လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယ/သံဃာကို ပုတ်ခတ်ခြင်းနှင့်စပ်သည့် ဝိနိစ္ဆယ
သံဃာပုတ်ခတ်ခြင်းနှင့်စပ်သည့် ဝိနိစ္ဆယ
သံဃာတော်အရှင်ကောင်း အရှင်မြတ်တို့အား စော်ကားမှုပြုခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော စောဒနာ သောဓနာ ၂-ရပ်ကို ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်များ၏ ဝေဖန်သုံးသပ်ချက်
၁။ စောဒနာအမှတ် ၁၀-တွင် စောဒကဆရာတော်များက ဝိနည်းတရားတော်ကို မပစ်ပယ်ပဲ ဘုရားရှင်၏ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်တော်များကို အသက်တမျှ လိုက်နာကျင့်သုံး နေထိုင်ကြသော ရဟန်းကောင်း ရှင်ကောင်း သံဃာတော်တို့အား ပုတ်ခတ် စွပ်စွဲ ရေးသားပြီး စော်ကားသမှု ပြုနေပါကြောင်းနှင့် လူသေလူဖြစ် စသော စာအုပ်များမှ စကားရပ်အချို့ (က)မှ (ဆ)အထိ ၇-ချက်မျှ ထုတ်နှုတ်တင်ပြ စွဲဆိုလာသည်၊ စုဒိတကတို့ဘက်မှမူ သခင်မြတ်ဆိုင်က အချက်အားလုံးကို ခြုံ၍ စွပ်စွဲ ပြောဆိုမှုမရှိကြောင်းဖြင့် ငြင်းဆို၍ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ဝင်တို့က က-မှ စ-အထိ စွဲဆိုတင်ပြချက်များကိ မည်သို့မျှ ခုခံချေဆိုခြင်း မပြုပဲ ဆ-အမှတ် စွဲဆိုချက်ကိုသာ ဝေါဟာရရှုထောင့်မှ ကာကွယ်ချေပသွားသည်ကို တွေ့ရပေသည်။
၂။ ယင်းအချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များသည် စေဒကပုဂ္ဂိုလ်တို့တင်ပြလာသော အချက်တို့ကို နက်နက်နဲနဲ လေ့လာသုံးသပ်၍ စိစစ်တော်မူကြရာ၌-
(က) အမှတ်ပြ ထုတ်နုတ် တင်ပြချက်တွင် လူသေလူဖြစ် စာအုပ် နှာ-၈၂လာ “ထိုခေတ်သမယကား ဘာသာရေးဝန်ထမ်း ဖြစ်ကြကုန်သော ဘုန်းကြီးရဟန်းများသည် ရွှေ ငွေစသော လဘ်လာဘငါးကို မျှားသူဖမ်းသူတို့ ဖြစ်ကြလေရာ ဓာတ်တော် အံတော် ဆံတော် တောင်ဝှေးတော် စသည်တို့ကို ငါးစာအဖြစ်ဖြင့် အသုံးပြုကြကုန်၏” ဟူသော စကားရပ်ကို တင်ပြထားသည်။ ယင်းနှင့်စပ်၍ စုဒိတကတို့ဘက်မှ အထူးမချေပသော်လည်း ဘုန်းကြီးဟူသော ဝေါဟာရမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်များကို မဆိုသယောင် ရှောင်လွဲချေပသွားကြသည်။ သို့သော်လည်း ပူးတွဲပါ ရဟန်းဟူသော ဝေါဟာရနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ ဓာတ်တော် အံတော် ဆံတော် တောင်ဝှေးတော်ဟူသော ဝေါဟာရတို့ကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်တို့ကို ဆိုလိုကြောင်း ဖုံးကွယ်၍ မရနိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။ ယင်းဓာတ်တော် အံတော် ဆံတော် စသည်တို့နှင့် ဆိုင်ရာ စိစစ်စရာ ရှိသမျှကို တိုက်ရိုက် စွပ်စွဲချက် ဖြစ်သည့် အမှတ်(၁၂)တွင် အကျယ်စိစစ် သုံးသပ်ကြမည်ဖြစ်၍ ဤ၌ ချန်လှပ်ထားခဲ့ဦးမည်။
၃။(ခ) အမှတ်ပြထုတ်နုတ် တင်ပြချက်တွင် ဘုန်းကြီးရဟန်းတို့သည် လူသားတို့အား ဘုံခန်းတို့နှင့် မြှောက် ခြောက်၍စားလမ်းထွင်ကြပုံ၊ ဟန်ဆောင်လုပ်ငန်းများဖြင့် အသက်မွေးကြပုံတို့ဖြင့် အသားလွတ် စွပ်စွဲရေးသားချက်များကို တွေ့ရသည်။
ယင်းတို့မှာ ကြောင်းကျိုးဖော်ပြချက် ကင်းမဲ့သော စွပ်စွဲချက်များဖြစ်၍ တစုံတရာ သုံးသပ်ဝေဖန်ဖွယ်မလို၊ ရဟန်းသံဃာတော်တို့၏ သာသနာ့လုပ်ငန်းတာဝန်များကို လုပ်ဆောင်နေမှုများ ဖြစ်သည့် ဟောပြောလမ်းညွှန်မှု၊ နေထိုင်ကျင့်သုံးမှုတို့ကို တဖက်သတ် ရှုတ်ချ ရေရွတ်ထားချက်များဟူ၍သာ ယူဆကြသည်။ ယင်းကဲ့သို့သော ရေးသားချက်များကို ရှေးအခန်းများကပင် အသင့်အတန် ဝေဖန်ခဲ့ပြီးလေပြီ။
၄။(ဂ) အမှတ်ပြ ထုတ်နှုတ်တင်ပြချက်တွင် အပိုင်း၂-ပိုင်း ပါရှိရာ ၁-တွင် ရဟန်းသံဃာတော်တို့၏ သင်ကြားမှုအပိုင်းကို ရှုတ်ချထားပြီး ၂-တွင် ရိုးသားစွာ ကျင့်သုံးမှုကို ပြစ်တင်ထားသည်ကို တွေ့ရ၏၊
ထို ၂-ပိုင်းတွင် ၁-အတွက်မှာလည်း တစုံတရာအကြောင်းပြချက် မရှိ။ သူ၏ထင်မြင်ချက်အတိုင်း ရှုတ်ချ ရေရွတ်ရေးသားထားခြင်းသာ ဖြစ်သဖြင့် ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်တို့က သီးခြားသုံးသပ်ခြင်း မပြုမူ၍ ၂-အချက်ဆိုင်ရာ ရိုးသားစွာ ကျင့်သုံးနေထိုင်ကြသော သံဃာတော်တို့အား ပြစ်တင်ထားချက်ကို သုံးသပ်ရာ၌သာ ထည့်သွင်းသုံးသပ် သွားကြမည် ဖြစ်သည်။
ဦးဥက္ကဋ္ဌက “သူတို့သည် အနှစ်(၂၅၀၀)ကျော်က ဓာတ်ပြားဟောင်းကြီးများကို ယခုတိုင်ဖွင့်လျက် ရှိကြကုန်၏” ဟု လူသေလူဖြစ် စာအုပ်နှာ ၃၁၁-တွင် ရေးသားခဲ့ကြောင်း စောဒက ဆရာတော်တို့ တင်ပြထား၏၊ ထိုစကားရပ်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းတော်တို့ ရှေးရိုးအတိုင်း မှန်ကန်စွာ ကျင့်သုံးနေထိုင်မှု သင်ကြားလုပ်ဆောင်မှုများကို ကြည့်နိုင်ဟန်မတူ။ အခြားဘာသာ ဝန်ထမ်းများကဲ့သို့ ခေတ်ပညာသင်၍ ခေတ်နှင့်အမီ လိုက်နေစေလိုဟန် ရှိသည်။ ကာလဒေသအားလျော်စွာ ဗုဒ္ဓဝါဒကို ပြင်ဆင်နုတ်ပယ်စေလိုဟန် ရှိသည်။
၅။ အမှန်အားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာသာသနာတော်မှာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်သာ ဖြစ်သည်။ ထေရဝါဒ ဟူသည်မှာ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်းနှစ်ထောင့်ငါးရာကျော်က ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ သာဝကကြီးများ ဖြစ်ကြသော အရှင်မဟာကဿပ အရှင်အာနန္ဒာ အရှင်ဥပါလိ စသည်တို့၏ အယူဝါဒတော်အတိုင်း ဗုဒ္ဓဝါဒ ဗုဒ္ဓတရားတော်ကိုသာ လိုက်နာကျင့်သုံးကြသော ဗုဒ္ဓသာသနာ ဖြစ်လေသည်။ အဆိုပါ ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးများ ဦးဆောင်၍ ပထမသံဂါယနာတင်ခဲ့သော ဗုဒ္ဓ၏ တရားတော်များကို မပျောက်မပျက် မယွင်းမကွက်ရအောင် အသက်နှင့်ထပ်တူ ရွက်ဆောင်လာခဲ့ကာ သံဂါယနာ အဆက်ဆက်တင်လျက် စင်စင်ကြယ်ကြယ် တင့်တယ်ပြည့်စုံအောင် အားထုတ်ထမ်းဆောင်၍ ဤခေတ်အထိ ဆောင်ယူလာခဲ့သဖြင့် ဗုဒ္ဓလက်ထက်တော်က ဗုဒ္ဓမြတ်စွာကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားတော်မူခဲ့သည့် တရားဓမ္မအတိုင်း ယခု တွေ့မြင်ကျင့်သုံးနေရခြင်းပင် ဖြစ်သည်။
