၁-ယမကဝဂ်

၂-မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဝတ္ထု အဋ္ဌကထာဂါထာ

၁၄။ အလင်္ကတော မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ, မာလဓာရီ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ၊
ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒသိ, ဝနမဇ္ဈေ ကိံ ဒုက္ခိတော တုဝံ။

(တုဝံ၊ သင်သည်။) အလင်္ကတော၊ တန်ဆာဆင်အပ်သည်။ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ၊ ပန်းပွင့်ပန်းနွယ်မနှော ပြောင်ချောနားတောင်းရှိ သည်။ ဝါ၊ အပူပေးကာ ရှိန်းခိုစစ်ဖြင့် တိုက်ဆေးအပ်, ဝက်မွေးဖြင့် ပွတ်သုတ်အပ်သော နားတောင်းရှိသည်။ မာလဓာရီ၊ ပန်းကုံးကို ဆောင်သည်။ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ၊ များသောစန္ဒကူးနီရှိသည်။ ဝါ၊ များသောစန္ဒကူးဝါရှိသည်။ (ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။) ဗာဟာ၊ လက်မောင်း တို့ကို။ ပဂ္ဂယှ၊ မြှောက်ချီ၍။ ကန္ဒသိ၊ ငိုနေ၏။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ဝနမဇ္ဈေ၊ တောအလယ်၌။ (သင်္ချိုင်းအလယ်၌)။ [ဝနမဇ္ဈေတိ သုသာနမဇ္ဈေ။ ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၀။] ကိံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဒုက္ခိတော၊ လွန်စွာ ဖြစ်သော ဒုက္ခရှိဘိသနည်း? ဝါ၊ ဒုက္ခရောက်နေရသနည်း? (တစ်နည်း) ကိံဒုက္ခိတော၊ အဘယ်ဒုက္ခဖြင့် ဒုက္ခိတဖြစ်နေရ သနည်း? (ဋ္ဌ-၁၃)

မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ ။ ။ “မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ-မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ! ဝါ-မဋ္ဌကုဏ္ဍလီနှင့် တူ သောလုလင်”ဟု အာလုပ်ပုဒ်ယူ၍ ပေးခြင်းမှာ ပြလတ္တံ့အဖွင့်များနှင့် မညီပါ၊ အဖွင့်များ၌ ပထမာဝိဘတ်ဟု ဖွင့်သည်။ [မဋ္ဌကုဏ္ဍလီတိ သရီရ- ပ္ပဒေသဿ အဃံသနတ္ထံ မာလာလတာဒယော အဒဿေတွာ မဋ္ဌာကာရေနေဝ ကတကုဏ္ဍလော၊ အထ ဝါမဋ္ဌကုဏ္ဍလီတိ ဝိသုဒ္ဓကုဏ္ဍလော၊ တာပေတွာ ဇာတိဟိင်္ဂုလိကာယ မဇ္ဇိတွာ ဓောဝိတွာ သူကရလောမေန မဇ္ဇိတကုဏ္ဍလော(ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၄)။ မဋ္ဌော သုကောဋ္ဋိကော သုပရိကမ္မကတော သုဝဏ္ဏကုဏ္ဍလော အဿ အတ္ထိ, အသ္မိံ ဝါ ဝိဇ္ဇတီတိ မဋ္ဌ- ကုဏ္ဍလီ၊ မဋ္ဌံ သုကောဋ္ဋိတံ သုပရိကမ္မကတံ သုဝဏ္ဏကုဏ္ဍလံ ဓာရေတီတိ ဝါ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ(ဓမ္မဋီ)။]

ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ။ ။ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါတိ ရတ္တစန္ဒနေန သဗ္ဗသော အနုလိတ္တဂတ္တော(ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၄)။ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါတိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေနစန္ဒနေန အနုလိတ္တော(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၀)။

ကိံ ဒုက္ခိတော။ ။ ရှေ့အနက်အလို ကိံတစ်ပုဒ်, ဒုက္ခိတောတစ်ပုဒ်ဖြစ် ၍ ဝါကျတည်း၊ နောက်အနက်အလို “ကိံဒုက္ခိတော”ဟု တစ်ပုဒ်တည်းဖြစ်၍ သမာသ်ပုဒ်တည်း။ [ကိန္တိ ပုစ္ဆာဝစနံ၊ ဒုက္ခိတောတိ ဒုက္ခပ္ပတ္တော၊ ကိံ ဒုက္ခိတောတိ ဝါ ဧကမေဝ ပဒံ၊ ကေန ဒုက္ခေန ဒုက္ခိတောတိ အတ္ထော၊ ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၅။]

၁၅။ သောဝဏ္ဏမယော ပဘဿရော, ဥပ္ပန္နော ရထပဉ္ဇရော မမ၊
တဿ စက္ကယုဂံ န ဝိန္ဒာမိ, တေန ဒုက္ခေန ဇဟာမိ ဇီဝိတံ။

မမ၊ ကျွန်တော်၏။ ဝါ၊ မှာ။ သောဝဏ္ဏမယော၊ ရွှေအတိပြီး သော။ ပဘဿရော၊ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက်ထွက်သော အရောင်ရှိသော။ ရထပဉ္ဇရော၊ ရထားခရိုင်သည်။ ဝါ၊ ရထားကိုယ်ထည်သည်။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်ပေါ်ပါပြီ။ တဿ၊ ထိုရထားခရိုင်၏။ ဝါ၊ ထိုရထားကိုယ် ထည်၏။ စက္ကယုဂံ၊ ဘီးတစ်စုံကို။ န ဝိန္ဒာမိ၊ မရသေးပါ။ တေန ဒုက္ခေန၊ ထိုဒုက္ခကြောင့်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟာမိ၊ စွန့်ရပါ တော့မည်။ (ဋ္ဌ-၁၄)

၁၆။ သောဝဏ္ဏမယံ မဏိမယံ, လောဟိတကမယံ အထ ရူပိယမယံ၊
အာစိက္ခ မေ ဘဒ္ဒမာဏဝ, စက္ကယုဂံ ပဋိပါဒယာမိ တေ။

