လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယ/စောဒနာ တင်သွင်းလွှာ

3116လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယ (ထေရဝါဒ စွယ်စုံကျမ်း) — ၂-၂။စောဒနာ တင်သွင်းလွှာသာသနာရေးဝန်ကြီးဌာန

ပြည်ထောင်စု ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်

နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ် (၂)‎

လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒဝိနိစ္ဆယအတွက်

စောဒနာတင်သွင်းလွှာ

စောဒနာ အမှတ်(၁)

၁။ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် အပေါင်းပါတို့သည် ဘာသာမဲ့ ရုပ်ဝါဒီများဖြစ်ကြောင်း စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက်တို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသောအကျိုးကို မျှော်မှန်း၍ ရဟန်းပြုကြ၊ ဗုဒ္ဓဝါဒီ အမည်ခံကြသော်လည်း ဗုဒ္ဓဝါဒီများ မဟုတ်ပါ။ အမှန်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ အရေခြုံထားသော ဘာသာမဲ့ရုပ်ဝါဒီ ဘာသာဆန့်ကျင်ရေး သမားများသာ ဖြစ်ကြပါသည် ဘုရား။‎

၂။ ထိုသို့ ဘာသာမဲ့ရုပ်ဝါဒီများ ဖြစ်ကြောင်းကို သူတို့၏ အောက်ပါအပြောအဆို အရေးအသားများအရ ထင်ရှားလှပါသည် ‎ဘုရား။‎

ဒီနေ့ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတဲ့ လူစားတွေမှာ ဘိန်းနဲ့ ဘိန်းစားလို ဖြစ်နေကြပြီကိုး၊ ဘိန်းဆိုတာ မစားခင် တုန်းကတော့ ‎အလကားဟာပေါ့။ မစွဲပါဘူး၊ ဘိန်းမရှု မစားရလို့ ဘာမျှ မဖြစ်သေးပါဘူး၊ အဲ ... ဘိန်းကလေး နဲနဲဝင်ပြီး ‎စွဲလာပြီဆိုတော့ ဒီဘိန်းကလွဲလို့ တခြားဘာမျှ မလိုလဲ မလိုချင်ဘူး၊ မကြားလဲ မကြားချင်ဘူး၊ ဘိန်းဆိုတဲ့ ဘိန်းပဲ ‎စွဲတော့တာပဲ၊ သားမယားတောင် ဘိန်းလောက် မမက်တော့ဘူး၊ ဟုတ်ကလား- အခုလဲ ဒို့တတွေမှာ ဘိန်းစွဲ နေတဲ့ ‎ဘိန်းစားတွေ ဘိန်းဖြတ်ခိုင်းသလို ဖြစ်နေပြီ၊ ဟို-ကွန်မြူနစ်များက ဘာသာဟာ ဘိန်းပဲလို့ပြောတာ သေသေချာချာ တွေးတော့ ဒီနေရာမှာ တကယ် မှန်တာကိုး ဒကာကြီးရဲ့။‎ (အတွဲ-၁၊အမှတ် (၈) သစ္စာဓမ္မရေးရာစာစောင် နှာ ၈-တွင် ဖော်ပြသော ဦးဥက္ကဋ္ဌဟောသော ဓမ္မစကြာဆိုသညမှ)‎

၃။ ဤစကားရပ်များဖြင့် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက်တို့သည် ဘာသာမဲ့များဖြစ်ကြသည်မှာ ထင်ရှားလှပါသည် ဘုရား၊ သူတို့သည် အခြားဘာသာမဲ့များနည်းတူ ရုပ်ဝါဒီများလည်း ဖြစ်ကြကြောင်းကို ဆက်လက်၍ သက်သေခံသာဓက တင်ပြ ‎ပါမည် ဘုရား။‎

(က) အမှန်မှာ ပြုလုပ်သူ (ကာရက)သည် ရုပ်တုံးရုပ်ခဲ အစစ်မုချဖြစ်၏၊ သို့ဖြစ်လျှင် ခံစားသူ (ဝေဒက) ကော ‎ဘာသဘောဖြစ်ရမည်နည်း၊ ၎င်းလည်း ရုပ်သဘာဝပင် ဧကန္တဖြစ်ရပေမည်။‎ (လူသေလူဖြစ်စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ-၅၆)‎

(ခ) ရုပ်သည် အခြေခံဖြစ်၍ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တို့သည် ရုပ်ကို မှီရာတည်ရာ ထား၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ‎အကျိုးတရား၊ (ဝါ) အခိုးသတ္တိ၊ (ဝါ) ရုပ်၏ အဟုန်မျှသာ ဖြစ်ပေသည်။‎ (၃၁ -ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဒလက်မခံ စာအုပ်- ၂၀၂)‎

(ဂ) တချို့က အရှင်ဘုရားဟာ ရုပ်ကိုသာ ဟောနေတယ်၊ စိတ်ကလေးကို လုပ်အုံးမှပေါ့နဲ့ ပြောနေတယ်၊ ကျုပ်တို့ ‎‎ဒကာမကြီးတွေက၊ ကောင်းပါပြီ စိတ်ကလေးကို လုပ်ရအောင်၊ ဘယ်မလဲတော့လို့သာ ပြန်မေးလိုက်ကြရမယ်။ ပ။ ‎အလုပ်လုပ်ဆိုတာ တကယ်ရှိတဲ့ရုပ်ကို ကောင်းအောင် အလုပ်လုပ်ကြရမှာပဲ၊ စိတ်ကို ကောင်းအောင် လုပ်လို့ မရပါဘူး။‎ (အိုယောဂီ သင် ဘယ်ဆီသွားမလဲ၊ စာမျက်နှာ ၈၀-၈၁)‎

(ဃ) နာမ်သည် ဘာလဲဆိုဦး-ဤဘူတဓာတ်တို့၏ သတ္တိရုပ်ပင် ဖြစ်နေပြန်သည်၊ အကြောင်းမူကား လေနှင့် တေဇော ‎တွေ့လျှင် “အားအသက်” ဟူ၍ ဖြစ်သော သတ္တိသည် ရုပ်ဘာဝ၏ ပင်ကိုလက္ခဏာကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်၊ ထိုဝါယောနှင့် ‎တေဇော တို့သည် မည်သည့်ဒြပ်စင် ပရမာအဏုမြူတွင်မျှ သီးခြားကင်းလွတ်စွာ မရှိ၊ ပ-အာ-ဝါ-တေ တို့မှာ အစဉ်တွဲစပ်နေသောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ သို့ဖြစ်ရာ ဘူတဒြပ်စင် မူလ ပရမာအဏုမြူ သဘာဝအထိ အဆင့်ဆင့် ‎အကဲခတ်လေ့လာသောအခါ ဤဘူတရုပ်တို့ပင် ရုပ်ဟုလည်းကောင်း၊ နာမ်ဟုလည်းကောင်း စသည်ဖြင့် ဖြစ်နေသောကြောင့် ‎အားလုံး ရုပ်ဘာဝ အခြေခံချည်း ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရပေသည်။‎ (သခင်မြတ်ဆိုင်၏ ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ၊ ပထမတွဲ ၈၄-၈၅)

(င) ရုပ်နာမ်နှစ်ခုမှာ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု မကွဲပေ၊ ပရမတ်ပထဝီ ပရမတ်အာပေါ ပရမတ်ဝါယော ပရမတ်တေဇောတို့မှာ ‎အမြဲအတူတပြေးတညီတည်း ရုပ်လည်း နာမ်၊ နာမ်သည်ပင် ရုပ်အဖြစ်ဒွန်တွဲကာ အစဉ်အတူ ဖြစ်ပျက်နေသည်ကို ‎တွေ့မြင်မှသာ ချက်ချင်း ဖြစ်သည်ကို ဖြစ်မှန်းသိသည်။‎ (ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ ပထမတွဲ-၁၁၃)‎

၄။ ဤစကားရပ်များဖြင့် လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသူတို့သည် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ ‎မှန်ကန်စွာဟောကြားထားသော နာမ်တရားမျိုးကို အသိအမှတ်မပြုကြပါ၊ သူတို့၏ ရုပ်ကြမ်းဝါဒီ ဆရာ့ဆရာကြီးများ၏ အယူအဆနောက်သို့ ကောက်ကောက်ပါအောင်လိုက်ကာ မြတ်ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာ သာသနာကို ကျောခိုင်းသော သူများသာ ဖြစ်ကြပါသည် ဘုရား။‎

၅။ မြတ်စွာဘုရား၏ ပိဋကတ်တော်များ၌ နာမ်တရား၌ တွေဝေသူအတွက် ရုပ်ကို အကျဉ်း၊ နာမ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ‎ဟောတော်မူသော ဒေသနာများ၊ ရုပ်၌ တွေဝေသူအတွက် နာမ်ကို အကျဉ်း၊ ရုပ်ကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသော ‎ဒေသနာများ၊ ရုပ်နာမ်နှစ်ပါးစုံ၌ တွေဝေသူအတွက် ရုပ်ရော နာမ်ပါ အကျယ်ချဲ့၍ဟောထားသော ဒေသနာများဟု ‎စနစ်တကျ ရုပ်နာမ်ဓမ္မတို့ကို တွဲလျက် ဟောထားသော ဒေသနာများကို တွေ့မြင်ရပါသည် ဘုရား။‎

၆။ ကောက်နုတ်ချက် စကားရပ်များသည် ဘုရားဟောဒေသနာများနှင့် ဆန့်ကျင်ပြီး ဘုရားဟော နာမ်တရားကို ပယ်ရှား၍ ‎‎ရုပ်ကိုပင် နာမ်တရားဟု ဆိုထားရကား ပိဋကတ်တော်နှင့် ဆန့်ကျင်သော အဓမ္မဝါဒများသာ ဖြစ်ပါကြောင်းနှင့် ‎ထိုဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက်များသည်လည်း ဗုဒ္ဓဝါဒီများ မဟုတ်၊ ရုပ်ကြမ်းဝါဒီများအဖြစ် ထင်ရှားပါကြောင်းကို ရိုသေစွာ ‎လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၂)

‎၂။ လူသေလူဖြစ်ဟူ၍ စိတ်ကူးပေါက်ရာ လိုက်လံဟောပြော ရေးသားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ ဤစောဒနာချက်နှင့် ပတ်သက်၍ တောင်တွင်းကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် လူသေလူဖြစ် အမည်ရှိ စာအုပ် အစရှိသော‎ စာအုပ် စာတမ်းများ ရေးသားထုတ်ဝေခြင်း သင်တန်းများပေးခြင်း၊ ဟောပြောစည်းရုံးခြင်း စသည်ဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည် ဘုရား၊ ယင်း လုပ်ဆောင်ချက်နှင့် ပတ်သက်၍ သက်သေအထောက်အထားများကို လက်လှမ်းမီသမျှ အနည်းငယ်‎လျှောက်ထားခွင့်ပြုပါဘုရား။‎

(က) လူသားဆိုတဲ့ သတ္တဝါ သေဆုံးသွားပြီးတဲ့နောက်အခါ၌ အကယ်စင်စစ် ဖြစ်ခွင့်ဖြစ်စရာ ဖြစ်ဖို့အလားအလာများ ရှိခဲ့သေးလျှင် လူမှတပါး အခြားဘာမျှ ဖြစ်စရာလည်း မရှိချေ။‎ ‎(လူသေလူဖြစ် စာအုပ်၊ ဒုတိယအကြိမ်ရိုက်၊ စာမျက်နှာ-၄)‎

(ခ) လက်ရှိကမ္ဘာလောကတွင် အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သော အန္တိမအခြေအနေသို့ ရောက်၍နေသော လူသားသည်လည်း ‎နောက်သို့ပြန်ဆုတ်၍ ဖုတ်နှင့်ပြိတ္တာ တစ္ဆေနှင့် မှင်စာ ငရဲကောင်နှင့် တိရစ္ဆာန်သတ္တဝါများ ဖြစ်ရန် အကြောင်း ‎လုံးဝမရှိတော့ချေ။‎ (လူသေလူဖြစ်စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ-၃၃၁)‎

(ဂ) လူသားသည် သေပြီးသည့်နောက် ဆက်လက်၍ ဖြစ်နေရဦးမည်ဆိုလျှင် လူမှတပါး အခြားသော သတ္တဝါအဖြစ်သို့ ‎မရောက်နိုင်။‎ (လူသေလူဖြစ်စာအုပ်၊ ဒုတိယအကြိမ်ရိုက်၊ စာမျက်နှာ-၃၀၆)‎

၂။ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် သူ၏လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို သံယောဂသုတ်၌ ဘုရားပင် ဟောလေဟန် မဟုတ်မမှန် လုပ်ကြံ စွပ်စွဲ ‎ထားပါသည် ဘုရား၊ အမှန်မှာ သံယောဂသုတ်၌ အမသတ္တဝါ အမပြန်ဖြစ်ပုံ၊ အဖိုသတ္တဝါ အဖိုပြန်ဖြစ်ပုံ၊ အမ သတ္တဝါ ‎အမသတ္တဝါအဖြစ်မှ ကျော်လွန်ပုံ၊ အဖိုသတ္တဝါ အဖိုသတ္တဝါအဖြစ်မှ ကျော်လွန်ပုံ လေးချက်ခွဲ၍ ဟောထားပါသည် ဘုရား၊ ‎ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ သူလိုရာဆွဲ၍ ဘုရားအား စွပ်စွဲထားပုံကို ဆက်လက် နားဆင်တော်မူကြပါဘုရား။‎

(ဃ) ဘယ်လောက်များ ဂွကျလိုက်သလဲဆိုတော့ ကျုပ်လို လူသေလူဖြစ်ဘုန်းကြီး လာပြီး ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ လို့များတောင် ‎ဖိနှိပ်လိုက်ကြသေးတယ်၊ ဒါလဲ ယုံတဲ့လူက ယုံကြမှာပဲ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာကြီး ဦးထိပ်ထားပြီး ဥပါဒါန်မပြတ်တဲ့ ‎လူသေရင်လူပဲလို့ဆိုတာ ကျုပ်ကချည့် ဟောတာမဟုတ်ပါဘူး၊ ဘုရားရှင်ကိုယ်တိုင် သံယောဂသုတ်ကြီးနဲ့ ဖွင့်ပြီး ‎ဟောထားတာ အထင်အရှားပါဠိတော်များမှာ ပါရှိတယ်။‎ (၁၁-၄-၇၃ မော်လမြိုင်ဟော၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌ အတွဲ-၁၊အမှတ်-၁၊သစ္စာဓမ္မစာစောင် နှာ-၁၂)‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၃။ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် သူ၏ လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို သဘောကျလက်ခံလျှင် သောတာပန် အရိယာများရရှိသည့် ဂုဏ်အရည်အချင်းများပင် ရလေဟန် လိမ်ညာရေးသားလျက် အလွယ်တကူ သောတာပန်ဘွဲ့ယူလိုသော လူအများကို အောက်ပါအတိုင်း စည်းရုံးပြန်ပါသည် ဘုရား။‎

(င) လူသားသည် လူသေလျှင်လူသာဖြစ်၏ဟုဆိုအပ်သော သဘာဝအမှန်ကို သဘောပေါက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်-‎

(၁)‎ ဒိဋ္ဌဓမ္မ=မျက်မြင်သဘော ဖြစ်လေတော့၏၊‎
(၂)‎ ပတ္တဓမ္မ=နားကြားသဘော ဖြစ်လေတော့၏၊‎
(၃)‎ ဝိဒိတဓမ္မ=နှာခေါင်းနှင့် လျှာတွေ့သဘော ဖြစ်လေတော့၏၊‎
(၄)‎ ပရိယောဂါဠှဓမ္မ=ကိုယ်ကာယတစ်ခုလုံး ပျံ့နှံ့၍ (ဝါ) စိမ့်ထုံ၍ အကျိုးရသော မနတွေ့(ဝါ) ဟဒယတွေ့‎ သဘောဖြစ်လေတော့၏၊‎
(၅)‎ လူသေလျှင် လူဖြစ်ခြင်းသာလျှင် နိယတ ဖြစ်သည်။‎
(၆)‎ ယင်းသို့ မြဲမှသာလျှင် သမ္ဗောဓိပရာယနဘက်သို့ တိုးတက်၍ သွားနိုင်သည်-‎
ဟူသော ဗုဒ္ဓ၏ အာဘောဂနှင့် ကိုက်ညီ၍ ဆီလျော်မည်။‎ ‎(လူသေလူဖြစ်စာအုပ်၊ ဒုတိယရိုက်၊ စာမျက်နှာ- ၄၇)‎

၄။ လူသေလူဖြစ် စာအုပ်ကို စတင်ထုတ်ဝေခဲ့သော ဦးဝါသဝကလည်း (၁၇-၄-၇၆) နေ့ည မြောင်းမြတရားပွဲတွင် လုံးဝမဖြစ်နိုင်သော မန်ကျည်းပင်က မန်ကျည်းပင် ပေါက်သည်၊ တမာ မဖြစ် ဟူသော ဥပမာပြ၍ သူ့ဆရာ လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို အောက်ပါအတိုင်း ထောက်ခံခဲ့ပါသည် ဘုရား။‎

(စ) ဟေ့ ... လူဟာ ဘာမှဖြစ်စရာ မလိုဘူး၊ လူဟာ လူပဲ ဖြစ်စရာရှိတယ်၊ ဖြစ်ခြင်းဖြစ်ရင် မန်ကျည်းပင် သည် ‎မန်ကျည်းပင်ပဲ ပေါက်တယ်၊ တမာ မဖြစ်ဘူး၊ ခုလဲ လူပုံစံကို ဘာပုံစံနဲ့မှ ပြောင်းလို့ မရဘူး။‎ (မြောင်းမြ တရားပွဲဟောပြောချက် ကြိုးခွေ ဘီ-ဘက်မှ)‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၅။ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏သာဝကကြီးသခင်မြတ်ဆိုင်ကလည်း လူသေလူဖြစ် ပြဿနာ စာမျက်နှာ ၁၆၂-၁၆၃ မှာ ‎လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ရုပ်ဝါဒနှင့်တွဲလျက် အောက်ပါအတိုင်း မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြန်ပါသည် ဘုရား။‎

(ဆ) ဒီလိုကွ၊ ကိုယ့်ရုပ် ကိုယ့်နာမ်အပေါ်မှာ တကယ်စွဲတဲ့ ရုပ်နာမ် သဏ္ဍာန်အရှိကို စွဲတဲ့ အတ္တဝါဒုပါဒါန် အတိုင်း လူဟာလူပဲ ‎ဖြစ်တယ်၊ ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကိစ္စက သူနဲ့ မဆိုင်သေးဘူး၊ ဒါပေမဲ့ ကာယကံ ဝစီကံ မနောကံ စတဲ့ ကိုယ် နှုတ် နှလုံး ‎မကောင်းလာတဲ့ ရုပ်ပျက်က ပြန်ပေါ်လာတဲ့ ဘူတရုပ်ဆိုတော့ ရုပ်ဆိုး ဖြစ်လာမယ် ဆိုပါတော့ကွာ၊ ခြေတိုချင်တိုမယ်၊ လက်မပါချင်မပါဘူး၊ မနောကံ ကြပ်ကြပ်ဆိုးတဲ့ ရုပ်ကျတော့ တော်တော်အကျည်းတန်တဲ့ ရုပ်ဆိုး ရုပ်ဝါးမျိုးပေါ့ကွာ၊ ‎‎ဒီဆိုးလာတဲ့ ရုပ်ပျက်က ပြန်ပေါင်းစပ်တဲ့ ရုပ်သစ်မှန်ရင် မျက်စေ့ရင် ချို့ယွင်းမယ်၊ ပါးစပ်ပြဲ မျက်ပြူးရင် ဖြစ်မယ်၊ ခေါင်းရင် ‎ကြီးမယ်၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်တွင်းက အသည်းတို့ နှလုံးတို့ပါ ညံ့ဖျင်းလာရင် အသက်ပါ တိုမယ်။‎ ‎(လူသေလူဖြစ် ပြဿနာ၊ ၁၆၂-၁၆၃)‎

ဖော်ပြပါ စကားများအရ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက်တို့သည် လူသေလျှင် လူမှတစ်ပါး အခြားဖြစ်စရာ မရှိ၊ လူသာ‎လျှင် ဖြစ်ရမည် ဟု ဆိုလျက်ရှိကြောင်း ထင်ရှားစွာ သိမြင်ကြရပါသည်။‎

၆။ သို့ရာတွင် တပည့်တော်များ ပိဋကတ်ကျမ်းစာကိုလေ့လာရာတွင် သတ္တဝါတို့သည် မိမိတို့ ကုသိုလ်ကံ‎အကုသိုလ်ကံ အလျောက် ဂတိငါးပါးတို့တွင်တစ်ပါးပါးသို့ လားရောက်နိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည် ဘုရား၊ ‎ကုသိုလ်အကျိုးပေးလျှင် လူဘဝ နတ်ဘဝ ဖြစ်ရပြီး အကုသိုလ်အကျိုးပေးလျှင် ငရဲတိရစ္ဆာန် ပြိတ္တာ ဘဝများသို့ ‎ကျရောက်ရမည်ဖြစ်ပါသည် ဘုရား၊ တရားဒေသနာတော်အရ လူသေလျှင် လူသော်လည်းကောင်း၊ နတ်သော် လည်းကောင်း၊ ‎ငရဲသတ္တဝါသော် လည်းကောင်း၊ တိရစ္ဆာန်သော်လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာသော်လည်းကောင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။‎

၇။ ဤ “လူသေလူဖြစ်” ဟူသော အချက်ကို သူ့အယူဝါဒ၏ မဏ္ဍိုင်ထားပြီး ၃၁-ဘုံ ပယ်ခြင်း၊ ၃၁-ဘုံကို ‎ဟောထားသော ပိဋကတ်သုံးပုံကို ပယ်ခြင်း စသည်ဖြင့် ဝါးလုံးရှည်ဖြင့် ဆက်လက်ရမ်းပုံများကိုလည်း တွေ့ကြရပါသည် ‎ဘုရား။‎

၈။ ထို့ကြောင့် လူသေလျှင် လူသာဖြစ်ရမည်ဟူသော ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အယူသည် ဆိုခဲ့ပါ ဂတိငါးပါး တရားဒေသနာနှင့် ‎ဆန့်ကျင်သောကြောင့် ဓမ္မဝါဒမဟုတ်၊ အဓမ္မဝါဒ စစ်စစ်သာ ဖြစ်ပါကြောင်း ဝေဖန်စစ်ဆေး အဆုံးအဖြတ် ပေးတော်မူကြပါ ‎ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၃)

‎၃။ ၃၁-ဘုံကို ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားက လက်မခံဟူ၍ မှားယွင်းစွာရေးသားဟောပြောမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက်တို့သည် သူတို့၏ လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ခိုင်မြဲစေရန် လူ့ဘုံမှ တစ်ပါး အခြားဘုံတို့ကို မထားလိုကြပါ၊ သို့ပါ၍ ၃၁-ဘုံကို ဘုရားဟောခဲ့ပါလျက် မဟောလေဟန် လုပ်ကြံစွပ်စွဲမှု အမျိုးမျိုးကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်၊ သူတို့၏ လုပ်ကြံစွဲချက်များမှ သက်သေခံ အထောက်အထားများကို အနည်းငယ် လျှောက်ထားပါရစေ ဘုရား။‎

(က) လူသားသည် ခန္ဓာပျက်ကြွေ သေဆုံးပြီးသည်၏နောက်၌ ငရဲကောင်၊ တိရစ္ဆာန်ကောင်၊ ပြိတ္တာကောင်၊ အသူရကာယ်ကောင်များလည်း မဖြစ်နိုင်တဲ့အပြင် အထက်ကောင်းကင် ဝေဟာတစ်ခွင်မှာ ကျင်လည် ကျက်စား ပြေးလွှားနေကြတဲ့ နတ်ဗြဟ္မာ ပြောင်ပြောင်လက်လက် ကိုယ်ရောင်ထွက်နေတဲ့ သတ္တဝါတွေလည်း မဖြစ်နိုင်တော့ပြီ။ (လူသေလူဖြစ်စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၇-မှ)‎

(ခ) လက်တွေ့ဖြစ်သော လူနှင့်တိရစ္ဆာန်ကို ပဓာနအခြေခံအဖြစ်ဖြင့် မူတည်၍ ထားခဲ့ကြကုန်၏၊ တိရစ္ဆာန်ကို အခြေပြု၍ ‎ပြိတ္တာ အသူရကာယ်နှင့် ငရဲသတ္တဝါဟူ၍ ထပ်မံ ခွဲခြားကြပြန်လေသည်၊ ဤသုံးမျိုးကား မျက်တွေ့လက်တွေ့မဟုတ်ဘဲ (ဝါ) ‎စိတ်ကူးတို့သာ ဖြစ်ကြကုန်၏၊‎ ‎(လူသေလူဖြစ်၊ စာမျက်နှာ-၁၁)‎

(ဂ) ကောင်းကင်ကို ကြည့်တဲ့ မှန်ပြောင်းကြီးများကို တီထွင်အသုံးပြုလိုက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ရှေးလူတို့ အမှန်ယုံကြည်ခဲ့ကြသော နတ်ပြည် ဗြဟ္မာ့ပြည်ဆိုတဲ့ ကောင်းကင်ဘုံနန်းတွေဟာ နေရောင်တွေကြောင့် ဆီးနှင်းပေါက်ကဲ့သို့ တစ်ခုပြီး တစ်ခု ဆက်ကာ ဆက်ကာ ကွယ်ပျောက်၍ သွားကြရှာလေပြီ။‎ (လူသေလူဖြစ်၊ စာမျက်နှာ ၉၉-၁၀၀)‎

(ဃ) နတ် ဗြဟ္မာ သိကြားတို့ဟာ မုချအားဖြင့် စိတ်ကူးနယ်ပယ်အတွင်း၌သာ အသက်ဝင်နိုင်သော သတ္တဝါများ ဖြစ်ကြကုန်သတည်း။‎ (လူသေလူဖြစ်-၁၅၅)‎

(င) ကျွန်ုပ်တို့၏ ဆွေးနွေးပွဲများသည် နေရာနှင့်အနှံ့လည်းကောင်း၊ ထပ်မနားအားဖြင့်လည်းကောင်း ကျင်းပလာသောအခါ ‎ဤအမြဲတစေ ခလုတ်ကန်သင်းပမာ ကန့်လန့်လုပ်၍ လိုက်ပါလေ့ရှိသော ဤ ၃၁-ဘုံ ပြဿနာကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်ပစ်၍ ‎မဖြစ်တော့သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိ၍ လာပါတော့သည်၊‎ (၃၁ -ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ -၁၄၇)‎

(စ) လောကသမုဒယဉ္စ အတ္ထိ၊ လောကနိရောဓဉ္စ နတ္ထိ-အစွဲဥပါဒါန် တရားရှိသူတို့သည် လောကရှိသူဟု စွဲယူကြ၍ ‎အစွဲဥပါဒါန်ကင်းစင်သူတို့အတွက် လောကဖြစ်ကြောင်း မရှိတော့ဟူသည့် ကစ္စာယနဂေါတ္တမထေရ်အား ဗုဒ္ဓဘုရားသခင်က ‎ဟောပြောညွှန်ကြားချက် အတိုင်းသာဆိုလျှင် ဤဘဝ ထိုဘဝ နောင်ဘဝ အဆက်ဆက်နှင့် တကွသော နတ်ပြည် ဗြဟ္မာ့ပြည် ‎ငရဲပြည် အသူရကာယ်ပြည်တို့သည် ဥပါဒါန်အတွေးနယ်ထဲ စိတ်ကူးယဉ် နယ်ထဲမှာသာ ရှိချေသည်။‎ (၃၁ -ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ- ၂၁၀)‎

(ဆ) တန်ခိုးပြဋိဟာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နတ်ဆိုးနတ်ဝါးနှင့် နတ်ကောင်းနတ်မြတ်တို့ကို လည်းကောင်း နတ်ပြည် ‎ဗြဟ္မာ့ပြည်နှင့် ယမမင်း၏အင်ပါယာ နိုင်ငံတော်ကြီးများကို လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုသည် လူသား၏ ဦးနှောက်ကို ‎ဖောက်ပြန်ချောက်ချားစေ၍ ဤကပ္ပါလောကကြီးကို အရူးထောင်အဖြစ်သို့ ရောက်စေခဲ့သည်။‎ (အစွဲပြုတ် တဲကုတ်ရွှေနန်းတော် စာအုပ် -၅၄)‎

(ဇ) နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရေးအတွက် ဒါနများကို မလုပ်ပါက ငရဲများနှင့် ကြုံတွေ့ရပြီး နစ်နာမှုရှိတတ်သလို နတ်ပြည် ‎ငရဲပြည်ဟူ၍ တသီးတခြား မရှိပါဘဲနှင့် မရှိသည့်အလုပ်ကို ငွေကုန်ကြေးကျ ပင်ပန်းခံပြီး လုပ်နေပါကလည်း ‎သစ်ခြောက်ပင်ကို ရေလောင်းသည့်ပမာ အသက်ထက်ဆုံး ဒုက္ခနှင့်သာ ကြုံတွေ့သွား နိုင်သည်။‎ (နတ်နှင့်ငရဲ ဘယ်မှာလဲ -၁၀)‎

၂။ ဤသို့လျှင် တောင်တွင်းကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက်တို့သည် ၃၁-ဘုံသည် တကယ် မရှိ၊ စိတ်ကူးယဉ် ဥပါဒါန်အစွဲမျှသာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည့်အပြင် ဘုရားဟောမဟုတ်သော “လောကသမုဒယဉ္စ အတ္ထိ၊ လောကနိရောဓဉ္စ နတ္ထိ” ဟူသော လက်ဖြစ်ပါဠိမှား လက်ဖြစ်အဓိပ္ပာယ်အယူအဆအမှားတို့ကို ဘုရားဟောဖြစ်လေဟန်ပင် လိမ်ညာ၍ ဆိုထားကြ‎ပါသည် ဘုရား။‎

၃။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ ပိဋကတ်ဒေသနာတို့၌ ထိုထိုကောင်းမကောင်းကံတို့ကြောင့် ထိုထိုဘုံ၌ ဖြစ်ကြရကြောင်းကို များစွာ ညွှန်ပြထားပါသည် ဘုရား၊ အကုသိုလ်ကံကြောင့် အပါယ်လေးဘုံ၊ ကာမာဝစရကုသိုလ်ကံကြောင့် ကာမသုဂတိ ၇-ဘုံ၊ ရူပဝါစရာကုသိုလ်ကံကြောင့် ရူပ ၁၆-ဘုံ၊ အရူပါဝစရကုသိုလ်ကံကြောင့် အရူပ ၄-ဘုံတို့၌ ဖြစ်ရကြောင်းကို ထေရဝါဒ ပိဋကစာပေတို့၌ များစွာတွေ့ရပါသည် ဘုရား။‎

၄။ သို့ပါ၍ ၃၁-ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံဟူသော စကားသည် ဗုဒ္ဓဘုရားကိုလည်း စော်ကားပြီး ပိဋကတ်ဒေသနာ ‎နှင့်လည်း ဆန့်ကျင်သောကြောင့် အဓမ္မဝါဒသာဖြစ်ကြောင်း ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၄)‎

‎၄။ ဗုဒ္ဓဘာသာအခြေခံဖြစ်သော ကံ-ကံ၏အကျိုး သက်ဝင်ယုံကြည်မှုကို ပျက်စီးအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဖျက်ဆီး နေကြခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်မြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသူတို့သည် ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသ (အယူဖောက်ပြန်) တစ်ဖက်လွန်၊ အဝိဇ္ဇာဗွက် ကျွံသဖြင့် သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ (ကိုယ့်အမြင်ကို အမှန်လုပ်ကာ အမှားသုံးသပ်သူ) အာဒါနဂ္ဂါဟီ (ယူမိယူရာ စွဲလမ်းစွာ ယူသူ) ဟူသော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မဟုတ်သူတို့၏ အပြောမျိုး အယူမျိုးကို ယူဆ ပြောဆိုနေကြပါသည်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဟု အမည်ခံထားကြပါလျက် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၏ အခြေခံမူလဖြစ်သော ကမ္မဿကတာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကိုပင် ပုဗ္ဗေကတ ဟေတုဒိဋ္ဌိနှင့် ရောထွေးကာ လွဲမှားစွာပြောဆို ယူဆကြပါသည်၊ သူတို့သည် ကံနှင့်ကံ၏အကျိုးကို ပယ်လိုက်လျှင် လူသေလူဖြစ် ဝါဒနှင့် အံဝင်ဂွင်ကျဖြစ်မည်ဟု တွက်ဆ၍ ကံနှင့် ကံ၏အကျိုးတို့ကို ပယ်ရှားသော စကားတို့ကို ပြောမှား ရေးမှား ကြပါသည်။‎

၂။ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် သူ၏ လူသေလူဖြစ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၄-၌ ကုသိုလ်ကံနှင့် ကောင်းကျိုး၊ အကုသိုလ်ကံနှင့် မကောင်းကျိုးတို့ကို စိတ်ကူးယဉ်ဟု အောက်ပါအတိုင်း စွပ်စွဲထားပါသည် ဘုရား။‎

(က) ကောင်းမှု ကောင်းတာကို နေမကွာညမလပ် တရစပ် အားထုတ်၍ ပြုလုပ်ကြိုးပမ်းသူ လူသားအတွက် အနဂ္ဃအဖိုးတန် ‎အမျိုးမှန် ဆုလာဘ်များနှင့် ဘုံနန်းများကို တခမ်းတနားစီမံ၍ ထားခဲ့ကြကုန်၏၊ ဖန်တီး၍ ထားခဲ့ကြကုန်၏၊ သို့ရာတွင် ‎မကောင်းမှုဟု ဆိုအပ်တဲ့ ဒုစရိုက် အယုတ်တရားများကို လိုက်မှားကျူးလွန်သော လူသားအတွက်လည်း စူးရှထက်မြက် ‎တကယ် အခံရခက်သည့် ပက်ပက်စက်စက် အပြစ်ဒဏ်များကို အပြင်းအထန် ချမှတ်၍ ထားခဲ့ကြကုန်၏၊ ရက်ရက်စက်စက် ‎အပြစ်ဒဏ် ခတ်ခဲ့ကြကုန်၏၊ စင်စစ်လိုရင်းမှာ စိတ်ကူးသက်သက်ဖြင့် လူသား၏ စိတ်ကို ဖြားယောင်း ‎သွေးဆောင်ခဲ့ကြကုန်၏၊ ခြောက်လှန့်ခဲ့ကြကုန်၏၊

၃။ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏တပည့်ကြီး သခင်မြတ်ဆိုင်ကလည်း သူ၏ လူသေလူဖြစ်ပြဿနာ စာမျက်နှာ (၁၅၈-၁၅၉) ၌ အောက်ပါ အတိုင်း ဆရာ့သံယောင်လိုက်၍ မှတ်တမ်းတင်ထားလေသည်။‎

(ခ) “အနို့ ဒီဘဝ ကောင်းစားချမ်းသာနေတာတွေဟာ ရှေးဘဝက ပရံပရဘဝါဘဝက ကုသိုလ် မဟုတ်ရဘူးပေါ့။‎”