ဓာတ်ပြားဟောင်းကြီးများအတိုင်း တသွေမတိမ်း ဖွင့်နေနိုင်ခြင်းသည်ပင် ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၏ ဂုဏ်ရည်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။
ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းတော်တို့ကို အနှစ်(၂၅၀၀)ကျော်က ဓာတ်ပြားဟောင်းကြီးများကို ဖွင့်နေကြသူများဟူသော ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ရေရွတ်ခြင်းမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်များထံသို့ မရောက်ပဲ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည်သာ လက်ရှိ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓတရားတော်မှ သွေဖီကျင့်သုံးနေသူဖြစ်ကြောင်း ပေါ်လွင်စေသည်ဟု သုံးသပ်ကြသည်။
၆။(ဃ) အမှတ်ပြ ထုတ်နုတ်ချက်၌ “သူတို့သည် စားရေး သောက်ရေး ဝတ်ရေးအတွက် ယုတ္တိယုတ္တာကင်းမဲ့သော အကြွား အမှားနှင့် တန်ခိုးပြာဋိဟာများကို ပြောဟော၍ နေကြကုန်၏” ဟု စွပ်စွဲထားသည်ကို တွေ့ရ၏၊
ဤ (ဃ)အမှတ်ပြ စကားအပြင် ရှေ့စကား နောက်စကား အားလုံးမှာပင် စားသောက်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ စွပ်စွဲရေရွတ်ချက် များစွာပါဝင်၏၊ ဤကဲ့သို့ စားသောက်မှုကို ဗန်းတင်၍ ထပ်ခါတလဲလဲ စွပ်စွဲရေရွတ်နေသည်မှာလည်း ရဟန်းတို့တွင် စားသောက်မှု၊ တနည်းအားဖြင့် ဆွမ်းရအောင် ရှာရမှုမှာ အညဝါဒီတို့အဖို့ ယုတ်ညံ့သည်ဟု မြင်စမြဲပင် ဖြစ်၏၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကိုယ်တိုင်လုံ့လထုတ်၍ လုပ်ကိုင် ရှာဖွေ စားသောက်ရမှုမျိုး မဟုတ်၊ သပိတ်ပိုက်၍ အိမ်စဉ် လိုက်ရပ်ကာ ရှာဖွေရခြင်းမျိုးဖြစ်၍ ဆိုခဲ့သည့် အညဝါဒီတို့က တောင်းရမ်းစားသောက်သူများ ဟူ၍သာ မြင်ကြသည်။ ထို တောင်းရမ်း သားသောက်မှုမျိုးကိုလည်း လူတို့က အယုတ်ဆုံး အသက်မွေးမှုဟု မြင်တတ်ကြပြန်ရာ အညဝါဒီသဘော သက်ရောက်နေသူ ဦးဥက္ကဋ္ဌအဖို့ ထိုသို့သော ရဟန်းတို့၏ အလှူခံစားသောက်မှုမျိုးကို အယုတ်အနေဖြင့် မြင်နေမည်မှာ မလွဲရာ။ ထို့ကြောင့် ထိုရဟန်းတို့၏ စားသောက်နေထိုင်မှု, ဆွမ်းခံမှု, ဆွမ်းအနုမောဒနာတရား ဟောကြားမှုတို့ကိုသာ ရည်ရွယ်ဖော်ထုတ် အလုပ်တခုလုပ်ကာ ထပ်ခါတလဲလဲ ရေရွတ်ရေးသား၍ နေပေသည်။
ဘုရားလက်ထက်ကပင် ဤသို့ ရဟန်းတို့၏ တောင်းရမ်း စားသောက်မှုမျိုးကို မလိုတမာ ဆဲရေး ရေရွတ်မှုများ ရှိခဲ့သဖြင့် သည်းခံရန် မြတ်စွာဘုရားပင် မကြာမကြာ ဟောကြားခဲ့ရပေသည်။ အထင်ရှားဆုံးကား “အန္တ မိဒံ ဘိက္ခဝေ ဇီဝိကာနံ၊ ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလျံ”စသော ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ် ပိဏ္ဍောလျသုတ်ပင်ဖြစ်၏၊ (သံ၊၂၊၇၆) ၎င်းမြန်မာပြန်မှာ “ရဟန်းတို့ အသက်မွေးမှုမျိုးတွင် ဤထမင်းတောင်း၍ အသက်မွေးမှုသည် အယုတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ ရဟန်းတို့ လောက၌ ဤသူတောင်းစား ခွက်လက်စွဲသည် လှည့်လည်၏”ဟု ဆဲရေးခြင်းသည် ရှိ၏ စသည်ဖြစ်လေသည်။ (သံယုတ်၊ မြန်မာပြန် ဒု-၇၃)
ဤသံယုတ်ပါဠိတော် စကားအရ စားသောက်မှု ဝမ်းရေးတခုအတွက် လိမ်ညာနေသည်ဟု သံဃာတော်တို့အား ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ပြောဆိုရေးသားခြင်းတို့မှာ ဆဲရေးခြင်းပင် ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။
၇။(င) အမှတ်ပြ ထုတ်နှုတ်ချက်တွင် သူတို့သည် လက်ထပ်မင်္ဂလာ အခမ်းအနားများ၌ လည်းကောင်း အိမ်သစ်ယာသစ်တက်သော အခမ်းအနားများ၌ လည်းကောင်း ရှင်ပြု နားသ မင်္ဂလာများ၌လည်းကောင်း ဦးဆောင်မှုကို ပေးကြကုန်၏၊ ဆွမ်းသွတ်ကြကုန်၏၊ ပိဏ္ဍာကျွေးကြကုန်၏၊ အေး-သူတို့သည် သူတို့၏ သက်ထိန်းလမ်းကို ထွင်ရာ၌ကား အထူးအချွန် အလွန်ကျွမ်းကျင်တော် မူကြကုန်၏” စသည်ဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်တို့၏ သာမှု, နာမှုအခမ်းအနားများ၌ တရားဓမ္မ ဟောပြမှု သေသူအတွက် မတကဘက် အလှူခံမှု စသည်များကို စွပ်စွဲရေးသားပုံများကို တင်ပြထားပေသည်။
“ဗဟူနံ ဝတ အတ္ထာယ၊ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တထာဂတ” ဝင်္ဂီသထေရဂါထာ ပါဠိတော် နှာ-၃၂၇-အရ လောက၌ ရှင်တော်ဘုရား ဖြစ်ပွား ပေါ်ပေါက်လာခြင်းမှာ လောကလူသား သတ္တဝါအများတို့၏ အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာများရေးအတွက်သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်သည့်အချိန်မှစ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဝင်တော်မူသည်အထိ ၄၅-ဝါ ကာလပတ်လုံး မြို့ရွာတိုင်းပြည်တို့၌ လှည့်လည်သီတင်းသုံးကာ လူသတ္တဝါတို့အား တရားဓမ္မ ဟောပြတော်မူခဲ့သည်။ ကိုယ်တော် မြတ်အတူ တပည့်သာဝကတို့အားလည်း -
စရထ ဘိက္ခဝေ စာရကံ ဗဟုဇန ဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ-
လောကာနုကမ္ပာယ အတ္တာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿနံ-