ဘဒ္ဒမာဏဝ၊ ကောင်းမြတ်သောလုလင်! သောဝဏ္ဏမယံ၊ ရွှေ အတိပြီးသော ဘီးတစ်စုံကိုသော်လည်းကောင်း။ မဏိမယံ၊ ဣန္ဒနီလာကျောက်မျက်ရတနာအတိပြီးသော ဘီးတစ်စုံကိုသော်လည်းကောင်း။ လောဟိတကမယံ၊ ပတ္တမြားအတိပြီးသော ဘီးတစ်စုံ ကိုသော်လည်းကောင်း။ အထ၊ သို့မဟုတ်။ ရူပိယမယံ၊ ငွေအတိပြီး သော ဘီးတစ်စုံကိုသော်လည်းကောင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ အာစိက္ခ၊ ပြောပါလော။ တေ၊ သင့်ဖို့။ စက္ကယုဂံ၊ ဘီးတစ်စုံကို။ ပဋိပါဒယာမိ၊ သီးခြားဖြစ်စေပါအံ့။ ဝါ၊ သီးသန့်လုပ်ပေးပါအံ့။ (တစ်နည်း) ပဋိပါဒယာမိ၊ ရပါစေအံ့။ ဝါ၊ ရအောင်လုပ်ပေးပါအံ့။ (ဋ္ဌ-၁၅)

မဏိမယံ ။ ။ မဏိမယန္တိ ဣန္ဒနီလမယံ(ဒီ၊ဋီ၊၃, ၁၅၅၊ သံ၊ဋီ၊၂,၁၅၁)၊ မဏိမယာတိ နီလမဏီဟိ ကတာ(အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၈)၊ နီလမဏိ=ဣန္ဒနီလမဏိ(ထောမနိဓိ)၊ ဣန္ဒနီလန္တိ ဣန္ဒီဝရပုပ္ဖဝဏ္ဏာဘံ (ကြာ ညိုပန်းအဆင်းရှိသော) မဏိ ဣန္ဒနီလမဏိ(အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၉)။ “ဣန္ဒ- နီလာ”ဟူသည် မရမ်းရောင်အခံတွင် အနီရောင် အပြာရောင် သန်းနေ သော ကျောက်မျက်ရတနာတစ်မျိုးတည်း(မြန်ဓာန်ချုပ်-၅)။

လောဟိတကမယံ။ ။ လောဟိတကမယာတိ ပဒုမရာဂါဒိရတ္တ- မဏိမယာ(ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၁၅၂)။ လောဟိတမိဝ ကာယတီတိ လောဟိတကော, ပဒုမရာဂဏိမှိ(ထောမနိဓိ)။ ပတ္တမြားမှန်လျှင် အနီရောင်ခြည်း ဖြစ်ရ ကား လောဟိတကကို “ပတ္တမြားနီ”ဟု ပေးဖွယ်မလို၊ ပြအပ်ခဲ့သော ထော မနိဓိနှင့် “လောဟိတော ဧဝ လောဟိတကော မဏိ”ဟူသော(ပါ- ၅, ၄၊ ၃၀)သုတ် ကာသိကာအဖွင့်ကို ရှု၍ “လောဟိတင်္က လောဟိတင်္ဂ” တို့ကား ပါဌ်ပျက်ဟု ဓာန်နိသစ်၌ မိန့်၏၊ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဇာတက၌ “လောဟမယံကြေးအတိပြီးသော ဘီးတစ်စုံကို”ဟု ရှိ၏။

ပဋိပါဒယာမိ။ ။ ပဋိပါဒယာမီတိ သမ္ပာဒေတွာ ဒဒါမိ(ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၆)။ ပဋိပါဒယာမီတိ အဓိဂစ္ဆာပေမိ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၁)။

၁၇။ သော မာဏဝေါ တဿ ပါဝဒိ, စန္ဒသူရိယာ ဥဘယေတ္ထ ဒိဿရေ၊
သောဝဏ္ဏမယော ရထော မမ, တေန စက္ကယုဂေန သောဘတီ ”တိ။

သော မာဏဝေါ၊ ထိုလုလင်သည်။ တဿ၊ ထိုပုဏ္ဏားအား။ ပါဝဒိ၊ ပြောပြီ။ (ကိံ၊ အဘယ်သို့ ပြောသနည်း?) ဧတ္ထ၊ ဤလောက ၌။ ဥဘော၊ ၂စင်းကုန်သော။ စန္ဒသူရိယာ၊ လနေတို့ကို။ (တစ် နည်း) ဥဘယေ၊ ၂စင်းကုန်သော။ စန္ဒသူရိယာ၊ တို့ကို။ (အာကာသေ၊ ကောင်းကင်၌။) ဒိဿရေ၊ တွေ့မြင်အပ်ကုန်၏။ မမ၊ ကျွန် တော်၏။ သောဝဏ္ဏမယော၊ ရွှေအတိပြီးသော။ ရထော (ရထပဉ္ဇရော)၊ ရထားခရိုင်သည်။ ဝါ၊ ရထားကိုယ်ထည်သည်။ တေန စက္ကယုဂေန၊ ထိုလနေဟူသော ဘီးတစ်စုံဖြင့်။ သောဘတိ၊ လှပ တင့်တယ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ ပြောပြီ။ (ဋ္ဌ-၁၆)

၁၈။ ဗာလော ခေါ တွံ အသိ မာဏဝ, ယော တွံ ပတ္ထယသေ အပတ္ထိယံ၊
မညာမိ တုဝံ မရိဿသိ, န ဟိ တွံ လစ္ဆသိ စန္ဒသူရိယေ။

မာဏဝ၊ လုလင်! ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ အပတ္ထိယံ၊ မတောင့်တထိုက်သောအရာကို။ ပတ္ထယသေ၊ တောင့်တဘိ၏။ (သော) တွံ၊ ထိုသင်သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဗာလော၊ မိုက်သူသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တုဝံ၊ သင်သည်။ မရိဿသိ၊ သေလိမ့်မည်ဟူ၍။ [ဣတိသဒ္ဒါအကျေကြံ။] မညာမိ၊ ထင်ပါ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တွံ၊ သည်။ စန္ဒသူရိယေ၊ လ,နေတို့ကို။ န လစ္ဆသိ၊ ရလိမ့်မည်မဟုတ်။ (ဋ္ဌ-၁၇)