“ဒါက ဘယ်ရှေးရှေးက ကံမှမဟုတ်ဘူး၊ အခုဘဝ လိမ်လည်သွေးစုပ် အမြတ်ထုတ်လို့ရင်လည်း ဖြစ်ရမယ်၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံး သုံးပါးလုံးက သူ့အခြေအနေနဲ့ အဆင်ပြေအောင် ကောင်းအောင် မှန်အောင် လုပ်နိုင်လို့ရင်လည်း ဖြစ်ရမယ်၊ ဒီပစ္စက္ခအလုပ်ရဲ့ ကျေးဇူးသက်သက်ပဲ၊ အခုဘဝချမ်းသာတာ ဟိုရှေးရှေးက ကုသိုလ်ကံ အကြောင်းလို့များ ယုံလိုက်ရင်‎ အဲ့ဒါကို ဘုရားက ပုဗ္ဗေကတဟေတုဒိဋ္ဌိလို့ ဆိုထားတယ်ရှိတယ်၊ ဘုရားအလိုကတော့အဓမ္မတဲ့၊ တရားမဟုတ်လို့ဆိုတာပဲ”

(ဂ) “ကုသိုလ် အကုသိုလ်အကျိုးတရားဟူသည်ကား အကြောင်းကြောင့် အကျိုး မပြတ်ဆက်သည်ဟု ‎ကမ္မဿကတ လမ်းစဉ်ဂိုဏ်းမှ ယုံကြည်သော တရားဖြစ်၏၊ ထိုတရားသည် ဗြာဟ္မဏဝေဒဒေသနာမှ မြစ်ဖျား‎ခံ စီးဆင်း လာသော တရားဖြစ်လေရာ သံသရာလည်နေရေးကိုသာလျှင် အားပေးနေသောတရား ဖြစ်သည်”‎ (ဗုဒ္ဓဝိပဿနာစာအုပ် ပထမတွဲ-၁၄၆)‎

(ဃ) ဗုဒ္ဓ၏ မူရင်းဒေသနာများ၌ အတိတ်ကံကို အစွဲပြုသော ပရမ္ပရကာမာဝစရ ကုသိုလ် အကုသိုလ်များအား စွဲယူ လက်ခံ ယုံကြည်ရန်မပါမရှိပေ။‎ (ဗုဒ္ဓ၏ မိဂဒါဝုန်တရား၊ စာမျက်နှာ-၅၇)‎

(င) အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန် ကံ သင်္ခါရဟူသော အတိတ်ဘဝအကြောင်းကံကြောင့် ယခု ပစ္စက္ခဘဝမှာ ဝိညာဏ် နာမ်ရုပ် ‎သဠာယတန ဖဿ ဝေဒနာ ဟူသော အကျိုးတရားများ လာ၍ဖြစ်ရသည် စသည်ဖြင့် အတိတ်ဘဝက အကြောင်းကြောင့် ‎‎ယခုဘဝတွင် အကျိုးတရားများ လာ၍ဖြစ်ရသည် ဟူသော အယူအဆများမှာ အတ္တလမ်းစဉ် ဝိညာဉ်စွဲ အမှားတရားများသာ ‎ဖြစ်သည်။‎ (ဝိမုတ္တိရသ အရကောက်ကျမ်း ၂၂-၂၃)‎

၄။ ဤစကားများဖြင့် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သံယောင်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသူတို့သည် ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့၏ ကောင်းကျိုးဆိုးပြစ်များကို လည်းကောင်း၊ နာနက္ခဏိကသတ္တိရှိသော အတိတ်ကံကိုလည်းကောင်း၊ ပစ္စုပ္ပန်ကံကြောင့် အနာဂတ် ရမည့် အကျိုးကိုလည်းကောင်း ပစ်ပယ်ကြပါသည် ဘုရား။‎

၅။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ ဒေသနာတော်၌ မျိုးစေ့အလိုက် အသီးဖြစ်သည်ကို ဥပမာထား၍ ကောင်းသောကံကြောင့် ကောင်းသောအကျိုး၊ မကောင်းသောကံကြောင့် မကောင်းသောအကျိုး ရသည်ကိုလည်းကောင်း၊ အတိတ်ကံကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး ‎ရပုံနှင့် ပစ္စုပ္ပန်ကံကြောင့် အနာဂတ်အကျိုး ရပုံများကိုလည်းကောင်း ဝေဖန်ခွဲခြား၍ များစွာ ဟောထားပါသည် ဘုရား။‎

၆။ သို့ပါ၍ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့၏ ကောင်းကျိုးဆိုးပြစ်များကိုလည်းကောင်း၊ အတိတ်ကံ ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး ‎ပစ္စုပ္ပန်ကံ အနာဂတ်အကျိုးများကိုလည်းကောင်း ပယ်ရှားသော စကားသည် ပိဋကတ်ဒေသနာတော်များနှင့် ဆန့်ကျင်သော ‎အဓမ္မဝါဒများသာဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၅)‎

‎၅။ အတိတ်အနာဂတ်ဘဝတို့ကို လုံးလုံးပစ်ပယ်ပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒကို ပစ္စုပ္ပန်ဝါဒဖြစ်လေဟန် အမျိုးမျိုး လှည့်စားလျက် ရေးသားဟောပြောမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်မြတ်တို့ဘုရား-‎
၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ၎င်း၏ နောက်ယောင်ခံများသည် အတိတ်ဘဝကိုလည်း လက်မခံ၊ အနာဂတ်ဘဝ ‎ကိုလည်း ပယ်လှန်၊ ပစ္စုပ္ပန်တစ်ဘဝကိုသာ မျက်တွေ့လက်တွေ့ဖြစ်သည်ဆိုပြီး လက်ခံကြပါသည်၊ အနာဂတ်ဘဝ တစ်ပိုင်းတစ်စ ‎လက်ခံကြသူများကလည်း လူသေလျှင် လူဖြစ်သည်ဟူသော ဘောင်အတွင်း၌သာ လက်ခံကြပါသည်၊ သူတို့သည် အစစ ‎အရာရာ ပစ္စုပ္ပန် တစ်ဘဝကိုသာ မူသေထား စဉ်းစားလက်ခံကြပါသည်၊ သူတို့ကိုယ်တိုင်ပင် ဤအကြောင်းကို ထုတ်ဖော် ‎အသိပေးကြပြီး ဖြစ်ပါသည်။‎

(က) ကပ္ပါလူသား၏ တစ်ခုတည်းသော (ဝါ) နှစ်ခုမဖြစ်နိုင်သော အဓိကအလိုဆန္ဒကား ပုခက်နှင့်ခေါင်းအကြားရှိ ပစ္စုပ္ပန်တိတိဖြစ်သော ပစ္စက္ခနယ်အတွင်း၌ ကိုယ်ရောစိတ်ပါ ဧကန်ချမ်းသာမှု ရရေးပင်ဖြစ်သည်။‎ (အနတ္တရောင်ခြည် စာမျက်နှာ-၁၈၆)‎

ဤစကားရပ်သည် ပစ္စုပ္ပန်ကိုသာ ကောက်ယူဖော်ပြချက် ဖြစ်ပါသည်၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် “အတီတံ နာနုသောစာမိ” ‎အစရှိသော ဘုရားဟော တေမိဇာတ်တော်လာစကားကို အကြိမ်များစွာကိုးကားလျက် ဗုဒ္ဓကို ပစ္စုပ္ပန်သမားသက်သက် ‎ဖြစ်လေဟန် ဝါဒဖြန့်ခဲ့ပါသည်။‎

ဤကဲ့သို့ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဩဝါဒကို လက်ဆုပ်လက်ကိုင် ရရှိထားကြသော သူတို့ကိုယ်သူတို့ သမ္မဒိဋ္ဌိသုတေသီဆိုသူတို့က ဤသို့ ဆိုထားကြပါသည်။‎

(ခ) သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသီတို့သည် ကောင်းမှု မကောင်းမှု အကြောင်းအကျိုးတို့ကို ပစ္စုပ္ပန်ကျကျ လက်ခံယုံကြည်သည်။‎ ‎(သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ် အယူဝါဒရေးရာဆိုင်ရာ ခံယူချက် သဘောထား အပိုဒ် -၈)‎

၂။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ၎င်း၏ နောက်ယောင်ခံများသည် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ကိုလည်း သူတို့လိုပင် မျက်စေ့တဆုံးသာ ကြည့်နိုင်သည့် သူလိုငါလို သာမညလူစား ပစ္စုပ္ပန်တစ်ဘဝသမား ဖြစ်အောင် ဇွတ်အတင်းပင် ဤသို့ ပုံသွင်း နေကြပါသည်။‎

(ဂ) ဗုဒ္ဓသည်-သူသည် ပုခက်နှင့် ခေါင်းအကြား လက်ငင်းဒိဋ္ဌ တွေ့ကြုံနေရသော ပစ္စုပ္ပန်ဘဝကိုသာ တိကျ ပြတ်သားစွာ ‎ဖော်ထုတ်ခဲ့သဖြင့် ပြောသလို လုပ်၍ လုပ်သလို ပြောခဲ့သော လက်တွေ့သမားဖြစ်ခဲ့သည်။‎ ‎(ဗုဒ္ဓဝါဒ အခြေခံသင်တန်း၊ သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁) သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်-စာမျက်နှာ -၃၉)‎

(ဃ) ဗုဒ္ဗရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်က။ ပ။ တမလွန်ကိစ္စကျတော့ စဉ်းကို မစဉ်းစားကြနဲ့တဲ့၊ မင်းတို့နဲ့ ဘာမှမဆိုင်ဘူး၊ အဲဒါတွေ ‎သွားစဉ်းစားနေရင် ဒုက္ခပွားစီးရေးမှတပါး ဘာအကျိုးမှ မရှိပါဘူးတဲ့။‎ ‎(သစ္စာဗိမာန်အတွဲ (၁) အမှတ် (၆) နှာ-၂၅၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်)‎

၃။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ၎င်း၏နောက်ယောင်ခံ ဗုဒ္ဓဘာသာအရေခြုံတို့သည် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ကို ပစ္စုပ္ပန် ‎တစ်ဘဝကိုသာ လက်ခံသူအဖြစ် လှည့်ကာပတ်ကာ လိမ်ညာပုံဖော်နေကြခြင်းမှာ အတိတ်ဘဝအကြောင်းအရာမျိုးစုံကို ‎အကုန်သိတော်မူနိုင်သော ဘုရားရှင်၏ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်တော် အပါအဝင်ဖြစ်သော ဉာဏ်တော်မျိုးစုံ၊ အနာဂတ်‎အကြောင်းအရာ သိစရာမှန်သမျှကို ဧကန္တသိတော်မူနိုင်သော အနာဂတံသဉာဏ်တော်အပါအဝင်ဖြစ်သော ‎ဉာဏ်တော်မျိုးစုံ၊ စုဆောင်းတော်မူခဲ့ပြီးဖြစ်သည့် ပါရမီတော် အဟုန်တို့ကြောင့် အပြည့်အစုံ ရရှိတော်မူပြီးသော ‎ဉာဏ်တော်ကြီးများ မြတ်ဘုရား၌ မရှိကြပါဟု ပြောနိုင်အောင် ကြိုးစားနေကြခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။‎

၄။ ဤကဲ့သို့ ဉာဏ်နီဉာဏ်နက် ဘက်စုံစွက်ပြီး မဟုတ်မဟပ် လုပ်ဇာတ်ခင်းကာ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်၏ ဝါဒကို ‎ပစ္စုပ္ပန် ဝါဒသက်သက် ဖြစ်လေဟန် အလိမ်ဉာဏ်နှော ရေးသားပြောဟောနေကြသော လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ၎င်း၏ ‎နောက်ယောင်ခံသမားတို့၏ ဝါဒသည် ဓမ္မဝါဒ မဟုတ်၊ အဓမ္မဝါဒသာ ဖြစ်ကြောင်းကို ဘုရားဟော ပိဋကတ်တော်နှင့်အညီ ‎စိစစ်ဆုံးဖြတ်ပေးတော်မူကြပါရန် ဤစောဒနာလွှာကို တပည့်တော်များ တင်သွင်းကြပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၆)

‎၆။ ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာကို ဘုရားဟောမဟုတ်လေဟန် အကောက်ဉာဏ် အမျိုးမျိုးဖြင့် အလဲထိုးနေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ‎စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်များဘုရား-‎
၁။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ စကားတော်များဖြစ်သော ပိဋကသုံးပုံကို သာသနာနှင့် ခွဲပြလျှင် -

(၁) သုတ္တန်ပိဋကသည် သတ္တဝါတို့၏ အလိုစိတ်ကြိုက် စရိုက်စသည် အားလျော်စွာ ဆုံးမရာ ဖြစ်သောကြောင့် ‎‎ယထာနုလောမ သာသနာ မည်ပါသည်။‎
(၂) ဝိနယပိဋကသည် အပြစ်အားလျော်စွာ ဆုံးမရာဖြစ်သောကြောင့် ယထာပရာဓသာသနာ မည်ပါသည်။‎
(၃) အဘိဓမ္မာပိဋကသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ မျက်နှာမထောက် ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဆုံးမရာဖြစ်သောကြောင့် ယထာဓမ္မသာသနာ မည်ပါသည် ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်များ ဘုရား-‎
၂။ တီကောင်သည် ဆားကို ကြောက်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း မျက်ခမ်းစပ်သည် နေကို ကြောက်သကဲ့သို့ ‎လည်းကောင်း မဟုတ်မမှန် အကောက်ဉာဏ်ဖြင့် ပြောဆိုရေးသားကြသော ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ ‎စသူတို့သည် အဟုတ်အမှန်ကို ဖော်ပြသည့် အဘိဓမ္မာကို ကြောက်ကြသည်မှာ သဘာဝကျပါသည် ဘုရား၊ အဘိဓမ္မာကို ‎လက်ခံယုံကြည်လျှင် သူတို့၏ လူသေလူဖြစ် ရုပ်ကြမ်းဝါဒ ပြာကျဖို့သာရှိပါသည် ဘုရား။‎

၃။ သို့ပါ၍ သူတို့သည် သူတို့ဆရာကြီးဖြစ်သော “ဂျင်းနင်း၏ ဝေဒန်တစ် ဗုဒ္ဓစ်ဇင်” (VEDANTIC BUDDHISM by G. G Genningအသံသို့ နောက်ယောင်ခံ ‎လိုက်ပြီး အဘိဓမ္မာကို ဘုရားဟော မဟုတ်လေဟန် လုပ်ကြံ ပြောဆိုကြပါသည် ဘုရား၊ သူတို့၏ စကားများကို သာဓက အဖြစ် ထုတ်ပြလျှောက်ထားပါမည် ဘုရား။‎

(က) တစ်နည်းကြည့်ပြန်လျှင် ပထမသံဂါယနာတင်တွင် ဓမ္မနှင့်ဝိနယကို အာဂုံရွတ်ဆိုကြသည်၊ ဒုတိယ၊ တတိယ တို့သည်လည်း အလားတူပင် အာဂုံရွတ်ဆိုကြသည်၊ အဘိဓမ္မာ မပါဝင်သေးပေ၊ စတုတ္ထသံဂါယနာတင်၏ နောက်ပိုင်းကျမှ အဘိဓမ္မာ ဟူ၍ ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ (ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံ သင်တန်း၊ စာမျက်နှာ-၇၀)‎

(ခ) သီဟိုဠ်ခေတ်စောစောပိုင်းကပင် အဘိဓမ္မာပိဋကမှာ ထင်ရှားပြီးဖြစ်သည်၊ ဤသို့ဖြင့် ထေရဝါဒီတို့၏ အဘိဓမ္မာ စာပေစုသည် ပိဋကတစ်ဆူအဖြစ် စုစည်းတည်တံ့နေချိန်မှာ တတိယသံဂါယနာတင်ချိန် (ဘီစီ-၂၄၄) ထက် နောက်မကျနိုင်ချေ၊ သို့စင်လျက် ရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသမထေရ်သည် ဗုဒ္ဓဘုရားသခင် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ဝါတွင်းသုံးလတိုင် ဟောကြားခဲ့သော အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်းကို (ဗုဒ္ဓမတညူ) ဘုရားဉာဏ်ဆောင်၍ ရေးသားသည်ဟု ယုံကြည်လက်ခံထားကြခြင်းမှာ ထားသူတို့၏ သက္ကာယအစွဲမျှသာ ဖြစ်ရချေမည်။ (ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း နှာ-၇၈)‎

(ဂ) အဘိဓမ္မာဒေသနာနှင့် ပတ်သက်၍မူ နိဒါန်းပုဂ္ဂိုလ်ဝတ္ထုများကို-‎
(၁) ရှင်အာနန္ဒာ၏ ဝန်ခံချက် မပါခြင်း။
(၂) ဣဒ္ဓိဝိဓ တန်ခိုးပြအခန်းများ ဦးစားပေးလာခြင်း။‎
(၃) ဝိမုတ္တိရသကျိုး မပါခြင်း၊‎
(၄) ယနေ့ လောကဓာတ်သိပ္ပံက နားလည်ရန် ခက်ခဲနေခြင်း၊ (ဥပမာ-မြင့်မိုရ်တောင် ရှာမရသေးခြင်း) စသည်တို့ကြောင့် အလွန်လေးနက်သောတရားများ အယူအဆများ ပါသည်ကို အသိအမှတ်ပြုရုံမှတပါး ဗုဒ္ဓဘာသိတဟူ၍ ‎အတည်ပြုရန် ဆက်လက်လေ့လာရန် အများကြီး လိုနေသေးသည်။‎ (ဒေးဒရဲမြို့ ကွင်းကျောင်းတိုက် ပဉ္စနိကာယသုတေသီအဖွဲ့မှ ၁၃၃၀-ခု၊ နတ်တော်လဆန်း၁၅-ရက် နေ့စွဲဖြင့်‎ ထုတ်ပြန်သော ဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်း၊နှာ-၁၀)‎

(ဃ) ယင်း အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်းကို ဗုဒ္ဓဘုရားသခင် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ဟောသည်ဟူသော အချက်မှာ အဋ္ဌကထာ‎ဆရာ ရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ၏ ထွင်လုံးပုံပြင်မျှသာ ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားလှပေသည်။‎

(င) စင်စစ် ပိဋကတ်စာပေများကို စုစည်းခြင်း၊ အနက်ဖွင့်ဆိုခြင်း (အဋ္ဌကထာ) များနှင့် အဘိဓမ္မာ ကျမ်းများကို ‎စုစည်းဖော်ထုတ်ပေးခြင်းအားဖြင့် သီဟိုဠ် ရှင်ဗုဒ္ဓဃောသသည် အလွန်တရာ ကျေးဇူးကြီးမားလှသော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးကား ‎မှန်ပေသည်၊ သို့သော် မိမိရှာဖွေစုစည်းပေးသော အဘိဓမ္မာခုနစ်ကျမ်း၏ ဩဇာထက်မြက်မှုအတွက် ဗုဒ္ဓဟော ‎လုပ်ပစ်ခဲ့ခြင်းမှာ ရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသသည် ဗုဒ္ဓဂေါတမအပေါ်တွင် သစ္စာဖောက်ရာ ကျနေပေသည်။‎ ‎(အတွဲ -၃၊ အမှတ် -၁၂၊ သစ္စာဓမ္မစာစောင်၊ စာမျက်နှာ -၅၊ ၆)‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၄။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသူတို့သည် အဘိဓမ္မာကိုပယ်၍ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်အစွမ်းဖြင့် ဟောကြားအပ်သော သာသနာတော်စက်ကို ချိုးဖျက်နေကြကြောင်း ထင်ရှားလှပါသည် ဘုရား။‎

၅။ ထိုထို ဝိနယပါဠိတော် သုတ္တန္တပါဠိတော်များအလို၌ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာလက်ထက်ကပင် အဘိဓမ္မာရှိကြောင်း အထင်အရှား ပြဆိုထားသော စကားများရှိပါသည်၊ သို့ပါ၍ တတိယသံဂါယနာနောက်ပိုင်းမှ အဘိဓမ္မာ ပေါ်လေဟန် ရေးသားသော ‎စကားများသည် အဓမ္မကထာများသာ ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလျှောက်ထားပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၇)

‎၇။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ထိပါးစေလျက် ဗုဒ္မဘာသာ ပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်း ဟောပြောရေးသားမှုနှင့် ‎ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏နောက်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီတို့သည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၌ရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို မယုံကြည်ကြပါ၊ တရားအားလုံးကိုသိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို တရားတစ်စိတ်တစ်ဒေသကိုသာသိသော ပဒေသဉာဏ်အဖြစ်သို့ ရောက်စေကြပါသည်၊ သူတို့သည် သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓကို သာမန်အသိဉာဏ်ထူးရှိသော လူတစ်ယောက်ထက်ပို၍ အထင်ရောက်ပုံ မပေါ်ပါ၊ သာဝကနှင့် ဗုဒ္ဓကို ထူးထူးခြားခြား ကွဲပြားအောင် မမြင်တတ်ကြပါ။

၂။ ဤအကြောင်းနှင့် ပတ်သက်၍ သူတို့၏ စကားများထဲမှ အနည်းငယ်ကို သက်သေခံအဖြစ် ဆက်လက် ‎လျှောက်ထား ပါမည် ဘုရား။‎

(က) အဋ္ဌကထာဆရာတို့သည် ဗုဒ္ဓ၏ ဂုဏ်အကြောင်းအရာများကို ချီးမြှောက်ရေးသားရာ၌ ထို သဗ္ဗညုတဉာဏ် ‎ရရှိသည်ဆိုသော တိတ္ထိဆရာကြီးတို့ကို အညံ့မခံလိုသည်က တစ်ကြောင်း၊ ဗုဒ္ဓကို အခြားအရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ‎ခွဲခြားထားလိုသောကြောင့် ဗုဒ္ဓသည် ဘာမဆို အကြားအမြင်အသိရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ် ရရှိသည်ဟု ပြဆိုကြဟန် တူ၏၊‎

(ခ) ဗုဒ္ဓသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ် ရပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် ဒေဝဒတ်၏ ရှေ့အဖြစ်ကို ကြိုတင်မသိမြင် ပါသနည်း၊ ‎နောင်တစ်နေ့တွင် မိမိ၏အသက်ကို ရန်ရှာမည့်သူတစ်ဦးအား အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းပြုခွင့် ပေးပါသနည်း။‎

(ဂ) ဗုဒ္ဓသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ရသည် ဆိုပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့အား နုတ်ပယ်သင့်သော သေးနုပ်သော ‎သိက္ခာပုဒ်များကို နုတ်ပယ်ကြလော့ဟု မိန့်တော်မူရပါသနည်း၊ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ပညတ်တော်မူခဲ့သည့် သိက္ခာပုဒ်များ၌ ‎နုတ်ပယ်သင့်သော သိက္ခာပုဒ်များ ပါရှိနိုင်ပါမည်လော။‎

(ဃ) ဝိဇ္ဇာသုံးပါးသည် ရဟန္တာတိုင်းရရှိသော အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ ဤသို့ ဆိုပါမူ ဗုဒ္ဓနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် မည်သို့ ‎ခြားနားပါသနည်း။‎

(င) ဗုဒ္ဓ၏ရရှိအပ်သော သဗ္ဗညုတဉာဏ်သည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကို ကြွင်းကျန်မရှိ ထိုးထွင်းပြီး သိမြင်ရရှိခဲ့သော ဉာဏ် ဖြစ်၏၊

(က) (ခ) (ဂ) (ဃ) (င) ငါးမျိုးလုံး အမှန်တရား သုတေသနအမှတ် (၁) စာစောင် နှာ-၅-၆-၇-၌ ‎အဘိဓမ္မာဆရာစိန်က ဝေဖန်ရေးသားထားပါသည်။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်များ ဘုရား-‎
၃။ ဤစကားရပ်များဖြင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သည် အလုံးစုံသော တရားတို့ကို သိသည်မဟုတ်၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါး တရား ‎တစ်စိတ်တစ်ဒေသလောက်သာ သိသည်ဟု ဆိုရာရောက်ပါသည် ဘုရား။‎

၄။ ထိုသူတို့၏ စကားသည် သဗ္ဗံ အဘိညာသိ၊ ယဒတ္ထိ နေယျံ=သိအပ်သမျှ တရားအားလုံးကို အကုန်အစင် ‎သိမြင်သည်။‎ (ခု-၇၊ ၂၈၀။ ခု-၈၊ ၁၇၈။ ခု-၉၊ ၂၂၇)‎

ကတမံ တထာဂတဿ သဗ္ဗညုတညာဏံ၊ သဗ္ဗံ သင်္ခတမသင်္ခတံ အနဝသေသံ ဇာနာတီတိ သဗ္ဗညုတညာဏံ = သင်္ခတ အသင်္ခတ တရားအားလုံးကို ကြွင်းကျန်မရှိ အကုန်သိသောကြောင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ် မည်၏ အစရှိသော ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ် ပါဠိတော် စာမျက်နှာ-၁၂၅ လာ စကားများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သောကြောင့် ဓမ္မဝါဒမဟုတ်၊ အဓမ္မဝါဒ များသာ ဖြစ်ကြောင်း စိစစ်ဝေဖန်၍ အဆုံးအဖြတ် ပေးတော်မူကြပါ ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၈)

‎၈။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ သမထလမ်းစဉ်နှင့် ဝိပဿနာလမ်းစဉ်တို့ကို ဖျက်ဆီးပြီး သံသရာမှ ထွက်မြောက်ရာလမ်းကို ‎ပိတ်ပင်ဟန့်တား ဖျက်ဆီးနေကြခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ လူသေလူဖြစ်ဝါဒီ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ ၎င်း၏ဩဝါဒခံ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့်တကွ အပေါင်းပါ နောက်လိုက်များသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ သမထလမ်းစဉ်နှင့် ဝိပဿနာလမ်းစဉ်များကို ပျက်စီးအောင် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဖျက်ဆီးလျက် ရှိနေကြပါသည် ဘုရား၊ ယင်းသို့ဖျက်ဆီးရာ၌ စာအုပ်စာတမ်းများ ရေးသားထုတ်ဝေ၍ သမထဝိပဿနာကို ‎ပြောင်လှောင်ပျက်ချော် သရော်စော်ကား ရေးသားခြင်း၊ ဟောပြောပွဲများတွင် ကြုံလျှင်ကြုံသလို သမထဝိပဿနာ အားထုတ်ကြသော ပုဂ္ဂိုလ်များအား ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ ၎င်းတို့၏ အခြေခံသင်တန်းတွင် သမထဝိပဿနာလုပ်ငန်းကို ဗုဒ္ဓဝါဒမဟုတ်ဟု အတိအလင်း ပို့ချခြင်းများ ပြုလုပ်လျက် ရှိကြပါသည် ဘုရား၊ သမထဝိပဿနာလမ်းစဉ်ကို ပျက်လိုပျက်စီး ဖျက်ဆီးနေကြသော ‎၎င်းတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို အမြွက်မျှ တင်ပြပါမည် ဘုရား။‎

၂။ ဗုဒ္ဓလမ်းစဉ် အမည်ရှိ စာအုပ် စာမျက်နှာ ၆၅-တွင် လူသေလူဖြစ်ဆရာကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌက ရေးသားထားသည်မှာ-‎

(က) “ဗုဒ္ဓ၏ အစစ်အမှန်ဖြစ်သော လမ်းစဉ်ကား ဥပါဒါန်မနှောင့်ဘဲ ဖြောင့်ဖြူးလှ၏၊ သို့ရာတွင် သဥပါဒါန ဟိန္ဒူယောဂလမ်းစဉ် လွှမ်းမိုး၍နေသော ဗမာ့ပဋိပတ္တိသာသနာဝင်၌ကား ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်းတို့သည် ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်ထွင် ‎ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်လျှောက်၍ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ပြောင်မြောက်ခဲ့သော ဗုဒ္ဓ၏ အနုပါဒါနလမ်းစဉ်ကို ရှိသေးသည်ဟူ၍ပင် အသိအမှတ်‎မပြုနိုင်ခဲ့” ဟူ၍ ရေးသားထားပါသည်။‎

၃။ ၁၃၄၀-ခုနှစ် (၁၉၇၈-ခုနှစ်)၊ ဝါတွင်းကာလတွင် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်၏ တနင်္ဂနွေနေ့တိုင်း ကျင်းပခဲ့သော ဗုဒ္ဓဝါဒဓမ္မရေးရာသင်တန်း ပို့ချချက်တွင် သမထဝိပဿနာလုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒတွင် မပါဝင်ကြောင်း၊ အတိ‎အလင်း သင်တန်းပေးရုံမျှမက ဗုဒ္ဓဝါဒပြဿနာများအမည်ရှိ စာအုပ်စာမျက်နှာ (၁၉-၂၀) တွင် အောက်ပါအတိုင်း ‎ဘွင်းဘွင်း ရှင်းရှင်း အတင့်ရဲစွာ ရေးထားပါသည် ဘုရား။‎

(ခ) တိကျစွာ ဆိုရသော် ဗုဒ္ဓဝါဒတွင် သမထနှင့် ဝိပဿနာလုပ်ငန်းစဉ်များ မပါဝင်ပါ။‎

(ဂ) သို့သော် သမထနှင့် ဝိပဿနာကို အလုံးစုံ ခြုံ၍ ပစ်ပယ်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်ပါ၊ အကြောင်းမှာမူ ယင်း သမထနှင့် ‎‎ဝိပဿနာများသည် ဗုဒ္ဓဘာသာလောကတစ်ခုလုံး အရိုးစွဲ၍ အသဲခိုက်လျက် ရှိကြသောကြောင့် ယင်းတို့ကို ‎မေ့လျော့ထားခြင်းငှာ မသင့်ပါ။‎
‎ဟူ၍ မောဟသည်းစွာ ရေးသားထားပါသည် ဘုရား။‎

၄။ ၎င်းတို့၏ ရေးသားချက်များသည် ဗုဒ္ဓ၏ သမထဝိပဿနာကျင့်စဉ်ကို ဟိန္ဒူယောဂဟု အဓမ္မပြောဆိုခြင်း၊ ဗုဒ္ဓ ‎ကိုယ်တိုင်ဟောပြောခဲ့သော သမထဝိပဿနာကျင့်စဉ်များကို ဗုဒ္ဓဝါဒတွင် မပါဝင်ဟု ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ရေးသားထားခြင်းဖြစ်၍ ပါထကဝဂ္ဂပါဠိ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသပါဠိ၊ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် အဘိညာသုတ္တပါဠိ၊ အသင်္ခတ ‎သံယုတ်ပါဠိတော်များနှင့် ဆန့်ကျင်နေပါသည် ဘုရား၊ သို့ဖြစ်၍ ဘုရားဟောဒေသနာတွင် တိုက်ရိုက်လာရှိသည်ကို မျက်စိ ‎မှိတ်၍ “ဗုဒ္ဓဝါဒတွင် သမထနှင့် ဝိပဿနာလုပ်ငန်းစဉ်များ မပါဝင်ပါ” ဟု ငြင်းဆိုသောကြောင့် မိစ္ဆာဓမ္မ အဓမ္မဝါဒ ‎ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ထိုသို့ပြောသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ဝင်များသည်လည်း အဓမ္မဝါဒီများသာဖြစ်ကြောင်း ‎လျှောက်ထား၍ စောဒနာအပ်ပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၉)

၉။ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၏အသက်ဖြစ်သော ဝိနည်းကျင့်ဝတ် တရားတော်များကို လုံးလုံးလျားလျား ပစ်ပယ်ပြီး သင်္ကန်းဝတ်၍‎ သာသနာအရေခြုံကာ မသိနားမလည်သူတို့အား လှည့်ဖြားလိမ်ညာပြီး ဆရာတစ်ဆူ လုပ်ခဲ့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ‎စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

၁။‎ လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ဖန်တီးသော ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် လူသေလူဖြစ်စာအုပ်ကို ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေသော ဦးဝါသဝတို့သည် ‎ဘုရားသာသနာတော်တွင် နေထိုင်၍ သင်္ကန်းဝတ်ထားကြပါသော်လည်း ‎‎၎င်းတို့သည် မိမိတို့ကိုယ်တိုင် ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်ကို ‎မစောင့်စည်းရုံမျှမက ‎‎၎င်းတို့နှင့် ဝါဒတူ ဆန္ဒတူ ပုဂ္ဂိုလ်များကိုပါ အဖော်ညှိ၍ ဝိနည်းတရားကို ‎ဥပေက္ခာပြု လျစ်လျူရှုစေခဲ့ ကြပါသည်၊ အရိပ်ခိုပြီး အခက်ချိုးသော အလွန်ကြောက်ဖွယ် ကောင်းသော အလဇ္ဇီ ‎‎ဒုဿီလကြီးများ ဖြစ်ကြပါသည် ‎ဘုရား။‎

၂။‎ ‎ဝိနည်းကျင့်ဝတ်ကို အလျင်းဂရုမစိုက်သော ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ရေးသားချက်များအနက်မှ အနည်းငယ် ထုတ်နုတ်ပြရပါလျှင် “ဗုဒ္ဓမှတ်ကျောက်” အမည်ရှိစာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၇၅-တွင်-

(က) “ယနေ့ ဘိက္ခုသံဃာလို့ဆိုတဲ့ ဂိုဏ်းပေါင်းစုံဘုန်းကြီးတွေ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြတဲ့ ဝိနည်းကို မငဲ့ညှာဘဲ‎ လေ့လာသုံးသပ်ကြည့်လိုက်ရင် ဥပါဒါန်တစ်လုံးတစ်ခဲကြီး ဖြစ်ရှိနေတာကို တွေ့ရပြန်တယ်”‎
‎ဟူ၍ ရက်ရက်စက်စက် အမနာပ ရေးသားထားတာကို တွေ့ရပါတယ် ဘုရား။‎

၃။‎ ဤသို့ ရေးသားခြင်းများသည် ဘုရားသခင်၏ အာဏာဒေသနာ ဖြစ်သော ဝိနည်းတရားကို ဥပါဒါန်နှင့် ကိုင်ပေါက်ခြင်းသဘောမှာ ပေါလောကြီးပေါ်လျက် ရှိပါသည် ဘုရား၊ ဤရေးသားချက်သည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၏ အသက်သဖွယ်ဖြစ်သော ဝိနည်းတရားကို ပယ်ရာရောက်၍ အဝိနယဝါဒီ ဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။‎

၄။‎ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် အမြီးစားဖက် ခေါင်းစားဖက် ဖြစ်သော ဦးဝါသဝ (လူသေလူဖြစ်ကို ‎ပထမအကြိမ် ‎‎ရိုက်နှိပ် ထုတ်ဝေသူ) သည်လည်း သူကိုယ်တိုင် ဝိနည်းတရားကို မကျင့်သုံးမလိုက်နာရုံမျှမက ‎ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကြီးနှင့် ‎စပ်ဆိုင်သော ဝိနည်းဓမ္မကံစီမံပုံများကို အောက်ပါအတိုင်း ပြောင်လှောင်ပျက်ချော် ‎သရော်စော်ကား ပြောခဲ့ပါသည် ဘုရား။‎

