ပဓာနိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုဂါထာ

၁၂-အတ္တဝဂ်

၃-ပဓာနိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ

၃၃၂။ အမာတာပိတရသံဝဍ္ဎော, အနာစာရေကုလေ ဝသံ၊
နာယံ ကာလံ အကာလံ ဝါ, အဘိဇာနာတိ ကုက္ကုဋော။

အမာတာပိတရသံဝဍ္ဎော၊ မိဘတို့ထံ၌ ကြီးပြင်းရသည်မဟုတ်သော။ ဝါ၊ မိဘ တို့၏ အဆုံးအမကင်း၍ ကြီးပြင်းလာရသော။ အာစာရကုလေ၊ ဆရာ့အိမ်၌။ ဝါ၊ ဆရာ့ကျောင်း၌။ န ဝသံ (န ဝသန္တော)၊ မနေရသော။ အယံ ကုက္ကုဋော၊ ဤကြက်ဖသည်။ ကာလံ ဝါ၊ တွန်ချိန်ကိုလည်းကောင်း။ အကာလံ ဝါ၊ တွန်ချိန်မဟုတ်သည်ကိုလည်းကောင်း။ န အဘိဇာနာတိ၊ မသိရှာ။ (ဋ္ဌ-၁၆၆)

၁။ အမာတာပိတရသံဝဍ္ဎော။ ။ မာတာ စ+ပိတာ စ မာတာပိတရော၊[တေသု ဝုဒ္ဓိဖြင့် မာတု၏ ဥကို အာပြု၊-ရူ-၂၀၉။] မာတာပိတူသု+သံဝဍ္ဎော မာတာပိတရသံဝဍ္ဎော(နိဒီ-၂၇၆)၊ [သမာသဂတနာမေ ကွစိ(နီတိ-၄၁၅)သုတ်ဖြင့် (ဝိဗော၊၇၈အလို အညေသွာရတ္တံသုတ်၌ အာရတ္တံ ဟူသော ဘာဝနိဒ္ဒေသဖြင့်) ပိတု၏ဥကို အာရပြု, အာရ၏ အာကို ရဿပြု။] န+မာတာပိတရ- သံဝဍ္ဎော အမာတာပိတရသံဝဍ္ဎော၊ (တစ်နည်း) မာတာပိတူသု+ န သံဝဍ္ဎော အမာတာပိတရ- သံဝဍ္ဎော(အယုတ္တသမာသ်)။

ပဓာနိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုပါဠိဂါထာ

၃၃၃။ အတ္တာနံ စေ တထာ ကယိရာ, ယထာညမနုဘာသတိ၊
သုဒန္တော ဝတ ဒမေထ, အတ္တာ ဟိ ကိရ ဒုဒ္ဒမော။

(ယော ဘိက္ခု၊ အကြင်ရဟန်းသည်) ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အညံ၊ အခြားသူကို။ အနုသာသတိ၊ သွန်သင်ဆုံးမ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဝါ၊ ကိုယ်တိုင်။ စေ ကယိရာ၊ အကယ်၍ ပြုအံ့။ (ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ ဖြစ်လသော်။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။) ဝတ၊ စင်စစ်။ သုဒန္တော၊ ကိုယ့်ကိုယ် ကို ကောင်းစွာ ဆုံးမအပ်ပြီးသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဒမေထ၊ အခြားသူကို ဆုံးမနိုင်ရာ ၏။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။) ဟိ (ယသ္မာ)၊ အကြင်ကြောင့်။ အတ္တာ ကိရ၊ မိမိ ကိုယ်ကိုသာလျှင်။ ဒုဒ္ဒမော၊ ခဲယဉ်းသဖြင့် ဆုံးမအပ်၏။ (တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ သုဒန္တော၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဒမေထ၊ ၏။) (ပါ-၁၅၉)

၁။ ကိရ။ ။ ကိရနိပါတ်ပုဒ်၏ အနက်ကို “(၁)တစ်ဆင့်ကြားခြင်း (၂)မနှစ်သက်ခြင်း (၃)ဧဝအနက် (၄)အကျယ်ချဲ့ခြင်း”ဟု ပါဠိအဋ္ဌကထာဋီကာတို့၌ တွေ့ရ၏၊ သက္ကတ၌ “ကိလ”ဟု ရှိ၏၊ ပါဠိ၌ လကို ရပြု၍ “ကိရ”ဟု ဖြစ်သည်၊ ထိုကိလ(ကိရ)ပုဒ်၏ အနက်ကို “(၁)သတင်းစကား (၂)တစ်ဆင့်ကြားခြင်း (၃)ဆုံးဖြတ်ခြင်း (၄)ချီးမွမ်းခြင်း (၅)ထင်ရှားသည့် ပမာဏကို ထွန်းပြခြင်း (၆)အမှန် (၇)အကြောင်း (၈)မနှစ်သက်ခြင်း (၉)ချွတ်ယွင်းခြင်း (၁၀)တားမြစ်ခြင်း”ဟု ထောမ နိဓိ၌ ဆို၏၊ ထိုအနက်များထဲမှ ဧဝအနက်ယူ၍ ပေးခဲ့သည်၊ အနက်မဲ့သော်လည်းကြံ။

ပဓာနိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။