ရဟန်းတို့ များစွာသော လူတို့၏ အစီးအပွားဖြစ်ခြင်းငှာ ချမ်းသာခြင်းငှာ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှာ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွားဖြစ်ခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်းငှာ ဒေသစာရီ လှည့်လည်ကြကုန်လော့” စသည်ဖြင့် ဘုရားဖြစ်တော်မူစကပင် တိုက်တွန်းတော်မူခဲ့ပေသည်။
၈။ ထို့အပြင် တပည့်သာဝကတို့အား လူတို့နှင့် ဆက်ဆံပုံ ဆက်ဆံနည်းများကိုလည်း ဟောတော်မူခဲ့လေသည်။ “ပျားပိတုန်းသည် ပန်းပွင့်ကိုလည်းကောင်း၊ အနံ့ကို လည်းကောင်း၊ မပျက်စီးစေပဲ ပန်းဝတ်ရည်ကိုသာ စုတ်ယူပျံသွားသကဲ့သို့ ရွာ၌ ရဟန်းသည် ပန်းတည်းဟူသော သဒ္ဓါတရားနှင့် အဆင်း အနံ့တည်းဟူသော စည်းစိမ်ဥစ္စာကို မပျက်စီးစေပဲ ကျင့်ရာ၏”ဟု “ယထာပိ ဘမရော ပုပ္ပံ” စသော ဓမ္မပဒပါဠိတော် (ခု၊၁၊၂၀) ဂါထာကိုပင် ဟောထားခဲ့သည်။
၉။ ကိုယ်တော်တိုင်လည်း လူတို့၏ သာမှု နာမှုခေါ် မင်္ဂလာကိစ္စ အသုဘကိစ္စတို့၏ ပါဝင်တော်မူခဲ့၏၊ ဤနေရာတွင် အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်လာ ဥဂ္ဂဟသုတ်ကို သတိပြုဖွယ်ပင် ဖြစ်၏၊ ယင်းဥဂ္ဂဟသုတ်ကို အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် ပဉ္စကနိပါတ်၌ တွေ့နိုင်၏၊ မြတ်စွာဘရား ဘဒ္ဒိယမြို့ မြတ်လေးတော၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘဒ္ဒိယမြို့ မေဏ္ဍကသူဋ္ဌေး၏မြေး ဥဂ္ဂဟက မြတ်စွာဘုရားအား သမီးများ မင်္ဂလာဆွမ်းအတွက် ပင့်လျှောက်၍ ကြွရောက်ဟောကြားတော်မူသော သုတ်ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းသုတ်၍ ဥဂ္ဂဟ လျှောက်ထားပုံမှာ -
“ဣမာ မေ ဘန္တေ ကုမာရိယော ပတိကုလာနိ ဂမိဿန္တိ။ ပ။ ယံတာသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတယ သုခါယ” ဟူ၍ ဖြစ်ပေသည်။ မြန်မာပြန်တွင် “အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဤသမီးပျိုတို့သည် လင်ယောကျ်ားအိမ်သို့ လိုက်ပါသွားကြပါလိမ့်မည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသမီးပျိုတို့ကို သွန်သင်တော်မူပါ၊ ဆုံးမတော်မူပါ၊ ယင်းသို့ သွန်သင်ဆုံးမခြင်းသည် ထိုသမီးပျိုတို့အား ကာလရှည်မြင့်စွာ အစီးအပွားဖြစ်ရန် ချမ်းသာရန် ဖြစ်ရာပါ၏”ဟု လျှောက်ထားလေသည်။
ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားက သတို့သမီးပျိုတို့အား သွန်သင်ဆုံးမတော်မူပုံ (မင်္ဂလာတရား ဟောကြားတော်မူပုံ)ကိုလည်း -
“အထ ခေါ ဘဂဝါတာ ကုမာရိယော ဧတဒဝေါစ” စသည်ဖြင့် ထိုအခါ မြတ်စွာရားသည် ထိုသမီးပျိုတို့အား သတို့သမီးတို့ ထိုသို့လျှောက်ထားသောကြောင့် ဤအရာ၌ ဤသို့ကျင့်ရမည်။ သင်တို့ အကျိုးစီးပွားကိုလိုလား၍ သနားစောင့်ရှောက်တတ်သော မိဘတို့သည် သနားစောင့်ရှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ ထိမ်းမြားမည်ဖြစ်သော လင်ယောကျ်ား၏ ရှေးဦးစွာ အိမ်ရာမှ ထလေ့ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊
ဤသို့ စသည်ဖြင့် မယားဝတ္တရား ငါးပါးကိုဟောကြားတော်မူခဲ့ကြောင်း တွေ့နိုင်ပေသည်။
၁၀။ ထိုသို့ ထိမ်းမြား မင်္ဂလာကိစ္စမျိုးမှာသာမက အိမ်သစ် မြေသစ်တို့၏ မင်္ဂလာမှုပြု၍ ဆွမ်းကျွေးလှူဒါန်းခြင်း နတ်တို့အား အမျှအတန်းပေးဝေခြင်းကိစ္စတို့ကိုပါ မကြွင်းမကျန်ရအောင် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခဲ့ပေသည်။ ယင်းကို ဒီဃနိကာယ် မဟာဝဂ္ဂပါဠိတော် (၇၅)၌လည်းကောင်း ဝိနည်းမဟာဝါပါဠိတော် ဘေသဇ္ဇခန္ဓက (၃၂၄)၌လည်းကောင်း တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။
အကြောင်းအရာ အကျဉ်းချုပ် မဂဓအမတ်ကြီးများဖြစ်ကြသော သုနိဓအမှတ်ကြီးနှင့် ဝဿကာရ အမတ်ကြီးတို့ ပါဋလိမြို့သစ်တည်ရာသို့ မြတ်စွာဘုရားအား ပင့်ဖိတ်၍ ဆွမ်းလုပ်ကျွေးရာ မြတ်စွာဘုရားက ဟောကြားတော်မူခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်၏၊
ယသ္မံ ပဒေသေ ကပ္ပေတိ၊ ဝါသံ ပဏ္ဍိတဇာတိယော။
သီလဝန္တေတ္ထ ဘောဇေတွာ၊ သညတေ ဗြဟ္မစာရယော။
စသည်ဖြင့် ၃-ဂါထာ ဟောတော်မူပေသည်။
မြန်မာပြန်
“ပုဏ္ဏားတို့ ပညာရှိသည် အကြင်အရပ်၌ အိမ်ရာဆောက်လုပ်နေထိုင်၏၊ ဤအရပ်၌ သီလရှိသော ကိုယ်နှုတ်နှလုံး စောင့်သုံးသော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဆွမ်းကျွေးပြီးလျှင် ထိုအရပ်၌ရှိသော နတ်တို့အား အလှူ၏ အဖို့ကို အမျှပေးဝေရာ၏၊ ဤသို့ အမျှပေးဝေလတ်သော် နတ်တို့သည် ပူဇော်ခံရသဖြင့် ထို(အမျှပေးဝေ)သူတို့ အတုံ့ပြန်၍ ပူဇော်ကုန်၏၊ မြတ်နိုးခံရသဖြင့်လည်း အတုံ့ပြန်၍ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် မိခင်သည် ရင်ဝယ်သားကို စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့ နတ်တို့သည် ထို(အမျှပေးဝေ) သူတို့စောင့်ရှောက်ကုန်၏၊ နတ်တို့စောင့်ရှောက်ခံရသော သူသည် အခါခပ်သိမ်း ကောင်းခြင်းမင်္ဂလာကို တွေ့မြင်ရလေ၏” ဟူ၍ ဖြစ်ပေသည်။
ထို့အတူပင် ရှင်ပြု နားသ နားထွင်းစသော ကိစ္စများ၌လည်း အလှူဒါန ပြုလုပ်ကြပုံတို့ကို ဓမ္မပဒဝတ္ထု တိဿသာမဏေ သုခသာမဏေစသည်တို့အကြောင်းတွင် ထင်ရှားလှသည်။ ထို့ကြောင့် သာမှုမင်္ဂလာ ကိစ္စများ၌ ဒါနပြုခြင်း အစဉ်အလာမှာ ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဆိုသကဲ့သို့ နောက်ခေတ်မှ ထွင်ထားသော ကိစ္စရပ်များ မဟုတ်ကြောင်း ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကပင် ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ပါဝင်ခဲ့သော သာသနာ့ရိုးရာစဉ်လာ တန္တီ ပဝေဏီ ထုံးစံကြီးပင် ဖြစ်ကြောင်း သိသာလှ၏၊