ဥပသမ္ပဒကံဆောင်တယ်ဆိုတာ ခင်ဗျားတို့လဲ မြင်မှာပေါ့ဗျာ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာအုပ်စု ရဟန်းခံတဲ့အခါကျတော့ ဟိုထိပ်က ‎ထိုင်တာ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၊ ဒီဘက်က သုံးပါးက ကမ္မဝါစာဆရာ၊ ဘေးကဟာတွေက ‎အရံတွေ၊ ဝမ်းနာတဲ့အခါ ဝမ်းဆွဲတို့ဘာတို့ ‎တောက်တီးတောက်တဲ့တွေ အကုန်ပေါ့၊ ခလေးမွေးမလို့ ‎ခလေးမွေးမလို့-ခလေးမွေးမလို့၊‎

လူဖိုနဲ့လူမတို့ ဆက်ဆံတဲ့ ခလေးမွေးတာက လူသားတို့ရဲ့ လမ်းစဉ်အတိုင်း မွေးတာ၊ ဒီဟာက ဟို ဟိန္ဒူဗြာဟ္မဏ ‎တို့ဆီက ‎အမွေအနှစ် ယူလာပြီး ဟိန္ဒူဗြာဟ္မဏလမ်းစဉ်က-‎

(၁)‎ ဗြဟ္မာဘုရားကြီးရဲ့ ပါးစပ်က မွေးတာသည် ဗြဟ္မာဇာတ် (အမြတ်ဆုံး)‎
(၂)‎ ဗြဟ္မာဘုရားကြီးရဲ့ ရင်ပတ်က မွေးတာသည် ခတ္တိယဇာတ်၊‎
(၃)‎ ဗြဟ္မာဘုရားကြီးရဲ့ ဗိုက်က မွေးတာသည် ဝဿဇာတ်၊‎
(၄)‎ ဗြဟ္မာဘုရားကြီးရဲ့ ပေါင်က မွေးတာသည် သုဒ္ဒဇာတ်

၅။‎ အဲဒီဇာတ်၄-မျိုးကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေး လုပ်ချင်တာနဲ့ ဟိုထိပ်ကထိုင်တဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကအဖေ၊‎‎ ဒီဘက်က ကမ္မဝါစာ ဖတ်တာက အမေ၊ မိဘ ၂-ပါးမွေးလာတဲ့ စနေသားတင်မောင်ဆိုတဲ့ ကောင်လေးကို‎ ဗြဟ္မာဇာတ်ထဲသွင်းချင်တော့ ဟို တင်ပြင်ခွေကြီး ထိုင်တယ်၊ မီးနေသည် အပြင်ဘက် ‎တအေးအေးနေပြီးတော့ မိန်းမလုပ်တဲ့လူက ‎‎(လက်သည်တွေ) ခုခေတ်ဆိုရင်ဖြင့် ဆေးရုံမှာ ‎သွားပြီးတော့ မွေးတာ၊ ဒီတော့ မိဘ ၂-ပါး မွေးမှ သားဆိုတာ ဖြစ်တာ။‎

၆။‎ ‎ဒီမှာလဲ ဥပသမ္ပဒကံဆောင်တော့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာက အဖ၊ ကမ္မဝါစာဆရာက အမိ၊ အဲဒီ ၂-ယောက်‎စပ်တဲ့ ‎ပြီးတော့ ခပ်ကြမ်းကြမ်း (ရော့ရော့လေး မရဘူး) အဟံ ဘန္တေ (ထန်လာတယ် ... ‎ထန်လာတယ်) ဗိုက်နာတော့ မအော်ရင် ‎မရဘူး၊ အဲဒီလိုနဲ့ မွေးထုတ်လိုက်တာ၊ ဘာလေး မွေးလာသလဲ၊ ‎စနေသားလေး တင်မောင်ဟာ သော ဘာသေယျ၊ ဒုတိယမ္ပိ ‎သော ဘာသေယျ၊ တတိယမ္ပိ သော ဘာသေယျ ‎သုံးခါသာ ဘာပြီးသေးလိုက်ရတယ်၊ ဘာမှမပြောနဲ့တော့ စနေသား ‎တင်မောင်လေး တေဇကို ‎ဖြစ်ကရော။‎

ကနေ့ ဗုဒ္ဓဘာသာက လူ့လမ်းစဉ်ကို မပျက် ပျက်အောင် ဖျက်ပစ်တယ်၊ မိဘ ၂-ပါးက မွေးထားမှ တင်မောင် တော်ရောပေါ့၊ မဟုတ်သေးဘူး (တေဇလို့ မှည့်လိုက်ရသေး) အလကားဇာတ် အယုတ်၊ အယုတ်။-(ပ)‎

ဒီက ဟိန္ဒူ ဗြဟ္မဏအတုခိုးပြီး ပါးစပ်က မွေးချလိုက်လို့ ဒီက ဘာမှမလုပ်ရဘဲနဲ့ ဘာသိက္ခာတွေမှ မကျင့်ရဘဲနဲ့ ‎သော ‎ဘာသေယျ ဆိုတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်ထဲ ဟို ၂၂၇-သွယ် သိက္ခာပုဒ်တွေ ကိုယ်မှာတည်ပြီး ‎တစ်ခါထဲ ဗြဟ္မဏဇာတ် ‎ဖြစ်သွားတာ။‎

(၁၅-၄-၇၆ နေ့ည မြောင်းမြမြို့ ၆-လမ်း၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင် ဦးစစ်တင်နေအိမ်တွင် ဟောကြားသော ဦးဝါသဝ ၏ ‎တိတ်ခွေ ဘီ-ဘက် မျက်နှာမှ‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၇။‎ အထက်ပါစကားများကို ရေးသားဟောပြောနေကြတဲ့ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဦးဝါသဝတို့ဟာ ဝတ်ကြောင်လုံချည်ကို ဝတ်ထားကြတဲ့သူတွေ မဟုတ်ပါဘုရား၊ ထမီတို့ ဆာရီတို့ ဂါဝန်တို့ကို ဝတ်ထားကြတဲ့သူတွေမဟုတ်ပါဘုရား၊ ဘုရားအရေတော် သင်္ကန်းကို ဝတ်ထားကြတဲ့လူတွေပါ ဘုရား၊ သူတို့ကို မသိနားမလည်တဲ့သူတွေက “ဆရာတော်အသျှင်” လို့ လက်ခံနေကြတဲ့ လူတွေပါဘုရား။‎

၈။‎ ဦးဝါသဝနှင့် ဦးဥက္ကဋ္ဌတို့သည် နဂိုက ရဟန်းဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင် ဒီစကားမျိုးတွေ မပြောသင့်ပါ ဘုရား၊ ‎ရဟန်းဘဝ ‎နှင့် ဒီစကားမျိုးတွေကို ပြောခြင်းအားဖြင့် သိက္ခာကျပြီး ရဟန်းမဟုတ်တော့ပါ ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓံ ပစ္စက္ခာမိ၊ ‎သိက္ခံ ‎ပစ္စက္ခာမိ၊ ဘုရားကို ပယ်ပါ၏၊ သိက္ခာကို ပယ်ပါ၏ ဆိုလျှင် ရဟန်းသိက္ခာကျပြီး လူဖြစ်ပါတယ်ဘုရား၊ ‎သူတို့ဟာ ဒီလို ‎‎ဝိနည်းတရားကို ပစ်ပယ်သော စကားမျိုးတွေကို ပြောဆိုခြင်းအားဖြင့် ‎သာသနာနှင့်မထိုက်တန်သော အလဇ္ဇဒုဿီလများ ‎ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှား ပါသည် ဘုရား၊ ‎သူတို့တစ်စုသည် နဂိုကတည်းက သိက္ခာရှိသော ရဟန်းကောင်းမျိုး ‎မဟုတ်နိုင်ပါဘုရား၊ ‎အစားချောင်လို့ (သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင်တွေလို လူစားမျိုးတွေအပေါ် ဆရာတစ်ဆူ ‎လုပ်ရလွယ်အောင်လို့) ‎သင်္ကန်းအရေခြုံပြီး ဝိနည်းပုန်ကန် စကား မျိုးတွေ ပြောနေခြင်း ‎ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။‎

၉။‎ သကျပုတ္တ ဘုရားသားတော်မှန်လျှင် သာသနာတော်၌ ကောင်းသောအကြံ ကောင်းသောအပြော ကောင်းသော အပြုအမူများကို ကျင့်သုံးကြရပါသည် ဘုရား၊ ယခုမူ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်‎ ဦးဝါသဝတို့သည် ဝိနည်းသိက္ခာနှင့် မလျော်ညီသော စကားမျိုးကို‎ ပြောဆိုရေးသားပြီး ဝိနည်းကိုပစ်ပယ်နေကြ၍ အဝိနယဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်များသာ ဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ပေးတော်မူပါ ‎ဘုရား။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား-‎
၁၀။‎ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အမွေသွေးဆိုးကို ဆက်ခံနေရရှာသော သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့သားများကလည်း သူတို့၏ ဆရာကြီးများအတိုင်း ဝိနည်းတရားကို စော်ကားပြောဆိုကြပါသည် ဘုရား၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ဝေသော ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း၊ သင်တန်း အမှတ်စဉ် (၁) သင်တန်းမှတ်စုများ စာအုပ်ကြီး စာမျက်နှာ ၄၇-တွင် သင်တန်းသားများအား အောက်ပါအတိုင်း ပို့ချထားပါသည် ဘုရား။

“ဝိနည်းကို အဓိကထားခြင်းအားဖြင့် ဘိက္ခုနီသာသနာကိုဆိတ်သုဉ်းစေခဲ့သည်မှာ ပထမသံဂါယနာပွဲမှ ‎စတင်ခဲ့လေသည်”‎

၁၁။‎ ဤပြောကြားချက်မှာ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်ကြီးကို ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်ပြီး သာသနာဘာသာ ‎ဖျက်ဆီးရေးလုပ်ငန်းကို အမြဲတစေ လုပ်ကိုင်နေသော အတွင်းရေးမှူး ဦးကိုကိုလေး၏ ‎သင်တန်းပို့ချချက်ပါ ဘုရား။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်မြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁၂။‎ ဤလူသေလူဖြစ်ဝါဒီ ရဟန်းဆိုးရှင်ဆိုးများနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ကဲ့သို့သော‎‎ ဒုစရိုက်အားပေး အကုသိုလ် သေဌေးတွေရှိသမျှ သာသနာတော်ကြီး၏အန္တရာယ်မှာ မသေးလှပါ ဘုရား၊ ၎င်းတို့၏ အပြုအမူ အပြောအဆို အရေးအသားများသည် ဓမ္မဝိနယ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်များသာ ဖြစ်ကြောင်း သံဝေဂဖြစ်ဖွယ် စိစစ်ဆုံးဖြတ်ပေးတော်မူပါ ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၁၀)

‎၁၀။ ‎ဝိနည်းတရားတော်ကို မပစ်ပယ်ဘဲ ဘုရားရှင်၏ ဝိနည်းသိက္ခာ ပုဒ်တော်များကို အသက်တမျှ လိုက်နာ ကျင့်သုံး နေထိုင်ကြသော ရဟန်းကောင်း၊ ရှင်ကောင်း၊ သံဃာတော်တို့အား ပက်ပက်စက်စက် ‎စွပ်စွဲပုတ်ခတ် ရေးသားပြီး ‎သံဃာစော်ကားမှု ပြုခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-
၁။‎ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့သားများ၏ ဩဝါဒါစရိယဖြစ်သော ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဆန္ဒတူ ဖြစ်ကြကုန်သော ‎အလဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်များသည် သာသနာဘောင်မှာနေလျက် သင်္ကန်းအရေခြုံထားသည့်အပြင် ဘုရားသခင် ပညတ်တော်အတိုင်း ‎‎လိုက်နာကျင့်ကြံ နေထိုင်ကြကုန်သော သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရှင်ရဟန်းတို့အား ဣဿာအဘိဇ္ဈာကြီးမားစွာဖြင့် အမနာပ ‎‎ဆဲရေးတိုင်းထွာမှုကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာပြောဆို ရေးသားခဲ့ကြပါသည် ဘုရား၊ ရာနှင့်ချီ၍ ဆဲရေးထားသော ‎‎အချက်များထဲမှ အချက်အလက် အနည်းငယ်ကို ဖော်ပြပါမည် ဘုရား၊ လူသေလူဖြစ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၈၂-တွင်-‎

(က) ထိုခေတ်သမယကား ဘာသာရေးဝန်ထမ်း ဖြစ်ကြကုန်သော ဘုန်းကြီး ရဟန်းများသည် ရွှေ၊ ငွေ စသော လာဘ်လာဘငါးကို မျှားသူ၊ ဖမ်းသူတို့ ဖြစ်ကြလေရာ ဓာတ်တော် အံတော် ဆံတော် ‎တောင်ဝှေးတော် စသည်တို့ကို ငါးစာအဖြစ်ဖြင့် အသုံးပြုကြကုန်၏၊
‎ဟူ၍လည်းကောင်း၊‎

(ခ) ၎င်းတို့သည် ကောင်းကင်ဘုံနန်းနှင့် ငရဲခန်းတို့၏ သော့ကိုင်များဖြစ်ကြရာ ဟန်ဆောင်လုပ်ငန်း၌ ပထမတန်း ‎‎ကျွမ်းကျင်သူများ ဖြစ်ခဲ့ကြသည် မဟုတ်တုံလော၊ ဟန်ဆောင်လုပ်ငန်းသည် သူ့ဘဝ၏ ‎သင်္ခန်းစာဖြစ်၍ အကြောက်နှင့် ‎အမျှော်ကိုဆွပေးမှုသည် သူတို့၏ သက်ထိန်းလုပ်ငန်းတစ်ရပ် ဖြစ်သည် မဟုတ်တုံလော၊ ‎အဘယ်ကြောင့်နည်း-လူသား၏ စိတ်၌ အကြောက်နှင့် အမျှော် သွေးအေး၍ သွားလေလေ၊ သူတို့၏ ‎ဘဝတည်မြဲရေး ‎ပိုမိုလှုပ်ရှား၍ မဟားတရားအခြေသို့ ရောက်၍သွားတတ်လေလေ ဖြစ်သော ‎ကြောင့်တည်း။‎ (လူသေလူဖြစ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၆၄-၆၅)‎

‎ဟူ၍ လည်းကောင်း၊‎

(ဂ) သူတို့သည် မည်သည့်မုက္ခပါဌ်ကျမ်းစာကိုမျှ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဖတ်ကြားသင်ယူ၍ စဉ်းစားဝေဖန်မှုကို ‎‎မပြုလုပ်ရဲကြချေ၊ သူတို့သည် ကြက်တူရွေးများကဲ့သို့ သင်ယူခဲ့ကြကုန်၏၊ ကျက်မှတ်၍ထားသော စာတို ပေစများကို ‎အမှားအနည်းဆုံးနှင့် ပြန်လည်ရွတ်ဆို ဟောပြောနိုင်ကြသော ‎ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အကောင်းဆုံး ဖြစ်ကြကုန်၏၊‎

သူတို့သည် အနှစ် (၂၅၀၀) ကျော်က ဓာတ်ပြားဟောင်းကြီးများကို ယခုတိုင် ဖွင့်လျက် ရှိကြကုန် ‎သေး၏၊‎ (လူသေလူဖြစ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၃၁၁)‎

‎ဟူ၍ လည်းကောင်း၊‎

(ဃ) လိုရင်းဆိုရသော် သူတို့သည် စားရေး သောက်ရေး ဝတ်ရေးအတွက် ယုတ္တိယုတ္တာ ကင်းမဲ့သော အကြွားအမှား နှင့် ‎‎တန်ခိုးပြာဋိဟာများကို ပြောဟော၍ နေကြကုန်၏၊‎ ‎(လူသေလူဖြစ်စာအုပ် ဒုတိယအကြိမ်ရိုက် စာမျက်နှာ-၃၁၄)‎

‎ဟူ၍ လည်းကောင်း-‎

(င) သူတို့သည် လက်ထပ်မင်္ဂလာအခမ်းအနားများ၌လည်းကောင်း၊ အိမ်သစ်ရာသစ် တက်သော အခမ်းအနား၌လည်းကောင်း၊ ရှင်ပြုနားသမင်္ဂလာများ၌လည်းကောင်း ဦးဆောင်မှုကို ပေးကြကုန်၏၊ ‎အဓိပ္ပာယ် မရှိသော စကားလုံးကို ‎‎ရွတ်ဆိုကြကုန်၏၊ သေသူအတွက် သင်္ချီုင်းကုန်းသို့ ‎လိုက်ပြီးလျှင် တကယ်ဖြစ်ပျက်ရန် အလားအလာ မရှိသော ‎အမြုံဂတိများကို ပေးကြကုန်၏၊ ‎သေ၍ သွားလေပြီးသူများ တမလွန်လောက၌ ကြည်လင်ရွှင်ပျ ချမ်းသာသုခ ရရေးအတွက် ‎ရည်မှန်း၍ ‎ဆွမ်းသွတ်ကြကုန်၏၊ ပိဏ္ဍာ ကျွေးကြကုန်၏၊ အမျှအတန်း ဝေကြစေကုန်၏၊ အေး- သူတို့သည် ‎သူတို့၏ ‎သက်ထိန်းလမ်းကို ထွင်ရာ၌ကား အထူးအချွန် အလွန် ကျွမ်းကျင်တော်မူကြကုန်၏၊‎ (လူသေလူဖြစ်စာအုပ် စာမျက်နှာ-၃၁၅)‎
‎ဟူ၍ လည်းကောင်း၊‎

(စ) လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ တပည့်သာဝက အရင်းခေါက်ခေါက်ကြီးဖြစ်သော သခင်မြတ်ဆိုင် ဆိုသူကလည်း “ဗုဒ္ဓ၏ ‎‎မိဂဒါဝုန်တရား” အမည်ရှိ စာအုပ် စာမျက်နှာ ၈၁-တွင် ဒါနအကျိုးကျေးဇူး၊ သီလအကျိုးကျေးဇူးဆိုသော ‎တမလွန်တရား ‎ကာမာသဝ ဘဝါသဝတွေနှင့် ဆွယ်ကာ မြှောက်လိုက်၊ ထိုထိုဒါနနှင့် သီလမှ မပါလျှင် သေခါမှသိလိမ့်ဆိုသော ဒိဋ္ဌာသဝ ‎အဝိဇ္ဇာသဝတွေနှင့် ခြောက်လိုက်-စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုး ‎အမှောင်တိုက်ကာ အချောင်နှိုက် ခေါင်းပုံဖြတ်နေကြလေပြီ။‎
‎ဟူ၍ လည်းကောင်း၊‎

(ဆ) ဘာသာဝန်ဆောင်များကမူ ထိုသို့သော ကောင်းကင်နိမိတ်များက ရည်ညွှန်းသော ဘေးအပေါင်း ရန်အပေါင်း ‎‎အန္တရာယ်အပေါင်းမှ လုံးဝကွင်းကျွတ် ကင်းလွတ်လိုသော လူသားသည် ၎င်းဘာသာဝန်ထမ်း ‎ပုဂ္ဂိုလ်များရဲ့ အဆုံးအမ ‎ဩဝါဒကို တိကျပြတ်သားစွာ လိုက်နာကျင့်သုံးရမည်၊ ပုတီးကို ကြိုးစား၍ စိပ်ရ‎မည်၊ ဘာသာရေးဆိုင်ရာတို့၌ အလှူဒါန ‎နှစ်ဆတိုး၍ လှူဒါန်းရမည် ဟူ၍ ဟောပြောလေ့ ရှိကြကုန်၏၊‎ (အစွဲပြုတ် တဲကုတ်ရွှေနန်းတော် အမည်ရှိ စာမျက်နှာ-၁၄)‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်မြတ်တို့ ဘုရား-‎
၂။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ပြောသမျှကိုဘုရားဟောတမျှ လက်ခံထားကြကုန်သော ‎သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့သား‎များကလည်း သာသနာတော်ကြီးနှင့် သာသနာ့ဝန်ထမ်းများကို‎ အကွက်ရတိုင်း အပြစ်ပြောလေ့ရှိကြပါသည်ဘုရား၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်မှ ‎ထုတ်ဝေဖြန့်ဖြူးသော ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း၊ သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁) စာမျက်နှာ‎‎၄၆-တွင်‎‎ ရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် ရှင်ဥပါလိတို့လို ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများကိုပင်‎ မဟုတ်မတရားဝိဝါဒဖြင့်အောက်ပါအတိုင်း ‎စွပ်စွဲထား ပါသည် ဘုရား။‎

“သမိုင်းနှင့် စာပေအထောက်အထားများတွင်” ဗုဒ္ဓရှင် သက်တော်ထင်ရှား ‎‎ရှိစဉ်ကပင် ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဓမ္မအခြေခံ သဘောထားနှင့် ရှင်ဥပါလိ၏ ‎‎ဝိနည်းအခြေခံသဘောထားများ ရိပ်ရိပ် ကွဲပြားလျက် ရှိသည်များကိုလည်း ‎‎မေ့လျော့ ပစ်ပယ် ထား၍ မဖြစ်နိုင်ပေ”‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်မြတ်တို့ ဘုရား-‎
၃။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သူ၏နောက်လိုက် ဖြစ်ကြကုန်သော အပေါင်းပါတို့၏ ‎ရေးသားပြောဟော ‎‎ဝါဒဖြန့်သဘောများသည် သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရဟန်းများကို ဆဲရေးခြင်း၊ ‎သာသာနာတော်ကြီး၏ အသရေကို ‎ညစ်ညူးစေခြင်း အမှန်ပင်ဖြစ်၍ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များဟုပင် ‎မဆိုထိုက်တော့ဘဲ အဝိဇ္ဇာမှောင် ပိတ်ကာနှောင်သည့် ‎မိစ္ဆာကောင်များဟုသာ ဆိုထိုက် ပါတော့သည် ‎ဘုရား။‎

၄။ သူတို့သည် အထက်ပါ စကားမျိုးကို ပြောခြင်းအားဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဆန့်ကျင်ရေးသမား စစ်စစ်တို့သာ ‎‎ဖြစ်ကြောင်း၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ အယောင်ဆောင်ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာကို အတွင်းကနေ၍ ဖျက်ဆီးနေသူများ ‎ဖြစ်ကြောင်း၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ‎ရဟန်းသံဃာများ၏ သည်းခံနေမှုကို အခွင့်ကောင်းယူကာ နှိမ်ချင်တိုင်း ‎နှိမ်နေသူ အဓမ္မဝါဒသမားများသာ ဖြစ်ကြောင်း ‎ထင်ရှားလှပါသည် ဘုရား။‎

၅။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ၎င်းတို့၏ သံဃာကို ပုတ်ခတ်ရေးသားခြင်း၊ မတော်မတရား ‎‎ဝါဒဖြန့်နေခြင်း အားလုံးကို အဓမ္မဝါဒ‎များအဖြစ် စစ်ကြောသုံးသပ်၍ အဆုံးအဖြတ် ပေးတော်မူပါရန် ‎‎ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၁၁)

‎၁၁။ ပရိတ်ဟု ခေါ်ဆိုသော ဘုရားဟောပါဠိတော်များကို မရွတ်ကောင်းဟု ဆိုပြီး ပရိတ်ရွတ်မှုကို ဆန့်ကျင်၍ ဗုဒ္ဓဘာသာ ‎‎ဆရာစဉ်ဆက် လိုက်နာကျင့်သုံးခဲ့သော လမ်းစဉ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဦးဆောင်သော မိစ္ဆာဝါဒီတို့သည် ဘုရားသခင်၏ မုခပါဌ်တော် ဖြစ်သော ပရိတ်ဒေသနာများကို လက်ခံယုံကြည်ခြင်း မရှိကြပါ ဘုရား၊ လက်မခံ မယုံကြည်သည့်အပြင် ပရိတ်တရားတော် ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဈာယ်သော ‎ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ပရိတ်ဒေသနာကို ကြားနာကြသော ပုဂ္ဂိုလ်များကိုပါ အမနာပ ပြောဆိုရေးသား ပြောဟောချက်ကို သာဓက ‎အဖြစ် အနည်းငယ် တင်ပြလိုပါသည် ဘုရား။‎

တိတ်ခွေအမှတ် ၁၂၊ ဘီ-ဘက် မျက်နှာတွင်-‎
သင်္ကန်းအရေခြုံ ဦးဥက္ကဋ္ဌက “ပရိတ်ကြီး ၁၂-သုတ်ကို အရည်းကြီး လက်ကျန်” ဟု အတိအလင်း ဆိုထားပါသည် ဘုရား၊ “နတ်မှီ၌ သီတင်းသုံးနေထိုင်ကြသော ရဟန်းတော်များသည် ပရိတ်မရွတ်ကြပါ” ဟု သခင်မြတ်ဆိုင်ကိုယ်တိုင်က ဝန်ခံထားပါသည် ဘုရား။‎

၂။ လူသေလူဖြစ်စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ-၁၄၃-တွင် ပရိတ်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ပရိတ်နာပုဂ္ဂိုလ်များအား အောက်ပါ ‎အတိုင်း ဆဲရေးတိုင်းထွာမှု ပြုထားသည်ကို တွေ့ရပါသည် ဘုရား။‎

ပရိတ်ချည်၊ ပရိတ်ပန်း၊ ပရိတ်ရေ၊ ပရိတ်သဲများသည်လည်းကောင်း၊ ရဟန္တာတို့၏ ဓာတ်တော် ‎မွေတော်သည် လည်းကောင်း၊ ပုတီးစိပ်ခြင်း၊ ဆုတောင်းပတ္ထနာပြုခြင်း၊ ကိုးဆူကျွေးခြင်း၊ မီးပူဇော်ခြင်းများသည်လည်းကောင်း၊ သူတော်စင်တို့၏ အဝတ်စနှင့် ပရိဘောဂ ဥဒ္ဒိဿစေတီပုထိုး အမျိုးမျိုးသည်လည်းကောင်း လူသား၏ ကိုယ်ကာယ၌ စွဲမှီကပ်ရောက်လာသော ရောဂါအနာအမျိုးမျိုးကို ကင်းစင်ပပျောက်စေနိုင်သော တန်ခိုးသတ္တိနှင့် ‎ပြည့်စုံကြကုန်ပြီဟူ၍ ဘုန်းကြီးများကလဲ ဟောပြောခဲ့ကြကုန်၏၊‎

ယင်းသို့ ဟောပြောတိုင်းလဲ များစွာသောလူထုက လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ အသဲခိုက်အောင် ယုံကြည်ခဲ့လေပြီ၊ ‎‎ယထာဘူတ သဘာဝကျသော ကြောင်းကျိုးနှစ်သွယ်တို့၏ မပျက်မကွယ်စကောင်းသော အဆက်အသွယ်တို့အား ‎အနက်ထည်ကြီးနှင့် ဖုံးအုပ်ထားတဲ့အသွင် အနည်းအကျဉ်းမျှပင် မပေါ်လွင် မထင်ရှားနိုင် ဖြစ်ခဲ့လေရာ ဖြစ်ပျက်သော ‎ကိစ္စမှန်သမျှကို တန်ခိုး ပြာဋိဟာနှင့် လျှို့ဝှက်သော အာနုဘော်ကြောင့်သာ ဟူ၍ မှတ်ရှုခဲ့ကြလေပြီ။‎

ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်များက ဉာဏ်နီဉာဏ်နက် အဘက်ဘက်မှာ သုံးသလောက် လူထုက စဉ်းစားဉာဏ် ‎ထုံထိုင်းပြီး ပြောတိုင်းယုံ၊ ကြုံတိုင်းလိုက်၊ နှိုက်တိုင်းရသော လူအ လူရိုးကြီးတွေ ဖြစ်ခဲ့ရလေပြီ။‎

၃။ လူသေလူဖြစ်ဝါဒီ ဆရာကြီးများနှင့် အပေါင်းပါတို့၏ ရေးသားပြောဟောချက်များသည် ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင် ‎ဟောတော်မူခဲ့သော ရတနသုတ်၊ ခန္ဓသုတ်၊ မေတ္တသုတ် စသော ပရိတ်တော်များကို လက်ခံယုံကြည်ခြင်း အလျှင်းမရှိ‎သောကြောင့် ဘုရားကိုပယ်သော တရားကိုပယ်သော အဗုဒ္ဓဝါဒီ အဓမ္မဝါဒီများသာ ဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ‎ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၁၂)

‎၁၂။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သူတော်စင်တို့ အထွတ်အမြတ်ထား၍ ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်သော ဓာတ်တော် မွေတော် စေတီပုထိုး ‎‎ရုပ်ပွားဆင်းတုတော်များကို ပူဇော်သမှုပြုရာ၌ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ သဒ္ဓါတရား ပျက်ပြားအောင် မတော်မတရား ‎စော်ကားမော်ကား ရေးသား ပြောဟောခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ နောက်လိုက်များ ဖြစ်ကြကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့်တကွ ဘာသာပုန်ကန် ‎လမ်းစဉ်မမှန်သော သူတို့သည် ဘုရားပုထိုး ရှိခိုးခြင်းအမှုကို အပိုအလုပ်ဟု ယူဆကြပါသည် ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓကိစ္စ ဓမ္မကိစ္စ ‎သံဃကိစ္စတို့၌ လျစ်လျူရှု ဥပေက္ခာပြုရုံမျှမက အမြဲတမ်း ဆန့်ကျင်ဘက် ပြုမူနေကြပါသည် ဘုရား။‎

၂။ အရဟတ္တဓဇ ကာသာဝ ဖြစ်သော သင်္ကန်းကို လူသားတို့၏ ထဘီပုဆိုးနှင့် စံချိန်ထိုး၍ အရှိန်ညှိုးအောင် ‎ပြောဆိုပါသည် ဘုရား၊ ဘုရားသခင်၏ ဆံတော်ကိုလည်း မြင်းမြီးနှင့်နှိုင်း၍ ရိုင်းပြစွာ ပြောဆိုပါသည်ဘုရား၊ ‎ဘုရားသခင်၏ ဓာတ်တော် မွေတော်များကိုလည်း ဘာသာရေး အမှိုက်သရိုက်များအဖြစ် မငဲ့မကွက် ရက်ရက်စက်စက် ‎ရေးသား ကြပါသည် ဘုရား။‎

၃။ လူသေလူဖြစ် စာအုပ် (ဒုတိယအကြိမ်ရိုက်) စာမျက်နှာ ၈၁-တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့ စိတ်မချမ်းမြေ့ဖွယ်ရာ ‎အယုတ်တမာ စကားတို့ဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း ရိုင်းရိုင်းပျပျ ရေးသားထားပါသည် ဘုရား။‎

ဝတ်ထည်ဖျင်ခင်းကို သင်္ကန်းဟူ၍ မခွဲခြားတော့ဘဲ အဝတ်ဟူ၍ တသားတည်း မြင်ကြလေပြီ၊ သူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ ‎ဆံပင်တည်းဟူသော အမွေးသည် မြင်းမြီးထက် ပို၍ အနာရောဂါကို ပျောက်စေနိုင်သည်ဟူသော ဥပါဒါန်ကိုလည်း ‎‎ယခုခေတ်၌ တော်လှန်ကြလေပြီ၊ ယခုအခါ၌ မြင့်မြတ်သော ဓာတ်တော် မွေတော် စသည်တို့ကို ဘာသာရေး ‎အမှိုက်သရိုက်များ ဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ သေချာထင်ထင် သိမြင်ကြကုန်ပြီ။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်များ ဘုရား-‎
၄။ လူသေလျှင် လူသာဖြစ်ရမည် ဟူသော အတ္တဝါဒ သဿတဒိဋ္ဌိအယူကို ကိုင်စွဲထားသော ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အယူအဆကို ထောက်ခံသောအားဖြင့် ဗုဒ္ဓဝါဒ သိပ္ပံ ဦးဝါသဝကလည်း “ရွှေတိဂုံဟာ ဘုရား မဟုတ်ဘူးကွ၊ အမှန်တော့ ‎သချႌုင်းကုန်းကွ” ဟု (၁၆-၄-၇၆ နေ့ည မြောင်းမြမြို့တရားပွဲတွင် ဂါရဝကင်းမဲ့စွာဖြင့် ပက်ပက်စက်စက် ပြောဟောပါသည် ‎ဘုရား။‎

၅။ ဤကဲ့သို့ ဘုရားရိပ် တရားရိပ်နှင့် ကျောင်းရိပ် ကန်ရိပ်ကို ခိုလှုံပြီး ဘုရားကျေးဇူး တရားကျေးဇူး သံဃာ့ကျေးဇူး‎များကို မထောက်ထားဘဲ အမနာပ ပြောဆိုရေးသားနေခဲ့သည်မှာ မလိုလားအပ်သောကိစ္စမျိုး ဖြစ်ပါသည်ဘုရား၊ ‎ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဦးဝါသဝတို့၏ လောင်းရိပ်ကို အမိခံနေကြသော ရဟန်းရှင်လူများကိုလည်း ဤသဘောထားဆိုးမျိုး ‎မကိန်းဝပ်အောင် ထိန်းချုပ်သင့်ပါပြီ ဘုရား။‎

၆။ ဓာတ်တော် မွေတော် စေတီပုထိုး ရုပ်ပွားဆင်းတု ကိုးကွယ်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော အကျိုးတရားများကို ပြဆို‎သည့် ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များ အထင်အရှား ရှိနေသည်ကို သူတို့ မျက်ကွယ်ပြုထားကြခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။‎

၇။ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဥက္ကဋ္ဌဝါဒီတို့၏ သဘောထားဆိုးများသည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုကိုလည်းကောင်း အမြစ်မကျန် တွန်းလှန်ဖြိုဖျက်သော မိစ္ဆာဝါဒများဖြစ်၍ သာသနာမသန့်ရှင်းအောင် မတည်တံ့အောင် ‎မပြန့်ပွားအောင် လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်ပါသောကြောင့် ဓမ္မဝိနယနှင့်အညီ စိစစ်ပေးတော်မူပါ ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၁၃)

‎၁၃။ ဘာသာသာသနာ၏ တင့်တယ်မှုတစ်ခုဟု ဆိုထိုက်သော ဗုဒ္ဓဘာသာယဉ်ကျေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ဓလေ့ထုံးစံများကို ‎အလိုဆိုးဖြင့် အမြစ်မှ လှန်၍ တူးဖြိုဖျက်ဆီးနေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဩဝါဒကို ခံယူထားကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ဝင်များသည် ‎ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်းသော ဓလေ့ထုံးစံများကို နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ပျက်စီးအောင် ဖျက်ဆီးနေကြပါသည် ဘုရား၊ ‎‎၎င်းတို့၏ သာသနာဖျက်လုပ်ငန်းကို စာအုပ်စာတမ်းများ ရိုက်နှိပ်ဖြန့်ဖြူး၍ လည်းကောင်း၊ အသံသွင်း ကြိုးခွေများဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆွေးနွေးပွဲ ဟောပြောပွဲများ ပြုလုပ်၍ လည်းကောင်း ရေးသားခြင်း၊ ဟောပြောခြင်းများ ပြုလုပ်လျက် ‎ရှိနေကြပါသည် ဘုရား။‎

၂။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့သားများ၏ ဆရာ့ဆရာကြီး ဖြစ်သော တောင်တွင်းကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ လူသေလူဖြစ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၂၇-တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ပတ်သက်သော အပြုအမူများကို အောက်ပါအတိုင်း ‎ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ပစ်ပယ်ထားပါသည် ဘုရား။‎