ဥဘယေတ္ထ။ ။ ရှေ့အနက်အလို “ဥဘော+ဧတ္ထ”ဟုဖြတ်၊ ယ-လာ၊ လောပဉ္စ တတြာကာရောသုတ် စသဒ္ဒါဖြင့် ရှေ့ဩကို ချေ၊ ထိုကျေရာ၌ အ-လာ၊ (တစ်နည်း) ဧဩန မ ဝဏ္ဏေ(မောဂ်-၁၊၃၇)သုတ်, တေသု ဝုဒ္ဓိ သုတ်ဖြင့် ဩကို အ-ပြု၊ နောက်အနက်အလို “ဥဘယေ+ဧတ္ထ”ဟု ဖြတ်၊ ယခွင်း, ချေ, ကပ်။ [ဥဘယေတ္ထ ဒဿရေိ တိ ဥဘောပိ ဧတ္ထ စန္ဒသူရိယာ အာကာသေ ဒဿန္တိ၊ ယကာရော ပဒသန္ဓိကရော၊ ဥဘယေ ဧတ္ထာတိ ဝါိ ပဒဝိဘာဂေါ၊-ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၆။]

၁၉။ ဂမနာဂမနမ္ပိ ဒိဿတိ, ဝဏ္ဏဓာတု ဥဘယေတ္ထ ဝီထိယာ ၊
ပေတော ကာလကတော န ဒိဿတိ, ကောနိဓ ကန္ဒတံ ဗာလျတရော။

ဝီထိယာ၊ နေသွားလမ်း လသွားလမ်း၌။ ဥဘယေတ္ထ၊ လ, နေ ၂စင်းတို့၌။ ဝဏ္ဏဓာတု၊ ရောင်ခြည်ဓာတ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂမနာဂမနမ္ပိ၊ လနေတို့၏ နေ့စဉ်နေ့စဉ် ဝင်သွားခြင်း ထွက်လာခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဒိဿတိ၊ တွေ့မြင်အပ်ပါ၏။ ပေတော၊ ဤဘဝမှ ဖဲသွားပြီးသော။ ကာလကတော၊ ပြုအပ်ပြီးသော သေခြင်းရှိသူ ကို။ ဝါ၊ သေပြီးသူကို။ န ဒိဿတိ၊ မတွေ့မြင်အပ်။ ဣဓ၊ ဤသင်္ချိုင်း ၌။ ကန္ဒတံ၊ ငိုနေသူတို့တွင်။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ဗာလျတရော၊ သာ၍ မိုက်ပါသနည်း? (ဋ္ဌ-၁၈)

ဥဘယတ္ထ။ ။ ဥဘယတ္ထာတိ စန္ဒေ သူရိယေစာတိ ဒွီသုပိ ဝဏ္ဏဓာတု ဒိဿတီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ၊-ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၇။

ကာလကတော။ ။ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အာယုံ ကာလယတိ ခေပေတီတိ ကာလော၊ (အချိန်အခါ)၊ [ကလ+ဏ၊] ကာလယတိ သတ္တာနံ ဇီဝိတံ နာသေတီတိ ကာလော(သေခြင်း)၊ (နီတိဓာတု-၃၄၃၊ သာရတ္ထ၊၂၊၂၅၀)၊ ကတော+ကာလော ယေနာတိ ကာလကတော-ပြုအပ်ပြီးသော သေခြင်းရှိသူ(ပါရာဘာ၊၃၊၂၉၀)၊ (တစ်နည်း) ကလေတိ သတ္တေ ခေပေတီတိ ကာလော၊ ကာလံ+ကတော ပတ္တောတိ ကာလကတော-သေခြင်း ကို ပြုပြီးသူ၊ ဝါ-သေခြင်းသို့ ရောက်ပြီးသူ၊ (တစ်နည်း) ကာလေန+ကတော နဋ္ဌောတိ ကာလကတော-သေခြင်းသည် ဖျက်ဆီးအပ်ပြီးသူ(ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၀၅၊ နီတိဓာတု-၃၄၃)

၂၀။ သစ္စံ ခေါ ဝဒေသိ မာဏဝ, အဟမေဝ ကန္ဒတံ ဗာလျတရော၊
စန္ဒံ ဝိယ ဒါရကော ရုဒံ, ပေတံ ကာလကတာဘိပတ္ထယိံ။

မာဏဝ၊ လုလင်! ခေါ၊ စင်စစ်။ သစ္စံ၊ အမှန်ကို။ ဝဒေသိ၊ ပြော ဘိ၏။ ကန္ဒတံ၊ ငိုနေသူတို့တွင်။ အဟမေဝ၊ ငါသည်သာ။ ဗာလျတရော၊ သာ၍မိုက်ပါ၏။ ဒါရကော၊ ကလေးသည်။ ရုဒံ (ရုဒန္တော)၊ ငိုလျက်။ စန္ဒံ၊ လကို။ (အဘိပတ္ထယတိ) ဝိယ၊ ရှေးရှုတောင့်တသကဲ့ သို့။ (တထာ၊ ထို့အတူ။ အဟံ၊ သည်။ ရုဒံ (ရုဒန္တော)၊ လျက်။ ပေတံ၊ ဤဘဝမှ ဖဲသွားပြီးသော။ ကာလကတံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော သေခြင်း ရှိသူကို။ ဝါ၊ သေပြီးသူကို။ အဘိပတ္ထယိံ၊ ရှေးရှုတောင့်တမိပါပြီ။ [ရုဒံကို ဒါရကော၏ ဝိသေသနလုပ်၍ “စန္ဒံ၊ ကို။ (အဘိပတ္ထယံ၊ ရှေးရှု တောင့်တလျက်။] ရုဒံ၊ ငိုနေသော။ ဒါရကော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ပေတံ၊ သော။ ကာလကတံ၊ ကို။ အဘိပတ္ထယိံ၊ ပြီ”ဟုလည်း ပေးနိုင်သည်။ (ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၇) (ဋ္ဌ-၁၉)

၂၁။ အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ, ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ, သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။