၁၁။ ဤကား သာမှု မင်္ဂလာကိစ္စတို့နှင့် ပတ်သက်၍ သုံးလောကထွတ်ထား မြတ်စွာဘုရား ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခဲ့ပုံ သာဓက ဖြစ်၏၊ ထိုမှတပါး နာမှုအမင်္ဂလာကိစ္စ သို့မဟုတ် အသုဘကိစ္စတို့တွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ဓမ္မပဒလာ ဆတ္တမာဏဝဝတ္ထု သီရိမာဝတ္ထု စသည်တို့၌ ထင်ရှားလှ၏၊ အကျယ်မဖော်ပြတော့ပေ၊ သို့သော် စောဒကပုဂ္ဂိုလ်များ ထောက်ပြထားသော လူသေလူဖြစ်စာအုပ် နှာ-၃၁၅ပါ “သေရွာ သွားလေပြီးသူများ တမလွန်လောက၌ ကြည်လင်ရွှင်ပျ ချမ်းသာသုခ ရရေးအတွက် ရည်မှန်း၍ ဆွမ်းသွတ်ကြကုန်၏၊ ပိဏ္ဍာကျွေးကြကုန်၏၊ အမျှအတန်းပေးဝေကြကုန်၏၊ အေး-သူတို့သည် သူတို့၏ သက်ထိန်းလမ်းကို ထွင်ရာ၌ကား အထူးအချွန် အလွန် ကျွမ်းကျင်တော်မူကြကုန်၏” ဟူသော စကားရပ်ဖြင့် ရဟန်း သံဃာတော်တို့ ဤခေတ်၌ ဆွမ်းသွတ်ခြင်း အမျှအတန်းပေးဝေခြင်း ကိစ္စများကို ပြုစေရာ၌ စားပေါက်ထွင်ထား လေဟန်ပြုကာ ရှုတ်ချထားသောခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ဤဆွမ်းသွတ်ခြင်း အမျှအတန်းပေးဝေခြင်း ကိစ္စများမှာ မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တော်တိုင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ပြုလုပ်စေခဲ့သော ကိစ္စရပ်များ ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုပေးသေးသည်။
အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် ဒသကနိပါတ် ၁၁-ခုမြောက် သုတ်ဖြစ်သော ဇာဏုေဿာဏိသုတ်တွင် မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တော်တိုင် ဇာဏုေဿာဏိပုဏ္ဏားကြီး၏ မေးလျှောက်မှု ကို ဖြေဆိုရာ၌ -
“ဣဓ ပန ဗြာဟ္မဏ ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတီ” စသည်ဖြင့် ဟောတော်မူထားပေ၏၊
မြန်မာပြန်
“ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် အသက်ကို သတ်လေ့ရှိ၏၊ပ။ မှားယွင်းသော အမြင်ရှိ၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေည်မှ နောက်၌ ပြိတ္တာဘုံသို့ ရောက်ရ၏၊ ထိုသူသည် ပြိတ္တာဘုံသားဖြစ်သည့် သတ္တဝါတို့၏ အစာဖြင့် ပြိတ္တာဘုံ၌ မျှတရ၏ ထိုအစာဖြင့် ထိုသူသည် ထိုပြိတ္တာဘုံ၌ တည်ရ၏၊ သို့မဟုတ် ထိုသူ့အတွက် အဆွေခင်ပွန် ချစ်ကျွမ်းဝင်သူတို့ကသော်လည်းကောင်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကသော်လည်းကောင်း ပေးလှူအပ်သော ဒါနဖြင့် ထိုပြိတ္တာသည် ထိုပြိတ္တာဘုံ၌ မျှတရ၏၊ ထိုဒါနဖြင့် ထိုပြိတ္တာသည် ထိုပြိတ္တာဘုံ၌ တည်ရ၏၊ ပုဏ္ဏား ဤသည်ကား (ဒါန၏အကျိုးတရား ရောက်သင့်သော အရပ်တည်း၊ ယင်းပြိတ္တာဘုံ၌ တည်သူအား ထိုဒါနသည် ရောက်၏” ဟု မိန့်တော်မူ၏၊
ဤသို့ ဟောတော်မူထားပေ၏၊
၁၂။ ထို့ပြင်လည်း ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး ရာဇြုဂိဟ်မြို့သို့ ကြွလာတော်မူသည့် အချိန်မှာပင် ရာဇြုဂိလ်ပြည့်ရှင် ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးအား ၉၂-ကမ္ဘာထက်က ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့အတွက် အလှူဒါနပြု၍ အမျှဝေကာ ယင်းပြိတ္တာများ ချမ်းသာသုခ ရသွားခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဟောတော်မူသော တိရောကုဋ္ဋသုတ္တန်သည်လည်း ခုဒ္ဒကပါဌ ပါဠိတော်၌ အထင်အရှားရှိပေသည်။ ယင်းသုတ်၌ -
တိရောကုဋ္ဋေသု နိဋ္ဌန္တိ၊ သန္ဓိသိင်္ဃာဋကေသု စ။
ဒွါရဗာဟာသု တိဋ္ဌန္တိ၊ အာဂန္တန သကံ ဃရံ။
စသော ဂါထာ ၁၃-ဂါထာ လာရှိပေသည်။ ယင်းဂါထာများ၏ မြန်မာပြန်များမှာ -
(ပြိတ္တာတို့သည်) မိမိအိမ်သို့ လာကြရာ၌ နံရံပြင်ဖက်တို့၌ လည်းကောင်း လမ်းဆုံလမ်းခွ အိမ်ခြံစပ်တို့၌ လည်းကောင်း တံခါးဝ တံခါးပေါက်တို့၌ လည်းကောင်း ရပ်တည်ကုန်၏၊ များစွာသော ထမင်းအဖျော် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို (လှူဒါန်းရန်) ပြုစီရင်သော်လည်း ထို(ပြိတ္တာ)သတ္တဝါတို့၏ ကံအကြောင်းကြောင့် ထို(ပြိတ္တာ)သတ္တဝါတို့ကို တစုံတယောက်သောသူကမျှ အမှတ်မရ။
သနားတတ်သော အကြင်သူတို့သည် ဆွေမျိုးပြိတ္တာကို ကပ်ရောက်လာသောအခါ စင်ကြယ်မွန်မြတ်၍ လျောက်ပတ်သော အဖျော်ဘောဇဉ်ကို ဤအလှူဝတ္ထုသည် သင်(ပြိတ္တာ)ဆွေမျိုးတို့အား ဖြစ်စေသတည်း။
(ပြိတ္တာ)ဆွေမျိုးတို့သည် ချမ်းသာကြစေကုန်သတည်းဟု မိတ်ဆွေ အမျိုးပြိတ္တာတို့အတွက် ရည်ညွှန်း၍ ပေးလှူကုန်၏၊
ထိုဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့သည် ထိုအရပ်သို့ ညီညွတ်ပေါင်းဆုံ၍ လာရောက်ကြကုန်ပြီးလျှင် များစွာသော ထမင်းအဖျော်ကို (မိမိတို့အား ရည်ညွှန်း၍ ပေးလှူအပ်သည်ရှိသော်) ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ အနုမောဒနာ ပြုကြကုန်၏၊
အကြင်ဆွေမျိုးတို့၏ (ပေးလှူခြင်းဟူသော) အကြောင်းကြောင့် (စည်းစိမ်ချမ်းသာကို) ငါတို့ရကြကုန်၏၊ ငါတို့အကျိုးငှာလည်း ပူဇော်မှုကို ပြုကြကုန်၏၊ ပေးလှူသူ ဆွေမျိုးတို့သည်လည်း အကျိုးများကုန်၏၊ ထို ငါတို့၏ ဆွေမျိုးတို့သည် အသက်ရှည်ကြပါစေကုန်သတည်း။
ထိုပြိတ္တာဘုံ၌ လယ်ထွန်ခြင်းလည်းမရှိ၊ နွားကျောင်းခြင်းလည်းမရှိ၊ ထိုပြိတ္တာဘုံ၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာရကြောင်း ကုန်သွယ်မှုလည်းမရှိ၊ ရွှေငွေဖြင့် ရောင်းဝယ်မှုလည်းမရှိ၊ ဤလူ့ဘုံမှ (ဆွေမျိုးမိတ်ဆွေတို့) ပေးဝေအပ်သော ကုသိုလ်အဖို့ဖြင့် ထိုပြိတ္တာဘုံ၌ တမလွန်ဘဝသို့ ပြောင်းသွားကုန်သော ပြိတ္တာတို့သည် မျှတကုန်၏၊