ဆီမီးအခိုးတိုင် ထွန်းညှိခြင်း၊ ပူဇော်ခြင်း၊ ဒူးထောက်ရိုကျိုး ရှိခိုးခြင်း၊ ကြေးစည်ခေါင်းလောင်း ထိုးခြင်း၊ ဓမ္မ သီချင်း ‎ကျူးရင့်ခြင်း၊ ဂုဏ်တော် ရွတ်ဖတ်ခြင်း၊ ဥပုသ်စောင့်ခြင်း၊ ဆုတောင်းပတ္ထနာ ပြုခြင်းဖြင့် ချဉ်းကပ်ရသော နတ်တို့ ‎ဘုရားတို့ကို ကျွန်ုပ်တို့ ယုံကြည်ရန် မဖြစ်နိုင်တော့ချေ။‎

၃။ ဤစကားကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ သူ၏ ဩဇာခံများဖြစ်ကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များသည် ဆီမီးပူဇော်ခြင်း၊ ရှိခိုးခြင်း၊ ဂုဏ်တော် ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဈာယ်ခြင်း၊ ဥပုသ်စောင့်ခြင်း စသော ဘာသာရေးလုပ်ငန်းများကို ပစ်ပယ်ကြောင်း အတိအလင်း ဝန်ခံထားသည်မှာ ထင်ရှားပါသည် ဘုရား။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၄။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့၏ နောက်မြီးဆွဲဖြစ်သော ရခိုင်ပြည်နယ်၊ တောင်ကုတ်မြို့မှ ရွှေအဘိဓမ္မာအမည်ခံသော လူတစ်စုတို့ကလည်း အချက်ပေါင်း (၈၀) မေးခွန်းထုတ်၍ ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာနှင့် ဆန့်ကျင်သော ဝါဒများကို ဖြန့်ဝေခဲ့ကြပါသည် ဘုရား၊ အချက်ပေါင်း (၈၀) ထဲမှ ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် ‎ပြုလုပ်ထားသော အချက် (၄) ချက်ကို တင်ပြပါမည် ဘုရား။‎

(က) ဩကာသ ဩကာသဟု လက်အုပ်ချီမိုး ရှိခိုးဦးချ အသနားခံနေကြခြင်းမှာ အပြစ်ရှိနေသော လူသိုက်တို့တရားသူကြီးရှေ့မှောက် အယူခံဝင်ရောက်ကြမည်ဟုဆိုက မှားနိုင်မည်လား။‎

(ခ) ဗုဒ္ဓက ရွှေကို မကိုင်ရဟု ဆိုထားပါလျက် ဘုရားကို ရွှေကပ်ခြင်း ပန်းကပ်ခြင်း လုပ်နေကြသည်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒလား၊ ဟိန္ဒူ ‎မြန်မာတို့၏ နတ်ဝါဒလား၊ ဗြာဟ္မဏဘာသာသမိုင်းကို လေ့လာရန် မလိုဘူးလား။‎

(ဂ) သိဒ္ဓတ္ထဖြစ်သောဘုရားမှာ သူခိုး၊ ဓားပြရန်ကို ကာကွယ်ရန်ဟု ဒါရဝမ်တစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ မထားခဲ့ပါဘဲနှင့် ‎ရွှေတိဂုံတို့ မဟာမြတ်မုနိတို့တွင် ဒါရဝမ်ထားနေရခြင်းမှာ ဗြာဟ္မဏဝါဒလား၊ ဗုဒ္ဓဝါဒလား။‎

(ဃ) အတုမရှိသော ဗုဒ္ဓဟု ဆိုထားပါလျက် အုတ်ခဲ ကျောက်ခဲများကို အတုလုပ်ပြီး ရှိခိုးဦးချ ဆုတောင်းနေခြင်းမှာ ‎ဗုဒ္ဓဝါဒလား။‎

၅။ ရွှေအဘိဓမ္မာလူတစ်စု၏ ရေးသားဟောပြောမှုသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သက်ဆိုင်သော ထုံးဓလေ့များကို ပြောင်လှောင်ပြက်ချော် သရော်စော်ကားထား၍ မိစ္ဆာသဘော သက်ဝင်ပါသည် ဘုရား။‎

မိစ္ဆာသဘောသက်ဝင်သောကြောင့် ၎င်းသည် “ရွှေအဘိဓမ္မာ” မဟုတ်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာယဉ်ကျေးမှု နစ်မြုပ်စရာ ‎နွံအိုင်ကြီးသာ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
လူသေလူဖြစ်ဝါဒီ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်တို့သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ အမည်ခံယူထားသော်လည်း ဗုဒ္ဓသာသနာ၏ ‎‎ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်းကို အခွင့်ကြုံတိုင်း ပြုမူဖျက်ဆီး နေကြပါသည် ဘုရား။‎

၆။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေသော အတွဲ (၁) အမှတ်စဉ် (၉) သစ္စာစာစောင်တွင် “ကျွန်ုပ်တို့ မကြမ်းပါ၊ ‎မရမ်းပါ” အမည်တပ်၍ ခေါင်းကြီးပိုင်းမှနေပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာတော်ကြီး၏ ပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်းကို အောက်ပါအတိုင်း ဖျက်ဆီးရေးသားထားပါသည် ဘုရား။‎

ဤစာကို ရေးချိန်တွင် ပုဂံစေတီပုထိုးများကို ပြင်ဆင်ရေးအတွက် အလှူငွေပေါင်း ၁၆-သိန်းကျော် ရနေပြီဟု သိရသည်၊ ‎ဤသည်မှာ ၂-လကျော်မျှအတွင်း ရသောငွေ ဖြစ်သည်၊ နောက်မည်မျှရနေဦးမည် မသိနိုင်သေးပေ။

အဘယ်မည်သော လူမှုရေးသည်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံရေးသည်လည်းကောင်း ထိုမျှအချိန်နှင့် ထိုမျှငွေကြေး ပမာဏမျိုး ‎ရရှိနိုင်အံ့နည်း၊ ဘာသာရေးမှတစ်ပါး အခြား မည်သည့်ကိစ္စတွင် ဤမျှ ထည့်ဝင်လှူဒါန်းကြအံ့နည်း။‎

အရင်းစစ်လျှင် ဗမာနိုင်ငံသည် (၈၀) ရာနှုန်းမျှသော လူဦးရေသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေသာ ဖြစ်သည်၊ ထိုကဲ့သို့သော ‎လူမျိုးကို (နိုင်ငံရေးသည် နိုင်ငံရေး၊ ဘာသာရေးသည် ဘာသာရေး၊ သီးခြားကဏ္ဍစီ ဖြစ်သည်၊ မရောယှက်ထိုက်) ဟု ‎ဆိုသူများအဖို့ စဉ်းစားစရာ ဖြစ်သည်၊ ယခုကား ယင်းသို့ ပြောသူများကိုယ်တိုင်က ပါဝင် နေရသည်ကို တွေ့ရသည်၊ ‎ချိုးကပ်နေသော အတွေးအခေါ်ဟူသည် ပြောင်းလဲရန် ခဲယဉ်းပါဘိတောင်း။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား-‎
၇။ ပုဂံငလျင်ဘေးကြောင့် နှစ်ပေါင်းရာထောင်ချီပြီး တည်တံ့ထွန်းကားခဲ့သော စေတီပုထိုးများ ပြိုပျက်၍ ‎‎(ဗုဒ္ဓဘာသာယဉ်ကျေးမှု) မြန်မာ့အမွေအနှစ်များ ဆုံးရှုံးခြင်းကို ကာကွယ်ရန် မကူညီ မလှူဒါန်းသည့်အပြင် ‎လှူဒါန်းသူများကို ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ခြင်းမှာ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်တို့၏ အလွန်ယုတ်ညံ့သော စိတ်သဘောထားကို ‎ပေါ်လွင်စေပါသည် ဘုရား၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးကပင် ကူညီနေပါလျက် ဗမာပြည်မှာနေပြီး ဗမာရေကိုသောက်၊ ‎ဗမာလေကိုရှု၊ ဗမာမြေကို နင်းလျက် ဗုဒ္ဓဘာသာအမည်ခံ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များက မကူချင် မလှူချင်ရုံမျှမက ‎အယုတ်တမာ အမနာပ ပြောဆိုရေးသား ခြင်းမှာ အလွန်သဘောထားယုတ်ညံ့ကြောင်း ထင်ရှားလှပါသည် ဘုရား။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၈။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင်တို့သည် ယခုကဲ့သို့ ဘာသာရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ယုတ်ညံ့သော စိတ်သဘောထားများ ကိန်းအောင်းရခြင်းမှာ ၎င်းတို့၏ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ စိတ်ဓာတ်များ ကူးစက်သောကြောင့် ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။‎

၉။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေသော အတွဲ (၁) အမှတ် (၅) သစ္စာဓမ္မရေးရာစာစောင်တွင် (နှာ-၆) တွင် ‎ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာတော်ကြီး၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ဦးဥက္ကဋ္ဌက အောက်ပါအတိုင်း တူးဖြို ဖျက်ဆီးခဲ့ပါသည် ဘုရား။‎

“အခု ကြည့်လေ မူလတန်းကျောင်းက ၆-နှစ်၊ ၇-နှစ် အရွယ် လူမမယ် ကလေးငယ်ကစပြီး ဘုရားရှိခိုးကို ကျက်မှတ်ကြ၊ ‎ချပေးကြနဲ့ လုပ်နေကြတော့ အဲဒီမှာ ဘာက စသလဲ၊ ဩကာသ ဘုရားရှိခိုးက စပြီး ဘာသာရေးဘက် ‎ဆွဲသွင်းကြရတယ်ဆိုတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာဆိုတာ ဘာမှန်းမှမသိသေးတဲ့ ကလေးတွေကို “ဟောဒါ ဗုဒ္ဓဘာသာပဲဟေ့” ‎လို့ စွဲသွားအောင် လုပ်လိုက်သလို ဖြစ်ကုန်တယ်”‎

၁၀။ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် အခြားဘာသာဝင်တို့၏ ကလေးငယ်များကို ငယ်စဉ်ကတည်းက သူတို့ဘာသာရေး သင်ပေး ‎သိမ်းသွင်းမှုကို ဘာမျှ မဝေဖန်ရဲ၊ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံတို့၌ ကလေးသူငယ်များအား ကွန်မြူနစ်ဝါဒ သွတ်သွင်းပေးခြင်းကို ‎တစ်စုံတစ်ရာမပြောဘဲ ဆိတ်ဆိတ်နေ၍ ထောက်ခံပေသည်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလေးများကျမှ ငယ်ငယ်တည်းက ဗုဒ္ဓဘာသာ ‎သင်ပေးရကောင်းလားဟု ခြိမ်းမဲငေါက်ငမ်းခြင်း ပြုလေသည်၊ သည်းခံမှုကြီးလှသော ဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းရှင်လူ ပြည်သူလူထု ‎အပေါ်ကိုမှ နှိမ်ချင်တိုင်းနှိမ်၍ သွားနိုင်သော တကယ့်အာဇာနည်ကြီးပါပေတကား။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား-‎
၁၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ သူ၏ဝါဒမှိုင်းကို အမိခံနေရသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့သားများသည် ‎လည်းကောင်း၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့၏ လောင်းရိပ်မိ၍ အဆိပ်သင့်ခြင်းကိုခံနေရရှာသော ရဟန်းရှင်လူတို့သည်လည်းကောင်း ‎ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကြီးကို နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ပျက်စီးအောင် ဖျက်ဆီးနေပါ၍ ၎င်းတို့၏ အရေးအသား ‎အပြောအဆို အပြုအမူများသည် တရားမဖက် အမှားသက်သက်သာဖြစ်ကြောင်း စိစစ်ဆုံးဖြတ်ပေးတော်မူပါ ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၁၄)

‎၁၄။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ ကုသိုလ်ရေးလုပ်ငန်းများဖြစ်သော သီလခံယူခြင်း ဆုပေးဆုယူပြုခြင်း၊ သပိတ်သွတ်ခြင်း စသော ‎ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အမှုကိစ္စများကို အပိုသက်သက် ဖြစ်သယောင် ဟောပြော ရေးသား ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ‎စောဒနာပါ ဘုရား။‎

‎ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ ဗုဒ္ဓဝါဒီအဖြစ်ကို ပြောဆိုရမှာ ဝန်လေးနေကြကုန်သော ဥက္ကဋ္ဌဝါဒီ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့်တကွ ‎အပေါင်းပါ နောက်လိုက်တစ်စုတို့သည် သီလခံယူခြင်း ဆုပေးဆုယူ ပြုလုပ်ခြင်း စသော ကုသိုလ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ‎မပြုလုပ်ကြသည့်အပြင် ထိုလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ကြသော ရဟန်းရှင်လူများကိုပင် အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ အမနာပ ပြောဆို ‎ရေးသား ပြောဟော၍ နေကြပါသည် ဘုရား၊ သူတို့သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ ကုသိုလ်ရေးလုပ်ငန်းများကို အမြစ်မှလှန်၍ ‎နုတ်ပစ်နေကြပါသည် ဘုရား၊ ၎င်းတို့၏ မိစ္ဆာရင်တွင်းမှ ပွင့်အံလာသော ဣဿာလှိုင်းတံပိုးများကို အနည်းငယ် တင်ပြလိုပါသည် ဘုရား။‎

၂။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ပြန်ကြေငြာထားသော အယူဝါဒရေးဆိုင်ရာ သဘောထား ၁၂-ချက်တွင် ‎နံပါတ် ၁၁-၌ -

“ဆုတောင်း ဆုပေးသက်သက်ဖြင့် မည်သည့် အာနိသံသမျှ အကျိုးတရား ထင်ရှားနိုင်လိမ့်မည်ဟု မယုံကြည်”‎
‎ဟူ၍ အတိအလင်း သူတို့ ဝန်ခံထားကြပါသည် ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းဂန်များတွင် ဆုတောင်းဆုပေး ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ‎ရရှိသော အာနိသံသ အကျိုးတရားများကို ထင်ရှားတွေ့နိုင်ပါလျက် ဇွတ်မှိတ်ပြီး မျက်ကွယ်ပြုနေခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။‎

၃။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအုပ်စုဝင် လူသားများသာမက တောင်တွင်းကြီးနတ်မှီ၌ နေထိုင်ကြသော ဥက္ကဋ္ဌဝါဒီ ရဟန်းတော်များ ‎ကိုယ်တိုင်လည်း “ဆုတောင်း ဆုပေးခြင်း မလုပ်ကြပါ” ဟု သခင်မြတ်ဆိုင်ကိုယ်တိုင်က ဝန်ခံထားပါသည် ဘုရား။‎

၄။ လူသေလူဖြစ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၄၉ တွင် ဆုတောင်းခြင်းကြောင့် ရရှိသော အကျိုးတရားများမှာ မိုးကိုမျှော်သည့် ဖားတိရစ္ဆာန်၏ ယုံကြည်ချက်မျိုးသာ ဖြစ်ကြောင်း ဦးဥက္ကဋ္ဌက အောက်ပါအတိုင်း အမနာပ ရေးထားပါသည် ဘုရား။

“အမှန်ဆိုရလျှင် ဆုတောင်းပတ္ထနာ ပြုမှုကြောင့် အကျိုးရရှိသည် ဟူသော လူသား၏ ယုံကြည်ချက်ကား သူ၏ ကြွေးကြော်အော်မြည်မှုကြောင့် မိုးဦးကျလာရသည် ဟူသော ဖားသူငယ်၏ ယုံကြည်မှုမျိုးသာ ဖြစ်လေတော့သည်”‎

၅။ လူသေလူဖြစ်ဆရာကြီးသည် ဆုပေးခြင်း၊ ဆုတောင်းခြင်း စသော အပြုအမူများကိုလည်း နည်းနည်းကလေးမျှ ‎မရှုစိမ့်နိုင် ဘဲ စာမျက်နှာ ၁၄၇-တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဂရဟာနှော၍ ရေးထားပြန်ပါသည် ဘုရား။‎

“ဘုန်းတော်ကြီးများသည် ဆုတောင်းပတ္ထနာပြုမှုကို မိမိကိုယ်တိုင်ပြုရုံမျှမကမူ၍ လူဒါယကာနှင့် ဒါယိကာမတို့အား ‎ဆုပေးမှုကိုလည်း ပြုကြကုန်သေး၏”

၆။ လူသေလူဖြစ်ခေါင်းဆောင်ကြီးက ဤသို့စသည်ဖြင့် ကဲ့ရဲ့ရုံမျှမက လူသေလူဖြစ်ဝါဒ၏ အမာခံကျောရိုးဖြစ်သော တပည့်ကြီး သခင်မြတ်ဆိုင်ကလည်း “ဗုဒ္ဓ၏မိဂဒါဝုန်တရား” အမည်ရှိစာအုပ် စာမျက်နှာ (၅၈) ‎တွင် သူ့ဆရာ၏ လေသံအတိုင်း အတို့အဆိတ်ကလေးဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း ရေးထားပါသည် ဘုရား။‎

“ဗုဒ္ဓသည် ယခု လူအများကြီးက လက်ခံယုံကြည်နေသော တမလွန် ဆုတောင်းခြင်း၊ ဆုပေးခြင်းစသော ကမ္မဿကတာ ‎‎ဒါနသီလ ကုသိုလ်မျိုးကို မပြုလုပ် အားမပေးပြန်ချေ”‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား-‎
၇။ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ သူ၏ နောက်လိုက်နောက်ပါ တပည့်သာဝကတို့၏ အရေးအသား အပြောအဟောများသည် ‎ဘာသာသာသနာကို ထိပါးချုပ်ချယ်ရုံမျှမက ပိဋကတ်လာ အဆိုအမိန့်များကို လျစ်လျူရှုရာ ရောက်နေကြပါသည် ဘုရား။‎

၈။ ဝိနည်းမဟာဝါပါဠိ၊ ဥဒါန်းပါဠိ၊ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်နှင့် ဓမ္မပဒ စသော ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များတွင် ဆုပေး ‎ဆုတောင်း သက်သေသာဓကများစွာ လာရှိပါသည်၊ ထို့ကြောင့် ဗုဒ္ဓက လက်မခံဘူးဟု ဥက္ကဋ္ဌဝါဒီတို့၏ ရေးသားပြောဟော‎ချက်များသည် မသိနားမလည်သူများ (ဝါ) ပိဋကတ်ကို မကြည့်တတ်သူများအား ဗုဒ္ဓကို ခုတုံးလုပ်ပြီး လိမ်ခြင်း ဖြစ်ပါသည် ‎ဘုရား။‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၉။ အတိတ်နှင့် အနာဂတ်ကံတရားများကို လက်မခံကြဘဲ ပုခက်နှင့် ခေါင်းအကြားကိုသာ မျက်မွေးတစ်ဆုံး ‎ကြည့်၍ ထင်ရာမြင်ရာ စွတ်လုပ်နေကြသော လူသေလူဖြစ်ဝါဒီ သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့သားများနှင့် နောက်လိုက်နောက်ပါတို့သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ သေသူကို ရည်မှန်း၍ သပိတ်သွတ် ဆွမ်းကျွေးခြင်းကို အပိုအလုပ်ဟု ယူဆထားကြပါသည် ဘုရား၊ ‎သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင်တို့သည် သူတို့ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဆွမ်းသွတ်ခြင်း၊ အမျှဝေခြင်း ကုသိုလ်ကိစ္စ ဘာတစ်ခုမျှ မပြုကြပါ ‎ဘုရား။‎

၁၀။ ၁၉၇၃-ခု၊ ဇူလိုင်လ ၁-ရက်ထုတ် အတွဲ(၁) အမှတ်(၁) သစ္စာဓမ္မစာစောင်တွင် စာမျက်နှာ ၁၅-၌ ‎သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့ကြီး၏ နာယကဖြစ်သော ဦးတင်၏ မသာအကြောင်းကို သခင်မြတ်ဆိုင်က အောက်ပါအတိုင်း ‎ရေးပြထားသည်မှာ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့သားများ၏ ဘာသာမဲ့ အခြေခံပုံမှန်သရုပ်ကို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း ‎ပေါ်စေခဲ့ပါသည် ဘုရား။‎

ဦးတင်၏ မသာကို သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့် ဓမ္မသုတေသီများကပင် နောက်ဆုံးဂါရဝပြုသည့် အနေဖြင့် ‎အစွမ်းကုန် တာဝန်ယူလိုက်ကြရာ မသာအကြီးစားကြီး စံချိန်ထက် မလျော့ပါချေ၊ အလောင်းကို ကြံတောသုသာန်တွင် ‎မီးရှို့လိုက်ကြ၏၊‎

သမ္မာဒိဋ္ဌိစည်းကမ်းနှင့်အညီ ဘာရေစက်ချ၊ ဘာအမျှဝေ၊ ဘာဆွမ်းသွတ်မှုမျှ မပါမရှိ၊ ဘုန်းကြီးဟူ၍ တစ်ပါးမျှ ‎မပင့်၊ အတွယ်အစွဲ လွတ်လွတ်ကျွတ်ကျွတ်ကြီးနှင့်ပင် ကိစ္စပြတ်သွား၏၊‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်များ ဘုရား-‎
၁၁။ “စကားစကား၊ ပြောပါများ၊ စကားထဲက ဇာတိပြ” ဆိုသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ “ကိုယ့်ကိုကိုယ်ဖော် မသူတော် ‎ခုနစ်ပါး” ဆိုသကဲ့သို့လည်းကောင်း အထက်ပါ သခင်မြတ်ဆိုင်၏ စကားသည် သူတို့ဟာ ဘယ်လိုလူစားတွေဟု ‎အထင်အရှား ပြလျက်ရှိပါသည် ဘုရား၊ ကံကို မယုံသော လူနုံတို့၏ အလုပ်ကို အဟုတ်ထင်ပြီး လုပ်နေကြသူများ ‎ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။‎

၁၂။ လူသေလျှင် လူသာ ဖြစ်ချင်နေသော သဿတဝါဒီဆရာကြီးက ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မ ကိစ္စတစ်ခု ‎ဖြစ်သော ဆွမ်းသွတ်ခြင်း အမျှဝေခြင်းလုပ်ငန်းများကို အောက်ပါအတိုင်း ငေါ့တော့တော့ ရေးထားပါသည် ဘုရား။‎

သေသူအတွက် သချႌုင်းကုန်းသို့လိုက်ပြီးလျှင် တကယ်ဖြစ်ပျက်ရန် အလားအလာမရှိသော အမြုံဂတိများကို ‎ပေးကြကုန်၏၊ သေ၍သွားလေပြီးသူများ တမလွန်လောက၌ ကြည်လင်ရွှင်ပျ ချမ်းသာသုခရရှိရေးအတွက် ရည်မှန်း၍ ‎ဆွမ်းသွတ်ကြကုန်၏၊ ပိဏ္ဍာ ကျွေးကြကုန်၏၊ အမျှအတန်း ဝေကြစေကုန်၏၊ အေး-သူတို့သည် သူတို့၏ သက်ထိန်းလမ်းကို ‎ထွင်ရာ၌ကား အထူးအချွန် အလွန် ကျွမ်းကျင်တော်မူကြကုန်သည်တကား။‎ (လူသေလူဖြစ် စာမျက်နှာ- ၃၁၅)‎

ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်များ ဘုရား-‎
၁၃။ လူသေလူဖြစ်ဝါဒီ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့် နောက်လိုက်နောက်ပါတစ်စုတို့သည် သူတို့ကိုယ်တိုင် ‎သပိတ်သွတ်၊ ရေစက်ချ၊ အမျှဝေစသော ကုသိုလ်လုပ်ငန်းများကို ပစ်ပယ်ကြောင်း၊ သူတို့၏ အရေးအသားနှင့် ‎အဟောအပြောများက သက်သေခံလျက် ရှိပါပြီ၊ သူတို့၏ အယူအဆအတွေးအခေါ်များသည် ဘုရားဟောဒေသနာဖြစ်သော ‎တိရောကုဋ္ဋသုတ်၊ ဇာဏုဿောဏိသုတ်စသော ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များနှင့် အံမဝင် ဂွင်မကျ ဆန့်ကျင်လှပါသောကြောင့် ‎အဓမ္မဝါဒ မိစ္ဆာအယူသာ ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။‎

စောဒနာ အမှတ် (၁၅)‎

‎၁၅။ ဥပါဒါန စသော ဘုရားဟောပါဠိတော်ဝေါဟာရ စကားလုံးများ၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို ပစ်ပယ်ပြီး ကိုယ်ထင်သလို ‎အနက်အဓိပ္ပာယ်ကောက်လျက် ဟောပြောရေးသားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။‎

‎သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား-‎
၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသောသူတို့သည် လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ‎ကျားကန်ပေးနိုင်ရန် ပါဠိတော်များကို မဖြစ် အဖြစ်၊ ကပြစ်ကညစ် ဖြစ်ညှစ်ပြီး ဇွတ်အတင်း အနက်ပေးကြရသလို၊ ‎ဘုရားဟော မဟုတ် လက်လုပ်ပါဠိများကို မတရားထည့်သွင်းကြရသလို လူသေလူဖြစ် ဝါဒကို ချေဖျက်မည့် ပါဠိဝေါဟာရ ‎စကားလုံးများ အနက်အဓိပ္ပာယ်မှန်ကိုလည်း ပစ်ပယ်ပြီး ထင်သလို အဓိပ္ပာယ် ပြန်ဆိုကြပြန်ပါသည် ဘုရား။‎

၂။ သူတို့၏ ပါဠိဝေါဟာရ အဓိပ္ပာယ်ပြန်မှားတို့ကို ထင်ရှားအောင် စာအုပ်စာစောင် တိတ်ခွေများမှ ကောက်နုတ် ‎တင်ပြပါမည် ဘုရား။‎

(က) ဥပါဒါန် (ဝါ) အစွဲဆိုတာ ဘာလဲ၊ ၎င်းကား အခြားမဟုတ်။ပ။‎

Ġ စိတ်ဝိညာဏ် (ဝါ) နာမ်သည် ရုပ်တရားကို ဖန်ဆင်း၍ အုပ်စိုးနေ၏ဟူသော ယုံကြည်မှုသည် လည်းကောင်း၊
Ġ မက်တာနှင့် ဖိုစ် (ဝါ) ဓာတ်သေနှင့် ဓာတ်ရှင် (ဝါ) ဂုဏ်နှင့် ဂုဏေးတို့ကို တစ်ခုစီတစ်ကွဲစီ တည်နေ၏-ဟူသော ‎‎ယုံကြည်မှုသည် လည်းကောင်း၊‎
Ġ တန်ခိုးပြာဋိဟာများ၊ ဂါထာမန္တန်များ၊ ပရိတ်များ၊ အင်းအိုင် ခလှဲ့လက်ဖွဲ့များ၊ ကာယသိဒ္ဓိ ပီယသိဒ္ဓိဆေးများ၊ ‎အိပ်မက် ယာမက်၏ အကျိုးအပြစ်များ၊ ဗေဒင်များကို ယုံကြည်မှုသည် လည်းကောင်း၊
Ġ နောက်ဆုံး၌ သဘာဝဓမ္မထက် ကျော်လွန်နေသော ဖြစ်ရပ်များကို (ဝါ) တန်ခိုးပြာဋိဟာများကို ယုံကြည်မှုသည်လည်းကောင်း အစွဲအလမ်း (ဝါ) ဥပါဒါန် မည်လေတော့၏၊‎ (လူသေလူဖြစ် စာအုပ် စာမျက်နှာ-၇၂)

(ခ) ငရဲစခန်းနှင့် ကောင်းကင်ဘုံနန်းတို့ကို တခမ်းတနား တည်ဆောက်ခဲ့သူ လက်သမားသည်လည်း ထိုသည့် ဥပါဒါန်အစွဲဖြစ်သည် ဟူ၍ အကျွန်ုပ်တို့ သိခဲ့ရလေပြီ။‎ ‎(လူသေလူဖြစ် စာမျက်နှာ-၃၀၃)‎

(ဂ) အဘယ်ကုသိုလ်ဒါနသည် အဘယ်ဘဝ၌ အကျိုးပေး၍ မွန်မြတ်သော ဘဝသို့ ရောက်နိုင်သည်ဟူသော အယူသည် အစွဲဥပါဒါန်သွင်းသော တရားမျိုးသာ ဖြစ်ရာ၏၊‎ ‎(ဗုဒ္ဓ၏ မိဂဒါဝုန်တရား စာမျက်နှာ-၇၁)‎

မှတ်ချက်။‎ ‎။ အထက်ပါစကားတို့သည် အဘိဓမ္မာလာ ဥပါဒါန်၏ အဓိပ္ပာယ်မဟုတ်ချေ။‎

(ဃ) မနောကမ်=(ဝါ) ဟဒယဝတ္ထု (သို့မဟုတ်) ဦးနှောက်ရုပ်တို့ဖြင့် ပြုလုပ်၍ ရသောအမှု။‎ ‎(လူသေလူဖြစ်-၄၈)‎

မှတ်ချက်။‎ ‎။ “မနော” ကို ရုပ်ဟု ဘာသာပြန်ခြင်း ဖြစ်သည်။‎

(i) ဓမ္မစက္ကပဝတ္တန=ဓမ္မဆိုသည်မှာ လေးပါးသော မဟာဘုတ် တရားများ ဖြစ်လေသည်။‎
စက္ကဆိုသည်မှာ ဖြစ်ပျက်နှင့် ပြောင်းလဲပြီး လည်၍ ဖြစ်နေခြင်းကို ဆိုလိုသည်။‎
ပဝတ္တနဆိုသည်မှာ မျက်စိနှင့် မြင်ရသည်ကို ဆိုလေသည်။‎
သုတ္တ၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ လူသားတို့၏ ထင်ရှားရှိနေသည့် ခန္ဓာကိုယ် ကာယကို ဆိုသည်။‎ ‎(အတ္တဝါဒနှင့် တာဝတိံသာ အဘိဓမ္မာ ၁၀၂-၁၀၃)‎

မှတ်ချက်။‎ ‎။ “ဓမ္မ” ကို မဟာဘုတ်ရုပ်ဟုသာ ဘာသာပြန်ခြင်းသည် ဓမ္မစကြာကို ရုပ်ဝါဒတရား ဖြစ်အောင် ‎လုပ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။‎

(စ) ဒိဋ္ဌုပါဒါန်=အယူစွဲ၊ ဤအယူစွဲရာ၌ (ဒိဋ္ဌိ+ဥပါဒါန်) ဟူ၍ ဆိုထားရာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူ၍ ခွဲခြားခြင်း မရှိသည်ကို သတိပြုအပ်ပေသည်။‎ (၃၁-ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ-၈၉)‎

(ဆ) ဝိဘဝတဏှာကတော့ ကိုယ်မှာ မရှိတဲ့ဘဝ လှမ်းပြီး စိတ်ကူးယဉ်လိုတဲ့ တဏှာပေါ့။ (ဘဝစည်းစိမ်စွဲပေါ့) (အတွဲ-၁၊အမှတ်-၈၊ သစ္စာစာစောင်၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဓမ္မစကြာမှ)‎

မှတ်ချက်။‎ ‎။ အဋ္ဌကထာဖွင့်များနှင့် မညီသော အနက်မှားများပင် ဖြစ်၏၊‎

(ဇ) ကာမဘဝဟူရာ၌ အာရုံငါးပါးတို့၏ ဣန္ဒြေကို မစောင့်စည်းမှုမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် စွဲလမ်းမှု တဏှာ ဥပါဒါန်တရားတို့ ဖြစ်ပြီး-‎

Ġ ရူပဘဝဆိုသည်မှာ မိမိ၏ မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ်တို့ ဖြစ်သည်။‎
Ġ အရူပဘဝဆိုသည်မှာ ဤရုပ်တရားကို အကြောင်းရင်းခံ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ‎‎ဝိညာဏ်တည်းဟူသော နာမ်၏ အဖြစ်သဘောတို့သာ ဖြစ်သည်။‎‎(၃၁-ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ-၂၁၁)‎

မှတ်ချက်။‎ ‎။ ဤအဓိပ္ပာယ်သည် ဘုရားဟောအဘိဓမ္မာလာ အဓိပ္ပာယ်မဟုတ်။‎

(စျ) ဘဝတဏှာ=ဘဝ၏ အဖြစ်ကို တွယ်တာစွဲမက်ခြင်း။‎
ဝိဘဝတဏှာ=ဘဝ၏ ဂုဏ်ပကာသနာစည်းစိမ်ကို လိုလားခုံမင်ခြင်း။‎ ‎(ဗုဒ္ဓ၏ မိဂဒါဝုန်တရား -၇၀-၇၁)‎

(ည) မနမှာ နှလုံးအိမ်ဟဒယဝတ္ထု၌ လည်ပတ်သော သွေးအစဉ်ကိုကောက်မှ အဓိပ္ပာယ်ရှင်းစရာ ရှိပေသည်၊ ဤနှလုံးသွေးသည်သာ သညာက္ခန္ဓာဖြစ်သော ဦးနှောက်၏လုပ်ငန်းကို အားပေးဆက်သွယ်နေသောကြောင့် မနကို ကောက်ခြင်း ဖြစ်သည်။‎ ‎(သခင်မြတ်ဆိုင်၏ ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ ပထမတွဲ-၆၀)‎

မှတ်ချက်။‎ ‎။ ဤအယူအဆသည် ရုပ်ဝါဒီတစ်ဦး၏ အမြင်ပင် ဖြစ်သည်။‎

(ဋ) ဤကိုယ်ကာယသည်ပင် ပဉ္စာရုံကာမငါးမျိုးတို့ ဖြစ်စေသော သဘောလက္ခဏာများ ရှိသည့်အတွက် ကာမဘုံ၊‎

Ġ ရုပ်ပစ္စည်းတို့အား သူ့ဌာနနှင့်သူ အချိုးအစားကိုက်ညီအောင် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ကိုယ်အတွက် ရူပဘုံ၊‎
Ġ အသက်ဇီဝဟူသော ထွက်သက်ဝင်သက် ရှိနေသည့်အတွက် အရူပဘုံဟု အရှင်းဆုံး၊ ကောက်ယူရန် အလွယ်ဆုံး ဖြစ်ပေသည်။‎ (ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ ပထမ-၆၁)‎

(ဌ) ကာမဘဝ=မျက်စိ၊ နား၊ နှာ၊ လျှာ၊ ကိုယ်တို့က အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ ထိတွေ့ဖွယ်ရာတို့၌ တိုက်ဆုံသောအခါ တပ်မက်တွယ်တာသော လိုချင်မှု၊‎

ရူပဘဝ = မိမိ၏ခန္ဓာကိုယ် ရုပ်တရားအပေါ် (ဝါ) ခန္ဓာငါးပါးအပေါ်တွင် မြဲသည်ဟူသော သတ်မှတ်ချက်ဖြင့် ‎မပျက်ချင်သော ရူပဘဝ၊‎

