည်း ရှိကြသည်မဟုတ်၊ အရှေ့အရပ်အစရှိသော အရပ်မျက်နှာတို့၌လည်း ရှိကြသည်မဟုတ်၊ စင်စစ်သော်မူ ငါ၏ နှလုံးသားအတွင်း၌သာလျှင် တည်ရှိကြကုန်၏။ ဤသို့ ပါရမီဆယ်ပါး တရားတို့၏ မိမိနှလုံး၌သာ ကောင်းစွာတည်ရှိကြောင်း သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် အမောင်သုမေဓာ.. အသင်သည် ဤပါရမီဆယ်ပါး ဘုရားဖြစ်ကြောင်း တရားကောင်းတို့၌ မစောင်း မသွေ ဖြည့်ကျင့်တည်ပါလေလော့ဟု မြဲမြံစွာ ဆောက်တည်တော်မူပြီးလျှင်.. ဒါနပါရမီ၊ သီလပါရမီ၊ နေက္ခမ္မပါရမီ၊ ပညာပါရမီ၊ ဝီရိယပါရမီ၊ ခန္တီပါရမီ၊ သစ္စာပါရမီ၊ အဓိဋ္ဌာနပါရမီ၊ မေတ္တာပါရမီ၊ ဥပေက္ခာပါရမီဟူသော အနုလောမ အစဉ်အားဖြင့်၎င်း...၊ ဥပေက္ခာပါရမီ၊ မေတ္တာပါရမီ၊ အဓိဋ္ဌာနပါရမီ၊ သစ္စာပါရမီ၊
၉၇
ခန္တီပါရမီ၊ ဝီရိယပါရမီ၊ ပညာပါရမီ၊ နေက္ခမ္မပါရမီ၊ သီလပါရမီ၊ ဒါနပါရမီဟူသော ပဋိလောမ နောက်ပြန် အစဉ်အားဖြင့်၎င်း..။ ဝီရိယပါရမီ၊ ခန္တီပါရမီ၊ ပညာပါရမီ၊ သစ္စာပါရမီ၊ နေက္ခမ္မပါရမီ၊ အဓိဋ္ဌာနပါရမီ၊ သီလပါရမီ၊ မေတ္တာပါရမီ၊ ဒါနပါရမီ၊ ဥပေက္ခာပါရမီဟူ၍ အလယ်မှစ၍ နှစ်ဖက်၌ဆုံးစေသော နည်းအားဖြင့်၎င်း…၊ ဒါနပါရမီ ဥပေက္ခာပါရမီ၊ သီလပါရမီ မေတ္တာပါရမီ၊ နေက္ခမ္မပါရမီ အဓိဋ္ဌာနပါရမီ၊ ပညာပါရမီ သစ္စာပါရမီ၊ ဝီရိယပါရမီ ခန္တီပါရမီဟူ၍ အစွန်းနှစ်ဖက်မှ အစပြုကာ အလယ်၌ ဆုံးစေသော နည်းအားဖြင့်၎င်း…၊ ယန္တရားစက် နှစ်ဖက်တို့မှ ဆီကို ညှစ်၍ချသည့်ပမာ ပါရမီဆယ်ပါး တရားတို့ကို သုံးသပ် ဆင်ခြင်တော်မူလေသည်။
အပြင်အပ ဗာဟိရဥစ္စာ ဘဏ္ဍာအမျိုးမျိုးကို စွန့်လွှတ် ဖြည့်ကျင့်ခြင်းကား ပါရမီမည်သည်၊ အင်္ဂါကြီးငယ်ကို စွန့်လွှတ်ဖြည့်ကျင့်ခြင်းကား ဥပပါရမီမည်သည် အသက်ကိုပင် စွန့်လွှတ်ဖြည့်ကျင့်ခြင်းကား ပရမတ္ထပါရမီ မည်သည်ဟု ပါရမီဆယ်ပါး ဘုရားဖြစ်ကြောင်း တရားကောင်းတို့နှင့်စပ်၍ သိအပ် သိသင့် သိထိုက် သမျှသော အချက်အလက်တို့ကို အကြွင်းအကျန်မရှိ သုံးသပ် ဆင်ခြင်တော်မူလေသည်။
