သံကိစ္စသာမဏေရဝတ္ထုဂါထာ
၈-သဟဿဝဂ်
၉-သံကိစ္စသာမဏေရဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
ကသ္မာ န ပရိဒေဝေသိ, ဧဝရူပေ မဟဗ္ဘယေ။
တဿ တေ၊ ထိုအရှင်ဘုရား၏။ ဝါ၊ မှာ။ ဘီတတ္တံ၊ ကြောက် သည်၏အဖြစ်သည်။ (ကြောက်ခြင်းသည်)။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝဏ္ဏော၊ မျက်နှာအဆင်းသည်။ ဘိယျော၊ (ပင်ကိုအဆင်းထက်) လွန်စွာ။ ပသီဒတိ၊ ကြည်လင်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဧဝရူပေ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော။ မဟဗ္ဘယေ၊ ကြီးစွာသော သေခြင်းဘေးသည်။ (ဥပဋ္ဌိတေ၊ ကပ်၍ တည်နေလသော်။ ဝါ၊ ကပ်၍ တည်နေပါ လျက်။) [တစ်နည်း=ဧဝရူပေ၊ သော။ မဟဗ္ဘယေ၊ ကြီးစွာသော သေခြင်း ဘေးကြောင့်။] န ပရိဒေဝေသိ၊ မငိုေကြွးပါသနည်း? (ဋ္ဌ-၁၄၆)
တဿ ၊ပေ၊ မဟဗ္ဘယေ။ ။ တဿ တေတိ ယော တွံ အမှေဟိ ဒေဝတာယ ဗလိကမ္မတ္ထံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုကာမေဟိ ဥက္ခိတ္တာသိ ကေဟိ သန္တဇ္ဇိတော၊ တဿ တေ။ ဘိယျော ဝဏ္ဏော ပသီဒတီတိ ပကတိဝဏ္ဏတော ဥပရိပိ တေ မုခဝဏ္ဏော ဝိပ္ပသီဒတိ။ ဧဝရူပေ မဟ- ဗ္ဘယေတိ ဧဒိသေ မဟတိ မရဏဘယေ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ဟေတုအတ္ထေ ဝါ ဧတံ ဘုမ္မဝစနံ၊-ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၅။
အတိက္ကန္တာ ဘယာ သဗ္ဗေ, ခီဏသံယောဇနဿ ဝေ။
ဂါမဏိ၊ ခိုးသူမှူးကြီး! အနပေက္ခဿ၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာ တတ်သော တဏှာမရှိသောငါ၏။ ဝါ၊ မှာ။ စေတသိကံ၊ စိတ်၌ ဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ခီဏသံယောဇနဿ၊ ကုန် ပြီးသောသံယောဇဉ်ရှိသော ရဟန္တာ၏။ ဝါ၊ မှာ။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံ ကုန်သော။ ဘယာ၊ ဘေးတို့သည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ အတိက္ကန္တာ၊ လွန် သွားကုန်ပြီ။ ဝါ၊ ကင်းကုန်ပြီ။ (ဋ္ဌ-၁၄၇)
အနပေက္ခဿ။ ။ အပေက္ခတီတိ အပေက္ခာ(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၉၇၊ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၃)၊ အပေက္ခတိ ဧတာယာတိ အပေက္ခာ(ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၀၂)၊ နတ္ထိ '+အပေက္ခာ ယဿာတိ အနေပေက္ခော။ [အနပေက္ခဿ ဂါမဏီတိ ဂါမဏိ အပေက္ခာယ တဏှာယ အဘာဝေန အနပေက္ခဿ မာဒိသဿ လောဟိတသဘာဝေါ ပုဗ္ဗော ဝိယ စေတသိကံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ နတ္ထိ၊- ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၇။]
န ဘယံ မရဏေ ဟောတိ, ဘာရနိက္ခေပနေ ယထာ။
ဘဝနေတ္တိယာ၊ ဘဝသို့ ဆောင်ပို့ကြောင်းတဏှာသည်။ ခီဏာယ၊ ကုန်ပြီးလသော်။ ဓမ္မေ၊ သစ္စာ၄-ပါးတရားကို။ ယထာတထေ၊ မဖောက်မပြန်, ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဒိဋ္ဌေ၊ မဂ်ပညာဖြင့် မြင်အပ်ပြီးသော်။ ဘာရနိက္ခေပနေ၊ ဆောင်ယူအပ်သော ဝန်ထုပ် ဝန်ပိုးကို ပစ်ချရခြင်းကြောင့်။ ဘယံ၊ ကြောက်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ ယထာ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ (ဧဝံ၊ တူ။) မရဏေ၊ သေရခြင်း ကြောင့်။ [မရဏေတိ မရဏဟေတု။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၇။] ဘယံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ဋ္ဌ-၁၄၈)