အရူပဘဝ = မအိုချင်၊ မသေချင်၊ မနာချင်သော အဖြစ်၊ အိုမှုအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း၊ နာမှုအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း၊ ‎သေမှုအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း အဖြစ်၊ စိတ်ကူးများစွာဖြင့် ပစ္စက္ခအရေးကိစ္စမှ လွန်မြောက်သော ဘဝစည်းစိမ်အမျိုးမျိုးတို့ကို ‎စိတ်ကူးနှင့် ကြံဆ၍ ရနိုင်၏၊ ရောက်နိုင်၏၊ သုံးသပ်ခြင်း မရှိဘဲ (အရူပဘဝ) စိတ်ကူးစွဲ အဖြစ်များ။‎ ‎(ဗုဒ္ဓဝါဒပြဿနာ စာမျက်နှာ -၅-၆)‎

(ဍ) ဟဒယဝတ္ထုဆိုတဲ့ မနောအကြည်ရုပ်-‎ (အနတ္တရောင်ခြည်-၁၀၃)‎

(ဎ) မနောခေါ်သော ဦးနှောက်မှာ အမှန်အားဖြင့် သညာက္ခန္ဓာ၏ အဓိကအင်္ဂါပင် ဖြစ်ပါ၏၊‎ ‎(အနတ္တရောင်ခြည်-၁၄၆)‎

(ဏ) နာမ်ဆိုသည်မှာ ရုပ်ကို အမည်ပေးထားသော သဘောသာ ဖြစ်သည်။‎ ‎(ဗုဒ္ဓဝါဒပြဿနာ-၃၅)‎

(တ) စွဲလမ်းမှု ဥပါဒါန်အကြောင်းကြောင့် ဘဝတစ်ခုသည် ဖြစ်လာ၏၊ (ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ= ကျောင်းသားဘဝမှ စာရေးဘဝ၊ စာရေးဘဝမှ အရာရှိဘဝ၊ အိမ်ထောင်သည်ဘဝ စသည်များ။)

(ထ) ဘဝဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဇာတိ-အလုပ်တစ်ခု တာဝန်တစ်ခု၌ ရောက်ခြင်း။‎

(ဒ) ဇရာ=လုပ်သက်ရင့်လာခြင်း။‎

(ဓ) မရဏ=အလုပ်မှ ရပ်နားခြင်း၊ အလုပ်ထုတ်ခံရခြင်း။ (ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ ဒုတိယ-၁၇၆)‎

မှတ်ချက်။‎ ‎။ အထက်ပါ အပိုဒ်များ၌ နာမည်တပ်ထားသည်က ဗုဒ္ဓဝါဒ ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ၊ ရေးထားသည်များက အရူးချီးပန်း ပရမ်းပတာ ဘာသာရေးပြက်လုံးများပင် ဖြစ်ပေသည်တကား။‎

(န) ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်ကား-‎
ပုဗ္ဗေ=ခြောက်နှစ်ကာလ ခါသမယ။ နိ=ထင်ရှားဧကန် အမှန်မရှိသော။ ဝါသ= တပ်မက်စွဲလမ်းခြင်း၏ နှိပ်စက် ညှင်းပန်းမှု ‎ခံရခြင်းတို့ကို။ ဉာဏ=အမှန်ထွင်းဖောက် အသိဉာဏ်ရရောက်ခဲ့လေပြီ။‎

(ပ) ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ကား-‎
စက္ခု=မျက်စိနှစ်ကွင်းဖြင့် မြင်ခြင်းဟူသမျှတို့ကို။ ဒိဗ္ဗ=ရှင်းရှင်းလင်းလင်း အစွဲကင်းပြီး။ ဉာဏံ= အမှန်ထွင်း ဖောက် ‎သိမြင်ခြင်းသို့ ရရောက်ခဲ့လေပြီ။‎

(ဖ) အာသဝက္ခယဉာဏ်-‎
အာသဝ=တပ်မက်စွဲလမ်းမှု ဖြစ်ခြင်းဟူသမျှကို။ ခယ=ကုန်ခန်းချုပ်ငြိမ်းမှုအမှန်သို့ ရရှိခြင်းကို။ ဉာဏံ=အမှန် ထွင်းဖောက် ‎သိမြင်ခြင်းသို့ ရရောက်ခဲ့လေပြီ။ (အမှန်တရားသုတေသန အမှတ် (၁) စာစောင်၊ စာမျက်နှာ-၇ အဘိဓမ္မာ ဆရာစိန်)

ယခု သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်ဆိုသည်၏ နာယကကြီးဆိုသူ အဘိဓမ္မာဆရာစိန်ဆိုသူက ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ‎အာသဝက္ခယ အဘိညာဉ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကို အနက်အဓိပ္ပာယ် ဖော်ပြပုံမှာ လူရွှတ်လူနောက်တစ်ယောက်က ခြင်္သေ့ကို ‎မမြင်ဖူးရှာသော ကလေးငယ်တစ်ဦးအား ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်နေသော ဖားကလေးတစ်ကောင်ကို လက်ညှိုးထိုးပြပြီး “ခြင်္သေ့ဆိုတာ ဒီအကောင်ပဲ” ဟု ပြသကဲ့သို့ ဖြစ်နေပေသည်။‎

(ဗ) အတ္တကိလမထာနုယောဂ = အတ္တ ဟူသော ပုဒ်၏ အဓိပ္ပာယ်သရုပ်ကား ဝိညာဉ်စိတ် ဖြစ်၏၊ ကိလမထပုဒ်၏ အဓိပ္ပာယ်ကား ချုပ်ချယ်ထားခြင်းကို ဆို၏၊ အနုယောဂပုဒ်၏ သဘောသွားကား ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုကို အစဉ်အားဖြင့် အားထုတ်ကျင့်ကြံနေမှုကို ဆို၏၊‎ ‎(အမှန်တရားသုတေသန အမှတ်(၆) စာမျက်နှာ-၈)‎

(ဘ) နတ် = နတ်ဆိုသည့် ပါဠိစကားမှာ မြန်မာလို စည်းစိမ်ခံစားခြင်းကို ခေါ်၍ ဤခန္ဓာအတွင်းမှာ ရှိသော စက္ခု၊ သောတ၊ ဃာန၊ ဇိဝှါ၊ ကာယ၊ မန ဤ (၆) ခုတို့ဖြင့် ခံစားမှု ပြုခြင်းကိုပင် စည်းစိမ်ခံစားမှု နတ်ခြောက်ဘုံဟု ခေါ်ဆိုရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ဗုဒ္ဓဟောသော ပါဠိများကို ခန္ဓာနည်း၊ လက်တွေ့နည်းတို့ဖြင့် ပေါင်းစပ်ရှာဖွေပါက မိမိတို့ခန္ဓာအတွင်း ရှိသော ဤခြောက်ခုကိုပင် နတ်ဘုံခြောက်ဘုံဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားစွာ တွေ့ရပါသည်။ ‎(နတ်နှင့်ငရဲ ဘယ်မှာလဲ၊ စာမျက်နှာ-၂၃)‎

(မ) သိန်းဇီဝ = ဇီဝ၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ အသက်ကို ခေါ်ပါသည်၊ သိန်း၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ သေလုနီးပါးဟု ခေါ်ပါသည်၊ နှစ်ခုပေါင်းလိုက်လျှင် ဇီဝ=သေလုနီးပါးအထိ ပူလောင်ကျွမ်းမှုကြီး ဖြစ်ရခြင်းဟု ပြဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။‎

(ယ) ကာလသုတ် = ကြိုးနှင့် တုပ်နှောင်ထားဘိသကဲ့သို့ ရုန်းထွက်၍ မရသလို ပူလောင်မှုဒဏ်ကို ခံနေရခြင်း။‎

(ရ) သင်္ဃာတ = သံမီးတောင်ကြီး၏ အပူရှိန်ဖြင့် ဖိကပ်၍ ထားဘိသကဲ့သို့ ပူလောင်ခံနေရခြင်း။

(လ) ရောရုဝ = အသံ အော်ဟစ်လျက် မခံမရပ်နိုင်ဘဲ ပူလောင်မှုဒဏ် ခံနေရခြင်း။‎

(ဝ)‎ မဟာရောရုဝ = ထ၍မနိုင် ထိုင်၍မရ ဘယ်လိုနေရမှန်းမသိဖြစ်ရသည်အထိ ပူလောင်ကျွမ်းမှုဒဏ်ကို ခံနေရခြင်း။

(သ)‎ တာပန = အသံမထွက်နိုင်တော့ဘဲ ရင်လုံးဆောင့်လျက် ပူဆွေးလောင်ကျွမ်းဒဏ် ခံရခြင်း။

(ဟ)‎ မဟာတာပန = အလွန် ပြင်းထန်စွာ အသံမထွက်နိုင်တော့ဘဲ သတိပင်မရ မေ့မြောကြရသည်အထိ ပူလောင်မှုဒဏ် ခံရခြင်း။

(ဠ)‎ အဝီစိ = တစ်ချက်ကလေးမျှ မေ့ပျောက်၍မရနိုင်လောက်အောက် အေးကွက်စပ်ကြားမရှိဘဲ ပူလောင်နေခြင်းတည်းဟူသော ပူလောင်ကျွမ်းမှုအမျိုးမျိုး၊ (၈)မျိုး (၈)ထပ်တို့၏ နှိပ်စက်မှုဒဏ်များကို ခံနေရသူတို့ကို ငရဲကြီး (၈)ထပ်တွင် ကျခံနေရသူများဟု ကျမ်းဂန်၌ ပြဆိုမှုပြုခြင်း ဖြစ်သည်။ (နတ်နှင့်ငရဲ ဘယ်မှာလဲ ၂၄-၂၅)‎

၃။ အထက်ပါနတ်နှင့် ငရဲကြီးရှစ်ထပ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်ဖော်ပြထားချက်များသည် လွန်ခဲ့သောနှစ်က နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယက ထံမှောက်၌ မိမိတို့မှားပါပြီဟု ဝန်ချတောင်းပန်ခဲ့ကြသော နိုင်လင်းနှင့် ရုပ်ရှင်မင်းသားထွန်းဝေ စသူတို့၏ သာသနာစော်ကားသော ဘုံရှင်းတမ်း ဘုံကမ္ဘာ တိတ်ခွေများကို ဖြစ်ပေါ်လာစေသည့် အခြေခံမျိုးစေ့များပင် ‎ဖြစ်ပါသည်။ အရှက်မရှိ ဗြောင်ပလီထားသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များသာ ဖြစ်၏၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်တို့လောက်သာ အနက်အမှန် ထင်နိုင်စရာရှိသော မုသာဝါဒများ ဖြစ်ကြပေသည်။

(အ)‎ အဟိတ် = ဒီလောဘ ဒေါသ မောဟတရားကိုမှ မလုပ်ရ မနေနိုင်ပါဘူးဆိုတဲ့ အမျိုးက အဟိတ်အစစ်ပဲ။

(အာ)‎ ဒွိဟိတ် = ဒီတရားစု ငါလုပ်နေရတာ တကယ်တော့ သံသရာလည်တဲ့ ဝဋ်တရားတွေကို ငါလုပ်နေရပါ ကလားလို့ သိသိကြီးနဲ့ မလွှဲသာလို့ လုပ်နေရရင် ဒွိဟိတ်။

(ဣ)‎ တိဟိတ် = ဒီလောဘ ဒေါသ မောဟတရားတွေဟာ ငါ့အဖို့လဲ အကျိုးတကယ်မရှိဘူး၊ လူများအဖို့လဲ ငါ့ကြောင့် စိတ်ဆင်းရဲ ကိုယ်ဆင်းရဲ ဖြစ်ကုန်ကြရတယ်၊ ဒါတွေ ငါမလုပ်တော့ပါဘူးလို့ ဆုံးဖြတ်တတ်ရင် တိဟိတ်ပဲ။ ‎(အတွဲ-၁၊အမှတ်-၅၊ သစ္စာဓမ္မစာစောင် စာမျက်နှာ-၁၀- ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဟောသော တရားမှ)‎

(ဤ)‎ သံ ဆိုတာ - ရှိတာ၊ ဃာ ဆိုတာ - ဖိုမ၊ အဲဒီရှိတဲ့ ဖိုမ ၂-ယောက်ကို သံဃာလို့ ခေါ်တာ၊ ဒါကြောင့်

“သံဃံ သရဏံ ဂတ်ချာမိ”‎

သံ - ရှိတဲ့၊ ဃံ - ယောကျ်ားမိန်းမ (၂)ယောက်သည်။ သရဏံ - ပြေလည်စွာ လက်တွဲကြ၍။ ဂတ်ချာမိ၊ ကမ္ဘာ့ခရီးကို သွားနေကြလေသည်။

ကမ္ဘာမှာရှိတဲ့ ယောကျ်ားနှင့် မိန်းမ ဖိုမ ၂-ယောက်တို့ ပြေပြေလည်လည် လက်တွဲပြီးတော့ ကမ္ဘာ့ခရီးကို သွားနေတာကို (သံဃံ သရဏံ ဂတ်ချာမိ) ဆိုလိုတယ်။

‎(၁၅-၄-၇၆ နေ့ည မြောင်းမြတရားပွဲ၌ ဦးဝါသဝ ဟောပြောချက် တိတ်ခွေ အေ-မျက်နှာမှ။)‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များဘုရား -‎
၄။ ဘုရားဟော ပါဠိဝေါဟာရများကို ဖော်ပြပါအတိုင်း ထင်ရာမြင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ဖော်ပြချက်များသည် ဩ “ လက်စသတ်တော့ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန လုပ်နေတယ်ဆိုတဲ့ လူတစ်စုဟာ ဒီလို ပါဠိတော်ဝေါဟာရတွေကို ဖျက်ဆီးပြီး ‎ကျီးကန်းပက်လက်ပျံတာကိုမှ ကြည့်ချင်တတ်တဲ့ အဆန်းကြိုက်များ၏ ရှေ့၌ တကယ့်ခေတ်မီသုတေသနကြီး ‎လုပ်ပြနေပါကလား ဟူ၍ ပြည်သူလူထုက သိနိုင်ကြပြီဖြစ်ပါသည်ဘုရား၊ တစ်နည်းဆိုရသော် ယခုလို သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်နှင့် အသိုင်းအဝိုင်းကလုပ်နေသော သုတေသနလုပ်နည်းမျိုးသည် ယနေ့တိုးတက်သော ‎ကမ္ဘာ၌ မပေါ်သေးပါဘုရား၊ ထို့ကြောင့် ဤကဲ့သို့ ထိုသူများ၏ ရေးသားချက်များကို ပိဋကတ်တော်နှင့် မညီဟူ၍ ‎ပြောရမှာပင် မစင်ပုံကို လက်ဖြင့် ကိုင်ပြရသကဲ့သို့ ဖြစ်နေပါသည် ဘုရား။

စောဒနာ အမှတ် (၁၆)‎

၁၆။ ဗုဒ္ဓဘာသာလောက၌ အထွတ်အမြတ်ထားအပ်သော ထေရဝါဒပိဋကတ်လာ အရိယာနှင့် နိဗ္ဗာန်ကို ‎စိတ်ကူးယဉ် လူသေလူဖြစ်အယူအဆနှင့် ကိုက်ညီအောင် ပြင်ဆင်ဖွင့်ဆိုရေးသားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ‎စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ဘုရား -‎
၁။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ သာသနာတွင် အရိယာဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်များမှာ အဆင့်ဆင့် ကိလေသာကိုပယ်၍ ပုထုဇဉ်တို့ထက် ‎မြင့်မြတ်ကြောင်းကို ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တိုင်း သိကြပါသည် ဘုရား၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ တပည့်များဖြစ်ကြကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ဝင်တို့ကမူ ဗုဒ္ဓသာသာနာ၌ အလေးဂရုပြု၍ တန်ဖိုးထားအပ်သော အရိယာကို ပုံပျက်ပန်းပျက်‎ဖြစ်အောင် ဖျက်ဆီးနေကြပါသည် ဘုရား၊ ၎င်းတို့၏ ဖျက်ဆီးပုံကို သက်သေအထောက်အထားပြ၍ လျှောက်ထား‎ပါမည် ဘုရား။

၂။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေသော အတွဲ-၄ အမှတ်(၈) သစ္စာဓမ္မစာစောင် စာမျက်နှာ ၉-တွင် အရိယာကို ပုံပျက်အောင် ဤသို့ ရေးပြထားပါသည် ဘုရား။

အရိယာဆိုသည်မှာ မြင်တတ် ကြားတတ်သူကို ဆိုသည်၊ အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန် အဆုံးတွင် ဗုဒ္ဓက ‎ဤအတိုင်း ဖွင့်ဆိုသည်။ “ဧဝံ ပဿံ ဘိက္ခဝေ သုတဝါ အရိယသာဝကော” ဤသို့ မြင်တတ် ‎ကြားတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဟု ဆိုခဲ့သည်၊ လူမှာ မျက်စိနှင့် နား ရှိသည်။ ထိုမျက်စိနှင့် နားရှိသူသည် ‎မြင်တတ်ရမည်၊ ကြားတတ်ရမည်၊ သို့ဖြစ်၍ လူနှင့်အရိယာ၊ အရိယာနှင့်လူ အတူတူပင် ဖြစ်သည်။

မျက်စိ၊ နား ရှိလျက်နှင့် မမြင်တတ် မကြားတတ်သူကို ဗုဒ္ဓက အနရိယဟု ဆိုခဲ့သည်၊ အနရိယသည် အရိယ၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သည်။

သည် = မဟုတ် ဟု သိရသည်။
နရ သည် = လူ ဟု သိရသည်။
ဣယ သည် = ပိုင်ဆိုင်မှု ဟု သိရသည်။

စုပေါင်းသည့်အခါ အနရိယ ဖြစ်သည်၊ အနရိယသည် လူမဟုတ်ဘူးဟု ဆိုသည်၊ လူသည် မြင်တတ်သည်၊ ကြားတတ်သည်၊ လူမဟုတ်သူသည် မမြင်တတ် မကြားတတ်သူဖြစ်သည်။ ပ။ သို့ဖြစ်၍ လူနှင့်အရိယာသည် အတူတူပင် ဖြစ်သည်။

၃။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့သားများက ဖျက်ဆီးသည့်နည်းတူ သမ္မာဒိဋ္ဌိတို့၏ ဘိုးတော်ကြီး ဦးဝါသဝကလည်း အလားတူ ‎အရိယာ၏ သဘောမှန်ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပါသည် ဘုရား၊ ၁၅-၄-၇၆ နေ့ည မြောင်းမြမြို့၊ ၆-လမ်း ဦးစစ်တင်၏ နေအိမ်တွင် ဟောပြောရာ၌ အရိယာကို ပုံပျက်အောင် အောက်ပါအတိုင်း ဂုဏ်ဖျက်ခဲ့ပါသည် ဘုရား။

အရိယာဆိုတာ လူလင်မယားကို ခေါ်တာ၊
အရ ဆိုတာ = မိန်းမ၊
ဣယ ဆိုတာ = ယောကျ်ား၊
အဲဒီ မိန်းမ ယောကျ်ား ၂-ယောက်ကို စာအလိုက အရိယလို့ ခေါ်တယ်၊
လင်မယား ၂-ယောက်ကို အရိယလို့ ခေါ်တယ်။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနသမားများနှင့် ၎င်းတို့၏ဘိုးတော်ကြီး ဦးဝါသဝတို့၏ ပြောဆိုရေးသားချက်သည် အရပ်ရပ် ‎နေပြည်တော်ကြားလို့မှ မလျော်ပါ ဘုရား။

ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာ စာမျက်နှာ ၂၅၉-တွင် ရေးသားထားသော ဉာ‎ဏ်ကြီးရှင်ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အဆိုအမိန့်ကိုလည်း ‎တင်ပြပါရစေ ဘုရား။

ဝိသာခါကျောင်းအမကြီးသည် လင်ယောကျ်ားနှင့်၊ အနာထပိဏ်သေဌေးကြီးသည် မယားနှင့် နေကြ၏၊ သို့သော် ၎င်းတို့သည် တဏှာနှင့် ဥပါဒါန် မရှိကြတော့ဘဲ လင့်ဝတ် ၅-ပါး၊ မယားဝတ် ၅-ပါး ပြုကြရုံမှ တပါး ‎အနုပါဒါန်တရားနှင့် နေထိုင်ကြသဖြင့် သောတာပန်ဖြစ်၍ သုခတရားကို ရနေကြ၏၊

စဉ်းစားတော်မူကြပါဘုရား၊ သောတာပန်ဖြစ်၍ တဏှာဥပါဒါန် မရှိကြဘူးတဲ့ ဘုရား၊ အတော်လေးနက်တဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ‎အဘိဓမ္မာပါ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
၅။ ထင်ရာမြင်ရာ စွတ်တွယ်တတ်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန ဆိုသူတို့၏ အလွဲလွဲ အချော်ချော် ထော်လော် ‎ကန့်လန့် လုပ်တတ်ပုံကို ဆက်လက်တင်ပြ ပါဦးမည် ဘုရား၊ အတွဲ(၁) အမှတ်(၇) မှောင်ခိုထုတ်သော သစ္စာ‎စာစောင်၊ စာမျက်နှာ ၉-တွင် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကြောင်းကို အောက်ပါအတိုင်း မှားယွင်းစွာ ဆိုထားပါသည် ‎ဘုရား။

သက်သာသလိုနေ၍ ကျင့်ပါ၊ ဉာ‎ဏ်လျင်သူများအဖို့ တစ်လ နှစ်လ အတွင်း အကြောက်နှင့် အမျှော် ‎ပျောက်လာပါလိမ့်မည်၊ ယင်းကို သောတာပတ္တိမဂ်ဟု မှတ်ပါ၊ နောက် ဆက်ကာဆက်ကာကျင့်လျှင် စိုးရိမ်မှု‎နှင့် တုန်လှုပ်မှု ပျောက်လာပါလိမ့်မည်၊ ယင်းကို သကဒါဂါမိဟု မှတ်ပါ။

ဆက်ကျင့်လျှင် ချစ်ခြင်းနှင့် မုန်းခြင်းတို့ ပျောက်လာပါလိမ့်မည်၊ ယင်းကို အနာဂါမိဟု မှတ်ပါ။ ဤအတိုင်း ဆက်လက်ပွားများပါလျှင် စွဲလမ်းခြင်းနှင့် လိုချင်တပ်မက်မှု(တဏှာ-ဥပါဒါန်) အားလုံးချုပ်ငြိမ်း ‎လာပါလိမ့်မည်၊ ယင်းကို အရဟတ္တမဂ် ဟု သိပါ။

ဆက်လက်၍ ပွားယင်း အသ္မိမာန=(ငါတည်းဟူသော) အမှတ်သညာကလေး ငွေ့ငွေ့ကျန်ရှိနေသမျှ ပျောက်‎ကွယ်သွားလျှင် အရဟတ္တဖိုလ် ဆိုက်ပါပြီ။

အဲဒါ ဗုဒ္ဓဝိပဿနာကျမ်းပြုဆရာကြီး သခင်မြတ်ဆိုင်ရဲ့ အရိယာမှတ်တမ်းကြီးပါ ဘုရား၊ နားမလည်သူတွေကတော့ ‎အထင်ကြီးကြပါလိမ့်မယ်၊ စာပေကျမ်းဂန် လေ့လာဖူးသူများ တွေ့ရင်ဖြင့် ရယ်စရာအတိ ရှက်စရာအတိပါ ဘုရား။

၆။ ဦးဝါသဝ၏ ဗုဒ္ဓသိပ္ပံဝိုင်းတော်သားတို့ ရမ်းကားထားပုံကိုလည်း တင်ပြပါရစေဦး ဘုရား၊ “ဗုဒ္ဓသိပ္ပံ ပရိသတ် ‎တော်လှန်ရေးလူသားတွေ အမြင်” ခေါင်းစဉ်တပ်၍ ထုတ်ဝေသော “ဘာသာစီးပွားရေးနဲ့ လူမှုစီးပွားရေး” ‎အမည်ရှိ မှောင်ခိုစာစောင် စာမျက်နှာ ၂၀-တွင် အရိယာအကြောင်းကို ပုံပျက်အောင် အောက်ပါအတိုင်း ဖျက်ဆီးထားပါသည် ဘုရား။

ဒီလို လူမိ လူဖက မွေးတဲ့ လူသားကို ဟိုတုန်းက စာစကားနဲ့ ရေးရရင် “အရိယာ” လို့ ဆိုတယ်၊ အရိယာ ဆိုတဲ့စကားကို ပုဒ်ခွဲလိုက်တော့ အရ+ဣယ+အာ ဆိုတဲ့ ပုဒ်သုံးခုကို စပ်ထားတာဖြစ်တယ်၊ ဒီ သုံးပုဒ်မှာ-‎

အရ-က = လူအမေ
ဣယ-က = လူအဖေ
အာ = လုပ်ထာ
လူအမေ၊ လူအဖေတွေ လုပ်လို့ ဖြစ်ထာလို့ ဆိုလိုတယ်။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -‎
၇။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့သားများနှင့်တကွ အလားတူ အဆိပ်သင့်ခြင်းခံနေရတဲ့ ဘာသာမဲ့ ရုပ်ကြမ်းဝါဒသမား‎များ၏ အရေးအသား အပြောအဆိုများသည် စည်းမရှိ ကမ်းမရှိ လွတ်ချင်တိုင်း လွတ်နေပါသောကြောင့် အဓမ္မဝါဒီ ‎အဘူတဝါဒီများ ဖြစ်ကြောင်းကို အော်ဂလီဆန်လှစွာဖြင့်ပင် လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
၈။ ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝါသဝတို့၏ ပြင်ညာသန္ဓေနှင့် ထင်ရာမာန်တွေဝင့်နေကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့သားများသည် အရိယာကိုသာ ဖျက်ဆီးရုံမက နိဗ္ဗာန်၏ သဘောတရားကိုလည်း မဟုတ်မမှန် လုပ်ကြံ၍ ဆိုထားပါသည် ဘုရား၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့ချုပ် ဗမာနိုင်ငံဆိုသည်မှ ခိုးထုတ်သော ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း၊ သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁) ‎သင်တန်းမှတ်စုများ စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၄၁-တွင် နိဗ္ဗာန်ကို ဒီလို သရုပ်ဖျက်ပြလိုက်ပါတယ် ဘုရား။

ဝါန = အကြောက်၊ အလို
နိ = မရှိခြင်း၊ ကင်းခြင်း
နိဝါန = နိဗ္ဗာန = နိဗ္ဗာန်ပါတဲ့ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
၉။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဆိုတဲ့ စကားလုံးကြီးကို မဟာ့မဟာဥပါဒါန်ကြီး ပြင်းစွာနဲ့ ဖက်တွယ်ထားသော အတွင်းရေးမှူးချုပ်ကြီး ဦးကိုကိုလေး၏ နိဗ္ဗာန်အယူအဆကိုလည်း တင်ပြပါရစေဘုရား။

၃၁-ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၁၄- တွင် နိဗ္ဗာန်ကို ဒီလိုမြင်ပါသတဲ့ ဘုရား။

ဤခန္ဓာကိုယ်တည်းဟူသော ရုပ်တရား ရူပက္ခန္ဓာတွင် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ ဟူသော ‎အရူပက္ခန္ဓာဂုဏ်နှင့် နိဗ္ဗာန်ဟူသော ဂုဏ် ၂-မျိုးရှိလေသည်။

ဒီစကားအရ ဥပါဒါန်အစွဲချွတ်ချင်နေသော သမ္မာဒိဋ္ဌိဆရာကြီးတို့၏ နိဗ္ဗာန်မှာ ဥပါဒါန်စက်ကွင်းက မလွတ်ကင်းနိုင်ဘဲ ရုပ်ဝါဒဝဲဂယက်မှာ လွှဲမထွက်သာအောင် ဖြစ်နေပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -‎
၁၀။ ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာကို ပစ်ပယ်၍ ယုတ်သမျှအဘိဓမ္မာကို တရားသေကိုင်စွဲထားသော ဝိပဿနာဆရာကြီး သခင်‎မြတ်ဆိုင်၏ နိဗ္ဗာန်အမြင်ကို တင်ပြပါရစေ ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓဝိပဿနာစာအုပ် ပထမတွဲ စာမျက်နှာ ၄၅-တွင် “နိဗ္ဗာန်ကိုတောင့်တ၍ တရားအားထုတ်တာကို ကာမ” လို့ ဆိုထားပါသည် ဘုရား။

နိဗ္ဗာန်၏ချမ်းသာကို တမင်တောင့်တခံစားလို၍ အားထုတ်ပါက ဤနိဗ္ဗာန်အလိုသည် ကာမနှင့်ယှဉ်သော အလို‎သာ ဖြစ်ရပေမည်။ (ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ၊ ပထမတွဲ-၄၅)‎

အဲဒါ ပိဋကတ် ကောက်နုတ်ချက်တွေကို ပလူပျံအောင် ဝေနေတဲ့ သခင်မြတ်ဆိုင်ဆိုတဲ့ ဆရာကြီးရဲ့ နိဗ္ဗာန်အလွဲ ‎ဥပါဒါန်အစွဲကြီးပါ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -‎
၁၁။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန တပည့်သာဝကတို့ ယခုလို အမှားဇာတ်တွေ ထပ်ကာထပ်ကာ ကျူးလွန်နေရခြင်း၏ တရားခံလက်သည်ကို ရှာတဲ့အခါ လူသေလူဖြစ်ဆရာကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌကြောင့် ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ငြင်းမရအောင် ‎ထင်ရှားနေပါသည် ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မစကြာ စာအုပ် စာမျက်နှာ ၅၂-၅၃ တွင် ခန္ဓာငါးပါးကို နိဗ္ဗာန်ဟု ‎အောက်ပါအတိုင်း မှားယွင်းစွာ ဆိုထားပါသည် ဘုရား။

နိဗ္ဗာန်နှင့်ခန္ဓာငါးပါးဟာ တခြားစီမဟုတ်ရင် ပူးတွဲလျက်ရှိတယ်ဟု ဆိုလိုဒါပါပဲ၊ တစ်ဆင့်တက်ကြည့်ရင် ခန္ဓာငါးပါးဟာ နိဗ္ဗာန်ဖြစ်နိုင်တာပေါ့၊ ဘုရားကတော့ အတိအကျ နိဗ္ဗာန်နဲ့ခန္ဓာ တခြားစီမဟုတ်ဘူး ဟု ‎ဟောထားတာဘဲ။

၁၂။ အဲဒါ ဓမ္မစကြာကို ရေလဲနဲ့သုံးနေတဲ့ ဥက္ကဋ္ဌရဲ့ နိဗ္ဗာန်အယူအဆပါပဲ ဘုရား၊ ဤတွင် ဘုရားဟောပါတယ်ဟု ‎ဘုရားမဟောသည်ကို ဘုရားဟောလုပ်ပြီး ပြောထားတာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။

အို ယောဂီ သင်ဘယ်ဆီသွားမလဲ ဆိုတဲ့ စာအုပ် စာမျက်နှာ ၈၆-တွင်

စိတ် စေတသိက် ရုပ် နိဗ္ဗာန်သည် နာမ်၌ထည့်ထားသောကြောင့် နာမ်သည် ရုပ်တရားတို့၏ဂုဏ်ဖြစ်ခဲ့မူ နိဗ္ဗာန် ‎သည်လည်း ရုပ်တရားတို့၏ဂုဏ် ဖြစ်ရမည်။

ဟူ၍ ဦးဥက္ကဋ္ဌက ဆိုထားပါသည် ဘုရား၊ ဒီနေရာမှာ -‎

“အို ယောဂီ သင် ဘယ်ဆီသွားမလဲ” ဆိုမည့်အစား “အို ဦးဥက္ကဋ္ဌ သင် ဘယ်သွားမလဲ”လို့ ဆိုဖို့ကောင်း ‎နေပါတယ် ဘုရား၊ အဖြေကတော့ ရုပ်ဝါဒသို့ သွားနေပါတယ်ဟု ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ဘုရား -‎
၁၃။ ဦးဥက္ကဋ္ဌ ခေါင်းတွဲကြီးဆွဲရာသို့ ဒရွတ်တိုက် တသီတတန်းကြီး ပါနေကြရကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန ‎အဖွဲ့သားများနှင့်တကွ နောက်လိုက်နောက်ပါတို့၏ အရေးအသား အပြောအဆိုများသည် ထေရဝါဒပိဋကတ် ‎ကျမ်းဂန်နှင့် မလျော်ကန် မတော်မမှန်တွေဖြစ်သောကြောင့် အဓမ္မဝါဒများအဖြစ် ဆုံးဖြတ်ပေးတော်မူပါ ဘုရား။

စောဒနာ အမှတ် (၁၇)‎

‎၁၇။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်တို့၏ ဩဝါဒပေးဆရာကြီး လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဓမ္မစကြာလက်သစ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။

သီးခြား ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
၁။ ဘုရားဟော ပါဠိတော်များကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရာ၌လည်းကောင်း၊ အနက်ကိုပြန်ဆိုရာ၌ လည်းကောင်း၊ ‎ကိုယ်ထင်ရာ ငါတကောဖြင့် ပြောချင်တိုင်းပြောခြင်းအားဖြင့် မူမှန်သောခံယူချက်ကို မရနိုင်ပါ ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓမတညု ‎ဘုရားအလိုကို သိရှိတော်မူကြသော အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ စသော အဋ္ဌကထာကျမ်းပြုမထေရ်မြတ်ကြီးများသည်ပင်လျှင် ပါဠိတော်များကို ဖွင့်ဆိုရာ၌ ဘုရားရှင်လက်ထက်တော်မှစ၍ ချပို့ရိုး အစဉ်အလာ (ဝါစနာမဂ္ဂ) အတိုင်းသာ ဖွင့်ဆိုရေးသားကြရပါသည်၊ တစ်ခါတစ်ရံ မိမိထင်မြင်ချက်ကို ဖွင့်လိုလျှင်လည်း ရိုးသားစွာဖြင့် ဤအနက် ဤအဖွင့်များသည် သူ၏ အတ္တနောမတိမျှသာဖြစ်ကြောင်း မှာကြားလေ့ရှိကြပါသည် ဘုရား၊ အလွန်ရိုးသား ဖြောင့်မတ်တော် မူကြပါသည် ဘုရား။

၂။ တောင်တွင်းကြီးဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သူ၏ ထင်ရာအမွေကို ခံယူကြကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ဝင် ‎မောင်ရမ်းကား ဦးရမ်းကားတို့သည်ကား ဘုရားဟောပါဠိတော်များကို သူတို့၏ တစ်မိုက်တစ်ထွာ ဉာ‎ဏ်မျှဖြင့် ‎ပေါက်တတ်ကရ အဓိပ္ပာယ်မဲ့ ထင်သလို ဘာသာပြန် အနက်ဖော်ကြပါသည် ဘုရား။

၃။ ဤနေရာတွင် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဓမ္မစကြာလက်သစ်အကြောင်း လျှောက်ထားစောဒနာခွင့် ပြုတော်မူပါဘုရား၊ မသိ နားမလည်သူများက ဦးဥက္ကဋ္ဌဟာ ဓမ္မစကြာတရားကို လက်ခံတယ် လေးစားတယ် ဟူ၍ ထင်မှတ်နေကြပါတယ်ဘုရား၊ သို့ရာတွင် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဓမ္မစကြာသည်ကား ဘုရားဟော ဓမ္မစကြာ မဟုတ်ကြောင်းကို မသိကြပါ ဘုရား၊ စင်စစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌဓမ္မစကြာသည် လူသေလူဖြစ် ဓမ္မစကြာမျှသာ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

ဤကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ သက်သေခံ ကောက်နုတ်ချက် အပိုဒ်အချို့ကို ဖော်ပြပါရစေ ဘုရား။

(က)‎ လူသားသည် “လူသေလျှင် လူသာဖြစ်၏” ဟူသော သဘာဝအမှန်ကို သဘောပေါက်တာနှင့် တစ်ပြိုင်နက် -

(၁) ဒိဋ္ဌဓမ္မ - မျက်မြင်သဘော ဖြစ်လေတော့၏၊
(၂) ပတ္တဓမ္မ - နားကြားသဘော ဖြစ်လေတော့၏၊
(၃) ဝိဒိတဓမ္မ - နှာခေါင်းနှင့် လျှာတွေ့သဘော ဖြစ်လေတော့၏၊
(၄) ပရိယောဂါဠှဓမ္မ - ကိုယ်ကာယတစ်ခုလုံး ပျံ့နှံ့၍ (ဝါ)စိမ့်ထုံ၍ အကျိုးရသော မနတွေ့ ‎‎(ဝါ)ဟဒယတွေ့သဘော ဖြစ်လေတော့၏၊ ယင်းသို့ ပဥ‎္စာရုံအတွေ့ဖြင့် တေ့တေ့ဆိုင်ဆိုင် မယိုင် မယိမ်း အမှန်ဓမ္မဆိုအပ်တဲ့ သဘာဝသို့ ဆိုက်ရောက်တဲ့ အခါမှသာလျှင် လူသားသည်-‎
(၅) တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော - သံသယ ဝိစိကိစ္ဆာဆိုတဲ့ သို့လောသို့လော ဖြစ်မှုတွေကို လွန်မြောက်၍ သွားပေလိမ့်မည်။
(၆) ဝိဂတကထံကထော - ဇဝေဇဝါနှင့် ဝိုးတိုးဝါးတားတွေလည်း ကင်းပျောက်၍ သွားပေလိမ့်မည်။
(၇) ဝေသာရဇ္ဇပတ္တော - အမျှော်အကြောက်ကို လွန်မြောက်သွားပြီဖြစ်၍ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်ပေ လိမ့်မည်။
(၈) အပရပ္ပစ္စယော - ငရဲရှစ်ထပ်နှင့် ထက်နတ်ဗြဟ္မာဆိုအပ်တဲ့ တပါးသော ဘုံတွေ ဘဝတွေကို သွားဖို့ ရောက်ဖို့ အကြောင်းမဖြစ်တော့သည်ကို တိကျစွာသိမြင်ခြင်းသို့ ရောက်ပေလိမ့်မည်။ (လူသေလူဖြစ် စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၄-၅)‎

၄။ အထက်ပါ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော စသည်တို့မှာ ဓမ္မစကြာ စသည်တို့၌ပါသော ဘုရားဟော ပါဠိတော်များ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား၊ အနက်မြန်မာပြန်များမှာကား ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ လူသေလူဖြစ်အနက်များသာ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား၊ ဘုရားရှင်၏ ကောက်ယူလိုရင်း အနက်အဓိပ္ပာယ်များ မဟုတ်ပါဘုရား၊ ဘုရားတပည့်တော်များ၏ ရှင်းလင်းချက်ကို ဒုတိယစောဒနာကျမှ လျှောက်ထားပါမည် ဘုရား၊ အထက်ပါ ကောက်နုတ်ချက်များအရ ဥက္ကဋ္ဌဓမ္မစကြာသည် ဘုရားဟော တရားဓမ္မနှင့် ဆန့်ကျင်သော လူသေလူဖြစ် အဓမ္မများသာဖြစ်ကြောင်း သိသာပါပြီ ဘုရား။

၅။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဆိုသော အသင်းရဲ့ ဆရာကြီးတစ်ဆူဖြစ်သော အဘိဓမ္မာဆရာစိန် ဆိုသူက ဓမ္မစကြာတရားကို ဝင်ပြီး “ကော” ထားပုံတို့ကို ဆက်ပြီး လျှောက်လိုက်ပါရစေ ဘုရား၊ ဆရာစိန် ဆိုသူ၏ သာသနာဖျက် လက်ရာကား အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

(ခ)‎ ဇာတိပိ ‎- ငန်းငန်းတက် စွဲလမ်းခြင်း ဖြစ်၍လာခြင်းကြောင့်၊
ဒုက္ခာ ‎- ဆင်းရဲခြင်း အကျိုးတရား ဖြစ်ရချေ၏၊
ဇရာပိ‎ - ဆံဖြူသွားကြွေ အသားရေယိုယွင်း အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်းတို့ကို စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်၍ လာသော အစွဲ ဥပါဒါန်ကြောင့်၊
ဒုက္ခာ ‎- ပူပန်သောက ဆင်းရဲခြင်း ဖြစ်ရချေ၏၊
ဗျာဓိပိ ‎- အနာရောဂါ ကျင်နာကိုက်ခဲ နူနာဝဲတို့ ဖြစ်၍လာသည်တို့ကို ပူဆွေးကြောင့်ကြခြင်းဖြစ်၍ ‎လာသော အစွဲ ဥပါဒါန်ကြောင့်၊
ဒုက္ခာ ‎- မချိထန်သဲ အလွန်ပင် ဆင်းရဲခြင်း ဖြစ်ရချေ၏၊
မရဏမ္ပိ ‎- အမိအဖ မယား သားသမီး ပစ္စည်းဥစ္စာ ရတနာရွှေစင် စသည်တို့နှင့်တကွသော ဆွေညာ ‎အပေါင်းတို့အား ပယ်ခွာစွန့်ထားခဲ့၍ သေရမည့်ဘေးကို စိုးရိမ်မကင်း စွဲလမ်းခြင်း ‎ဥပါဒါန်ကြောင့်၊
ဒုက္ခံ ‎- ကြောက်လန့်မျှော်ကိုး ဆင်းရဲခြင်းအကျိုး ဖြစ်ရချေ၏၊
အပ္ပိယေဟိ ‎- မနှစ်သက် မလိုလားအပ်ကုန်သော ဇရာဗျာဓိ မရဏ စသည်ဥဿုံ ဘေးအပေါင်းစုံ တို့နှင့်၊
သမ္ပယောဂေါ ‎- လက်ငင်းဒိဋ္ဌ ယခုပက်ပင်းမှာ တွေ့ကြုံခံစားနေရလေခြင်းဟု စွဲလမ်းခြင်း ဖြစ်၍နေ‎သော ဥပါဒါန်ကြောင့်၊
ဒုက္ခော ‎- ပူလောင်ထန်ပြင်း အလွန်ပင် ဆင်းရဲခြင်း ဖြစ်ရချေ၏၊
ပိယေဟိ ‎- ချစ်ခင်နှစ်သက် စွဲမက်ကုန်သော မိမိ ဇနီး သားသမီးနှင့် ပစ္စည်းဥစ္စာ ရတနာရွှေငွေ ‎အိုးအိမ်တိုက်တာတို့နှင့်
ဝိပ္ပယောဂေါ ‎- ကွေကွင်းကုန်ဆုံး ပျက်ပြိုပြုန်းခဲ့သည် ရှိသော်၊
ဒုက္ခော ‎- အရူးပမာ မျက်ရည်ဖြာ၍ ပူဆွေးသောက ဆင်းရဲခြင်းအကျိုး ဖြစ်ရချေ၏၊
ယမ္ပိစ္ဆံ ‎- မိမိတို့ အလိုရှိအပ် တောင့်တကြသည့်အတိုင်း၊
န လဘတိ ‎- မုချပိုင်ပိုင် မရနိုင်ချေ။
တမ္ပိ ‎- ထိုသို့ အလိုရှိအပ် တောင့်တကြသည့်အတိုင်း မရခြင်းကြောင့်၊
ဒုက္ခံ ‎- ရင်တွင်းလှိုက်ဖို ဆင်းရဲအပို ဖြစ်ရချေ၏၊
သံခိတ္တေန ‎- အတိုအကျဉ်း လိုရင်းကို ခြုံ၍ ပြောရပါမူ၊
ပဉ္စ ‎- မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ်တည်းဟူသော ငါးခုတို့တွင်၊
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာပိ ‎- စွဲလမ်းခြင်း ဥပါဒါန်နှင့်တကွ ဖြစ်ရှိနေသော ခန္ဓာကိုယ်ကာယ တို့သည်လည်း၊
ဒုက္ခာ ‎- ဆင်းရဲခြင်းအကျိုး ဖြစ်၍ နေလေ၏၊ ‎(အဘိဓမ္မာ ဆရာစိန်၏ “အတ္တဝါဒနှင့် တာဝတိံသာအဘိဓမ္မာ” စာအုပ်၊ နှာ- ၁၀၉၊ ၁၁၀၊ ၁၁၁)‎

(ဃ)‎ အယမေဝ သော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂီကော မဂ္ဂေါ။
သော ‎- ထိုကဲ့သို့ ကြံစရာ စည်စရာ ပူစရာ ပင်စရာ ဆွေးစရာ အေးစရာ ချုပ်ငြိမ်းစရာ အဖြာဖြာ‎တို့သည်၊
အယမေဝ ‎- ယခုပစ္စက္ခ၌ လက်ငင်းဒိဋ္ဌ ကြုံတွေ့နေရသည့် အခိုက်တွင်
အရိယော ‎- အစွဲဥပါဒါန် ချေးညှော်တို့၏ သန့်ရှင်းခြင်းကို အလိုရှိကြကုန်သော လူသားအပေါင်းတို့သည်၊
အဋ္ဌင်္ဂီကော ‎- အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော၊
မဂ္ဂေါ ‎- ကျင့်အပ်သော တရားတို့ပေတည်း၊ ‎(အဘိဓမ္မာ ဆရာစိန်၏ “အတ္တဝါဒနှင့် တာဝတိံသာအဘိဓမ္မာ” စာအုပ်၊ နှာ- ၁၀၄)‎

၆။ ဘုရားတပည့်တော်များ ယခုတင်ပြလျှောက်ထားခဲ့သော အချက်များသည် အနည်းငယ် အမြွက်မျှသာ ‎ဖြစ်ပါသည် ဘုရား၊ ဤအချက်များကို ထောက်ဆဆင်ခြင်ပါက တောင်တွင်းကြီးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သူ၏ အပေါင်းပါများ ‎ဖြစ်ကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များ၊ ရွှေအဘိဓမ္မာဝါဒီများသည် မိမိတို့၏အလိုဆိုးကို အခြေခံ၍ ‎ဘုရားရှင်၏ ပါဠိတော်အချို့ကို အလွဲလွဲအချော်ချော် အဓိပ္ပာယ်ယူဆပြီး ဘာသာဝင်များ အထင်အမြင်မှားအောင် ‎လှည့်စားကာ ရေးသားဟောပြောလျက် သာသနာတော်ကြီးကို ဖျက်ဆီးနေကြကြောင်း အလွန်ပင် ထင်ရှားပါသည်၊ ‎ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ရေးသားဟောပြောချက်များသည် ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်နှင့် ဆန့်ကျင်နေသောကြောင့် ဓမ္မဝါဒ ‎မဟုတ်၊ အဓမ္မဝါဒစစ်စစ်သာ ဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားပါသည် ဘုရား။

စောဒနာ အမှတ် (၁၈)‎

‎၁၈။ အတ္တနောမတိ မိမိထင်ရာပြောဆိုသည့် လက်ဖြစ်စကားများဖြင့် ဘုရားမဟောသည်ကို ဘုရားဟောဖြစ်လေဟန် လိမ်ညာရေးသား ပြောဟောမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်တို့ ဘုရား -‎
၁။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သံယောင်နောက်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသူတို့သည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ‎ရွှေနှုတ်တော်ထွက် ဖြစ်သည့်အနက်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းဂုဏ်၊ သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဂုဏ်၊ ဖြည့်စွက် နုတ်ပယ်ဖွယ်မရှိ ‎အလုံးစုံပြည့်စုံခြင်းဂုဏ်၊ အလွန်စင်ကြယ်သောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပါဠိတော်များကို အလွယ်တကူ ပယ်ရှားရ‎မှာ မကြောက်သလို လိင်မမှန် ဝုစ်မမှန် သဒ္ဒါမမှန် အနက်မမှန် ကလိန်ဉာ‎ဏ်ဖြင့် တောက်တီးတောက်တဲ့ဆိုထား‎သော ပါဠိများကို ဘုရားဟောပါဠိဖြစ်လေဟန် လိမ်ညာ ဖြီးဖြန်းရမှာလည်း မရှက်ကြပါ ဘုရား။

၂။ သူတို့၏ လက်ဖြစ်ပါဠိများကို သူတို့၏အနက်နှင့် တွဲဖက်တင်ပြပါမည် ဘုရား
(က) လောကသမုဒယဉ္စ အတ္ထိ၊ လောကနိရောဓဉ္စ နတ္ထိ-ဟူ၍ ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၌ ကစ္စာယနဂေါတ္တမထေရ်ကို ‎ဗုဒ္ဓရှင်ဟောခဲ့သည့် လောကဟူသည် ရှိသည်ဟု စွဲယူက ရှိ၏၊ မရှိဟု ပြတ်ကလည်း မရှိဟု ဆိုထား၏၊ ‎(လူသေလူဖြစ်ပြသနာ-၁၇) (၃၁-ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ စာအုပ်အဖွင့်)‎

မှတ်ချက်။ ။ ဤပါဠိသည် ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၌ မရှိ၊ လုပ်ပါဠိသာ ဖြစ်သည်။

၃။ သီလက္ခန်ပါဠိတော်မှာ ဗုဒ္ဓကို ကစ္စာယနဂေါတ္တမထေရ်က မေးလျှောက်သည်၊ “ရှင်ဂေါတမ ဤသတ္တဝါသေပြီး‎မှ တစ်ဖန် ပြန်၍ ဖြစ်ပါသေးသလား” ဟု မေးလျှောက်ရာ ဗုဒ္ဓက “ကစ္စာယန ... လောကသမုဒယဉ္စအတ္ထိ၊ ‎လောကနိရောဓဉ္စ နတ္ထိ” ဟူ၍သာ နောက်တစ်ဖန် ဖြစ်သေးသည်ဟု စွဲနေရင် သင့်စိတ်မှာ ဖြစ်နေသည်၊ မစွဲရင် ‎သင့်စိတ်မှာ ဖြစ်၍ မနေဟုသာ အစွဲဥပါဒါန်ကိုပြလျက် အဖြေပေးခဲ့လေသည်။ (နတ်နှင့်ငရဲ ဘယ်မှာလဲ-၂၂)

မှတ်ချက်။ ။ ဤအဓိပ္ပာယ်သည် သီလက္ခန်ပါဠိတော်၌ မပါ၊ လိမ်ထားသော စကားသာ ဖြစ်သည်။

လောကသမုဒယဉ္စအတ္ထိ၊ လောကနိရောဓဉ္စ နတ္ထိ၊ ပြတ်လျှင်လည်း မရှိဟု သံယုတ်ပါဠိတော် ကစ္စာယနဂေါတ္တမထေရ်ကို ဟောသောတရား၌ အတိအလင်းဆိုထားချက်အရ ဥပါဒါန်အစွဲသာလျှင်ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းနေသည်။

‎(ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ စာအုပ် ပထမတွဲ - ၁၄၆)‎

မှတ်ချက်။ ။ ဤဟောကြားချက်လည်း မပါ၊ “အတိအလင်း”ဟု ရေးခြင်းသည် ရဲရဲကြီး လိမ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

(ခ) ဥပါဒါနက္ခန္ဓာပိ ဒုက္ခ၊ အနုပါဒါနက္ခန္ဓာပိ နိရောဓ၊ (ဗုဒ္ဓဝါဒပြသနာများ စာအုပ်-၂၇)‎
မှတ်ချက်။ ။ ဤပါဠိလည်း လုပ်ထည့်သော ပါဠိဖြစ်၏၊

(ဂ) နိရယံ ဘိက္ခဝေ ဒေသေဿာမီတိ တံ သုဏာထ ဘိက္ခဝေ နိရယံ၊ သဘာဝေ ဥပ္ပါဒေါ နိရယော။ ဘိက္ခဝေ၊ သံသရာဘေး လာမည့်ရေးကို မြော်တွေးထောက်ရှု အို ... ဘိက္ခုတို့။ နိရယံ၊ ငရဲကို။ ဒေသေဿာမိ၊ ‎ဟောပေအံ့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ သုဏာထ၊ နားထောင်ကြကုန်လော။ သဘာဝေ၊ သဘာဝလေးပါး၌။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ‎အလွန် အလိုတဏှာတရားစွဲလမ်းခြင်းသည်။ နိရယော၊ နိရယမည်၏၊

(ဃ) အပါယံ ဘိက္ခဝေ ဒေသေဿာမီတိ တံ သုဏာထ ဘိက္ခဝေ အပါယံ၊ သဘာဝေ ဥပ္ပါဒေါ အပါယော။

(င) အဝီစိံ ဘိက္ခဝေ ဒေသေဿာမီတိ တံ သုဏာထ ဘိက္ခဝေ အဝီစိ၊ သဘာဝေ ဥပ္ပါဒေါ အဝီစိ။
မှတ်ချက်။ ။ ဤ (ဂ) (ဃ) (င) အမှတ်ပါ ပါဠိအားလုံးသည် ဘုရားဟောမဟုတ်ဘဲ ဘုရားဟောလုပ်ထည့်ထားသော ‎ပါဠိ များသာ ဖြစ်သည်။

(စ) န တေန သော ဘိက္ခု၊ ယာဝတာ ဘိက္ခဝေ ပရေ။ ဝိသံ ဓမ္မံ သမာဒါယ၊ ဘိက္ခု ဝုစ္စတိ န တာဝတာ။

(ဆ) ယဿ နတ္ထိ ဂဟိတံ အယံ သဿတော (ဗုဒ္ဓရှင်က ဟောသွားတယ်) ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နတ္ထိ၊ ‎ပင်ကိုက မရှိတဲ့ တရားတွေကို။ ဂဟိတံ၊ ခန္ဓာကိုယ်မှာ အရှိထင်ပြီး စွဲလမ်းခြင်းသည်။ သဿတော၊ သဿတ ‎မည်ပါပေ၏၊

(ဇ) ယဿ နတ္ထိ မုဉ္စိတဗ္ဗံ အယံ ဥစ္ဆေဒေါ။
ယဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နတ္ထိ၊ မရှိတဲ့သဘောတရားကို။ မုဉ္စိတဗ္ဗံ၊ ကုန်အောင်လုပ်နေတယ်။ ဥစ္ဆေဒေါ၊ ထမင်းအငတ်ခံနေတယ်၊ အညောင်းခံနေတယ်၊ အတ္တကိလမထာနုယောဂ ဥစ္ဆေဒ လမ်းစဉ်ပဲ။
မှတ်ချက်။ ။ အထက်ပါစကားတို့သည် ဘုရားဟော မဟုတ်ပါ၊ မုသာဝါဒများသာတည်း။

(စျ) နတ္ထိ ကိလေသေ ပဟာနာတိ။ နတ္ထိ ကိလေသ၊ ပင်ကိုက မရှိတဲ့ ကိလောသာတွေကို။ ပဟာနာတိ၊ ပယ်ကြကုန်လော့။

(ည) အဇာတာ ယေဝ န ဇာယန္တိ။ အဇာတာ ယေဝ၊ ပင်ကိုကမရှိတဲ့ ကိလေသာတွေကို။ န ဇာယန္တိ၊ မဖြစ်အောင် ‎လုပ်ကြ၊ ပင်ကိုက မရှိတဲ့ ကိလေသာတွေကို မဖြစ်အောင်နေခြင်းဟာ နိရောဓ၊ ဒါ နိဗ္ဗာန်။ (ရွှေအဘိဓမ္မာ ရခိုင်ပြည် တိတ်ခွေ-ဘီ)‎
မှတ်ချက်။ ။ ဤ (စျ) (ည) ပါ စကားသည် အဓမ္မဝါဒဖြစ်သော ကျောက်သင်္ဘောဝါဒမျိုးဖြစ်သည်။ အနက်လိမ်ပေး ‎ထားခြင်းဖြစ်သည်။

(ဋ) အနိယျာနိကံ သမ္ဖပ္ပလာပေါ။
အနိယျာနိကံ၊ သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းမဟုတ်တဲ့ ဇာတ်၊ အဋ္ဌကထာ၊ ဗုဒ္ဓဝင်၊ ဝေဿန္တရာ စသည်ကို ‎ဟောပြောခြင်းသည်။ သမ္ဖပ္ပလာပေါ နာမ၊ သမ္ဖပ္ပလာပ မည်၏၊ (ရခိုင် ဦးကျော်တင့် တိတ်ခွေ)‎

၄။ အထက်ပါ စကား၌ပါရှိသော ပါဠိအနက်သည် ဘုရားဟောမဟုတ်၊ ပါဠိခုတုံးလုပ်ပြီး ပရိယတ္တိသာသနာကို ‎ပယ်ခြင်းသာ ဖြစ်သည်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်ဆိုသူတို့၏ စကားမျိုးသည်သာ သမ္ဖပ္ပလာပ ဖြစ်ရုံမက မိစ္ဆာစကားများ ဖြစ်လေသည်။ ဘုရားဟော ပါဠိအဖြစ် ရေးသားပြောဟောကာ ရိုးသားသော ဘာသာဝင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ‎လိမ်လည်လှည့်ဖြားခဲ့ကြသည်။

၅။ ဤသို့ဆိုလျှင် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ သံယောင်နောက်လိုက် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသူတို့သည် ဘုရားမဟောသည်ကို ဘုရားဟောလုပ်ကာ အရှက်မရှိ လိမ်ညာရေးသားပြောဟောကြပါသည် ဘုရား။

၆။ သူတို့သည် တထာဂတံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခတိ-ဒေသနာအရ ဘုရားရှင်ကို မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့် လုပ်ကြံ စွပ်စွဲကြသူများဖြစ်ကြရကား အတ္တာနံ ခဏတိ၊ ဗဟုံ စ အပုညံ ပသဝတိ-ဒေသနာတော်အရ မိမိကိုယ်ကို ‎တူးဖြိုဖျက်ဆီးပြီး အကုသိုလ် တရားဆိုးများ တိုးပွားစေသူများ ဖြစ်ကြပါသည် ဘုရား။

၇။ သို့ပါ၍ သူတို့၏ လက်ဖြစ်ပါဠိများသည် ဘုရားဟောပါဠိ မဟုတ်သည့်အပြင် ဘုရားဟောပါဠိနှင့် မလျော်လည်း မလျော်ရကား ဓမ္မမဟုတ်၊ အဓမ္မများသာ ဖြစ်ကြောင်း ရိုသေစွာလျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။

စောဒနာ အမှတ် (၁၉)‎

‎၁၉။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားသခင် ၄-သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ဖြည့်ဆည်းခဲ့ဖူးသော ပါရမီတော်များကို လက်မခံရုံမျှမက ကြည်ညိုအားကျဖွယ်ရာကောင်းသော ဗုဒ္ဓ၏ဖြစ်တော်စဉ် ဗုဒ္ဓဝင်များကို မထေမဲ့မြင်ပြု၍ ပြောင်လှောင်ပြက်ချော် သရော်စော်ကား ရေးသားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
၁။ ကံတရားကိုပစ်ပယ်ပြီး ၃၁-ဘုံဝါဒကို လက်မခံကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့သားများနှင့်တကွ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏နောက်လိုက်တို့သည် ဗုဒ္ဓဘုရားသခင်အား သာမန်လူသား တစ်ယောက်ထက်ပို၍ အထင်မကြီးကြပါ ဘုရား။ ဗုဒ္ဓကို ဥက္ကဋ္ဌနှင့် တန်းတူထားပြီး လေးသင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ဖြည့်ဆည်းခဲ့သော ပါရမီတော်များကိုလည်း သူတို့လက်မခံကြပါ ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓဘုရားသခင်၏ ကြည်ညိုအားကျဖွယ်ရာကောင်းသော ဗုဒ္ဓဝင်အဖြစ်တော်များကိုလည်း သူတို့တတွေ လက်မခံကြပါ ဘုရား၊ လက်မခံရုံမျှမက ဘာသာမဲ့ ရုပ်ကြမ်းဝါဒ သမားများပီပီ ဗုဒ္ဓဝင်ကို ထော်လော်ကန့်လန့် ဝါဒဖြန့်၍ ပြောင်လှောင်ပြက်ချော် သရော်စော်ကား ပြုလုပ်ရေးသားကြပါသည် ဘုရား။

၂။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ မှောင်ခိုထုတ်ဝေသော အတွဲ-၁၊အမှတ်-၄၊ သစ္စာဓမ္မစာစောင် နှာ-၁၃ တွင် ဘုရားသခင်၏ ဗုဒ္ဓဝင်နှင့်စပ်လျဉ်းသော အကြောင်းအရာများကို အချက်ပေါင်းများစွာတို့ဖြင့် စော်စော်ကားကား ရေးသားထားပါသည် ဘုရား၊ သိသာရုံမျှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြပါမည် ဘုရား။

(က) ဗုဒ္ဓဝင်၌ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာသိဒ္ဓတ္ထကုမာရမျှ မမွေးသေးမီကပင် ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့က ဒိဗ္ဗစက္ခုရပြီး ဘုရားလောင်း သေတကေတုနတ်သားရှိရာ တုသိတာနတ်ပြည်တွင် စုဝေး၍ ဘုရားအဖြစ်ပွင့်ရန် သန္ဓေယူပါမည့်အကြောင်း ဝိုင်းဝန်း တောင်းပန်ကြသည် ဟု ဆိုထား၏၊ ဘုရားလောင်း နတ်သားကိုယ်တိုင်က မသိသော ကိစ္စကို သူတို့က ကြိုတင်ပြီး ဘုရားဖြစ်မည့်သူပါဟု သိနှင့်ပြီးလိုလို တစ်ဆင့်တစ်လုံး တင်စီးထားလိုက်ကြသည်။
ဟူ၍လည်းကောင်း၊
မှတ်ချက်။ ။ သေတကေတုနတ်သားက မသိ၍မဟုတ်၊ “မသိသောကိစ္စ”ဟု ရေးခြင်းသည် ရမ်းခြင်းသာဖြစ်သည်။

(ခ) ဝိုင်းဝန်းတောင်းပန်ကြသည်ဆိုသော စကားလုံးကား သေးသေးကွေးကွေးကိစ္စမဟုတ်၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေရန် တိုက်တွန်းကြသော အဓိပ္ပာယ်ထွက်၏၊ သေတကေတု နတ်သားကလေးခမျာ တစ်ဖက်ငါးရာနှင့် နတ်စည်းစိမ် ခံစားနေခွင့်ပင် မရ၊ သူတို့ တိုက်တွန်းသည့်အတိုင်း လက်ကတီးကြားက ချွေးယိုစီးကာ မှိုင်တွေကျလျက် စုတေခဲ့ရသည် ဆို၏၊
ဟူ၍လည်းကောင်း၊
မှတ်ချက်။ ။ ဤစကားမှာ ရေးသူ၏ မနောဆိုး သဘောဆိုး ပေါ်နေ၏၊

(ဂ) တဖန် မယ်တော်မာယဒေဝီထံ၌ သန္ဓေမှီးမည့်အကြောင်း အိပ်မက်ပေးခန်းဖွင့်ဆိုရာ၌မူ နတ်သားလေး လှလှ ‎ပပအဖြစ် အိပ်မက်မပေး၊ အဟိတ်တိရစ္ဆာန် ဆင်ကြီးအဖြစ် အိပ်မက်ပေး၍ ဝင်ရောက် သန္ဓေယူစေသည်။
ဟူ၍လည်းကောင်း၊
မှတ်ချက်။ ။ လောကရေး မလိမ္မာ၍သာ ဆင်ဖြူတော်ကို ရှုတ်ချရေးသားခြင်း ဖြစ်သည်။

(ဃ) ဗုဒ္ဓရှင်တော်၏ သဗ္ဗညုတဉာ‎ဏ်တော်ကို အစော်ကားဆုံးကား သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ်ပါ နတ်သုတ်ပေါင်းများစွာပင် ဖြစ်သည်။
ဟူ၍လည်းကောင်း၊

(င) ယင်း သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ်၊ စာမျက်နှာ-၄၆-တွင် ပါသော တာယနသုတ်မှာကား တဏှာကုန်၍ ဘုရားပင် ‎ဖြစ်နေပြီ ဖြစ်သော ဗုဒ္ဓရှင်ကိုပင် တဏှာကို ဖြတ်ပါလော့၊ ကိလေသာကာမဝတ္ထုတို့ကို ပယ်ပါလော့ စသည်ဖြင့် ‎လာ၍ဆရာလုပ်ပြန်သည်၊ ဘုရားက နတ်၏တရားကို နာလိုက်ရဘိသို့ ဖြစ်ရုံမျှမက ရဟန်းတို့အားပင် ထိုတာယန ‎နတ်သား၏ ဟောပြောချက်ဂါထာကို ပို့ချပြီး သင်ယူစေရသည်ဟု ဆိုထားချေသည်။
ဟူ၍လည်းကောင်း၊

(စ) မြတ်စွာဘုရားသည် (၇)ဝါမြောက်၌ တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွ၍ မယ်တော်ဖြစ်ခဲ့သော သန္တုဿိတ နတ်သားကို တစ်ဝါတွင်းလုံး တရားဟောတော်မူသည်ဟု ဆိုရာဝယ် မယ်တော်ဖြစ်သော သန္တုဿိတနတ်က ‎သားတော် ဘုရားရှင်အား တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှ ဆွမ်းကျွေးသည်ဟု မတွေ့ရ။
ဟူ၍လည်းကောင်း၊

(ဆ) မြတ်စွာဘုရားသည်သာ တောင်ကျွန်း မြောက်ကျွန်း အနောက်ကျွန်းများသို့ကြွ၍ ဆွမ်းခံဘုဉ်းပေးနေရသည်ဟု တွေ့ရသောအခါ မယ်တော်နတ်သားသည် သားတော်ဘုရားရှင် ဗုဒ္ဓဂေါတမကို တော်တော်ပင် နေအားနေစိမ့် ‎ရှိတော်မူလှပါဘိ။ (၄င်း-၁၄၊၁၅)‎
ဟူ၍လည်းကောင်း၊
အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ မိစ္ဆာသူပုန်ပီသစွာ အမနာပ ပြော၍ ဝေဖန်ပုတ်ခတ်ထားပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -‎
၃။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအမည်ကို ခံယူထားသော လူတန်းစားတို့သည် ရိုးဖြောင့်မှန်ကန်သော ဗုဒ္ဓဘာသာများ မဟုတ်ကြောင်း သူတို့၏ အတွင်းဆိုးဖြင့် ရေးသားထားသောစာများက သက်သေခံလျက် ရှိပါသည်ဘုရား၊ သူတို့၏ အရေးအသား အပြောအဟော များသည် ဇာတ်သိမ်းသွားကြပြီဖြစ်သော ပဲခူးရိုးမပေါ်မှ တောခိုကွန်မြူနစ်များ၏ အပြောအဆိုနှင့် တစ်ထပ်တည်း ချွတ်စွပ်တူနေပါသည် ဘုရား၊ သို့ဖြစ်၍ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဆရာတို့သည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို ပူးသတ်စနစ်ဖြင့် ဖျက်ဆီးနေကြသော အဓမ္မဝါဒီများ ဖြစ်ကြောင်း သေချာပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
၄။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့၏ ကိုယ်ပွား ကိုယ်စားဖြစ်သောရခိုင်ပြည်နယ်မှ ရွှေအဘိဓမ္မာအမည်ခံ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန လူရမ်းကားတို့ကလည်း သူ၏ဆရာကြီးများနည်းတူ ဗုဒ္ဓဝင်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြက်ရယ်ပြု၍ ‎စော်ကားကြပြန်ပါသည် ဘုရား။

(ဇ) ဂေါတမအလောင်းအလျာက ကြီးကျယ်သော အံ့ဖွယ်များကိုပြခဲ့သည်ဟု ဇာတ်တော် ငါးရာငါးဆယ်တွင် ရေးသားထားပါလျက် ကျန်သေးသည်ဆိုသော အရိမေတ္တေယျအလောင်းမှာ ယနေ့တိုင် မည်သည့်အံ့ဖွယ်ကိုမျှ ပြသည်ဟူ၍ ဤကမ္ဘာပေါ်မှာ မတွေ့ရခြင်းမှာ အရိမေတ္တေယျဟူ၍ မကျန်၍လော၊ ဂေါတမလောင်း ပြခဲ့သည်ဆိုသော ဇာတ်တော် ငါးရာငါးဆယ်စာမှာ ဒဏ္ဍာရီလော၊ စဉ်းစားဝေဖန်ရန် မလိုဘူးလော။ ‎(ရွှေအဘိဓမ္မာကြေငြာချက် အမှတ်-၅)‎

(စျ) ညောင်တစ်ပင်မှာ အမည်မသိသူတစ်ဦးက ပေးလိုက်၍ မယ်တော်မာယာတွင် သိဒ္ဓတ္ထကို သန္ဓေရသည်ဟုဆိုသော ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းစာအရ ဆိုသူ လွန်သလား၊ ဗုဒ္ဓဝင်ကို ရေးသူ လွန်သလား။ ‎(ရွှေအဘိဓမ္မာကြေငြာချက် -၄၇)‎

(ည) ဘုရားလောင်း သေတကေတုနတ်သားအား နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့က တောင်းပန်၍ မယ်တော်မာယာ၏ ဝမ်းတိုက်ထဲဝင်ရသည်ဟု ဆိုသော ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းစာအရ မှန်ပါက သုဒ္ဓေါဒနကို ဖခင်အရင်းမဟုတ်ဟု ဆိုလျှင် ‎ဆိုသူ မှားမည်လား။ ‎(ရွှေအဘိဓမ္မာကြေငြာချက် -၇၅)‎

(ဋ) ဘုရားအလောင်းဖွားမြင်သောအခါ အကျိုးအကန်းမှစ၍ ဒုက္ခိတအားလုံး ပကတိအကောင်း ဖြစ်နေကြသည်၊ နတ်ပြည် ငရဲပြည်တို့ကိုပင် ဟင်းလင်းမြင်ကြသည်ဟု ဗုဒ္ဓဝင်မှာ ပါရှိပါလျက် ဤကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် မတွေ့မြင်ရ ခြင်းမှာ ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းက မမှန်၍လော၊ သမိုင်းဆရာတို့က မသိလိုက်ကြ၍လော။ (ရွှေအဘိဓမ္မာကြေငြာချက် -၇၆)‎

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -
၅။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့သားများနှင့် ထိုအဖွဲ့၏လောင်းရိပ်ကို အမိခံနေရသော ဘာသာမဲ့ ရုပ်ကြမ်းဝါဒသမားတို့၏ အရေးအသား အပြောအဟောများသည် ဗုဒ္ဓဘုရားသခင်၏ ပါရမီတော်များနှင့် ဗုဒ္ဓအဖြစ်တော်များကို မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဗုဒ္ဓဝင်ကို ပြောင်လှောင်ပြက်ချော် သရော်စော်ကားထားပါ၍ အဓမ္မဝါဒသက်သက်သာဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ပေးပါရန် လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။