အသီးအသီး အရင်းခံသဘောဖြစ်သည့် ကိစ္စလက္ခဏာတို့နှင့်တကွ ပါရမီဆယ်ပါး ဤတရားတို့ကို သုံးသပ်ဆင်ခြင်တော်မူသော အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့၏ ပါရမီပဝိစယဉာဏ်ပညာ တန်းခိုးအစွမ်းကြောင့် စကြဝဠာပေါင်း တိုက်တသောင်း အရေအတွက်ရှိသော ဤမဟာပထဝီမြေကြီးသည် ဝဲဘက်သို့ယိမ်း၍၎င်း, ယာဘက်သို့ ယိမ်း၍၎င်း, ရှေ့သို့တိုး၍၎င်း, နောက်သို့ဆုတ်၍၎င်း, အောက်သို့သက်၍၎င်း, အထက်သို့ တက်၍၎င်း ဤခြောက်ပါးသော အခြင်းအရာဖြင့် ပြင်းစွာ တုန်လှုပ်လေသည်။ ပဲ့တင်မြည်ဟီး ကြီးစွာသောအသံကိုလည်း ပြုလေသည်။ ကြံညှစ်သမားတို့ လက်ဖြင့်နှိပ်အပ်သော ကြံကြိတ်စက် ယန္တရားကဲ့သို့၎င်း
၉၈
ဆီစက်၌ လည်၍နေသော စက်ဝန်းကဲ့သို့၎င်း မဟာပထဝီ ဤမြေကြီးသည် ထက်ဝန်းကျင် လည်၍လည်၍ လှုပ်လေသည်။
(ရှေးက သုမေဓကထာ နောက်ပိုင်းတွင် ပြဆိုခဲ့ ပြီးသည့်အတိုင်း) ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရားသည် သုမေဓာရှင်ရသေ့အား ဗျာဒိတ်ကြားတော်မူပြီးလျှင် ရမ္မာဝတီ ပြည်အတွင်းသို့ ပင့်ဖိတ်သော ဒါယကာ ဒါယိကာမများထံ ကြွရောက်တော်မူ၍ လှူဒါန်းကြသော ဆွမ်းဘောဇဉ် စသည်တို့ကို ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူနေစဉ်အချိန်မှာ သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ပါရမီတော်ဆယ်ပါးတို့ကို တပါးစီ တပါးစီ စဉ်းစား ဝေဖန်တော်မူလေသည်။ ဆယ်ပါးလုံး အပြည့်အစုံ စဉ်းစားဝေဖန်ပြီးသည့်အဆုံးမှာ မြေငလျင် ပြင်းစွာ လှုပ်သောအခါ၌ ရမ္မာဝတီပြည်သူ ပြည်သားတို့၏ ဆွမ်းလှူပွဲမှာလည်း ပြင်းစွာသော မြေငလျင်၏အရှိန်ကြောင့် ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရားကို ဆွမ်းလုပ်ကျွေးကြသော ပရိသတ်ဟူသမျှတို့ ရပ်တည်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကြပဲ ယုဂန္ဓိုရ်တောင်မှဆင်းသည့် လေပြင်းတိုက်ခတ်အပ်သော အင်ကြင်းပင်ကြီးများပမာ တွေဝေမိန်းမောကာ မြေပေါ်မှာ လဲကျကြလေကုန်သည်။
ထိုနေရာ၌ ဆွမ်းဘောဇဉ်စသည် ထည့်ထားသော ထောင်ပေါင်းများစွာသော အိုးတို့သည်၎င်း ရာပေါင်းများစွာသော ရေလှောင်အိုးစရည်းတို့သည်၎င်း အချင်းချင်း ထိခိုက်ကြ၍ မုန့်မုန့်ညက်ညက် ကြေကွဲကြလေကုန်သည်။
ထိုအခါ များစွာသော လူအပေါင်းတို့သည် ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့ တုန်လှုပ်ကြ၍ ပင်ပန်းသော စိတ်ရှိကြရကား တညီတညွတ် စုရုံးကာ ဒီပင်္ကရာမြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင်…