ကုန်းမြင့်ရာအရပ်၌ ရွာသောမိုးရေသည် ချိုင့်ဝှမ်းရာအရပ်သို့ စီးသွားသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလူ့ဘုံမှ ပေးဝေအပ်သော ကုသိုလ်အဖို့သည် ပြိတ္တာတို့ထံသို့ ကပ်ရောက်၏၊
ရေပြည့်သော မြစ်တို့သည် သမုဒ္ဒရာကို ပြည့်စေသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလူ့ဘုံမှ ပေးဝေအပ်သော ကုသိုလ်အဖို့သည် ပြိတ္တာတို့ထံသို့ ကပ်ရောက်၏၊
ဤသူကား ငါ့အား ဥစ္စာကို ပေးဖူးပြီ။ ငါ၏ (ကိစ္စကို)ပြုဖူးပြီ။ ငါ၏ဆွေမျိုးတည်း။ ငါ၏မိတ်ဆွေတည်း။ ငါ၏ခင်ပွန်းတမျိုးဟု ရှေးဘဝ၌ ပြုခဲ့ဖူးသည်ကို အောက်မေ့သူသည် ပြိတ္တာတို့အကျိုးငှာမြတ်သော အလှူရေစက်ကို ပေးလှူရာ၏၊
ငိုကြွေးခြင်းသည်လည်းကောင်း စိုးရိမ်ပူဆွေးခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ထိုမှတပါး ပြောဆိုမြည်တမ်းခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာတို့အကျိုးငှာ မဖြစ်၊ (သို့သော်) ဆွေမျိုးတို့သည်ကား ငိုကြွေးနေကြကုန်၏၊
(တမလွန်ဘဝသို့ ပြောင်းသွားသောသူကို ရည်စူး၍) ပေးလှူအပ်သော ဤအလှူသည် သံဃာ၌ ကောင်းစွာ တည်သည်ဖြစ်၍ ရှည်မြင့်စွာ စီးပွားချမ်းသာဖြစ်ခြင်း အကျိုးငှာ ထိုပြိတ္တာတို့ထံသို့ တခဏချင်း ကပ်ရောက်၏၊
တမလွန်ဘဝသို့ ပြောင်းသွားသောသူကို ရည်စူး၍ ပေးလှူခြင်းဟူသော ဤသဘောကို ဆွေမျိုးတို့၏ ပြုသော ဝတ္တရားဟူ၍ ပြအပ်၏၊ ပြိတ္တာတို့အားမြတ်သော ပူဇော်ခြင်းကို ပြုအပ်သည်လည်း မည်၏၊ ရဟန်းတို့အား ခွန်အားကို ပေးအပ်သည်လည်း မည်၏၊ သင်တို့သည် ကြီးကျယ်သော ကုသိုလ်ကို ပွားများ ဆည်းပူးအပ်သည် လည်းမည်၏” ဟု ဟောတော်မူ၏၊
ဤဖော်ပြထားသော ဗုဒ္ဓဘာသိတသုတ္တန်တို့ကို ထောက်ဆ၍ ယခုမြန်မာနိုင်ငံတော်ရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ရဟန်းရှင်လူတို့ ပြုလုပ်နေကြသော သာမှုဖြစ်သည့် မင်္ဂလာကိစ္စ အိမ်သစ် ရာသစ်တက် အခမ်းအနား ရှင်ပြု နားသ စသည်တို့၍ လည်းကောင်း နာမှုဖြစ်သည် အသုဘရက်လည် ဆွမ်းသွတ်စသော ကိစ္စတို့၏ လည်းကောင်း လှူမှုဒါန်းမှု အမျှဝေမှုတို့သည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ ရွှေလက်ထက်တော်မှ ဆင်းသက်လာခဲ့သော သာသနာရိုးရာ ထုံးတမ်းစဉ်လာကြီးတရပ်သာ ဖြစ်သဖြင့် နောက်ခေတ် ရဟန်းတော်တို့၏ ထွင်လုံးများ မဟုတ်ကြောင်း သိသာထင်ရှားလှပေသည်။
၁၃။(စ) အမှတ်ပြ ထုတ်နှုတ်ချက်ဖြစ်သော သခင်မြတ်ဆိုင်၏ “ဗုဒ္ဓ၏မိဂဒါဝုန်တရား”စာအုပ်ပါ စကားမှာလည်း သူ့ဆရာ၏ လေသံအတိုင်း သံယောင်လိုက်၍ ရေရွတ်မြည်တမ်းချက်မျှသာ ဖြစ်သဖြင့် အထူးသုံးသပ်စိစစ်ရန်မလို၊ အထက်ဖော်ပြပါ သုံးသပ်စိစစ်ချက်တို့၌ ပါဝင်သွားပြီး ဖြစ်ပေသည်။
စုဒိတက သခင်မြတ်ဆိုင်သည် သူ၏ဆရာ ဦးဥက္ကဋ္ဌဘက်က ဝိုင်းကူ၍ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသားကျော် ရဟန်းတော်တို့အား မလျော်စကားဖြင့် မြှောက်ခြောက်မှောင်တိုက် အချောင်နှိုက် ဟူသော စကားလုံးတို့ကို ရေလဲနှင့်သုံး၍ မဆုံးနိုင်အောင် ရေရွတ်နေခြင်းသာ ဖြစ်သည်ဟု ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်များက သုံးသပ်ကြပေသည်။
၁၄။(ဆ) အမှတ်ပြ ထုတ်နှုတ်ချက်ဖြစ်သော ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အစွဲပြုတ် တဲကုတ်ရွှေနန်းတော် စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၄-ပါ စကားရပ်တွင် ဘေးအပေါင်း ရန်အပေါင်းမှ လွတ်မြောက်ရန် ဘာသာဝန်ဆောင်များက ပုတီးကို ကြိုးစားစိပ်ရမည်ဟု ပြောလေ့ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရ၏၊
ယင်းစကားရပ်လာ “ဘာသာဝန်ဆောင်” ဆိုသော စကားကို သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့တို့က သောဓနာပြုရာတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ သမုတိသံဃာ ပရမတ္တသံဃာတို့ကို ရည်ညွှန်းသည်မဟုတ်ပဲ ဘာသာဝန်ဆောင်ထားသော ထာဝရနှင့် ဓမ္မဆရာ၊ ဝါ-တရားလမ်းညွှန် ပုဂ္ဂိုလ်များကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်ပါသည်ဟု ရှောင်လွှဲဖြေဆို ချေပထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ သို့သော် ပုတီးစိပ်ခြင်း ဒါနပြုခြင်းတို့မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကလည်း ပြုလုပ်သော လုပ်ငန်းများ ဖြစ်သဖြင့် မည်သို့ပင် ရှောင်လွှဲဖြေဆိုသော်လည်း ပြေလည်၍မသွား၊ ဆင်ဝှေ့ရန်ရှောင်စကားဖြင့် လှည့်ဖြား ပြောဆိုမှုသာ ထင်ရှားနေပေသည်။
အမှန်အားဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ ပုတီးစိပ်ခြင်းဟူသည်မှာလည်း ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ဂုဏ်ရည်ကို ယုံကြည်သဒ္ဓါ ထက်သန်စွာဖြင့် ဗုဒ္ဓါနုဿတိတရား ပွားများကြခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ချဲ့ဦးအံ့ - ပုတီးဟူသည် ဗုဒ္ဓဘာသာမှ ပေါက်ဖွားလာသော ဇာတိရိုးရာ မဟုတ်သော်လည်း ဝိပဿနာလမ်းမဝင်သေးသူတို့အဖို့ ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်ကို အဖန်ဖန်ပွားများခြင်း “ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ဘာဝနာ”ကို ပွားများရာ၌ သမာဓိထက်သန်စေခြင်းကို များစွာ အကူအညီပေးသဖြင့် ရှေးသရောအခါကပင် ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာလူမျိုးတို့ လက်ခံအသုံးပြုလာခဲ့ကြပေသည်။ ပုတီးစိပ်ခြင်း အလေ့အထကို မည်သည့်ကာလက ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာလူမျိုးတို့ စတင်ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု မသိနိုင်သော်လည်း ယင်း ပုတီးစိပ်ခြင်းကို သာသနာနှစ်-၂၀၅၃၊ မြန်မာသက္ကရာဇ်-၈၇၁၊ခရစ်နှစ် ၁၅၀၉-ခုနှစ် (အင်းဝနေပြည်တော်၌ ရွှေနန်းကြော့ရှင် လက်ထက်)တွင် အရှင်တေဇောသာရ မထေရ်မြတ် စီကုံးရေးသားထားသော ရွှေဟင်္သာမင်းပျို့ အပိုဒ်-၆၃ တွင် -