ဃတသိတ္တံဝ၊ (ဃတသိတ္တံ+ဧဝ)၊ ထောပတ်ဖြင့် လောင်းအပ် သည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ [သန္တန္တိ သမာနံ။ ပေတ၊ဋ္ဌ၊၃၉။] ပါဝကံ၊ မီးကို။ ဝါရိနာ၊ ရေဖြင့်။ ဩသိဉ္စံ (ဩသိဉ္စန္တော)၊ လောင်းလျက်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒရံ၊ အပူကို။ (နိဗ္ဗာပယတိ) ဝိယ၊ ငြိမ်းစေသကဲ့သို့။ (တထာ၊ တူ။) ဝတ၊ စင်စစ်။ အာဒိတ္တံ၊ သောကမီးသည် လွန်စွာတောက်လောင်အပ်သည်ဖြစ်၍။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ (ကထာဝါရိနာ၊ စကားတည်းဟူသောရေဖြင့်။ ဩသိဉ္စံ (ဩသိဉ္စန္တော)၊ လျက်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဒရံ၊ ဝမ်းနည်းပူဆွေး ခြင်းကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေပြီ။ (ဋ္ဌ-၂၀)

နိဗ္ဗာပယေ။ ။ “နိဗ္ဗာပယိ(ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၇၊ ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆)”ဟု ဖွင့်သဖြင့် သတ္တမီဝိဘတ်သည် ကာလ၃ပါးလုံး၌ သက်နိုင်ရကား အတိတ် အနက်၌ ဧယျာသိသက်, ဧပြု(ဝဏ္ဏနာ-၂၈၆)၊ (တစ်နည်း) “နိဗ္ဗာပယိ+ ဒရံ”ဟုဖြတ်၊ တဒမိနာဒီနိ(မောဂ်-၁၊၄၇)သုတ်ဖြင့် ဣကို ဧပြု(နိရုတ္တိ၊၂၆၊-၂၇)၊ နိဗ္ဗာပယိ၌ နိ+ဝါ+ဏာပေ+အဇ္ဇတနီဩကို ဣပြု။

၂၂။ အဗ္ဗဟီ ဝတ မေ သလ္လံ, သောကံ ဟဒယနိဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ, ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။

ယော (တွံ)၊ အကြင်သင်သည်။ သောကပရေတဿ၊ သောက သည် လွန်စွာရောက်အပ်သော။ ဝါ၊ သောကသည် လွှမ်းမိုးနှိပ် စက်အပ်သော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တသောကံ၊ သား၌ဖြစ်သော သောက ကို။ (သားကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်သော သောကကို)။ အပါနုဒိ၊ ပယ်ရှားပြီ။ (သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။) မေ၊ ငါ၏။ ဟဒယနိဿိတံ၊ စိတ်နှလုံး၌ မှီသော။ သောကံ၊ သောကတည်းဟူသော။ သလ္လံ၊ ငြောင့်ကို။ အဗ္ဗဟိ ဝတ၊ ပယ်နုတ်နိုင်ပါပေပြီတကား။ [အာ+ဝဟ+ ဩဝိဘတ်။ ဩကို ဣပြု။ ဣကို ဒီဃပြု၍ “အဗ္ဗဟီ”ဟုသည်။] (ဋ္ဌ-၂၁)

၂၃။ သွာဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ, သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ, တဝ သုတွာန မာဏဝ။

မာဏဝ၊ လုလင်! သွာဟံ (သော+အဟံ)၊ ထိုငါသည်။ တဝ၊ သင်၏။ (ဝစနံ၊ စကားကို။) သုတွာန၊ ကြားရ၍။ အဗ္ဗူဠှသလ္လော၊ ပယ်နုတ်အပ်ပြီးသော သောကတည်းဟူသော ငြောင့်ရှိသည်။ ဝါ၊ သောကတည်းဟူသော ငြောင့်ကို ပယ်နုတ်ပြီးသည်။ အသ္မိ၊ ၏။ သီတိဘူတော၊ အေးမြခြင်းရှိသူဖြစ်၍ဖြစ်သည်။ အသ္မိ၊ ၏။ နိဗ္ဗုတော၊ ငြိမ်းချမ်းပြီးသူသည်။ (အသ္မိ၊ ၏။) န သောစာမိ၊ ဝမ်း မနည်းတော့ပါ။ န ရောဒါမိ၊ မငိုတော့ပါ။ (ဋ္ဌ-၂၂)

၂၄။ ဒေဝတာနုသိ ဂန္ဓဗ္ဗော, အဒု သက္ကော ပုရိန္ဒဒေါ၊
ကော ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ပုတ္တော, ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ။

ဒေဝတာ၊ နတ်သည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလော? ဂန္ဓဗ္ဗော၊ ဂန္ဓဗ္ဗ သည်။ (အသိ နု၊ လော?) အဒု၊ သို့မဟုတ်။ ပုရိန္ဒဒေါ၊ ရှေးဘဝ၌ အလှူပေးခဲ့သော။ သက္ကော၊ သိကြားသည်။ (အသိ နု)။ တွံ၊ သည်။ ကော ဝါ၊ အဘယ်သူသည်လည်း။ (အသိ၊ ဖြစ်သနည်း?) ကဿ၊ ၏။ ပုတ္တော ဝါ၊ သားသည်လည်း။ (အသိ၊ နည်း?) မယံ၊ တို့သည်။ တံ၊ သင့်ကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ဇာနေမု၊ သိမှတ်ရပါကုန်အံ့နည်း? [ဝိ+ဉာ+နာ+ဧယျာမ။ ကွစိ ဓာတုဖြင့် ဧယျာမကို ဧမုပြု။ ရူဋီ၊၂၀၂။] (ဋ္ဌ-၂၃)

၂၅။ ယဉ္စ ကန္ဒသိ ယဉ္စ ရောဒသိ, ပုတ္တံ အာဠာဟနေ သယံ ဒဟိတွာ၊
သွာဟံ ကုသလံ ကရိတွာ ကမ္မံ, တိဒသာနံ သဟဗျတံ ဂတော။

ပုတ္တံ၊ သားကို။ အာဠာဟနေ၊ သင်္ချိုင်း၌။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဒဟိတွာ၊ မီးသင်္ဂြိုဟ်၍။ ယံ၊ အကြင်သားကို။ (ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်မှန်းတမ်းတ ၍။) ကန္ဒသိ၊ မြည်တမ်း၏။ (သော) စ၊ ထိုသားသည်လည်းကောင်း။ ယံ၊ ကို။ (ဥဒ္ဒိဿ၊ ၍။) ရောဒတိ၊ ငို၏။ (သော) စ၊ သည်လည်းကောင်း။ (အဟံ၊ ကျွန်တော်ပါတည်း။) သွာဟံ (သော+အဟံ)၊ ထို ကျွန်တော်သည်။ ကုသလံ၊ ကောင်းသော။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကရိတွာ၊ ပြု၍။ တိဒသာနံ၊ တာဝတိံသာနတ်တို့၏။ သဟဗျတံ၊ အပေါင်း အဖော်တို့၏အဖြစ်သို့။ ဂတော၊ ရောက်ပါပြီ။ (ဋ္ဌ-၂၄) [“ယံ ပုတ္တံကို။ အာဠာဟနေ သယံ ဒဟိတွာ ကန္ဒသိ။ (သော) စ၊ ကောင်း။ ယံ ပုတ္တံ၊ ကို။ အာဠာဟနေ သယံ ဒဟိတွာ ရောဒသိ။ (သော) စ၊ ကောင်း။ (အဟံတည်း) ”ဟုလည်း အနိယမ, နိယမရိုးရာကျအောင် ပေးနိုင်သည်။]