“(ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သမန္တနှင့်, ဒိဗ္ဗ, ပညာ) ငါးဖြာသော ဉာဏ်စက္ခုနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ရှင်တော်မြတ်ဘုရား... လူအပေါင်း၏အတွက် ကောင်းကျိုးပင် ဖြစ်လိမ့်မည်လော၊ သို့မဟုတ် မကောင်းကျိုးပင် ဖြစ်လိမ့်မည်လော၊
၉၉
အလုံးစုံသော လူအပေါင်းကို ကြောက်ဖွယ်မဟေး ဘေးနှိပ်စက်အပ်ပါပြီ၊ ထိုဘေးကို ရှင်တော်ဘုရားသည် ပယ်ရှား ဖျောက်လွှင့်တော်မူပါလော့”—
ဟူ၍ လျှောက်ထားကြသောအခါ ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဤမြေလှုပ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် သင်တို့သည် ရွံ့ရှားခြင်း ကင်းကြကုန်၊ သက်သာကြကုန်၊ မကြောက်ကြကုန်လင့်၊ ငါဘုရားသည် ယနေ့ပင် သုမေဓာပညာရှိကို ဤသူကား နောင်သောအခါလောက၌ သဗ္ဗညုဘုရား ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူ၍ ဗျာဒိတ်ကြားခဲ့ပြီ၊ ထိုသုမေဓာပညာရှိသည် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့ အလောင်းတော်ဖြစ်စဉ်အခါ မှီဝဲအပ်သည့် ပါရမီဆယ်ပါး တရားမြတ်ကို သုံးသပ် ဆင်ခြင်လေပြီ။ ထိုသုမေဓာပညာရှိ၏ ပါရမီဆယ်ပါး ဘုရားဖြစ်ကြောင်း တရားကောင်းတို့ကို အကြွင်းမရှိ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်းကြောင့် နတ်နှင့်တကွသော လောက၌ စကြ၀ဠာပေါင်း တိုက်တသောင်းရှိသော မဟာပထဝီ ဤမြေကြီး ပြင်းစွာ တုန်လှုပ်ခြင်းဖြစ်သည်”ဟု ရမ္မာဝတီပြည်သူပြည်သားတို့ကို မြေလှုပ်ခြင်းအကြောင်းနှင့်တကွ လူအပေါင်း၏အတွက် ဘေးမရှိကြောင်းကို ဟောကြား သိစေတော်မူလေသည်။
**********
လူနတ်တို့ ပူဇော် ဆုတောင်းကြခြင်း
ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို ကြားရ၍ ထိုခဏမှာပင် ရမ္မာဝတီ ပြည်သူပြည်သားတို့၏ စိတ်နှလုံးပူပန်မှု ကင်းဝေး ငြိမ်းအေးရလေသည်၊ စိတ်နှလုံး ငြိမ်းအေးပြီးလျှင် အလွန် ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်ကြ၍ ပန်းနံ့သာစသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့ကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ရမ္မာဝတီမြို့မှ ထွက်ခဲ့ကြကာ အလောင်းတော် အရှင်သုမေဓာထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ပန်းနံ့သာစသည်တို့ဖြင့် တဖန် ပူဇော်ရှိခိုးကြပြန်လေသည်။