စောဒနာ အမှတ် (၂၀)

‎၂၀။ ထေရဝါဒလာ သံဂါယနာ ၆-တန်ကို ပေါ့ပျက်သေးသိမ်အောင် ဟောပြောဆွေးနွေး ‎ရေးသားထိုးနှက်လျက် သာသနာဖျက်လုပ်ရပ်များ လုပ်ကိုင်နေကြမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စောဒနာချက်ပါ ‎ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
၁။ ဘုရားတပည့်တော်တို့၏ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်တွင် ယနေ့အထိ ဆရာစဉ်ဆက် ပုဒ်ပါဌ်မပျက်ရအောင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ခဲ့ကြသော ထေရဝါဒပိဋကတ်တော်များကို ဆဠဘိည ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ တိပိဋကဓရ ‎ဖြစ်တော်မူကြကုန်သော အရှင်မဟာကဿပ စသော မထေရ်မြတ်ကြီးများ ကိုယ်တိုင် ကြီးကြပ်သုတ်သင်၍ သံဂါယနာ တင်ထားခဲ့ကြပါသည် ဘုရား။

၂။ သံဂါယနာတင်မှုကိစ္စသည် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးတစ်ယောက် တစ်ဖွဲ့အနေဖြင့် ကြိတ်ဝိုင်းလုပ်၍ ရစကောင်းသော ကိစ္စ မဟုတ်ပါဘုရား၊ သံဂါယနာတင်သမိုင်းကို အပြုသဘောဖြင့် ရိုးရိုးသားသား ကြည့်ကြမည်ဆိုလျှင် ညီညွတ်စုစည်း၍ ပိဋကတ္တယဆေက ပိဋကတ္တဝိဒူ ဖြစ်တော်မူကြကုန်သော လက်ရွေးစင် မထေရ်မြတ်ကြီးတို့ ဦးစီးဦးဆောင်ပြု၍ သာသနာပြုမင်းများနှင့် ပြည်သူလူထု၏ ပံပိုးကူညီမှုကိုရယူကာ လူသိရှင်ကြားပြုလုပ်ခဲ့သော သံဂါယနာ ၆-တန်ဖြစ်သည်ကို တွေ့ရမည် ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -‎
၃။ လူသေလူဖြစ်ဝါဒ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ၎င်းဝါဒကို အသက်သွင်းပေးလျက် ရှိကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့် သံယောင်နောက်လိုက်တို့၏ သံဂါယနာ ၆-တန်နှင့် ပတ်သက်၍ မမှန်မကန် ဝေဖန်ရေးသားလျက် သာသနာဖျက်ဆီးနေကြပုံကို သက်သေအထောက်အထားအဖြစ် အမြွက်မျှ တင်ပြလျှောက်ထားပါမည် ဘုရား။

“လူသေလူဖြစ်စာအုပ်” စာမျက်နှာ (၁၁၈)နှင့် အစွဲပြုတ် တဲကုပ်ရွှေနန်းတော် စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ (၆၈-၆၉)တို့တွင် -‎
“သူတို့သည် မိမိတို့နှင့် သက်ဆိုင်ရာ မုခပါဌ်တော်များကို သံဂါယနာ အထပ်ထပ်တင်ခြင်းဖြင့် မွမ်းမံပြင်ဆင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြကုန်ပြီ၊ ဒါပေမယ်လို့ ထိုထိုသံဂါယနာတင်ပွဲတို့ကို အယူသည်းခေါင်းမာသူ တစ်ယူသန် ပုဂ္ဂိုလ်ထူးကြီးများက ကြီးစိုးလွှမ်းမိုးလျက် နေတဲ့အပြင် အမှားကိုပြင်ဆင်ရန်၊ ထည့်ပါဌ်ကို နုတ်ပယ်ပစ်ရန်(ဝါ)ပိုဖျက် လိုစွက်ပြုလုပ်ရန် စွမ်းရည်သတ္တိ သူတို့မှာ အပြည့်အစုံ မရှိခြင်းကြောင့် သူတို့၏ကြိုးပမ်းမှုများသည် စိတ်ကူးအဆင့်၌သာ စုတေခဲ့ကြရလေပြီ”
ဟူ၍လည်းကောင်း၊

အစွဲပြုတ် တဲကုတ်ရွှေနန်းတော် စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၁၃၈-၁၃၉-တွင်
မည်မျှထူးချွန်သော ပုဂ္ဂိုလ်မှန်သမျှ ဘုရားစာပေကို ပြင်ဆင်မွမ်းမံရန်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် ထပ်မံဖြည့်စွက်ရန်ဖြစ်စေ မစွန့်စားခဲ့ဖူးချေ၊ အကယ်၍ ရဲရဲဝံ့ဝံ့နှင့် စွန့်စားပြုစုစေကာမူ အောင်မြင်ရန် လမ်းစကား အမြဲတစေ ပိတ်လျက်သာ နေချေမည်၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ ဘာသာအသီးသီးဆိုင်ရာ ဘာသာဝန်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတို့သည် မနည်းသော(ဝါ)ကြီးမားလှသော သဒ္ဓါ စေတနာ လုံ့လ ဝီရိယတို့ဖြင့် သက်ဆိုင်ရာ ဘုရားစာပေများကို မူရင်းမပျက် အဆက်ဆက်တည်မြဲဖြစ်စေရန် အတန်တန်သော သံဂါယနာ တင်ခြင်းတို့ဖြင့် စည်းသတ်စောင့်ထိန်းခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ သို့ဖြစ်ရာ ဘုရားစာပေတို့သည် ဒုံရင်းအတိုင်းသာ တည်မြဲ နေကုန်၏၊
ဟူ၍လည်းကောင်း ရေးသားထားပါသည် ဘုရား။

ဤအရေးအသားများသည် သံဂါယနာ ၆-တန်ကို အသိအမှတ်မပြုလိုခြင်း၊ ဦးစီးခေါင်းဆောင် မထေရ်ကြီးများအား အယူသည်း ခေါင်းမာသူ တစ်ယူသန် ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများဟု စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့ ပုတ်ခတ်ခြင်းဖြစ်၍ သံဂါယနာ ၆-တန်ကို ပြက်ရယ်ပြုကြောင်း ထင်ရှားပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်အရှင်မြတ်များ ဘုရား။
၄။ ၁၃၃၀-ခု နတ်တော်လဆန်း ၁၅-ရက် နေ့စွဲဖြင့်ထုတ်ပြန်ထားသော ဒေးဒရဲမြို့၊ ကွင်းကျောင်းတိုက်၊ ပဉ္စနိကာယသုတေသီအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေဖြန့်ဖြူးသော ဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်း စာစောင် စာမျက်နှာ ၁၅-တွင် -

ဤ ဆဋ္ဌသံဂါယနာသည်လည်း သံဂါယနာတင်သည်ဟူသော အမည်မျှသာဖြစ်၏၊ အမှန်အားဖြင့် ပဉ္စမသံဂါယနာက စာပေအတိုင်း ပြန်လည်အတည်ပြုခြင်းသာဖြစ်လေရာ အတ္တ၊ အတ္တနိယနှင့် ဆက်နွယ်ထားသော ဗြာဟ္မဏလက်ရာများကို ပြုပြင် ပယ်ဖျက်ခြင်းကား မဟုတ်ချေ၊ သို့ဖြစ်ရာ တမလွန်မျှော် သဿတဝါဒမှာ ဗိုလ်ကျမြဲ ကျနေဆဲပင် ရှိနေသည်။
ဟူ၍ ရေးသားထားပါသည် ဘုရား။

ဤအရေးအသားသည် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ထေရဝါဒနိုင်ငံများ တညီတညွတ်တည်း စုပေါင်းပြုလုပ်အပ်သော ဆဋ္ဌသံဂါယနာကို အတိအလင်း ပုတ်ခတ်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည် ဘုရား၊ ဥက္ကဋ္ဌဝါဒီတို့က သူတို့လုပ်ချင်တိုင်း မလုပ်ရ၍ ဆဋ္ဌသံဂါယနာကို အသိအမှတ် မပြုကြောင်း ကြွေးကြော်လိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား။
၅။ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သူ၏အပေါင်းအသင်း နောက်လိုက်နောက်ပါတို့သည် ထေရဝါဒဆရာစဉ်ဆက် အခိုင်အမာတင်ခဲ့သော သံဂါယနာ ၆-တန်ကို အသိအမှတ်မပြု၊ လက်ခံမှုမရှိသည့်အပြင် “ပဉ္စနိကာယ ဓမ္မသာကစ္ဆာ” အမည်ဖြင့် ဒေးဒရဲမြို့တွင် (၃)ကြိမ် တိုင်တိုင် ဆန့်ကျင်ဘက်များ ပြုလုပ်လျက် ၎င်းတို့၏ဝါဒကို ထူထောင်ကြပါသည် ဘုရား။

၆။ ယင်းဆွေးနွေးပွဲများကို ဦးဥက္ကဋ္ဌက ဦးစီးခေါင်းဆောင်ပြု၍ ဦးဥဇ္ဇောတိကက လက်ခံကျင်းပပါသည်၊ ၎င်းတို့၏ လူသေ လူဖြစ်ဝါဒနှင့် မကိုက်ညီသော ပိဋကတ်များကို ဟိန္ဒူဗြာဟ္မဏဟူသော စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ပယ်ထုတ်ပစ်ပါသည် ဘုရား၊ သံဂါယနာ ၆-တန်ကို အံတုဖက်ပြိုင်သောအနေဖြင့် ခိုင်မာသောကျောက်တိုင်ကြီးတစ်ခုကိုလည်း ဒေးဒရဲမြို့၊ ကွင်းကျောင်းတွင် စိုက်ထူထားပါသည် ဘုရား၊ ၎င်းတို့၏ဝါဒများကိုလည်း ကျောက်တိုင်တွင် လေးဘက်လေးတန် ကမ္ဗည်းစာတမ်းထိုး၍ ထားပါသည် ဘုရား၊ ယင်းကျောက်တိုင်ကို လူသေလူဖြစ်ဆရာကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌအား ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် ၁၃၄၀-ခု၊ နတ်တော်လဆုတ်(၁၁)ရက်၊ ၁၉၇၈-ခု၊ ဒီဇင်ဘာလ(၂၅)ရက်၊ တနင်္ဂနွေနေ့၊ ညနေ(၃)နာရီတိတိအချိန်တွင် စိုက်ထူခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထိုနေ့မှာ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ရုပ်ကလာပ်ကို စျာပနပြုလုပ်သည့်နေ့နှင့်တိုက်၍ တမင်ပြုလုပ်ကြောင်း သိရပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား။
၇။ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ သူ၏အပေါင်းအသင်း ရောင်းရင်းဖြစ်ကြကုန်သော ဦးဥဇ္ဇောတိကအပါအဝင် ရဟန်းရှင်လူတို့သည် ရှေးယခင်က တင်ခဲ့ပြီးသော သံဂါယနာ ၆-တန်အပေါ် အဘယ်မျှ မကျေမနပ်ဖြစ်ပြီး မှားယွင်းစွာသုံးသပ်ထားပုံကို “နိကာယ်၏ နိကာယ်သမိုင်း ကျောက်တိုင်” မှ စာတစ်ပုဒ်ကို ထုတ်နုတ်ကြည့်လျှင် သိနိုင်ပါသည် ဘုရား။

တတိယသံဂါယနာတင်ပွဲ၌ ပိဋကသုံးပုံဟူ၍ ဖြစ်လာသည်မှာ ရှင်မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿမထေရ်သည် သူရေးထားသော ကထာဝတ္ထုကျမ်းကို ထည့်လို၍ အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်းဟု တင်သွင်း သံဂါယနာတင်ခဲ့ကြဟန် ရှိလေသည်။

ဤတတိယသံဂါယနာ၌ အပြိုင်ဟူ၍ ထင်ရှားတင်ရန် အကြောင်း မပေါ်ပေါက်တော့ချေ၊ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် အသောကမင်းကြီးက အကွဲကွဲသော သံဃာများ၏ အလိုသို့လိုက်၍ အများကြိုက်ဖြစ်စေရန် စုပေါင်းပြီး တင်လိုက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ပိဋကတ်မှာ ဤသံဂါယနာမှစ၍ ဗြာဟ္မဏဟောနှင့် ဗုဒ္ဓဟောတို့ အတိအလင်း တရားဝင် ရောထွေးလာတော့၏၊ ထေရဝါဒဂိုဏ်းတို့က မကျေနပ်သော်လည်း မင်း၏အာဏာကို မဆန့်ကျင်လိုသဖြင့် လိုက်လျောခဲ့ရ၏၊ ဤအမှား၏ဒဏ်ကို အစဉ်အဆက် သာသနာသမိုင်းတစ်လျှောက် အမွေခံခဲ့ရ၏၊ (နိကာယ်၏နိကာယ်သမိုင်းကျောက်တိုင်ရှိ အနောက်ဘက်မျက်နှာမှ-စာ)

ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်အရှင်မြတ်များ ဘုရား။
၈။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အမွေအနှစ်ကို မြိန်ရည်ယှက်ရည် ခံယူကြကုန်သော ရဟန်းရှင်လူအချို့နှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်တို့သည် ၎င်းတို့၏သဘောနှင့် မတိုက်ဆိုင်သော ပိဋကတ်များကို ဟိန္ဒူဗြာဟ္မဏဝါဒဟု စွပ်စွဲကာ အမျိုးမျိုး ပစ်ပယ်လေ့ ရှိကြပါသည် ဘုရား။

၉။ ဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းတော်များကိုယ်တိုင် ဖွင့်ဆိုရေးသားထားသော ထေရဝါဒပိဋကတ်တော်လာ သံဂါယနာသမိုင်းကို ပစ်ပယ်၍ နောက်မှပေါ်သော လူမျိုးခြား ဘာသာခြားတို့၏ အင်္ဂလိပ်မှတ်တမ်းများကိုကြည့်ကာ သံဂါယနာတင် သမိုင်းကြောင်းကို အမှားမှားအယွင်းယွင်း ရေးသားဖြန့်ဖြူးလျက် ရှိကြပါသည် ဘုရား၊ ဒေးဒရဲမြို့၊ ကွင်းကျောင်းတိုက်၊ ပဉ္စနိကာယ သုတေသီအဖွဲ့မှ ၁၃၃၀-ခု၊ နတ်တော်လဆန်း ၁၅-ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်သော “ဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်း”နှင့် “နိကာယ်၏ နိကာယ်” စာအုပ်တွင် သံဂါယနာသမိုင်းကြောင်းကို ထေရဝါဒပိဋကတ်နှင့် ဆန့်ကျင်စွာ ဖော်ပြထားသည်ကို အတိအလင်းတွေ့ရှိနိုင်ပါသည် ဘုရား။

၁၀။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်၏ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်သော ဦးကိုကိုလေးကလည်း သံဂါယနာတင် သမိုင်းကြောင်းကို လွဲမှားစွာ ဟောပြောခဲ့ပါသည် ဘုရား။

(၁) ပထမသံဂါယနာတင်။ ။ ဓမ္မနဲ့ဝိနယပဲ တင်တယ်၊ အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်း မပါဘူး။ ပါဠိနဲ့လဲ တင်တာမဟုတ်ဘူး၊ ပါဠိလဲ မပေါ်သေးဘူး၊ စာနဲ့လဲ တင်တာ မဟုတ်ဘူး။

(၂) ဒုတိယသံဂါယနာတင်။ ။ ဓမ္မနဲ့ဝိနယပဲ တင်တယ်၊ အာဂုံရွတ်ဆိုကြတယ်၊ စာနဲ့လဲ တင်တာ မဟုတ်ဘူး၊ ပါဠိလဲ မပေါ်သေးဘူး၊ အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်းလဲ မပါသေးဘူး။

အချိန်မကုန်အောင် အနည်းငယ် ကောက်နုတ်ဖော်ပြပါသည် ဘုရား။

(၃) တတိယသံဂါယနာတင်။။ ဓမ္မနဲ့ဝိနယပဲ တင်တယ်၊ စာနဲ့လဲ တင်တာ မဟုတ်ဘူး၊ အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်းလဲ မပါသေးဘူး၊ ပါဠိလဲ မပေါ်သေးဘူး၊ အဲဒီမှာ ကျွန်တော်တို့ ကြည့်ရမယ်၊ အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်း၊ ၆-ကျမ်းကတော့ နောက်မှပေါ်တာ၊ ကထာဝတ္ထု နောက်မှ ပေါ်တာ။ ပ။

(၄) ဘုရားသခင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီး ၄၉၇-နှစ်အကြာ သီဟိုဠ် ဒုဋ္ဌဂါမဏိမင်းလက်ထက်မှာ စတုတ္ထသံဂါယနာကို သီဟိုဠ်ဘာသာနဲ့ ပေထက်အက္ခရာတင်ပါတယ်၊ အဲဒီအထိ အဘိဓမ္မာ ၇-ကျမ်း မပါသေးဘူး၊ ဓမ္မနဲ့ဝိနယပဲ တင်ပါတယ်၊ ပေထက် အက္ခရာတင်ပါတယ်၊ ပါဠိလဲ မပေါ်သေးဘူး။ (သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ် အတွင်းရေးမှူး ဦးကိုကိုလေး ဟောပြောချက် “သံဂါယနာတင်သမိုင်း” တိတ်ခွေအမှတ် ၁၂ - အေ-ဘက် မျက်နှာမှ)

စတုတ္ထသံဂါယနာတင်သည်ပင်လျှင် ရှေးဦးစွာ သီဟိုဠ်ဘာသာဖြင့် ပေထက်အက္ခရာတင်၍ နောက်မှ ပါဠိဘာသာကို ပြန်ဆို ရေးသားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ (ဗုဒ္ဓဝါဒ အခြေခံသင်တန်း၊ သင်တန်းအမှတ် ၁-နှာ ၇၀)

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
၁၁။ လူသေလူဖြစ်ဆရာကြီး၏ တပည့်များဖြစ်ကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့် ဒေးဒရဲ၊ ပဉ္စနိကာယ ဓမ္မသာကစ္ဆာ အမည်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်စုတို့သည် အလွန် အာရဲလျှာရဲ နိုင်လှပါသည် ဘုရား၊ ၎င်းတို့သည် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်အား (ပါဠိမတတ်)ဟူ၍ ပြောဆိုကြသည့်အပြင် ဗုဒ္ဓမတညူ ကျမ်းပြုအကျော် အရှင်မဟာ ဗုဒ္ဓဃောသကိုလည်း အမျိုးမျိုးပင် အမနာပ ပြော၍ ဝေဖန်ကဲ့ရဲ့ ကြပါသည် ဘုရား။

၁၂။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ် အတွင်းရေးမှူး ဦးကိုကိုလေး၏ ဟောပြောချက်ဖြစ်သော “သံဂါယနာတင်သမိုင်း” တိတ်ခွေအမှတ် ၁၂-အေ-ဘက် မျက်နှာတွင်-

“ပါဠိဆိုတဲ့ စကားလုံးလေးပေါ်တာနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ဗုဒ္ဓဘုရားသခင်နဲ့ဟာ နှစ်ပေါင်း(၇၅၄) နှစ် ကွာပါတယ်၊ နို့ ဒါဖြင့် ဘုရား ဘာ ဘာသာနဲ့ ဟောသလဲ၊ မဂဓမ်လို့ခေါ်တဲ့ မာဂဓဘာသာနဲ့ ဟောပါတယ်။ ပ။ ဟိန္ဒူရယ်၊ သက္ကတရယ်၊ ပြာကရိုက်ရယ်၊ မာဂဓ ရယ် ၄-ခုပေါင်းပြီး မွေးဖွားလာတဲ့ ဥဇ္ဇေနီပြည်သုံး စကားကနေ ဆန်းသစ်ထားတဲ့ ပါဠိ၊ အေဒီ (၈၁)ခု ပေါ်ပါတယ်၊ သီရိကိတ္တိ သီရိဇယျမင်း လက်ထက်မှာ ပါဠိပေါ်ပါတယ်၊ ပါဠိတော်ကြီး ဘုရားဟောလုပ်ကြတယ်၊ အမှန်ကတော့ ကျွန်တော်တို့ဘုရား ပါဠိ မတတ်ပါဘူး”
ဟူ၍ ဟောပြောပါသည် ဘုရား၊ ဤသို့ဟောပြောခြင်းမှာ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို စော်ကားခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

၁၃။ ဒေးဒရဲမြို့၊ ကွင်းကျောင်းတိုက်၊ ပဉ္စနိကာယသုတေသီအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေဖြန့်ဖြူးသော “ဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်း” စာမျက်နှာ ၉-၁၀ တွင် အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသအား အောက်ပါအတိုင်း ဝေဖန်ပုတ်ခတ်ထားပါသည် ဘုရား။

ဗမာပြည် မူလဗုဒ္ဓသာသနာတွင် သီဟိုဠ် ဗုဒ္ဓဃောသတို့၏ အယူအဆများက လွှမ်းမိုးလာလေတော့သည်၊ ထိုမှနောက်ပိုင်း ဗမာပြည် ဗုဒ္ဓသာသနာသည် ဗုဒ္ဓဃောသသာသနာ၏ အောက်တွင် မှေးမှိန်သွားခြင်း ခံရလေသည်၊ ဗုဒ္ဓ၏ သစ္စာလေးပါးအခြေခံ အနတ္တဝါဒကြီးသည် အတ္တဒေသနာများ၏ အရောအယှက်ခံရ၏၊ ဗုဒ္ဓ၏ အနုပါဒါန လမ်းစဉ်သည် ဝဋ်သုံးပါးကို ပြန်လှည့်သော ဥပါဒါန်လမ်းစဉ်အဖြစ်သို့ ပြောင်းပြန်ဦးလှည့်လာတော့၏၊

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
၁၄။ လူသေလူဖြစ်ဆရာကြီး တပည့်တစ်သိုက်သည် ၎င်းတို့အလိုဆန္ဒမကိုက်ညီသော ပိဋကတ်ကို မသန့်ရှင်း မစင်ကြယ် မပြတ်သားပါဟု ပြောဆိုရေးသားကြပြီး ၎င်းတို့စိတ်ကြိုက်တွေ့သော ပိဋကတ်များကိုသာ သန့်ရှင်းသည် စင်ကြယ်သည် ပြတ်သားသည်ဟု အတ္တဒိဋ္ဌိသမားများ ပီသစွာ ဟစ်အော်ကြွေးကြော်နေကြပါသည် ဘုရား၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေသော အတွဲ(၁) အမှတ်စဉ် (၅) သစ္စာဓမ္မရေးရာ စာစောင် ခေါင်းကြီးပိုင်းတွင် -

ယနေ့ဗုဒ္ဓဝါဒီလောကသည် မူလ ဗုဒ္ဓရှင်တော်၏ ဆုံးမချက် သာသနာတော်နှင့် ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီး ဆန့်ကျင်သော အာသဝေါတရား နယ်တွင်းတရားတို့ကိုသာ လေ့လာလိုက်စားနေကြသည်၊ ကံ ကံ၏ အကြောင်းအကျိုး ကွင်းဆက် သံသရာတွင်း၌သာ ပျော်မွေ့နှစ်သိမ့် နေကြလေသည်၊ ဤကား အခြားမဟုတ်၊ ယနေ့ ပိဋကတ်၏ မသန့်ရှင်း မစင်ကြယ် မပြတ်သားမှုတို့ကြောင့်ပင် ဖြစ်လေသည်။

ယခုမူ ၁၉၇၅-ခု၊ မတ်လ(၂၈)ရက်နေ့မှစ၍ မေလ(၁၀)ရက်အထိ ရက်ပေါင်း ၄၀-ကျော်မျှဖြင့် နိကာယ်ငါးရပ် တည်းဖြတ် သုတ်သင်တော်မူကြသော ဒေးဒရဲပဉ္စနိကာယ ဓမ္မသာကစ္ဆာသဘင် ဆင်ယင်၍ ပြီးမြောက်ပြီ ဖြစ်လေရာ ရှေ့အဖို့ အနာဂတ်သာသနာအတွက် စင်ကြယ်သန့်ရှင်း၍ အာသဝေါတရားစုမှလွတ်သော ဗုဒ္ဓ၏ အာဘောဂ ဓမ္မမှန်အတိုင်းသာ လက်ခံကြရတော့မည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာလိုက်ရပေသည်။
ဟူ၍ ရေးသားထားပါသည် ဘုရား။

ဒေးဒရဲ၊ ဓမ္မသာကစ္ဆာအဖွဲ့၏ “နိကာယ်၏ နိကာယ်”များမှာ လူသေလူဖြစ်ဆရာကြီးနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနခေါင်းဆောင်ပိုင်းတို့ အလိုကျ ထုတ်ပြန်ထားသော (ဖြုတ်၊ ထုတ်၊ ပယ်) တစ်ပိုင်းကြောင် နိကာယ်များ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
၁၅။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထေရဝါဒသာသနာတော်ကြီးကို လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို လက်ကိုင်ထားကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ဝင်များနှင့် သံယောင်နောက်လိုက်သမားများက စာစောင်၊ စာအုပ်၊ တိတ်ခွေ၊ ဆွေးနွေးပွဲ၊ ဟောပြောပွဲ စသော နည်းအမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ဖျက်ဆီးလျက် ရှိကြပါသည် ဘုရား။ ၎င်းတို့၏ အပြုအမူ လုပ်ဆောင်ချက်များသည် သာသနာတော်အတွက် အလွန်အန္တရာယ် ကြီးမားလှပါသည် ဘုရား၊ ၎င်းတို့၏ အရေးအသား၊ အဟောအပြော၊ အပြုအမူအားလုံးသည် ဘာသာ သာသနာကို အန္တရာယ်ပေးမည့် အဆိပ်ရေသင့်သော အဆိပ်ပန်းများ ဓမ္မန္တရာယ်များသာဖြစ်၍ ဓမ္မမမီ၊ အဓမ္မဝါဒ၊ အဓမ္မဝါဒီများသာဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်တော်မူနိုင်ရန် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။

စောဒနာ အမှတ် (၂၁)‎

‎၂၁။ သံဂါယနာ ၆-တန်တင်ပြီး ဘုရားဟောပါဠိတော်အမှန်များကို လူသေလူဖြစ်ဝါဒနှင့် မကိုက်ညီပါက ဘုရားဟော မဟုတ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဟိန္ဒူဗြာဟ္မဏဝါဒ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ အမြင်မှားအောင် လှည့်စား လိမ်ညာ၍ ဝါဒဖြန့်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော စောဒနာချက်ပါ ဘုရား၊

သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -
၁။ လူသေလူဖြစ်ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ သူ၏နောက်လိုက်များဖြစ်ကြကုန်သော် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီ စသော လူတစ်စုတို့သည် လည်းကောင်း၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဝါဒတူဖြစ်ကြကုန်သော ဘက်တော်သား သင်္ကန်းဝတ်များသည် လည်းကောင်း၊ ထေရဝါဒ ပိဋကတ်တော်မှ ပါဠိတော်များကို သူတို့၏လူသေလူဖြစ် အဓမ္မရုပ်ဝါဒနှင့် မကိုက်ညီသည့်အတွက် ဘုရားဟောမဟုတ် ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ဟိန္ဒူဗြာဟ္မဏဝါဒတွေ ရောနေသည်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အမျိုးမျိုးစွပ်စွဲပြီး ဖြုတ်ထုတ်နုတ်ပယ်ခြင်း လုပ်ငန်းများကို အတင့်ရဲစွာ ပြုလုပ်လျက် ရှိကြပါပြီ ဘုရား။

၂။ လက်တွေ့မျက်တွေ့ ၎င်းတို့၏လုပ်ရပ်များကို ယခုတင်ပြပါမည် ဘုရား၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌက မဟာနာယကလုပ်၍ ဒေးဒရဲ ဦးဥဇ္ဇောတိက က စူဠနာယကလုပ်ပြီး သူတို့စိတ်ကြိုက် ပြင်ဆင်တည်းဖြတ် ထုတ်ဝေသော “နိကာယ်၏ နိကာယ်” အမည်ရှိ စာအုပ်တွင် ဘုရားဟောပါဠိတော်များစွာကို အတိအလင်းထုတ်ပယ်ထားပါပြီ ဘုရား၊ ယခု ထိုစာအုပ်ကို ဤရုံးတော်သို့ သက်သေခံပစ္စည်းအဖြစ် တပည့်တော်များ ဆက်ကပ်ထားပြီဖြစ်၍ သေချာစွာ စစ်ဆေးတော်မူပါ ဘုရား။

(က) နိကာယ်၏ နိကာယ်စာအုပ်တွင် ဒီဃနိကာယ်၊ ဗြဟ္မဇာလသုတ်ကို ဘာသာပြန်ဆိုရာ၌ အပြည့်အစုံ မပြန်ဆိုသည့်အပြင် မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်နှင့် ဖရုသဝါစာသိက္ခာပုဒ်များကို တမင်ဖြုတ်၍ ထားခဲ့ပါသည် ဘုရား၊ သီလက္ခန်ပါဠိတော်(၄) နှင့် နိကာယ်၏ နိကာယ်စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၄၁-ကို တိုက်ဆိုင်ကြည့်ပါ ဘုရား)၊ ဤသို့ဖြုတ်ထားခြင်းမှာ သဘောရိုး မဟုတ်ပါ ဘုရား။

(ခ) ဒီဃနိကာယ်၊ ဗြဟ္မဇာလသုတ်၊ ဧကစ္စသဿတဝါဒကို ဘာသာပြန်ဆိုရာ၌ (ထိုသတ္တဝါတို့သည် အာဘဿရဘုံ၌ စျာန်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ပီတိဟူသော အစာရှိကုန်၏၊ မိမိကိုယ်ပိုင် အရောင်အလင်း ရှိကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌ သွားလာနိုင်ကုန်၏၊ တင့်တယ်သော ဥယျာဉ် ဗိမာန် ပဒေသာပင် ရှိကုန်၏၊ မဟာကပ် ရှစ်ကမ္ဘာပတ်လုံး တည်ကုန်၏၊) တေ တတ္ထ ဟောန္တိ မနောမယာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ - ဟူသော ပါဠိတော်ကို ဖြုတ်ထားခဲ့ပါသည် ဘုရား။ (သီလက္ခန်ပါဠိတော်(၁၆)နှင့် နိကာယ်၏ နိကာယ်စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၄၄- ကို တိုင်ဆိုင်၍ကြည့်တော်မူပါ ဘုရား။)

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
၃။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဦးစီး၍ စူဠနာယက ဦးဥဇ္ဇောတိက ခေါင်းဆောင်တည်းဖြတ်သော ဒေးဒရဲ၊ ပဉ္စနိကာယ ဓမ္မသာကစ္ဆာအဖွဲ့သားများသည် ဘုရားဟောပါဠိတော်များကို ၎င်းတို့၏ဝါဒနှင့် မကိုက်လျှင် အတုံးလိုက် အတစ်လိုက် ဖြုတ်ပစ်လေ့ရှိပါသည် ဘုရား။ ဖြုတ်ပစ်ပါသည် ဘုရား။

(ဂ) နိကာယ်၏ နိကာယ် စာအုပ်တွင် သာမညဖလသုတ်ကို ဘာသာပြန်ဆိုရာ၌ သီလက္ခန်ပါဠိတော်(၇၃-မှ ၇၉-အထိ စာမျက်နှာ ၆-မျက်နှာတိတိ လုံးဝဖြုတ်ပယ်၍ ပြန်ဆိုထားပါသည် ဘုရား၊ ထို ဖြုတ်ထားသောစာများ၌ မနောမယိဒ္ဓိဉာဏ်၊ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်၊ ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်၊ စေတောပရိယဉာဏ်၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်တို့ကို ပြဆိုထားသည့် ဘုရားဟော ပါဠိတော်တွေ တစ်လုံးမကျန် ဖြုတ်ပစ်ပါသည် ဘုရား၊ အသိဉာဏ်ကို သူတို့ လက်မခံကြပါ ဘုရား။

(ဃ) ကေဝဋ္ဋသုတ်ကို ဘာသာပြန်ဆိုရာ၌ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ= ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ဖြင့် အလိုကို ဖြစ်စေ၏ ဟူသော ပါဠိကို “နိကာယ်၏ နိကာယ်”စာအုပ်၌ လုံးဝဖြုတ်၍ဘာသာပြန်ပါသည် ဘုရား၊ (နိကာယ်၏ နိကာယ် စာအုပ်၊ စာမျက်နှာ ၆၆-နှင့် သီလက္ခန်ပါဠိတော်(၂၀၆၊ ကေဝသုတ်ကို တိုက်ဆိုင်ကြည့်တော်မူပါ ဘုရား) ဗြဟ္မလောကာ=ဗြဟ္မာပြည်မှ ဟူသော ဝေါဟာရကို မျက်မုန်းကျိုး နေပုံ ရပါသည် ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
၄။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နေရာတကာ သုတေသနလုပ်ချင်ကြသော သူ၏နောက်လိုက် သင်္ကန်းဝတ်တစ်စု လူတစ်စုတို့သည် ဗြဟ္မာကိုသာ မုန်းသည် မဟုတ်၊ တာဝတိံသာ စသော နတ်များကိုလည်း သူတို့ဝါဒနှင့်မကိုက်၍ ပါဠိတော်ထဲမှ ထုတ်ပယ်လိုက်ကြပါသည် ဘုရား။

(င) နိကာယ်၏ နိကာယ် စာအုပ်တွင် ကေဝဋ္ဋသုတ်ကို ဘာသာပြန်ဆိုရာ၌ သီလက္ခန်ပါဠိတော်(၂၀၈-မှ ၂၁၃-အထိ ဘူတနိရောဓေကဘိက္ခုဝတ္ထု=မဟာဘုတ်ရုပ်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာကိုရှာသော ရဟန်းဝတ္ထု တစ်ပုဒ်လုံးကို တစ်ခုမကျန် ဖြုတ်ထားကြပါသည် ဘုရား၊ ယင်းအခန်းတွင် တာဝတိံသာ စသော နတ်တို့၏ အကြောင်းများ ပါနေ၍ ၃၁-ဘုံပယ်သော ၎င်းတို့၏ဝါဒနှင့် မကိုက်သောကြောင့် ဖြုတ်ပစ်ကြပါသည်ဘုရား။
(နိကာယ်၏ နိကာယ် စာမျက်နှာ ၆၆-၆၇-နှင့် သီလက္ခန်ပါဠိတော် ကေဝဋ္ဋသုတ်ကို တိုက်ဆိုင် ကြည့်တော်မူပါ ဘုရား။)

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
၅။ ဒေးဒရဲ၊ ပဉ္စနိကာယ ဓမ္မသာကစ္ဆာအမည်တပ်ထားသော ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒီတို့သည် ဘုရားဟောပါဠိတော်များကို ဖြုတ်ချင် တိုင်း ဖြုတ်၊ ပယ်ချင်တိုင်း ပယ်နေကြပါသည် ဘုရား။

သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့သားများ ကြိုက်လှပါသည်ဆိုသော ကေသမုတ္တိသုတ် (ကာလာမသုတ်)ကိုပင် သူတို့လိုချင်ရာကွက်၍ ဘာသာပြန်ဆိုထားပါသည် ဘုရား၊ အပြည့်အစုံပြန်ရမည်ကို သူတို့ အလွန် လက်ရွံ့ကြပါသည် ဘုရား။