ယထာတထေ။ ။ တထာ-ထိုအခြင်းအရာ၌+သာဓု တထံ၊ [တထာ+ အ၊-သီဘာ၊၁၊၄၀၃၊] တထံ+အနတိက္ကမ္မ ယထာတထံ(ထောမ)၊ အဋ္ဌ ကထာ၌ “ယထာဘူတံ”ဟု ဖွင့်သောကြောင့် အဇ္ဇတဂ္ဂေကဲ့သို့ တေသု ဝုဒ္ဓိဖြင့် ဒုတိယာအံဝိဘတ်ကို ဧပြု၊ (တစ်နည်း) ဒုတိယာဝိဘတ်မှ သတ္တမီဝိဘတ်သို့ ပြန်နေသော ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသ၊ (တစ်နည်း) ဒုတိယာ အနက်၌ သတ္တမီဝိဘတ်၊ (တစ်နည်း) ဒုတိယာဧကဝုစ်မှ ဗဟုဝုစ်သို့ ပြန်နေသော ဝစနဝိပလ္လာသ၊ (တစ်နည်း) “ဗဟုမှိ ဝိယ ဧကမှိပိ(နီတိ- ၆၆၇)သုတ်ဖြင့် ဒုတိယာဧကဝုစ်အနက်၌ ဗဟုဝုစ်ယောဝိဘတ်သက်, ဧပြု- ဟု ကြံပါ။ [ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ ယထာတထေတိ စတုသစ္စဓမ္မေ...မဂ္ဂပညာယ ယထာဘူတံ ဒိဋ္ဌေ၊-ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၇။]
သံကိစ္စသာမဏေရဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
ဧကာဟံ ဇီဝိတံ သေယျော, သီလဝန္တဿ ဈာယိနော။
ယော စ၊ အကြင်သူသည်ကား။ ဒုဿီလော၊ သီလမရှိသည်။ အသမာဟိတော၊ ဥပစာအပ္ပနာ, သမာဓိ၂-ဖြာဖြင့်, အာရုံ၌ ကောင်းစွာထားအပ်သော စိတ်ရှိသူမဟုတ်သည်။ ဝါ၊ ဥပစာအပ္ပ နာ, သမာဓိ၂-ဖြာဖြင့် အာရုံ၌ ကောင်းစွာ မထားအပ်သည်။ (မတည်ကြည်သည်)။ (ဟုတွာ) ဝဿသတံ၊ အနှစ်တစ်ရာပတ် လုံး။ ဇီဝေ၊ အသက်ရှင်ရာ၏။ (တဿ၊ ထိုသီလမရှိသူ၏။ ဇီဝနတော၊ အသက်ရှင်ရခြင်းထက်။) သီလဝန္တဿ၊ သီလရှိသော။ ဈာယိနော၊ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာန်ဖြင့် ကသိုဏ်းအစရှိသောအာရုံ, လက္ခဏူပနိဇ္ဈာန်ဖြင့် အနိစ္စအစရှိသောလက္ခဏာ, နိဗ္ဗာန်၏ တထလက္ခဏာကို စူးစိုက်စွာရှုသူ၏။ ဧကာဟံ၊ တစ်ရက်ပတ်လုံးလည်း။ ဝါ၊ တစ်ရက်မျှလည်း။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှင်ရခြင်းသည်။ သေယျော၊ ၏။ (ပါ-၁၁၀)
အသမာဟိတော။ ။ အပ္ပနာသမာဓိနာ ဥပစာရသမာဓိနာ ဝါ အာ- ရမ္မဏေ သမံ, သမ္မာ ဝါ အာဟိတော ဌိတောတိ သမာဟိတော၊ သမာ- ဟိတစိတ္တောတိ ဝါ သမာဟိတော(ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂)။ နောက်အဖွင့်အလို “သမာဟိတံ+အဿ အတ္ထီတိ သမာဟိတော”ဟု ပြု၊ ထိုနောက် “န+ သမာဟိတော အသမာဟိတော”ဟု ဆက်ပါ။
တစ်နည်း။ ။ “သံ+အာဟိတ”ဟုဖြတ်၍ အထက်၌ ပေးခဲ့သည်၊ “သမ+အာဟိတ”ဟုဖြတ်၍ “အသမာဟိတော-ဥပစာအပ္ပနာ, သမာဓိ ၂ဖြာဖြင့်, အာရုံ၌ အညီအမျှထားအပ်သော စိတ်ရှိသူမဟုတ်သည်၊ ဝါဥပစာအပ္ပနာ, သမာဓိ၂ဖြာဖြင့် အာရုံ၌ အညီအမျှ မထားအပ်သည်”ဟု တစ်နည်းပေးပါ။
နမက္ကာရဋီ။ ။ ထို၌ “သံ သမံ အာဓိယတိ ဧကာရမ္မဏေ သမ္ပ- ယုတ္တဓမ္မေ ဌပေတိ ဧတေနာတိ သမာဓိ၊ သမာဓိ အဿ အတ္ထီတိ သမာဟိတော-ဥပစာအပ္ပနာ, ၂ဖြာသောသမာဓိရှိသည်၊[ ဓကို ဟပြု၊]”ဟု ဆို၏။
သေယျော။ ။ “တဒ္ဓိတာဘိဓေယျလိင်္ဂ-ဝိဘတ္တိဝစနာ သိယုံ(ဗာ၊၁၉၆)၊ ဓမ္မေ စ မင်္ဂလေ သေယျော, သော ပသတ္ထတရေ တိသု(ဓာန်-၉၁၈)”ဟူသော စကားများအရ သေယျသဒ္ဒါသည် အဘိဓေယျအား လျော်စွာ လိင်သုံးပါး၌ ဖြစ်ပါလျက် ဤ၌ ဇီဝိတံ၏လိင်သို့ မလိုက်ဘဲ “သေယျော”ဟု ပုံလိင်ဖြင့် ရှိခြင်းမှာ အထီးအမအားလုံးနှင့် ဆက်ဆံသော အမြတ်သာမညကို ဆိုလိုခြင်းကြောင့်တည်း၊ မှန်၏-အများနှင့် ဆက်ဆံ သော သာမညကို ဆိုလိုရာ၌ လိင်သုံးပါးတွင် တစ်ပါးပါးဖြင့် ညွှန်ပြရိုး ရှိသည်။ (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၁၂၊ ဗာ၊ ဗာဋီ၊၁၉၈)
သံကိစ္စသာမဏေရဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။