ထိုအခါ အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဘုရားအလောင်းတို့ ကျင့်ရိုးတံထွာ ပါရမီဆယ်ပါး တရားကျေးဇူးကို
၁၀၀
ဆောက်တည်၍ မိမိစိတ်ကို မြဲမြံကြံ့ခိုင်စွာထားပြီး ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရားကို အာရုံပြုကာ ရှိခိုး၍ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်နေရာမှ ထတော်မူလေသည်။
ပါရမီတော်တို့ကို ဆင်ခြင်တော်မူပြီး နေရာမှ ထတော်မူသော အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့အား နတ်တို့က နတ်၌ဖြစ်သော ပန်း၊ လူတို့က လူ၌ဖြစ်သော ပန်းတို့ကို ယူဆောင်ခဲ့ကြ၍ နတ်နှင့်လူ နှစ်ဦးသားတို့ နတ်ပန်း လူပန်းတို့ဖြင့် ကြဲဖြန့်ကော်ရော် ပူဇော်ကြလေသည်။
နတ်လူနှစ်ဦးလုံးတို့ကပင် “ရှင်ရသေ့သည် မြတ်သောဘုရားဆုကို တောင့်တတော်မူပေ၏၊ အလိုတော်ရှိတိုင်း ထိုတောင့်တအပ်သော ဘုရားဆုကို ရတော်မူပါစေ”ဟူ၍ နှုတ်မင်္ဂလာ ကောင်းချီးညာသော အသံကို ကြားလျှောက်ကြလေသည်။
အရှင်ရသေ့အား တွေ့ကြုံရမည့် အလုံးစုံသော ဘေးဥပဒ်ဟူသမျှကို ရှောင်ခွါစင်စစ် မဖြစ်ပါစေကုန်သတည်း၊ စိုးရိမ်ကြောင့်ကြ ပူပန်ရခြင်းဟူသမျှသည်၎င်း အနာရောဂါဟူသမျှသည်၎င်း မတွေ့ရပဲ ပျောက်ပျက်ရှင်းလင်းပါစေသတည်း၊ အရှင်ရသေ့၏ ကိုယ်ခန္ဓာမှာ တစုံတရာသောအန္တရာယ် မကျရောက် မဖြစ်ပွါးပါစေသတည်း၊ အရှင်သည် မြတ်သော အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ လျင်မြန်ထုတ်ခြောက် ရောက်တော်မူပါစေသတည်း။
အို.. ကြီးမြတ်သော လုံ့လဝီရိယရှိတော်မူသော အရှင်သုမေဓာ.. ဤလောက၌ ပန်းပွင့်ချိန် ရာသီတိုင်မြောက် ရောက်လတ်သည်ရှိသော် ပွင့်လေ့ပွင့်ထရှိသောပန်းပင်တို့ ပွင့်ကြသကဲ့သို့၊ ဤနည်းအတူ အရှင်မြတ်သည်လည်း ခပ်သိမ်းသော ဘုရားရှင်တို့၏ အသီးဥစ္စာဖြစ်သော စတုဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်, ဆအသာဓာရဏဉာဏ်, ဒသဗလစသော ဉာဏ်ကျေးဇူးဖြင့် ပွင့်တော်မူပါစေသတည်း၊
၁၀၁
အို.. ကြီးမြတ်သော လုံ့လဝီရိယ ရှိတော်မူသော အရှင်သုမေဓာ… အလုံးစုံသော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဆယ်ပါးသော ပါရမီတော်တို့ကို ဖြည့်ကျင့်တော်မူကုန်သကဲ့သို့၊ ဤနည်းအတူ အရှင်မြတ်သည်လည်း ပါရမီဆယ်ပါးတို့ကို ဖြည့်ကျင့်တော်မူပါလော့၊ ဖြည့်ကျင့်တော်မူနိုင်ပါစေသတည်း၊