၂၆။ အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ နာဒ္ဒသာမ, ဒါနံ ဒဒန္တဿ သကေ အဂါရေ၊
ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ တာဒိသံ, ကေန ကမ္မေန ဂတောသိ ဒေဝလောကံ။

သကေ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော။ အဂါရေ၊ အိမ်၌။ ဒဒန္တဿ၊ ပေးလှူ ဆဲဖြစ်သောသား၏။ အပ္ပံ၊ အနည်းငယ်သော။ ဒါနံ ဝါ၊ ဒါနကို လည်ကောင်း။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ ဒါနံ ဝါ၊ ကိုလည်ကောင်း။ နာဒ္ဒသာမ (န+အဒ္ဒသာမ)၊ မမြင်ဘူးပါကုန်။ တာဒိသံ၊ ထိုကဲ့သို့ ရှုအပ်သော။ (အနည်းအများဖြစ်သော)။ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ၊ ဥ ပုသ်ကံကိုလည်း။ (နာဒ္ဒသာမ၊ ကုန်။) ကေန ကမ္မေန၊ အဘယ် ကောင်းမှုကြောင့်။ ဒေဝလောကံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂတော၊ ရောက် ရသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပါသနည်း? (ဋ္ဌ-၂၅)

အဒ္ဒသာမ။ ။ ဒိသ+အ+မ၊ ကွစိ ဓာတုသုတ်ကြီးဖြင့် ဒိသကို အဒ္ဒသ ပြု, အကာရော ဒီဃံ ဟိမိမေသုဖြင့် သ၌ ဒီဃပြု၊ ရှေးက မတွေ့ဘူး သည်ကို ပြောနေသောကြောင့် မဝိဘတ်ကား ဝတ္တမာန်၄မျိုးတွင် တံကာလာပေက္ခဝတ္တမာန်တည်း၊ (တစ်နည်း) “ဝတ္တမာနာ”ဟူသော ယောဂ ဝိဘာဂဖြင့် အတိတ်အနက်၌သက်၊ နိဒီ-၄၂၂၊ မောဂ်နိ၊၂၊၂၇၀တို့၌ ဒိသကို အဒ္ဒဿပြု၍ ဿဒွေဘော်ဖြင့် “အဒ္ဒဿာမ”ဟု ရှိသည်။

၂၇။ အာဗာဓိကောဟံ ဒုက္ခိတော ဂိလာနော,အာတုရရူပေါမှိ သကေ နိဝေသနေ၊
ဗုဒ္ဓံ ဝိဂတရဇံ ဝိတိဏ္ဏကင်္ခံ, အဒ္ဒက္ခိံ သုဂတံ အနောမပညံ။

အဟံ၊ ကျွန်တော်သည်။ အာဗာဓိကော၊ အသားဝါရောဂါ အနာရှိသည်။ ဒုက္ခိတော၊ လွန်စွာဖြစ်သော ဆင်းရဲခြင်းရှိသည်။ ဂိလာနော၊ ပင်ပန်းနွမ်းလျ မရွှင်ပျသည်။ အာတုရရူပေါ၊ ဒုက္ခဝေ ဒနာသည် လွန်စွာနှိက်စက်အပ်သော ရုပ်ခန္ဓာရှိသည်။ (ဟုတွာ) သကေ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော။ နိဝေသနေ၊ အိမ်၌။ အမှိ၊ ဖြစ်ရပါ၏။ ဝိဂတရဇံ၊ ကင်းသောရာဂအစရှိသော မြူရှိတော်မူသော။ ဝိတိဏ္ဏကင်္ခံ၊ လွန်မြောက်အပ်ပြီးသော ယုံးမှားခြင်းရှိတော်မူသော။ ဝါ၊ ယုံမှားခြင်းကို လွန်မြောက်တော်မူပြီးသော။ သုဂတံ၊ စကား၆မျိုး, ပြောဆိုရိုးတွင်, ကျိုးရှိဟုတ်မှန်, သူနာခံလို, မနာလိုဟု, ထို၂ခွန်း သာ, ကောင်းမွန်စွာဖြင့်, ချိန်ခါချင့်မြော်, ဟောမိန့်တော်မူသော။ အနောမပညံ၊ မယုတ်လျော့တုံ ပြည့်စုံသောပညာရှိတော်မူသော။ ဝါ၊ သဗ္ဗညုတာ, ဉာဏ်ပညာရှိတော်မူသော။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ အဒ္ဒက္ခိံ၊ ဖူး လိုက်ရပါပြီ။ (ဋ္ဌ-၂၆)

၂၈။ သွာဟံ မုဒိတမနော ပသန္နစိတ္တော, အဉ္ဇလိံ အကရိံ တထာဂတဿ၊
တာဟံ ကုသလံ ကရိတွာန ကမ္မံ, တိဒသာနံ သဟဗျတံ ဂတော။

သွာဟံ (သော+အဟံ)၊ ထိုငါသည်။ မုဒိတမနော၊ ဝမ်းမြောက် သော စိတ်ရှိသည်။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်။ (ဟုတွာ)။ တထာဂတဿ၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ အဉ္ဇလိံ၊ လက်အုပ် ချီမိုး ရှိခိုးခြင်းကို။ အကရိံ၊ ပြုခဲ့ပါပြီ။ အဟံ၊ သည်။ ကုသလံ၊ သော။ တံ ကမ္မံ၊ ထိုကံကို။ ကရိတွာန၊ ပြုခဲ့၍။ ဝါ၊ ပြုခဲ့ခြင်းကြောင့်။ တိဒသာနံ၊ တို့၏။ သဟဗျတံ၊ သို့။ ဂတော၊ ရောက်ရပြီ။ (ဋ္ဌ-၂၇)