“သုံးမည်ရတနာ၊ မကွာဆည်းကပ်၊ စွဲကြပ်ပုတီး၊ သုံးသီးသီတင်း၊ မြဲစင်းလျင်းလျှင်၊ နာခြင်းတရား၊ မှတ်သားနားဝင်၊ အပြည့်ထင်၏” ဟု
ဗုဒ္ဓဘာသာတို့၏ ဘာသာရေးလုပ်ငန်းတို့ကို ဖော်ပြထားရ၌ ပုတီးစိပ်ခြင်းကို ထည့်သွင်းစပ်ဆိုထားရာ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ငါးရာနီးပါးကပင် ပုတီးစိပ်ခြင်းအလေ့ ထွန်းကားထင်ရှားနေပြီဖြစ်ကြောင်း သိသာနိုင်ပေသည်။
၁၅။ ပုတီးကို တလုံးချင်းချ၍ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်ပွားများခြင်းကိုပင် ပုတီးစိပ်ခြင်းဟု ခေါ်ရာ ဤပုတီးစိပ်ခြင်း “ဗုဒ္ဓနုဿတိဘာဝနာ”၏ အကျိုးအာနိသင်မှာ အလွန်ပင် များပြားလှပေသည်။ ဤသို့ အကျယ်မဖော်ပြသာပေ။ သို့သော်လည်း ဗုဒ္ဓနုဿတိဘာဝနာသည် သမထဘာဝနာဟု ဆိုရသော်လည်း အဖန်ဖန်ပွားများသူအဖို့ ဝိပဿနာ ဘာဝနာဖြစ်ပြီး အရိယာဘုံသို့ ရောက်နိုင်ကြောင်းကို-
“ယဒါ ပနေသ ဗုဒ္ဓါနုဿတိံ အနုဿရိတွာ။ပ။ တဒါဿ ဣဒံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိပဿနာတ္တံ နာမ ဟောတီ” ဟူသော အင်္ဂုတ္တိုရ်အဋ္ဌကထာ စကားရပ်ဖြင့် ထင်ရှားပေသည်။
ထိုအဋ္ဌကထာစကားကို နားလည်လွယ်ရုံမျှ မြန်မာပြန်၍ ဖော်ပြရသော် “ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ဘာဝနာကို ပွားများသူသည် ဤ “ဣတိပိ သော ဘဂဝါ” စသည်ဖြင့် ပွားများ နေသူသည် မိန်းမလော၊ ယောကျ်ားလော၊ တခြားတပါး နတ်လူဗြဟ္မာလော”ဟု ပိုင်းခြားစဉ်းစားသော် အခြားမဟုတ် သတိနှင့်ယှဉ်သော စိတ်သာဟု မြင်၍ ထိုစိတ်သည် ခန္ဓာအားဖြင့် ဝိညာဏက္ခန္ဓာတည်း၊ ယင်းနှင့်ယှဉ်သော ဝေဒနာသည် ဝေဒနာက္ခန္ဓာတည်း၊ သညာသည် သညာက္ခန္ဓာတည်း၊ တကွဖြစ်သော ဖဿစသည်တို့သည် သင်္ခါရက္ခန္ဓာတို့တည်း ဤလေးပါးတို့သည် နာမ်ခန္ဓာများ ဖြစ်ကုန်၏ဟု နာမ်ကို ပိုင်းခြားပြီး ထိုနာမ်၏ မှီရာကိုရှာသော် ဟဒယဝတ္ထုကိုမြင်၍ ထိုဟဒယဝတ္ထုကို မှီရာဖြစ်ကုန်သော မဟာဘုတ်လေးပါး၊ ယင်းလေးပါးကိုမှီ၍ ဖြစ်ကုန်သသော ဥပါဒါရုပ်များကို ပိုင်းခြား၍ ဤအားလုံးကား ရူပက္ခန္ဓာပေတကားဟု ပိုင်းခြားကာ ဤကားရုပ် ဤကားနာမ်ဟု အကျဉ်းအားဖြင့် ရုပ်နာမ်၊ အပြားအားဖြင့် ခန္ဓာငါးပါး၌ တဖန် ဤအကျဉ်းခန္ဓာငါးပါးသည် ဒုက္ခသစ္စာကို ပိုင်းခြား မှတ်သား၍ ထိုဒုက္ခသစ္စာ၏ အမွန်အစဖြစ်သော တဏှာသည် သမုဒ္ဒယ, သမုဒယသစ္စ၏ ချုပ်ရာသည် နိရောဓသစ္စာ, နိရောဓသစ္စာကိုသိရန် ကျင့်သုံးခြင်းသည် မဂ္ဂသစ္စာတည်း ဟူ၍ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော သစ္စာလေးပါးကို ပိုင်းခြားပြီးလျှင် အစဉ်အားဖြင့် အရိယာဘုံကို သက်ဝင်၏၊ ထိုအခါ ထိုဗုဒ္ဓါနုဿတိ ပွားများသူအား ဤဗုဒ္ဓါနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ဝိပဿနာအကျိုးရှိသော ကမ္မဋ္ဌာန်းမည်၏”ဟု ဆိုလိုပေသည်။
ထိုသို့ ဗုဒ္ဓါနုဿတိပွားများမှု ပုတီးစိပ်မှုသည် သစ္စာလေးပါး ပိုင်းခြားသိမြင်၍ အစဉ်အတိုင်း အရိယာဘုံရောက် ဝိပဿနာလမ်းပေါက် ပြီးမြောက်၍သွားကြောင်း ဗုဒ္ဓစာပေတို့ကို လမ်းညွှန်၍ ထားခဲ့သည့် အားလျော်စွာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ ရှေ့ဆောင် ရှေ့သွား ဆရာတော် သံဃာတော်များက ပုတီးစိပ်ရန် လမ်းညွှန်ခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ကောင်းမွန်သော လုပ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤလုပ်ရပ်ကို အပြစ်မြင်၍ အစဉ်သဖြင့် ရေရွတ်ရေးသား ပြောကြားနေသူတို့သည် မည်မျှလောက် ယွင်းမှား၍ တရားလက်လွတ် ဖြစ်နေကြကြောင်း သိသာထင်ရှားလှပေသည်။
၁၆။ ဤကား စောဒကပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စောဒနာစာတွင် အပိုဒ်(၁)ပြစကားရပ်များမှ အချက် ခုနှစ်ချက်ကို လိုအပ်သမျှ သုံးသပ်ဝေဖန်ခြင်း ဖြစ်၏၊ ယင်းနောက် အပိုဒ်(၂)ပြ စကားရပ်တွင် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ဝေဖြန့်ဖြူးသော ဗုဒ္ဓဝါဒ အခြေခံသင်တန်း အမှတ်စဉ်-၁၊စာမျက်နှာ ၁၆-၌-
“သမိုင်းနှင့်စာပေ အထောက်ထားများတွင် ဗုဒ္ဓရှင် သက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်ကပင် ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဓမ္မအခြေခံသဘောထားနှင့် ရှင်ဥပါလိ၏ ဝိနည်းအခြေခံ သဘောထားများ ရိပ်ရိပ် ကွဲပြားလျက် ရှိသည်များကိုလည်း မေ့လျော့ ပစ်ပယ်၍ မရနိုင်ပေ” ဟူသော စကားကို ထုတ်နုတ်ဖော်ပြ ထားပေသည်။
ယင်းစကားရပ်သည်လည်း အထောက်အတိုး ကြောင်းကျိုးကင်းမဲ့သော စကားရပ်ပင် ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓစာပေ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်ဥပါလိတို့ သဘောကွဲပြားခဲ့ပုံ လုံးဝမပါရှိပေ။ အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဥပါလိတို့ အယူအဆ အနည်းငယ် မညီမျှပုံကိုမူ ဝိနည်းကျမ်းဂန် တနေရာတွင် တွေ့ရှိရသည်။ ယင်းကိုပင် ဆိုလိုလေ သလောဟု တွေးတောရပေသည်။
