သိမ်မျိုးစုံမဟာဋီကာ/ကံ ၇-ပါး ဝစနတ္ထ အရကောက်ပြခန်း
(၁) တဇ္ဇနီယကံ။
(၂) နိယသကံ။
(၃) ပဗ္ဗာဇနိယကံ။
(၄) ပဋိသာရဏီယကံ။
(၅ ) အာပတ္တိအဒဿနဥက္ခေပနီယကံ။
(၆) အာပတ္တိအပဋိကမ္မဥက္ခေပနီယကံ။
(၇) ပါပိကဒိဋ္ဌိအပ္ပဋိနိဿဂ္ဂဥက္ခေပနီယကံ - အားဖြင့် ကံခုနစ်ပါးရှိ၏။
တဇ္ဇီယတိ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ တဇ္ဇနီယံ တမေဝ ကမ္မံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ။ တဇ္ဇဓာတ်-အနီယပစ္စည်း၊ ခြိမ်းခြောက်ကြောင်း ကံကိုအရကောက်။
‘‘နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ နိယဿီယတိ ဗာလော ဘဇာပီယတိ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ နိယဿံ, ဒိဝါဒိဂဏိကတ္တာ သကာရဿ ဒွေဘာဝေါ ဟောတိ ‘‘နဿံ ဝဿ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ, နိယဿမေဝ ကမ္မံ နိယဿကမ္မံ။ (စူဠဝါ ယာဇနာ၊ ၄၁၁။)
ယသု- ဓာတ်၊ အားထုတ်ခြင်း ပယတနအနက်ဟော။ ဗာလကိုဆည်းကပ်ကြောင်း ဝိနည်းကံကိုကောက်။ ယဿတိ ဘဇာပေတိ ဗာလံ ယေန ကမ္မေနာတိ နိယသကမ္မံ (ဓာတ္ထသင်္ဂဟ။ ) ဘူဝါဒိ ဒိဝါဒိ ဖြစ်၍ သံယုဂ်မဲ့လည်းသင့်၏။
ပဋိမုခံ အတ္တနော ဒေါသံ သရာပေတဗ္ဗံ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ ပဋိသာရဏီယံ၊ တမေဝ ကမ္မံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ။ (စူဠဝါယောဇနာ၊ ၄၁၄။)
ပဋိရှေးရှိသော -သရဓာတ် အနီယပစ္စည်း။ မိမိအပြစ်ကို ရှေးရှု အောက်မေ့အပ်ကြောင်း ဝိနည်းကံကို အရကောက်။
ဂါမာဒိတော ပဗ္ဗာဇိယတိ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ ပဗ္ဗာဇနီယံ၊ တမေဝ ကမ္မံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ။ (စူဠဝါယောဇနာ၊ ၄၁၁။)
(ဝိနည်းကံအရ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မဝါစာ စူဠဝါအစ ကမ္မက္ခန္ဓက ရှိလေပြီ) ပရှေးရှိသော ဝဇဓာတ်၊ အနီယပစ္စည်း။ ရွာ-ကျောင်း စသည်မှ နှင်ထုတ်အပ်ကြောင်း ဝိနည်းကံ အရကောက်။ ငြင်းခုံခြင်းကို ပြုတတ်သော ဗာလ အဗျတ္တ အာပတ္တိဗဟုလ ရဟန်းအား တဇ္ဇနီယကံ ပြုအပ်သည်။
မပြတ်အာပတ်သင့်သော ရဟန်းအား နိယသကံကို ပြုအပ်သည်။
ဂိဟိအလာဘ စသည်ပြုသောရဟန်းအား ပဋိသာရဏီယကံကို ပြုအပ်သည်။
ကုလဒူသကကံစသည် ပြုသောရဟန်းအား ပဗ္ဗာဇနီယကံကို ပြုအပ်သည်။
တဇ္ဇနီယဿ ဟိ ဝိသေသေန ဘဏ္ဍနကာရကတ္တံ အင်္ဂံ, နိယဿဿ အဘိဏှာပတ္တိကတ္တံ, ပဗ္ဗာဇနီယဿ ကုလဒူသကတ္တံ ဝုတ္တံ။
ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခဝေတိအာဒိ ဧကင်္ဂေနပိ ကမ္မာရဟဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ (စူဠဝါအဋ္ဌကထာ၊ ၂။ ၄။)
ဤတွင်၍“အစိန္တယော ဟိ ပါဠိနယော ” ဟူသည်နှင့်အညီ သမထခုနစ်ပါး၊ သမ္မုခတာလေးပါး၊ အဓိကရုဏ်းလေးပါး၊ ကံခုနစ်ပါး၊ ကံလေးပါးတို့၏ သဒ္ဒနယ၊ အတ္ထနယ၊ အဓိပ္ပာယနယတို့သည် အလွန်သိရန် ခဲယဉ်းကြသည်ဖြစ်၍ လဇ္ဇီပေသလ သိက္ခာကာမ ဝိနယဓရတို့ အလွယ်တကူ တစ်ကျမ်းကို ကြည့်ရုံမျှဖြင့် အလုံးစုံသိမြင်နိုင်ရန် သိမြင်၍ သာသနာတော် အလွန်ကျေးဇူးများရန် ထုတ်ပြအပ်သတည်း။
ဤတွင်၌ ပကိဏ္ဏကဝိနိစ္ဆယ ဋီကာပြီး၏။