တထာဂတဿ။ ။ အဉ္ဇလိသဒ္ဒါ၏အယှဉ် သိလာဃစသောသုတ်၌ စသဒ္ဒါဖြင့် သမ္ပဒါန်မှည့်သော ရူ-၁၅၆အလို ပေးခဲ့သည်၊ မောဂ်-၂၊၂၅ သုတ်အလိုကား သမ္ဗန္ဓဆဋ္ဌီယူ၍ “တထာဂတဿ-၏၊ အဉ္ဇလိံ-ကို၊ အကရိံ”ဟု ပေး(မောဂ်နိ၊၁၊၂၂၀)။

၂၉။ အစ္ဆရိယံ ဝတ အဗ္ဘုတံ ဝတ, အဉ္ဇလိကမ္မဿ အယမီဒိသော ဝိပါကော၊
အဟမ္ပိ မုဒိတမနော ပသန္နစိတ္တော, အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဝဇာမိ။

အစ္ဆရိယံ ဝတ၊ လက်ဖျောက်ခတ်တီး အံ့ချီးထိုက်ပါပေစွ။ အဗ္ဘုတံ ဝတ၊ မဖြစ်စဘူး, ထူးဆန်းပါပေစွ။ အဉ္ဇလိကမ္မဿ၊ လက် အုပ်ချီမှု၏။ ဤဒိသော၊ ဤကဲ့သို့ ရှုအပ်သော။ အယံ ဝိပါကော၊ ဤအကျိုးသည်။ (ဟောတိ) အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ မုဒိတမနော၊ သည်။ ပသန္နစိတ္တော၊ သည်။ (ဟုတွာ)။ အဇ္ဇေဝ၊ ယနေ့၌သာလျှင်။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်လဲလျောင်း, ပုန်းအောင်မှီခိုရာဟူ၍။ ဝဇာမိ၊ ဉာဏ်ဖြင့်သိမှတ်, ဆည်းကပ်ပါတော့အံ့။ (ဋ္ဌ-၂၈)

၃၀။ အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဝဇာဟိ, ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊
တထေဝ သိက္ခာပဒါနိ ပဉ္စ, အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ သမာဒိယဿု။

ပသန္နစိတ္တော၊ သည်။ (ဟုတွာ)။ အဇ္ဇေဝ၊ လျှင်။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဓမ္မဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သံဃဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သရဏံ၊ ဟူ၍။ ဝဇာဟိ၊ ဉာဏ်ဖြင့်သိမှတ်, ဆည်းကပ်ပါလော။ တထေဝ၊ ထို့အတူပင်။ ဝါ၊ ရတနာ၃စုံ,ဂုဏ်ကိုယုံမှတ်, ဆည်းကပ် သကဲ့သို့ပင်။ (ပသန္နစိတ္တော၊ ပစ္စုပ္ပန်တမလွန်, ကျိုး၂တန်ကို, ဧကန် ပိုင်ပိုင်, ပေးစွမ်းနိုင်၏ဟု, ယုံကြည်သောစိတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ) အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ၊ မပျက်မကျိုး မညှိုးမပေါက်ကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ၅-ပါး ကုန်သော။ သိက္ခာပဒါနိ၊ သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ သမာဒိယဿု၊ ကောင်း စွာ ယူပါလော။ ဝါ၊ ဆောက်တည်ပါလော။ (ဋ္ဌ-၂၉)

တထေဝ။ ။ ဝိမာန၊ဋ္ဌ၊၃၀၉၌ အနက်ပေးပုံ ၂မျိုးဖွင့်ရာ “နောက် နောက်ဝါဒ, ပဓာန(ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၀)”ဟူသော အဆိုအရ ရှေ့၂ပါဒကို ဥပမာနဝါကျယူသော ဒုတိယနည်းအတိုင်း ပေးခဲ့သည်၊ အမှန်မှာ “ပသန္နစိတ္တော (ဟုတွာ)၊ အဇ္ဇေဝ-လျှင်၊ ဗုဒ္ဓံ-ကိုလည်းကောင်း၊ ဓမ္မဉ္စ-ကိုလည်း ကောင်း၊ သံဃဉ္စ-ကိုလည်းကောင်း၊ သရဏံ-ဟူ၍၊ ဝဇာဟိ၊ (ပသန္နစိတ္တော (ဟုတွာ)၊ အဇ္ဇေဝ-လျှင်၊ ဗုဒ္ဓံ-ကောင်း၊ ဓမ္မဉ္စ-ကောင်း၊ သံဃဉ္စ-ကောင်း၊ သရဏံ-၍၊ဝဇေသိ ယထာ-ဉာဏ်ဖြင့်သိမှတ် ဆည်းကပ်သကဲ့သို့၊)တထေ- ဝ ပသန္နစိတ္တော ဟုတွာ အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယဿု” ဟု ရှေ့၂ပါဒကို ဥပမာနဝါကျလုပ်၍ အကျယ်ပေးရမည်၊ ကျက်မှတ်ရ လွယ်ကူအောင် အကျဉ်းပေးခဲ့သည်။

ပထမနည်း။ ။ ပထမနည်းအလို ပထမပါဒကို ဥပမာနဝါကျယူ၍ “ပသန္နစိတ္တော (ဟုတွာ)၊ အဇ္ဇေဝ-လျှင်၊ ဗုဒ္ဓံ-ကို၊ သရဏံ-ဟူ၍၊ ဝဇာဟိ၊ တထေဝ-လျှင်၊ (ပသန္နစိတ္တော၊ ဟုတွာ)၊ ဓမ္မဉ္စ-ကောင်း၊ သံဃဉ္စ-ကောင်း၊ သရဏံ-၍၊ (ဝဇာဟိ)၊ အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ-ကုန်သော၊ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ-တို့ကို၊ သမာဒိယဿု”ဟုပေး၊ ဤနည်း၌လည်း “ပသန္နစိတ္တော (ဟုတွာ)၊ အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ-ကို၊ သရဏံ-၍၊ ဝဇာဟိ၊ (ပသန္နစိတ္တော ဟုတွာ)၊ အဇ္ဇေဝ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဝဇေသိ ယထာ)၊ တထေဝ-လျှင်၊ (ပသန္နစိတ္တော ဟုတွာ)၊ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ သရဏံ ဝဇာဟိ၊ အခဏ္ဍဖုလ္လာနိ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယဿု”ဟု ပထမပါဒကို ဥပမာနဝါကျလုပ်၍ အကျယ်ပေးရမည်၊ အချုပ်အားဖြင့် ဒုတိယနည်းအလို တထေဝကို ဒုတိယပါဒပေးပြီးမှ ပေး၍ ပထမနည်း အလို ပထမပါဒပေးပြီးမှ ပေးသည်။