၁၇။ ထိုစကားရပ်များကို သိသာရုံမျှ ဖော်ပြပါသည်။ ဝိနည်း ပါရာဇိကဏ်ပါဠိတော်(၈၄) ဒုတိယပါရာဇိက ဝိနီတဝတ္ထုအခန်းတွင် ဝေသာလီပြည် အရှင်အဇ္ဇုက၏ ပါရာဇိကပြဿနာဝတ္ထု ပါရှိခဲ့ပေသည်။ ယင်းမြန်မာပြန်မှ ကောက်နှုတ်ဖော်ပြရသော် -
တရံရောအခါ ဝေသာလီမြို့၌ အရှင်အဇ္ဇုက၏ အလုပ်အကျွေး ဒါယကာအား သားနှင့်တူအားဖြင့် သူငယ်နှစ်ယောက်ရှိကြရာ ထိုဒါယကာသည် အရှင်အဇ္ဇုကကို “အရှင်ဘုရား ဤသူငယ်နှစ်ယောက်တို့တွင် သဒ္ဓါတရားရှိ၍ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုသော သူငယ်အား ဤ(ဥစ္စာစု)၏ အခွင့်အရေးကို ပြောကြားတော်မူပါ” ဟု လျှောက်ထား၏၊ ထိုအခါ ထိုဒါယကာ၏တူသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၍ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုသူဖြစ်ရကား အရှင်အဇ္ဇုကသည် ထို (ဥစ္စာစု)၏ အခွင့်အရေးကို ထိုသူငယ် (တူဖြစ်သူ)အား ပြောကြား၏၊ ထိုသူငယ်သည် ထိုဥစ္စာစုဖြင့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု (ဥစ္စာစု)ကိုလည်း တည်တံ့စေ၏၊ အလှူအတန်းကိုလည်း ဖြစ်စေ၏၊ ထိုအခါ ထိုဒါယကာ၏သားသည် အရှင်အာနန္ဒာအား “အရှင်ဘုရား အနန္ဒာ အဘယ်သူသည် ဖခင်၏အမွေခံပါနည်း၊ သားလော သို့မဟုတ် တူလော”ဟု လျှောက်၏၊
“ငါ့ရှင် ဒါယကာ သားသည် ဖခင်၏ အမွေခံပါတည်း” ဟုပြောကြား၏၊
“အရှင်ဘုရား ဤအရှင်အဇ္ဇုကသည် တပည့်တော်တို့၏ အမွေအနှစ်ကို တပည့်တော်တို့၏ ယောက်ဖ(အဖေ့တူ)အား ညွှန်ကြားလေပြီ” ဟုလျှောက်၏၊
“ငါ့ရှင် ဒါယကာ အရှင်အဇ္ဇုကသည် ရဟန်းမဟုတ်တော့ပြီ”ဟု ပြောကြား၏၊ ထိုအခါ အရှင်အဇ္ဇုကသည် အရှင်အာနန္ဒာကို “ငါ့ရှင်အာနန္ဒာ ငါ့အား အဆုံးအဖြတ်ပေးပါ”ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုအခါ အရှင်ဥပါလိသည် အရှင်အဇ္ဇုကဘက်သို့ လိုက်တော်မူ၏၊ အရှင်ဥပါလိသည် အရှင်အာနန္ဒာအား “ငါ့ရှင်အာနန္ဒာ ဥစ္စာရှင်က ဤ (ဥစ္စာစု)၏ အခွင့်အရေးကို ဤမည်သောသူအား ပြောပါဟု မှာထားသဖြင့် ထိုသူငယ်အား ပြောရာ ထိုပြောသောရဟန်းသည် အဘယ်အပြစ် “အာပတ် သင့်သနည်း”ဟု မေးတော်မူ၏၊
“အရှင်ဘုရား အဘယ်အာပတ်မှ မသင့်ပါ၊ အယုတ်အားဖြင့် ဒုက္ကဋ်မျှပင်မသင့်ပါ”ဟု လျှောက်၏၊ “ငါ့ရှင်အာနန္ဒာ ဤအရှင် အဇ္ဇုကသည် ဤ(ဥစ္စာစု)၏ အခွင့်အရေးကို ဤမည်သောသူအား ညွှန်ကြားတော်မူပါဟု ဥစ္စာရှင်က မှာထားသဖြင့် ထိုသူငယ်အား ညွှန်ကြား၏၊ ငါ့ရှင်အာနန္ဒာ အရှင်အဇ္ဇုကအား အာပတ်မသင့်၊ွှပြစ်မရှိ” ဟု မိန့်တော်မူ၏၊
ဤစကားရပ်ကား ပါရဇိကဏ်ပါဠိတော် အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဥပါလိတို့ အယူအဆ စဉ်းငယ်မတူသကဲ့သို့သော စကားရပ်ပင်ဖြစ်၏၊ သို့သော် အမှန်တကယ် အယူမတူကြသည်ကားမဟုတ်၊ ဝတ္ထုကြောင်းကို သေချာစွာ ကြည့်၍ ဒါယကာတို့ လျှောက်ထားပုံစကား အရှင်အာနန္ဒာပြန်ကြားသော စကားအဖြစ် မှန်တရားတို့၏ မတူ ခြားနားပုံကို သိသာနိုင်ပေသည်။ ထို့ပြင်လည်း ဝိနည်းပိဋကတ်၌ အရှင်ဥပါလိသည် ဘုရားမှတပါး အကျွမ်းကျင်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သဖြင့် အရှင်ဥပါလိသာ အမှန်ကန်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ပေးနိုင်ပေလိမ့်မည်။ အမှန်အားဖြင့်လည်း အရှင်ဥပါလိသည် ဝိနည်းပိဋကတ်ကို မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ သင်ယူခဲ့ရုံမျှမက ဤဖော်ပြပါ အဇ္ဇုကဝတ္ထု, ဘာရုကစ္ဆကဝတ္ထုနှင့် ကုမာရကဿပဝတ္ထုတို့ကို ဆုံးဖြတ်ရာတွင် မြတ်စွာဘုရား၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်နှင့်တကွ နှီးနှောဆုံးဖြတ်နိုင်သဖြင့်ပင် ဝိနယဓရဓတဒဂ်ကို ရရှိပေသည်။ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၁)
၁၈။ ဤကဲ့သို့ ဝိနယဓရဧတဒဂ် ရရှိနိုင်သည့်အကြောင်းကိုမြင်၍ အရှင်ဥပါလိ တောရနေရန် ခွင့်တောင်းစဉ်ကပင် “အသင် တောရနေလျှင် ဝိပဿနာ ဓုရတပါးကိုသာ ဖြည့်ကျင့်ရမည်။ ဤသံဃာ့အလယ်၌ နေလျှင်မူ ဓုရနှစ်ပါးကို ဖြည့်ကျင့်နိုင်၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရပေလိမ့်မည်။ ဝိနယပိဋက၌လည်း တဖက်ကမ်းရောက် တတ်မြောက်ပေလိမ့်မည်”ဟု အရှင်ဥပါလိ၏ တောရနေမှုကိုပင် ပယ်မြစ်၍ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် သံဃာ့အလယ်၍ နေစေတော်မူခဲ့သည်။ (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၃)
မြတ်စွာဘုရား တိုက်တွန်းတော်မူသည့်အတိုင်းပင် တောရမနေပဲ သံဃာ့အလယ် (မြို့ကျောင်း၌ နေတော်မူသဖြင့် ဝိနယပါမောက်တံခွန်ဆောက်ဖြစ်ရုံမျှမက ဝိနယဓရ ဧတဒဂ်ရ မထေရ်မြတ်ကြီးဖြစ်ကာ ဝိနည်းသာလျှင်တည်ရာ ဝိနည်းသာလျှင်ကျက်စားရာ ပြုတော်မူနိုင်ခဲ့ပေသည်။ ထိုအကြောင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အရှင်ဥပါလိက “သတ္တု ကပ္ပံ သုဝိနယံ”စသော သုံးဂါထာကို ရွတ်ဆိုခဲ့ဖူးပေရာ ဤတွင်မြန်မာပြန်၍ ဖော်ပြပါမည်။
၁။ ဘုရားသဖွယ်ဖြစ်သော မွန်မြတ်သည့် ဝိနည်းတရားတော်ကို စိတ်ဖြင့် ဆောင်ထား၏၊ ငါသည် ဝိနည်းတရားတော်ကို အခါခပ်သိမ်းရှိခိုးလျက် နေအံ့။
၂။ ဝိနည်းတရားတော်သည် ငါ၏ တည်နေရာတည်း။ ဝိနည်းတရားတော်သည် ငါ၏ ရပ်ရာ သွားရာတည်း။ ငါသည် ဝိနည်းတရားတော်၌ နေခြင်းကို ပြု၏၊ ဝိနည်းတရားတော်သည် ငါ၏ ကျက်စားရတည်း။
၃။ ကြီးသော လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဝိနည်းတရားတော်၌ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အဓိကရုဏ်းငြိမ်းအေးကြောင်း “သမထ”၌လည်း ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အကျွန်ုပ်ဥပါလိသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်အစုံတို့ကို ရှိခိုးပါ၏၊