(စ) နိကာယ်၏ နိကာယ်စာအုပ်တွင် ကေသမုတ္တိသုတ်ကို ဘာသာပြန်ဖော်ပြရာ၌ ဗြဟ္မစိုရ်တရား လေးပါးကို ဖော်ပြသော ပါဠိတော်များကို တစ်ပုဒ်လုံးဖြုတ်၍ ဘာသာပြန်ဆိုကြပါသည် ဘုရား။ (နိကာယ်၏ နိကာယ်စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၈၄-၁၈၅နှင့် အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်၊ တိကနိပါတ်ပါဠိတော် ၁၉၂-ကို တိုက်ဆိုင်၍ ကြည့်တော်မူပါ ဘုရား။)

၆။ ဗြဟ္မစိုရ်တရား ခန်းခြောက်သူများပီပီ ကေသမုတ္တိသုတ်ကို ဘာသာပြန်ဆိုရာ၌ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဟု ဆိုအပ်သော ဗြဟ္မစိုရ်တရား လေးပါးအကြောင်းကိုမှ တမင်ကွက်၍ ချန်လိုက်ခြင်းသည် ရုပ်ဝါဒီအစစ်များဖြစ်ကြောင်း သူတို့ကိုယ် သူတို့ ဝန်ခံထားခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

သီးခြား ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -
လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဦးစီး၍ တည်းဖြတ်သုတ်သင်ထားသော “နိကာယ်၏ နိကာယ်” တို့တွင် သူတို့အုပ်စု အလွန်ကြိုက် နှစ်သက်လှပါသည်ဆိုသော ကေသမုတ္တိသုတ်ကိုပင် လိုရာကွက်၍ မလိုရာကိုဖျက်ပြီး ဘာသာပြန်ထားသေးရာ အခြားပိဋကတ်တော်များကိုမူ အဘယ်မျှလောက် ဖြုတ်ထုတ် ပစ်ပယ်ထားမည်ဆိုသည်ကို စဉ်းစားရန်ပင် မလိုတော့ပါဘုရား၊ ယခု ရုံးတော်သို့ သက်သေခံအဖြစ် တင်ပြထားသော နိကာယ်၏ နိကာယ်စာအုပ်ကို အပြန်ပြန်အလှန်လှန် သုံးသပ်၍ အမှားအမှန် ဆုံးဖြတ်တော်မူပါ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -
၇။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အမွေအနှစ်ကို ဆက်ခံထားသော တောင်တွင်းကြီး နတ်မှီ ဦးဆန္ဒာဓိက၏ ပိဋကတ်ပယ်ပုံ အယူအဆကိုလည်း ထောက်ပြပါရစေ ဘုရား။

အတွဲ-၁၊အမှတ်-၅၊ သစ္စာဓမ္မရေးရာ (မှောင်ခို) စာစောင် နှာ-၂-တွင်
(ဆ) ထေရဝါဒကို ပထမသံဂါယနာတင်စဉ်က ဝိနယနှင့်ဓမ္မဟူ၍သာ ဖြစ်သည်၊ တစ်နည်းအားဖြင့် ပိဋကတ် ၂-ပုံဟူ၍သာ မှတ်ရ၏၊

(ဇ) နိကာယ်လေးရပ်သာလျှင် ပထမသံဂါယနာတွင် ထင်ရှားစေ၏၊ ခုဒ္ဒကနိကာယ်မှာ ဘုရားနှင့်အလွန်ကွာလှမ်းသော သီဟိုဠ် စတုတ္ထသံဂါယနာတွင်မှ ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ဤသို့ဆိုထားခြင်းကြောင့် အဘိဓမ္မာပိဋကအပါအဝင် ခုဒ္ဒကနိကာယ်ကို ဘုရားဟောအဖြစ် လက်မခံခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။

၈။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှထုတ်ဝေသော ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း၊ သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁) စာမျက်နှာ ၇၂-တွင် -

(စျ) ခုဒ္ဒကနိကာယ်မှာ အထက်ပါ နိကာယ်လေးရပ် ပေါ်ပြီးနောက် ကာလအတန်ကြာပြီးမှ ထွက်ပေါ်လာသော ကျမ်းစာများကို စုပေါင်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။
ဟုဆိုထားပါသည်။

ခုဒ္ဒကနိကာယ်၊ ကျမ်းစာရင်း ၂၀-ဟု ပြဆိုထားပြီး၊ ယင်း ၂၀-တွင် -
(၁၉) ဘိက္ခုပါတိမောက်နှင့်
(၂၀) ဘိက္ခုနီပါတိမောက် -

ဟု ဖော်ပြထားပါသည်၊ ဘိက္ခုပါတိမောက်နှင့် ဘိက္ခုနီပါတိမောက်ကို ဝိနည်းပါဠိတော်၌ပါဝင်သည် ဆိုတာလောက်ကိုမှ မသိခြင်းမှာ အလွန် ရှက်ဖွယ်၊ ရယ်ဖွယ်ကောင်းလှပါသည် ဘုရား၊ ဦးဆန္ဒာဓိကနှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဆိုသူများသည် ခုဒ္ဒကနိကာယ်ကို ပယ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် ဘုရားဟော ပါဠိတော် စာအုပ် ၄၀-ရှိသည့်အနက် နိကာယ်ကြီးလေးရပ်တွင် ပါဝင်သော ပါဠိတော် စာအုပ် ၁၂-အုပ်ကိုသာ ကွက်ယူသလို ဖြစ်နေပါသည် ဘုရား၊ ယင်းနိကာယ်ကြီး ၄-ရပ်ကိုလည်း အားလုံးလက်ခံခြင်း မဟုတ်ဘဲ ရုပ်ဝါဒနှင့်မကိုက်သော အချို့ပါဠိတော်များကို ဟိန္ဒူဗြာဟ္မဏဝါဒဟူသော ပုဒ်မတပ်ပြီး ဖယ်ထုတ်ပစ်ကြသည်မှာလည်း ကုန်သလောက် ဖြစ်နေပါပြီ ဘုရား။

ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ဘုရား -
၉။ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သူ၏ နောက်လိုက်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သူတို့ဝါဒနှင့် မကိုက်ညီသော ထေရဝါဒပိဋကတ်ရှိ ပါဠိတော်များကို ပထမတွင် နည်းနည်းဖြုတ်၍ စမ်းကြည့်ကြပါသည် ဘုရား၊ နောက်တစ်ဖန်အတင့်ရဲ၍ ပါဠိတော်အများစုကို ဖြုတ်ကြ ထုတ်ကြ ပယ်ကြ ပစ်ကြ ရစရာမရှိအောင် လုပ်ပစ်ကြပါသည် ဘုရား၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏တပည့်ကြီး သခင်မြတ်ဆိုင်ကမူ ဓမ္မစကြာ၊ အနတ္တလက္ခဏ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် - ဤသုတ်သုံးခုကလွဲလျှင် ကျန်ပိဋကတ်များကို မီးရှို့ပစ်ချင်သည်အထိ မျက်မုန်းကျိုးနေပါသည် ဘုရား။

၁၀။ “လက်ရွေးစင်သီးသန့် ပိဋကတ်တော် ကောက်နုတ်ချက်များ” အမည်ရှိ စာအုပ် စာမျက်နှာ ၃-တွင် သခင်မြတ်ဆိုင်က ဘုရားဟော ပိဋကတ်ပါဠိတော်များကို ဖြုတ်ထုတ်ပစ်ပယ်ရေးအတွက် အောက်ပါအတိုင်း ကြုံးဝါးထားပါသည် ဘုရား။

(ည) ပိဋကတ်တော်ဟူ၍ ခေါ်ဆိုကြရာ၌ သုတ်အရေအတွက် စုစုပေါင်း (၃၄၈၈၈) ကျော်ရှိသည်၊ ယင်းအထဲ၌ မိုးပေါ် လက်ညှိုးထိုး၍မြှောက်၊ မြေကြီးထဲကို ညွှန်၍ခြောက် စသော သုတ်များတို့ကို အကုန်လုံး မီးလောင်ကုန်ကုန်၊ တစ်သုတ်တလေမျှပင် မကျန်ကျန်၊ ဤယခုသုံးသုတ် (ဓမ္မစကြာ၊ အနတ္တလက္ခဏ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) တည်းသာလျှင် ကျန်လျှင် သာသနာတော် မည်သည့်အခါမျှ မပျက်နိုင်ချေ-
ဟူ၍ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကြုံးဝါးထားပါပြီ ဘုရား။

၁၁။ ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ သာဝကများဖြစ်ကြကုန်သော သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန ဆိုသူတို့သည် ဓမ္မစကြာ၊ အနတ္တလက္ခဏ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ဤသုတ်သုံးမျိုးကိုသာ သူတို့လက်ခံချင်ကြသည် ဆိုသော်လည်း ၎င်းတရားတော်များကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးရန် မဟုတ်ဘဲ အသံကောင်းဟစ်နိုင်ရန်အတွက်သာ နောက်တစ်ဆင့် ဖြုတ်ရန်အတွက်သာ ချန်ထားခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည် ဘုရား၊ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့၏ ကာယကံ ဝစီကံ မနောကံတို့သည် ထိုဘုရားဟော သုတ်သုံးသုတ်လာ အဆုံးအမ တည်ရှိသည့် အရိပ်အရောင်မျှပင် မတွေ့ရသောကြောင့် ဖြစ်ပါသည် ဘုရား၊ ထို့ကြောင့်ပင် ကျန် ဘုရားဟောပါဠိတော်များကို သူတို့၏ ကြမ်းသော ပါးစပ်၊ ရမ်းသော ကလောင်တို့ဖြင့် မီးရှို့ဖျက်ဆီးလျက် နေကြပြီကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ကြရပါပြီ ဘုရား၊ သာသနာအပေါ် ဤမျှ ြုငိးမာန်ပွားနေသော ရုပ်ကြမ်းဝါဒီ အာဃာတသမားတို့၏ “ပိဋကတ်ပယ် ဝါဒဆိုး”သည် မပြုသင့် မပြုထိုက် မလုပ်သင့် မလုပ်ထိုက်သော ကိစ္စမျိုးဖြစ်၍ အဓမ္မဝါဒအစစ် အဓမ္မဝါဒီ စစ်စစ်ကြီးများသာဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်နိုင်ရန် စောဒနာအပ်ပါသည် ဘုရား။

သက်သေခံပစ္စည်းစာရင်း

အမှတ်(၂) နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ ဘုရား -
လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒ၊ ရွှေအဘိဓမ္မာဝါဒတို့ကို ဓမ္မ အဓမ္မ စစ်ဆေးဆုံးဖြတ်မည့် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ်၂- ရုံးတော်သို့ စောဒနာတင်သွင်းရာ၌ ကောက်ချက်ထုတ် ဖော်ပြသော သက်သေခံ စာအုပ်၊ စာတမ်း၊ စာစောင်၊ တိတ်ခွေတို့၏ စာရင်းကို သီးသန့်ပြုစုတင်ပြပါသည် ဘုရား။
(ဤစာရင်းတွင် မပါဝင်သေးသော အခြားစာအုပ်၊ စာတမ်း၊ စာစောင်၊ တိတ်ခွေများလည်း အများအပြား ကျန်ရှိပါသေးသည် ဘုရား။)

စာအုပ်စာတမ်းများ

၁။ လူသေလူဖြစ် (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ)
၁-၉-၁၉၆၃၊ ဒုတိယနှိပ်ခြင်း၊
ထုတ်ဝေသူ- မောင်စိုးဝင်း၊ ယာယီမှတ်ပုံတင် (ဝ၅၁၉)
မြန်မာ့ဗျူဟာ စာပုံနှိပ်တိုက်
၁၂(ခ)၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်၊ ရန်ကုန်မြို့။

၂။ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မစကြာ
(တောင်တွင်းကြီး၊ နတ်မှီတောရ၊ ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ဟောသည်)
၁၉၆၄-ခု၊ စက်တင်ဘာလ၊
ထုတ်ဝေသူ-ဒေါ်သန်း၊ မှတ်ပုံတင် (ဒီအီး ဝဝဝ၇၄၀)
အမှတ် ၁၇၂၊ ၆-လမ်း၊ ပေါင်းတည်မြို့။
ပုံနှိပ်သူ- ဒေါ်သန်း၊ သီရိမင်္ဂလာစာပုံနှိပ်တိုက်၊
(မှတ်ပုံတင်အမှတ်-ဝရ) ၆-လမ်း၊ ပေါင်းတည်မြို့။

၃။ တောင်တွင်းကြီး ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ် အရှင်ဥက္ကဋ္ဌ၏ “ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာ
စတုတ္ထလက်ဆောင်၊ ၁၃၁၆-ခု၊
ရွှေပြည်တန်စာပုံနှိပ်တိုက်၊ တုတ်အင်ဆန်း၊ စန်းပွင့်ကုမ္ပဏီ၊ အမှတ်-၁၂၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်စျေး၊ ရန်ကုန်မြို့။

၄။ အစွဲပြုတ် တဲကုပ်ရွှေနန်းတော် (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ရေး)
၁၉၆၃-ခု၊ မေလ (၁)ရက်၊
ထုတ်ဝေသူ-(ဝ၅၀၉)၊ ပုံနှိပ်သူ-မှတ်ပုံတင်အမှတ် (ဝ၄၄၇)
မြန်မာ့ဗျူဟာစာပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၂၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်၊ ရန်ကုန်မြို့။

၅။ ဗုဒ္ဓလမ်းစဉ် (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ)၊ ဒုတိယနှိပ်ခြင်း၊ ၁၉၆၂-ခု
ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူ-မောင်စိုးဝင်း၊
မြန်မာ့ဗျူဟာ စာပုံနှိပ်တိုက်တွင် ပုံနှိပ်၍ ရန်ကုန်မြို့၊ ရေကျော်၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ အမှတ်-၁၂၊ ရွှေပြည်တန်စာအုပ်တိုက်မှ ဖြန့်ဝေသည်။

၆။ အနတ္တရောင်ခြည် (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ရေး)
ပထမ နှိပ်၊ ၁၃၂၄-ခု၊ သီတင်းကျွတ်လ။
ရန်ကုန်မြို့၊ အမှတ်(၁)၊ ဆင်းဒဝစ်လမ်း၊ ရှုမဝပုံနှိပ်တိုက်တွင် ရိုက်နှိပ်၍ ဒေးဒရဲမြို့၊ ကွင်းကျောင်းတိုက်ဆရာတော် အရှင်ဥဇ္ဇောတိက ဆရာတော်က တာဝန်ခံ ထုတ်ဝေသည်။

၇။ အို ယောဂီ သင်ဘယ်ဆီသွားမလဲ (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ)
ဒုတိယပုံနှိပ်ခြင်း၊ ၁၉၆၂-ခု၊ အောက်တိုဘာလ။
ရန်ကုန်မြို့၊ ရေကျော်စျေး၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ အမှတ်-၁၂ (ခ)၊ မြန်မာ့ဗျူဟာ စာပုံနှိပ်တိုက်တွင် ပုံနှိပ်၍
ရွှေပြည်တန် စာပုံနှိပ်တိုက်နှင့် စာအုပ်တိုက်မှ ပြည်လုံးကျွတ် ဖြန့်ဝေသည်။

၈။ ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ပြုစုသော “ဗုဒ္ဓမှတ်ကျောက်
၁၉၆၃-ခု၊ ဒီဇင်ဘာလ
ထုတ်ဝေသူ-ဦးစိုးဝင်း၊ မှတ်ပုံတင်အမှတ် (၉၃)၊ မြန်မာ့ဗျူဟာ စာအုပ်တိုက်၊
၆၂-ဗိုလ်ချုပ်လမ်း၊ ရန်ကုန်မြို့။
ဖြန့်ဝေသူ- ရွှေပြည်တန် စာပေတိုက်၊ မှတ်ပုံတင်အမှတ် (၉၄)၊
၁၂၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်၊ ရန်ကုန်မြို့။

၉။ ဗုဒ္ဓစာချွန်တော် (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ)
၁၉၆၁-ခု အောက်တိုဘာလ၊ ပထမပုံနှိပ်ခြင်း၊
ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူ-မောင်စိုးဝင်း၊
မြန်မာ့ဗျူဟာ စာပုံနှိပ်တိုက်တွင် ပုံနှိပ်၍ ရွှေပြည်တန် စာပုံနှိပ်တိုက်နှင့် စာအုပ်တိုက်၊ အမှတ်-၁၂၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်စျေး၊ ရန်ကုန်မြို့မှ ဖြန့်ဝေသည်။

၁၀။ အသင်လူသား ဘာမှားနေသလဲ (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ)
၁၉၆၆-ခု၊ ဇူလိုင်လ ၁-ရက်၊
ထုတ်ဝေသူ-ဦးစိုးဝင်း၊ မှတ်ပုံတင်အမှတ် မြဲ(ဝဝ၉၃)၊ မြန်မာ့ဗျူဟာ စာအုပ်တိုက်၊
၁၂ (ခ)၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်၊ ရန်ကုန်မြို့။
ဖြန့်ဝေသူ- ရွှေပြည်တန် စာပေတိုက်။ မှတ်ပုံတင်အမှတ် (ဝဝ၉၄)၊
၁၂ (က)၊ နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်၊ ရန်ကုန်မြို့။

၁၁။ ၃၁-ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ (ကိုကိုလေး)
(အဘိဓမ္မာ ဆရာစိန် တည်းဖြတ်သည်)
ထုတ်ဝေသူ-ဦးသိန်းရွှေ (ဝ၁၁၇)၊ ပင်းယစာပေတိုက်၊
(၂၈၉)၊ ဘားလမ်း၊ ရန်ကုန်မြို့။
ပုံနှိပ်သူ- ဦးအောင်ခင်၊ မှတ်ပုံတင်(ဝ၃၄၅) သိန်းသန်း ပုံနှိပ်တိုက်၊
အမှတ်-၇၇၉၊ ၅-ရပ်ကွက်၊ တောင်ဥက္ကလာပ၊ ရန်ကုန်မြို့။
၁၉၆၄-ခု၊ အောက်တိုဘာလ (၁)ရက်၊

၁၂။ အတ္တဝါဒနှင့် တာဝတိံသာ အဘိဓမ္မာ (အဘိဓမ္မာ ဆရာစိန်) (၂၀-၅-၆၅)
ထုတ်ဝေသူ-ဦးသိန်းရွှေ (ဝ၁၁၇)မြဲ၊ ပင်းယစာပေတိုက်၊
၂၈၉၊ ဘားလမ်း၊ ရန်ကုန်မြို့။
ပုံနှိပ်သူ- ဦးအောင်ခင် (ဝ၃၄၅) သိန်းသန်း ပုံနှိပ်တိုက်၊
၇၇၉၊ ၅-ရပ်ကွက်၊ တောင်ဥက္ကလာပ၊ ရန်ကုန်မြို့။

၁၃။ လူသေလူဖြစ်ပြဿနာ (သခင်မြတ်ဆိုင် အမေး၊ ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ အဖြေ)
ပထမပုံနှိပ်ခြင်း ၁၉၆၄-ခု၊ နိုဝင်ဘာလ။
ထုတ်ဝေသူ-ဦးစိုးလှိုင်၊ ဝိဇယစာအုပ်တိုက် (ဝ၁၁၀)
၄၂-အေ၊ အောင်မင်္ဂလာလမ်း၊ ကျောက်မြောင်း၊ ရန်ကုန်မြို့။
ပုံနှိပ်သူ- ဦးစိုးလှိုင်၊ ရွှေမြို့တော် စာပုံနှိပ်တိုက်၊ (ဝ၁၃၇)
၄၂-အေ၊ အောင်မင်္ဂလာလမ်း၊ ကျောက်မြောင်း၊ ရန်ကုန်မြို့။

၁၄။ ဗုဒ္ဓ၏ မိဂဒါဝုန်တရား (သခင်မြတ်ဆိုင် ဖွင့်သည်။)
ပုံနှိပ်သူ- ဦးတင်၊ စံချိန်သစ်ပုံနှိပ်တိုက်၊ (ဝ၄၂၁)
အမှတ်-၃၅-ဗဟိုလမ်း၊ ဂွတ္တလစ်၊ ရန်ကုန်မြို့။
ထုတ်ဝေသူ- ဦးတင်၊ စိန်တင်စာပေရိပ်မြုံ။ (ဝ၂၉၇)
အမှတ်-၃၅-ဗဟိုလမ်း၊ ဂွတ္တလစ်၊ ရန်ကုန်မြို့။
ဖြန့်ချိသူ-ပြည်သူ့အလင်း စာပေဖြန့်ချိရေး၊
၁၀၇၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းစျေး၊ ရန်ကုန်မြို့။

၁၅။ ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ (၁) (သခင်မြတ်ဆိုင်)
ပထမအကြိမ်၊ ၁၉၆၄-ခု၊ မှတ်ပုံတင် (ဝဝ၄၈) ရန်ကုန်မြို့၊
၁၀၇၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းစျေး၊ ပြည်သူ့အလင်း စာပေတိုက်မှ ထုတ်ဝေသည်။
မှတ်ပုံတင် (ဝဝ၄၇) ရန်ကုန်မြို့။ အမှတ် ၅၅-အလုံ၊ ကျောင်းလမ်း၊ ပြည်သူ့အလင်းစာပုံနှိပ်တိုက်မှ ရိုက်နှိပ်သည်။

၁၆။ ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ (၂) (သခင်မြတ်ဆိုင်)
၁၉၆၇-ခု၊ ဇန္နဝါရီလ၊
ရန်ကုန်မြို့၊ ၁၀၇၊ ဗိုလ်ချုပ်စျေး၊ ပြည်သူ့အလင်း စာပေတိုက်မှ ထုတ်ဝေသည်။ မှတ်ပုံတင်အမှတ် (ဝဝ၄၈)
ရန်ကုန်မြို့၊ အလုံ၊ ကျောင်းလမ်း-၅၅၊ ပြည်သူ့အလင်းစာပုံနှိပ်တိုက်က ရိုက်နှိပ်သည်။ မှတ်ပုံတင်အမှတ် (ဝဝ၄၇)

၁၇။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနနှင့် ရေနံချောင်းအရေးတော်ပုံ၊ သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် ဘဝသံသရာ၊
၁၉၆၄-ခု၊ ဩဂုတ်လ၊
ထုတ်ဝေသူ-ဦးသိန်းရွှေ (ဝ၁၁၇) ပင်းယစာပေတိုက်၊ အမှတ် ၂၈၉၊ ဘားလမ်း၊ ရန်ကုန်မြို့။
ပုံနှိပ်သူ- ဦးစိုးလှိုင်၊ (ဝဝရဝ) မျိုးညွန့်ပုံနှိပ်တိုက်၊ အမှတ်-၉၀၊ လှည်းတမ်းလမ်း၊ ရန်ကုန်မြို့။

၁၈။ ဘဝရေစီး (ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ) ၁၉၆၁-ခု၊ စက်တင်ဘာလ ၂၂-ရက်၊
ရွှေပြည်တန် စာပုံနှိပ်တိုက်၊ အမှတ်(၁၂) နှင်းပန်းလမ်း၊ ရေကျော်၊ ရန်ကုန်မြို့။

၁၉။ ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း
သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁) သင်တန်းမှတ်စုများ၊
သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်၊ ဗမာနိုင်ငံ (အဖွဲ့ဝင်များသာ)
(ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူမပါ)

၂၀။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်၊ ‎
ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း၊ သင်တန်းမှတ်စု (သင်တန်းသားများအတွက်သာ)
(ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူမပါ)

၂၁။ ဝိမုတ္တိရသအရကောက်ကျမ်း၊ ဦးကိုကိုလေး
(ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူမပါ)

၂၂။ သစ္စာဓမ္မစာစောင်
အတွဲ (၁) အမှတ် (၁) (၂) (၃) (၄) (၅)
အတွဲ (၂) အမှတ် (၇) (၈) (၉) (၁၀) (၁၁) (၁၂)
အတွဲ (၃) အမှတ် (၁) (၂) (၃) (၇) (၁၂)
အတွဲ (၄) အမှတ် (၇) (၈)
စုစုပေါင်း သစ္စာဓမ္မ (၁၈)စောင်

၂၃။ သစ္စာဓမ္မရေးရာစာစောင်
အတွဲ (၁) အမှတ် (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)
စုစုပေါင်း သစ္စာဓမ္မရေးရာစာစောင် (၅)စောင်

၂၄။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ် (အဖွဲ့ဝင်များသာ)
သစ္စာဗိမာန်
စည်းရုံးရေးနှင့် အဘိဓမ္မာရေးရာ (ပြန်တမ်း)
အတွဲ (၁) အမှတ် (၃) (၆)
အတွဲ (၂) အမှတ် (၅)
စုစုပေါင်း (၃)စောင်

၂၅။ ဓမ္မအလင်းရောင် (အဖွဲ့ဝင်များအတွက်သာ)
အတွဲ (၂) အမှတ် (၆) (၇) (၈)
အတွဲ (၃) အမှတ် (၂) (၃) (၄)
စုစုပေါင်း ဓမ္မအလင်းရောင် (၆)စောင်

၂၆။ အမှန်တရား သုတေသန စာစောင်
အမှတ် (၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆)
စုစုပေါင်း စာစောင် (၆)စောင် (အဘိဓမ္မာ ဆရာစိန် တင်ပြသည်)

၂၇။ လက်ရွေးစင် သီးသန့်
ပိဋကတ်တော် ကောက်နုတ်ချက်များ

သခင်မြတ်ဆိုင်

၂၈။ နိကာယ်၏ နိကာယ်နှင့် ဒေးဒရဲမြို့၊ ကျောက်တိုင်မှ စာများ
(ကွင်းကျောင်းတိုက်)

၂၉။ ဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်း (အကျဉ်း) ပဉ္စာနိကာယ ဓမ္မသာကစ္ဆာအဖွဲ့
၁၃၃၀-ခု၊ နတ္တော်လဆန်း (၁၅)ရက် (ကွင်းကျောင်းတိုက်၊ ဒေးဒရဲမြို့)

၃၀။ အနတ္တဝါဒနှင့် လောက်လန်းသဖွယ် ဝိညာဉ်တွယ် ဟူသော အတ္တဝါဒ၊
တင်ပြသူ ဦးရွှေပြည့်၊ တောင်ကုတ်မြို့၊ ရခိုင်ပြည်နယ်။ (အဖွဲ့ဝင်များအတွက်သာ)

၃၁။ နတ်နှင့်ငရဲ ဘယ်မှာလဲ
တင်ပြသူ ဦးရွှေပြည့်၊ တောင်ကုတ်မြို့၊ ရခိုင်ပြည်နယ်။ (အဖွဲ့ဝင်များအတွက်သာ)

၃၂။ ဗုဒ္ဓသိပ္ပံ ပရိသတ် တော်လှန်ရေး လူသားတွေအမြင် ဘာသာစီးပွားရေးနှင့် လူမှုစီးပွားရေး

၃၃။ ရွှေအဘိဓမ္မာ တောင်ကုတ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၏ မေးခွန်းစာစောင်

၃၄။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ် အယူဝါဒရေးရာဆိုင်ရာ ခံယူချက် သဘောထားစာရွက်

၃၅။ တိတ်ခွေ (၁၁)ခွေ စာရင်း -
(က) ဦးဥက္ကဋ္ဌဟော သစ္စာလေးပါး (တောင်တွင်းကြီး နတ်မှီတောရ)
(ခ) ဦးကိုကိုလေး ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း သင်ခန်းစာ (၁)
(ဂ) သံဂါယနာတင်သမိုင်း (အစ) (ဦးကိုကိုလေး)
(ဃ) သံဂါယနာတင်သမိုင်း (အဆုံး) (ဦးကိုကိုလေး)
(င) ရခိုင်သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင် ပထမနေ့ ပထမခွေ
(စ) ရခိုင်သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင် ပထမနေ့ ဒုတိယခွေ
(ဆ) ရခိုင်သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင် ဒုတိယနေ့ ပထမခွေ
(ဇ) ရခိုင်သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင် ဒုတိယနေ့ ဒုတိယခွေ
(စျ) ဦးဝါသဝ မြောင်းမြဟော (၁၅-၄-၇၆) နေ့
(ည) ဦးဝါသဝ မြောင်းမြဟော (၁၆-၄-၇၆) နေ့
(ဋ) ဦးဝါသဝ မြောင်းမြဟော (၁၇-၄-၇၆) နေ့
စုစုပေါင်း စာအုပ်၊ စာစောင်၊ စာတမ်းများ

အမျိုးအားဖြင့် ၃၄-မျိုး
အရေအတွက်အားဖြင့် ၆၇-ခု ရှိပါသည်။

၃၆။ ယခု သက်သေခံအဖြစ် တင်ပြခဲ့သော စာအုပ်၊ စာတမ်း၊ စာစောင်၊ ဏာရွက် အရေအတွက်မှာ အမျိုးအားဖြင့် (၃၄)မျိုး၊ အရေအတွက်အားဖြင့် (၆၇) ဖြစ်ပါသည်၊ ၆၇-မျိုးတွင် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူပါသော စာအုပ်စာတမ်းမှာ (၁၉)မျိုးသာ ဖြစ်ပါသည်၊ ကျန် (၄၈)မျိုးကတော့ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူ မပါပါ ဘုရား၊ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူ မပါသော်လည်း ခိုင်မာသော အထောက်အထားအရ သက်သေခံအဖြစ် တပည့်တော်များ တင်ပြပါသည် ဘုရား။

၃၇။ ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁) သင်တန်းမှတ်စုများမှာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့ချုပ် ဗမာနိုင်ငံဟု ပါရုံမျှမက သက်သေခံတိတ်ခွေ အမှတ် (ခ) (ဂ) (ဃ) ပါ ဦးကိုကိုလေးပို့ချသော ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်းပို့ချချက်များနှင့် လိုရင်း အဓိပ္ပာယ် လုံးဝတူညီနေပါသည်၊ ထို့ကြောင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်က စာအုပ်တွင်ပါသည့်အတိုင်း သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့ဝင်များထံ ဖြန့်ဝေကြောင်း ထင်ရှား၍ သက်သေခံအဖြစ် တင်ပါသည် ဘုရား။

သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ် ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံသင်တန်း သင်တန်းမှတ်စု (သင်တန်းသားများအတွက်သာ) စာအုပ်သည်လည်း သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁) စာအုပ်ကြီးနှင့် အကျဉ်းအကျယ်မျှသာ ကွဲပြား၍လည်းကောင်း၊ သင်တန်းသားများကို ဖြန့်ဝေသော စာအုပ်ငယ်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်ကပင် ဖြန့်ဝေသည်ဟု သိနိုင်ပါသည်။

၃၈။ သစ္စာဓမ္မစာစောင်သည်လည်း လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ နောက်ယောင်ခံများက ဖြန့်ဝေကြောင်း-
(က) စာပေကော်မတီ
(ခ) ပါဝင်ရေးသားသူများ
(ဂ) အတွင်းစာသားနှင့် ထင်ရှားသော အချက်အလက်များက သက်သေပြနေပါသည်၊ သစ္စာဓမ္မ အတွဲ(၄) အမှတ်(၇) စာမျက်နှာ (၁၀)၌ အောက်ပါအတိုင်း ရေးထားပါသည်။

အဖွဲ့ချုပ် စာပေကော်မတီ
(၁) ဦးခင်ဟန် (အကြံပေး)
(၂) ဦးလွန်းမောင် (။)
(၃) ဦးအောင်နိုင် (တာဝန်ခံစာတည်း)
(၄) ဦးကိုကိုလေး (။)
(၅) ဦးထွန်းစော (။)
(၆) ဦးမြင့်ဆွေ (။)
(၇) ဦးတင်သိန်း (။)
(၈) ဦးမောင်စိန် (။)

တို့ပါဝင်သော စာပေကော်မတီဖွဲ့စည်းလိုက်ပါသည်။ စာပေရေးရာကိစ္စနှင့်ပတ်သက်လာပါက အဖွဲ့ချုပ်စာပေ ကော်မတီသို့ ဆက်သွယ်ကြစေလိုပါသည်၊ ဤသို့ ရေးထားပါသည်၊ ပါဝင်ရေးသားသူများကလည်း လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၊ သခင် မြတ်ဆိုင်၊ ဒဂုန် ဦးလှဖေ၊ ဦးဘမောင်-ဒေးဒရဲ၊ ဦးကိုကိုလေး စသူတို့ ဖြစ်ကြပါသည်၊ သက်သေခံတင်ထားသော သစ္စာ ဓမ္မစာစောင် (၁၈)စောင်တွင် (၁၄)စောင်၌ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ပါဝင်ရေးသားထားပါသည်၊ သစ္စာဓမ္မအတွဲ(၂) အမှတ် (၁၀) စာမျက်နှာ (၁၁)၌ ဓမ္မဗိမာန်တည်နိုင်ရေးအတွက် အလှူငွေ ပို့နိုင်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များအဖြစ် -

(၁) ဦးဇဝန ပရဟိတ ဆရာတော်၊ ဗနရှင်နယ်ကျောင်း၊ တောင်တွင်းကြီးမြို့။
(၂) ဦးဉာဏ်သိုင်း၊ မေခလာတိုက်၊ အမှတ်(၉၅၄) ၁၆-ရပ်ကွက်၊ ရတနာလမ်း၊ တောင်ဥက္ကလာပ။
(၃) ဦးခင်ဟန် (သစ္စာဓမ္မ) ၃၁၃၊ ဗိုလ်ချုပ်လမ်း၊ ရန်ကုန်မြို့ တို့ကို ဖော်ပြထားပါသည်။
ထို ၃-ဦးတွင် ၂-ဦးမှာ ယခုစုဒိတကများ ဖြစ်နေကြပါသည်။

ရေးသော အကြောင်းအရာများကလည်း သစ္စာဓမ္မ အတွဲ(၂) အမှတ်(၁၂) မျက်နှာဖုံးစာမျက်နှာတွင် ကောက်ချက်ချ ထားသည့်အတိုင်း လူသေလူဖြစ်ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒ ကျယ်ပြန့်အောင် ရေးသားနေကြခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်၊ ထို့ကြောင့် သစ္စာဓမ္မစာစောင်များကို ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူ မပါသော်လည်း သက်သေခံအဖြစ် တပည့်တော်များ တင်ပြကြပါသည်။

၃၉။ သစ္စာဓမ္မရေးရာ စာစောင်များ၊ သစ္စာဗိမာန် စာစောင်များ၊ ဓမ္မအလင်းရောင် စာစောင်များ အပါအဝင် ကျန်စာအုပ် စာတမ်း စာစောင်များသည်လည်း လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဘာသာမဲ့ဝါဒကို အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ အစွမ်းကုန်ထူထောင်နေကြသည့် စာစောင်များသာဖြစ်ကြောင်း စေ့စေ့စပ်စပ်ကြည့်က သိနိုင်ပါသည် ဘုရား၊ ထို့ကြောင့် ဖော်ပြခဲ့ပြီးသော စာအုပ် စာတမ်းများနှင့် တိတ်ခွေများကို သက်သေခံအဖြစ် တပည့်တော်များ တင်ပြကြပါသည် ဘုရား။