၃၁။ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမဿု ခိပ္ပံ, လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယဿု၊
အမဇ္ဇပေါ မာ စ မုသာ ဘဏာဟိ, သကေန ဒါရေန စ ဟောဟိ တုဋ္ဌော။

ခိပ္ပံ၊ လျင်မြန်စွာ။ ပါဏာတိပါတာ၊ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ။ ဝိရမဿု၊ ရှောင်ပါလော။ လောကေ၊ လောက၌။ အဒိန္နံ၊ မပေးအပ်သော သူ့ဥစ္စာကို။ ဝါ၊ မှ။ ဝိရမဿု၊ ရှောင်ပါလော။ အမဇ္ဇပေါ၊ သေရည်အရက်ကို မသောက်သူသည်။ (ဟောဟိ၊ လော။) မုသာ စ၊ မုသားကိုလည်း။ မာ ဘဏာဟိ၊ မပြောပါနှင့်။ သကေန၊ မိမိ ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဒါရေန၊ မယားဖြင့်။ တုဋ္ဌော စ၊ ကျေနပ်သူသည် လည်း။ ဟောဟိ၊ လော။ (ဋ္ဌ-၃၀)

၃၂။ အတ္ထကာမောသိ မေ ယက္ခ, ဟိတကာမောသိ ဒေဝတေ၊
ကရောမိ တုယှံ ဝစနံ, တွံသိ အာစရိယော မမ။

ယက္ခ၊ အို...နတ်သား! (တွံ၊ သည်။) မေ၊ ၏။ အတ္ထကာမော၊ အကျိုးကို လိုလားသူသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဒေဝတေ၊ အို...နတ် သား! (တွံ၊ သည်။) ဟိတကာမော၊ စီးပွားကို လိုလားသူသည်။ အသိ၊ ၏။ တုယှံ၊ ၏။ ဝစနံ၊ ကို။ ကရောမိ၊ ပြုပါအံ့။ ဝါ၊ လိုက်နာပါ အံ့။ တွံ၊ သည်။ မမ၊ ၏။ အာစရိယော၊ ဆရာသည်။ အသိ၊ ၏။ (ဋ္ဌ-၃၁)

၃၃။ ဥပေမိ သရဏံ ဗုဒ္ဓံ, ဓမ္မဉ္စာပိ အနုတ္တရံ၊
သံဃဉ္စ နရဒေဝဿ, ဂစ္ဆာမိ သရဏံ ဂတံ။

(အဟံ၊ သည်။) ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ သရဏံ၊ ၍။ ဥပေမိ၊ ဆည်းကပ်ပါအံ့။ အနုတ္တရံ၊ မိမိထက် လွန်မြတ်သော တရားမရှိသော။ ဓမ္မဉ္စာပိ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နရဒေဝဿ၊ သုံးလူတို့၏ မင်းဖြစ်တော်မူ သော မြတ်စွာဘုရား၏။ သံဃဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အဟံ၊ သည်။ သရဏံ၊ ၍။ ဂစ္ဆာမိ၊ ဆည်းကပ်ပါအံ့။ (ဋ္ဌ-၃၂)

၃၄။ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမာမိ ခိပ္ပံ, လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမိ၊
အမဇ္ဇပေါ နော စ မုသာ ဘဏာမိ, သကေန ဒါရေန စ ဟောမိ တုဋ္ဌော။

ခိပ္ပံ၊ စွာ။ ပါဏာတိပါတာ၊ မှ။ ဝိရမာမိ၊ ရှောင်ပါအံ့။ လောကေ၊ ၌။ အဒိန္နံ၊ ကို။ ဝါ၊ မှ။ ပရိဝဇ္ဇယာမိ၊ ရှောင်ပါအံ့။ အမဇ္ဇပေါ၊ သည်။ (ဟောမိ၊ ဖြစ်ပါအံ့။) မုသာ စ၊ ကိုလည်း။ နော ဘဏာမိ၊ မပြော တော့ပါ။ သကေန၊ သော။ ဒါရေန၊ ဖြင့်။ တုဋ္ဌော စ၊ သည်လည်း။ ဟောမိ၊ အံ့။ (ဋ္ဌ-၃၃)

၃၅။ အဘိက္ကန္တေန ဝဏ္ဏေန, ယာ တွံ တိဋ္ဌသိ ဒေဝတေ၊
ဩဘာသေန္တီ ဒိသာ သဗ္ဗာ, ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ။
ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝ မဟာနုဘာဝ, မနုဿဘူတော ကိမကာသိ ပုညံ။

ဒေဝတေ၊ အို...နတ်သား! ဩသဓီ တာရကာ ဝိယ၊ သောက်ရှုးကြယ်ကဲ့သို့။ ဝါ၊ သောကြာကြယ်ကဲ့သို့။ အဘိက္ကန္တေန၊ အလွန်နှစ်သက်အပ်သော။ ဝဏ္ဏေန၊ အဆင်းအရောင်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့်။ (တစ်နည်း) အဘိက္ကန္တေန၊ အလွန်နှစ် သက်ဖွယ်ရုပ်ပုံသဏ္ဌာန်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝဏ္ဏေန၊ အရေအဆင်း အရောင်အဝါဖြင့်လည်းကောင်း။ [ဣတ္ထမ္ဘူတအနက်၌ နာသက်။] သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဒိသာ၊ အရပ်တို့ကို။ ဩဘာသေန္တီ၊ ထွန်း လင်းစေလျက်။ ယာ တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ တိဋ္ဌသိ၊ ရပ်တည်၏။ မဟာနုဘာဝ၊ ကြီးသောတန်ခိုးရှိသော။ ဒေဝ၊ အို...နတ်သား! (တံ) တံ၊ ထိုသင့်ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးတော်မူအံ့။ မနုဿဘူတော၊ လူတို့၌ ဖြစ်သည်။ ဝါ၊ လူအဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ (သမာနော၊ ဖြစ်လသော်။) ကိံ ပုညံ၊ အဘယ်ကောင်းမှုကို။ အကာသိ၊ ပြုခဲ့ သနည်း? (ဋ္ဌ-၃၄)