ဖော်ပြပါအချက်တို့ကို ထောက်ထား၍ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနသမားတို့ ရေးသားထားသည့်အတိုင်း မဟုတ်မမှန်သည့်အပြင် ယင်းတို့ ယူဆထားသကဲ့သို့ ဓမ္မနှင့်ဝိနယ ကွဲပြားသည့်အရေးကိစ္စလည်း အလျှင်းမဟုတ်ကြောင်း ထင်ရှားပေသည်။
၁၉။ တကြောင်းမှာလည်း “အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဓမ္မအခြေခံသဘောထားနှင့် အရှင်ဥပါလိ၏ ဝိနည်းအခြေခံသဘောထားများ ရိပ်ရိပ်ကွဲပြားလျက်ရှိသည်” ဟူသော စကားမှာ မြတ်စွာဘုရား၏ အဂ္ဂသာဝက မဟာသာဝက ရဟန္တာမထေရ်မြတ်ကြီးများ ဝိဝါဒဖြစ်ပွားနေကြသည်ဟု စွပ်စွဲရာသို့ ရောက်သည်။ အမှန်အားဖြင့် ရဟန္တာ မထေရ်မြတ်ကြီးများအဖို့ ဝိဝါဒပြဿနာဟူ၍ ဖြစ်ဖွယ်ရာမရှိတော့ပေ။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော်ဝိဝါဒ၏ အကြောင်းရင်းတို့မှာ အကုသိုလ်တရားတို့သာ ဖြစ်သောကြောင့်ပေတည်း။
ချဲ့ဦးပါမည်။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်တွင် ဝိဝါဒမူလသုတ်ဟူ၍ ရှိသည်။ ယင်း၌ “ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟိ” စသည်ဖြင့်ရှိရာ မြန်မာပြန်တွင် -
“ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမျက်ထွက်တတ်၏၊ ရန်ြုငိးဖွဲ့တတ်၏၊ အမျက်ထွက်တတ် ရန်ြုငိးဖွဲ့တတ်သော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုမရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု မရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌လည်း ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိ။
ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝင်မှုမရှိ၊ တရားတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝင်မှုမရှိ၊ သံဃာတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝင်မှုမရှိသည်ဖြစ်၍ နေသော အကျင့်သိက္ခာ၌ ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာ၌ ငြင်းခုံခြင်းကို ဖြစ်စေ၏၊ ယင်းငြင်းခုံခြင်းသည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန် လူအများ ချမ်းသာမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ၏်” စသည်ဖြင့် ပါရှိ၏၊
ဤသို့ ဝိဝါဒ (ငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းမူလမှာ ကောဓ ဥပနာဟ အမျက်ထွက်ခြင်း ရန်ြုငိးဖွဲ့ခြင်း ဒေါသတရားများ ဖြစ်သဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ အရှင်ဥပါလိ စသော ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးများ၏ ဒေါသတရားကို သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်သတ်ပြီး ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ငြင်းခုံမှု ဝိဝါဒတရား ဖြစ်ပွားစရာ လုံးဝ မရှိတော့ပေ။
သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနသမားတို့သည်သာ ယုတ်မာသော သဘောဖြင့် အပြစ်ဆိုလိုစိတ် ထက်သန်၍ အဖြစ်မှန်ကို တွေးကြံစဉ်းစား၊ မလေ့လာအားပဲ အမှားဟု တင်ပြကာ ဗုဒ္ဓစာပေကိုလည်းကောင်း ထိုဗုဒ္ဓစာပေကို သင်ကြားဆောင်ရွက်လာကြသည့် ခေတ်အဆက်ဆက်မှ ရဟန်းသံဃာတော်တို့ကိုလည်းကောင်း ရှုတ်ချရေရွတ် နေကြသည်ဟု ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်တို့ သုံးသပ်တော်မူကြသည်။
၂၀။ ဤစောဒနာအမှတ် ၁၀-တွင် (က)မှ စ၍ (ဆ)အထိ စွဲဆိုချက် ခုနှစ်ချက်မျှပါရှိရာ စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ရှေ့(၆)ချက်ကို မည်သို့မျှ ရှင်းလင်း ချေဆိုခြင်း မပြုပဲ စွဲဆိုချက်အတိုင်းပင် ဝန်ခံကြသည်ဟု ဆိုရပေမည်။ (ဆ) အချက်ကို ရှင်းလင်းချေဆိုရာ၌လည်း စွဲဆိုချက်အတိုင်း ပြန်လည်ရှင်းလင်း ချေဆိုခြင်း မပြုနိုင်ပဲ ဝေါဟာရ အချက်အလက်များကိုသာ ရှင်းလင်းကြပေသည်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့၏ ရှင်းလင်းချေဆိုချက်တွင် ဘုန်းကြီးဟူသော ဝေါဟာရ၊ ဘာသာဝန်ဆောင်ဟူသော ဝေါဟာရတို့ကို ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာဝင်ဘုန်းကြီး၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝန်ဆောင်တို့ကို ဆိုလိုသည်မဟုတ်ဟု ဆိုသော်လည်း ယင်းတို့၏ ဟောပြောကြပုံကို ဖော်ပြရာ၌ ဓာတ်တော် အံတော် ဆံတော် တောင်ဝှေးတော်များ ပုတီးစိပ်ခြင်း ဆွမ်းသွပ်ခြင်း ပိဏ္ဍာကျွေးခြင်း စသည့် ဗုဒ္ဓဘာသာသုံး သီးခြားဝေါဟာရများနှင့် ဆက်တွဲဖော်ပြထားသဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီး ရဟန်း သံဃာတော်များကိုပါ တိုက်ရိုက်စွပ်စွဲပြောဆိုသည်မှာ ထင်ရှားလှပေသည်။
ထို့ကြောင့် စောဒကဆရာတော်များ တင်ပြထားသည့်အတိုင်းပင် ဝိနည်းတရားတော်နှင့်အညီ သီတင်းသုံး နေထိုင်လျက် ရှိကြသော ရဟန်းကောင်း ရှင်ကောင်း သံဃာတော်တို့အား ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ ပုတ်ခတ်စွပ်စွဲ ရေးသားသည့်အပြင် ယင်းစုဒိတကတို့ ရေးသားထာသည့် အချက်အလက် ကိုးကားတင်ပြချက်တို့မှာလည်း သံဂါယနာတင် ပါဠိအဋ္ဌကထာဋီကာတို့နှင့် ညီညာသက်ဝင်မှုမရှိ၊ ယုတ်မာသော အလိုဖြင့် ဆိုမိဆိုရာ ပြောဆိုရေးသားကြခြင်းသာဖြစ်ရာ တရားလမ်းကြောင်းဖြစ်သော ဓမ္မဝါဒ လမ်းကောင်းသို့ မလျှောက် အဓမ္မဝါဒလမ်းစောင်းသို့သာ ရောက်လျက်ရှိသည်ဟု နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိရ်အဖွဲ့အမှတ်(၂) ဆရာတော်များက လေ့လာသုံးသပ်၍ ဆုံးဖြတ်တော်မူကြသည်။