အို.. ကြီးမြတ်သော လုံ့လဝီရိယ ရှိတော်မူသော အရှင်သုမေဓာ… အလုံးစုံသော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဗောဓိပင်ရင်း၌ သစ္စာလေးပါးကို ပိုင်းခြားသိမြင်တော်မူကြကာ ဘုရားဖြစ်တော်မူကုန်သကဲ့သို့၊ ဤနည်းအတူ အရှင်မြတ်သည်လည်း အောင်မြေအချာ မဟာဗောဓိ၌ သစ္စာလေးပါးကို ပိုင်းခြား သိမြင်တော်မူကာ ဘုရားဖြစ်တော်မူပါစေသတည်း၊
အို.. ကြီးမြတ်သော လုံ့လဝီရိယ ရှိတော်မူသော အရှင်သုမေဓာ… အလုံးစုံသော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဓမ္မစကြာတရားဦးကို ဟောတော်မူကုန်သကဲ့သို့၊ (တနည်း၊ တရားတည်းဟူသော စကြာရတနာကို လည်စေကုန်သကဲ့သို့၊) ဤနည်းအတူ အရှင်မြတ်သည်လည်း ဓမ္မစကြာတရားဦးကို ဟောတော်မူနိုင်ပါစေသတည်း၊ (တနည်း၊ တရားတည်းဟူသော စကြာရတနာကို လည်စေတော်မူနိုင်ပါစေသတည်း၊) (ဤ၌၊ ၊မြတ်စွာဘုရား၏ ဒေသနာဉာဏ်တော်ကို ဓမ္မစကြာရတနာဟု ခေါ်ဆိုသည်။)
လပြည့်နေ့၌ ဆီးနှင်း, မြူ, တိမ်, အသူရိန်, မီးခိုး အညစ်အကြေးငါးမျိုးမှ ထက်ဝန်းကျင် ကင်းစင်သော လဝန်းကြီးသည် အလွန်တင့်တယ်သကဲ့သို့၊ ဤနည်းအတူ အရှင်မြတ်သည်လည်း စိတ်နှလုံးအလိုတော်ဆန္ဒ ပြည့်ဝတော်မူလျက် စကြဝဠာပေါင်း တိုက်တသောင်း၌ အလွန် တင့်တယ်တော်မူပါစေသတည်း၊
(ရာဟုဂြိုဟ်ခေါ်သည့်) အသူရိန်ခံတွင်းမှ လွတ်ကင်းသော နေမင်းသည် မိမိအရောင်ဖြင့် ထွန်းပြောင် တင့်တယ်သကဲ့သို့၊ ဤနည်းအတူ အရှင်မြတ်သည်လည်း အလုံးစုံသော ဘဝလောကမှ ကျွတ်လွတ်တော်မူ၍ ဘုရားအသရေတော်ဖြင့် ထွန်းတောက် တင့်တယ်တော်မူပါစေသတည်း၊
၁၀၂
အလုံးစုံ မြစ်ရေဟူသမျှတို့သည် မဟာသမုဒြာကြီးသို့သာ စီးဝင် စုဝေးကြရသကဲ့သို့၊ ဤနည်းအတူ နတ်နှင့်တကွသော လူအပေါင်းတို့သည် အရှင်မြတ်၏အထံ၌သာ စုဝေးကြပါစေကုန်သတည်း၊
ဤကဲ့သို့လည်း နတ်လူတို့က သိဒ္ဓိကြေငြာ မင်္ဂလာဆုတောင်းစကား လျှောက်ကြားကြလေကုန်သည်။
ဤသို့လျှင် နတ်လူအပေါင်းတို့ ဆုတောင်းသံလွင် အလွန်လျှင် ချီးမွမ်းခြင်းခံရသည့် ဘုရာ့အလျာ သုမေဓာ ရှင်ရသေ့သည် ဆယ်ထွေသော ပါရမီတရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဆောက်တည်တော်မူ၍ ထိုပါရမီတရားတို့ကို ဖြည့်ကျင့်တော်မူရန် ဟိမဝန္တာတောကြီးအတွင်းသို့ ဝင်တော်မူလေသတည်း။