ဩသဓီ။ ။ အန္ဓကာရံ ဥသေန္တိ ဒဟန္တိ ဝိနာသေန္တီတိ ဩသာ၊ [ဥသ+ဏ၊] ဩသာ ဓိယန္တိ ပတိဋ္ဌဟန္တိ ဧတ္ထာတိ ဩသဓိ-အရောင်တို့၏ တည်ရာ သောကြာကြယ်၊ [ဩသာ+ဓာ+ဣ၊-ဓာန်-ဋီ-၅၂၊] ဤအလို ဣ- ကာရန္တတည်း၊ ဆန်းကြောင့် ဒီဃပြု၍ ဂါထာ၌ “ဩသဓီ”ဟု ရှိသည်၊ (တစ်နည်း) ဥဿန္နာ ပဘာ ဧတာယ ဓီယတီတိ ဩသဓီ၊ [ဩသာ+ဓာ+ ဤ၊] (တစ်နည်း) ဩသဓာနံ+အနုဗလဒါယိကာ ဩသဓီ-ဆေးတို့အား လျော်သောအားကို ပေးသော သောကြာကြယ်၊ [ဩသဓ+ဏ+ဤ၊-ပေတ၊ဋ္ဌ၊၆၅၊ ၆၆၊] နောက်၂နည်းအလို ဤကာရန္တတည်း၊ “ဩသဓီ တာရကာ” ဟူသည် သောကြာကြယ်တည်း၊ ထိုကြယ်ထွက်ချိန်မှစ၍ ထိုကြယ်အမှတ်အသားဖြင့် ဆေးဝါးရှာယူကြ, ဆေးသောက်ကြသောကြောင့် သောကြာ ကြယ်ကို “ဩသဓီ တာရကာ-ဆေးယူ ဆေးသောက်ကြယ်”ဟု ဆိုသည်။ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈)

သောကြာကြယ် သောက်ရှူးကြယ်။ ။ ရာဇမတ္တဏ်ကျမ်း၌ သောကြာ ဂြိုဟ်ဟော ၉မျိုးလာရှိရာ ဓာန်-ဋီ-၆၁၌ “သုက္က”ကို ယူသုံး၏၊ “သုက္က- အဖြူရောင်တောက်ပသောဂြိုဟ်(ကြယ်)”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရ၏၊ ပုဂံခေတ် ကျောက်စာများ၌ “သုကြာ”ဟု ရေးထိုး၍ ယခုအခါ “သောကြာ”ဟု ရေး သား၏၊ သောကြာကြယ်ကိုပင် ရှေးက “သောက်ရှူးကြယ်”ဟု ခေါ်၏။ [“သောက်-လင်းသော၊ရှူး-တောက်ပသော၊သောက်ရှူး-ထွန်းလင်းတောက် ပသောကြယ်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်၊ အကျယ်ကို ဝေါဒီ-၂၄၊ ၂၅၊ ၂၆ရှု။]

မနုဿဘူတော။ ။ မနုဿဘူတောတိ မနုဿေသု ဥပ္ပန္နော, မနု- ဿဘာဝံ ဝါ ပတ္တော၊-ဣတိ၊ဋ္ဌ၊၂၄၄-၅၊ ပေတ၊ဋ္ဌ၊၆၆၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၇။

မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဝတ္ထုပါဠိဂါထာ

၃၆။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ, မနောသေဋ္ဌာ မနောမယာ၊
မနသာ စေ ပသန္နေန, ဘာသတိ ဝါ ကရောတိ ဝါ၊
တတော နံ သုခမနွေတိ, ဆာယာဝ အနုပါယိနီ။

ဓမ္မာ၊ စေတသိက်ခန္ဓာတရား၃-ပါးတို့သည်။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ စိတ်သာလျှင် ရှေ့သွားခေါင်းဆောင်ရှိကုန်၏။ မနောသေဋ္ဌာ၊ စိတ်သာလျှင် အမြတ်ဆုံးရှိကုန်၏။ မနောမယာ၊ စိတ်ကြောင့် ပြီး စီးရကုန်၏။ ပသန္နေန၊ အနဘိဇ္ဈာအစရှိသော ဂုဏ်တို့ကြောင့် ကြည်လင်သော။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ စေ ဘာသတိ ဝါ၊ အကယ်၍ မူလည်း ပြောဆိုအံ့။ စေ ကရောတိ ဝါ၊ အကယ်၍မူလည်း ပြုလုပ် အံ့။ တတော၊ ထိုသို့ ပြောဆိုပြုလုပ်ခြင်းကြောင့်။ နံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သို့။ သုခံ၊ ချမ်းသာသည်။ အနွေတိ၊ အစဉ်လိုက်၏။ (ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့ သို့နည်း?) အနုပါယိနီ၊ အစဉ်လိုက်ခြင်းရှိသော။ ဆာယာဝ (ဆာယာ+ဣဝ)၊ အရိပ်ကဲ့သို့တည်း။ (ပါ-၂)

မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။

အနုပါယိနီ ။ ။ အနုပယနံ အနုပါယော-အစဉ်လိုက်ခြင်း၊ [အနု+ ပ+ဣ+ဏ၊] အနုပါယော+ဧတိဿာတိ အနုပါယိနီ၊ အဿတ္ထိအနက်၌ ဤပစ္စည်း၊ ဣတ္ထီဇောတက ဣနီပစ္စည်း၊ ပဥပသာရကို အနက်မဲ့ ကြံပါ၊ “အနပါယိနီ”ဟု မူကွဲရှိ၏၊ “အပ-ဖဲခွာ၍+အယနံ-သွားခြင်း၊ အပါယော-ခြင်း၊ အပါယော ဧတိဿာ အတ္ထီတိ အပါယိနီ၊ န+အပါယိနီ အနပါယိနီဖဲခွာ၍ သွားခြင်းမရှိ”ဟု သဒ္ဒတ္ထ ဖြစ်နိုင်သောကြောင့် သင့်ပါ၏။