လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယ/ဝိနည်းတရားကို ပစ်ပယ်ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ဝိနိစ္ဆယ

by သာသနာရေးဝန်ကြီးဌာန

လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒဝိနိစ္ဆယ ဆုံးဖြတ်ချက်
နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ်(၂)
စောဒနာ အမှတ် (၉)

ဝိနည်းတရားကို ပစ်ပယ်ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ဝိနိစ္ဆယ

သာသနာတော်၏တံခွန် သာသနာတော်၏ အရေအရောင်ဖြစ်သော အရဟတ္တဓဇ သင်္ကန်းကို ဝတ်ဆင်၍ သာသနာတော်၏ အသက်ဖြစ်သော ဝိနည်းတရားတော်ကိုကား လုံးလုံးလျားလျားပစ်ပယ်ကာ မသိနားမလည်သူတို့အား လှည့်ဖြားလိမ်ညာ ဆရာတဆူ လုပ်နေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ တင်သွင်းသော စောဒကတို့၏ စောဒနာ၊ ယင်းကိုပြန်လည်ချေပသော သောဓနာများကို ခြုံငုံသုံးသပ်၍ အမှတ်(၂) သီးခြားဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်များက အောက်ပါအတိုင်း အဆုံးအဖြတ် ပေးအပ် ပေသည်။

(၁) စောဒကပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သာမညစောဒနာ၌-

(က) လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ဖန်တီးသော ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် လူသေလူဖြစ် စာအုပ်ကို ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေသော ဦးဝါသဝတို့သည် ဘုရားသာသနာတော်တွင်း နေထိုင်၍ သင်္ကန်းဝတ်ထားကြသော်လည်း မိမိတို့ကိုယ်တိုင် ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်ကို မစောင့်စည်းရုံမျှမက ၎င်းတို့နှင့် ဆန္ဒတူဝါဒတူ ပုဂ္ဂိုလ်များကိုပါ အဖော်ညှိ၍ ဝိနည်းတရားကို ဥပေက္ခာပြု လျစ်လျူရှုစေခဲ့ကြပါသည် အရိပ်ခိုပြီး အခက်ချိုးသော အလွန်ကြောက်ဖွယ်ကောင်းသော အလဇ္ဇီ ဒုဿီလများ ဖြစ်ကြပါသည်ဟူ၍ လည်းကောင်း၊

(ခ) ဝိနည်းကျင့်ဝတ်ကို အလျှင်းဂရုမစိုက်သော ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ရေးသားချက်များအနက် “ဗုဒ္ဓမှတ်ကျောက်” စာအုပ် စာမျက်နှာ ၁၇၅-မှ ထုတ်နှုတ်၍-

“ယနေ့ ဘိက္ခုသံဃာဆိုတဲ့ ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ဘုန်းကြီးတွေ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြတဲ့ ဝိနည်းကို မငဲ့မညှာပဲ လေ့လာ သုံးသပ်ကြည့်လိုက်လျှင် ဥပါဒါန်တလုံး တခဲကြီး ဖြစ်ရှိနေတာကို တွေ့ရပြန်တယ်”-

ဟူသော စာပိုဒ်ကို ကောက်နုတ်ဖော်ပြကာ ဤသို့ရေးသားခြင်းဖြင့် ဘုရားသခင်၏ အာဏာဒေသနာတော်ဖြစ်သော ဝိနည်းတရားကို ဥပါဒါန်ဖြင့် ကိုင်ပေါက်ခြင်း သဘောမှာ ပေါလောကြီးပေါ်လျက် ရှိပါသည်၊ ဤရေးသားချက်သည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၏ အသက်သဖွယ်ဖြစ်သော ဝိနည်းတရားတော်ကို ပယ်ရာရောက်၍ အဝိနယဝါဒသာ ဖြစ်ပါကြောင်း ဟူ၍လည်းကောင်း

၂။ ဝိသေသစောဒနာ၌-
(က) ဝိနည်းသည် သာသနာတော်၏ အသက်မည်ကြောင်း၊
(ခ) ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်ကို ကဲ့ရဲ့လျှင် ပါစိတ်အာပတ်သင့်ကြောင်း၊
(ဂ) ဝိနည်းတရားတော်သည် အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်အထိ အကျိုးပြုကြောင်း၊
(ဃ) သံဃသုဋ္ဌု(သံဃာတော်၏ ကောင်းလှပါပြီဟူ၍ ဝန်ခံခြင်း) စသော အကျိုး-၁၀ပါးကို အစွဲပြု၍ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူကြောင်း၊
(င) ပရိနိဗ္ဗာန်စံရာ ညောင်စောင်း လျောင်းတော်မူရာအခါ၌ပင် ဒ “ဝိနည်းတရားကို လေးစားကြဖို့” ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ဟောကြားတော်မူခဲ့ကြောင်း၊
(စ) သံဂါယနာ ၆-တန်တင် ဝိနည်းတရားတော်၌ ဖြည့်စွက်ရန် နုတ်ပယ်ရန် မရှိကြောင်း၊
(ဆ) သိက္ခာပုဒ်နှင့်စပ်၍ ယူဆဆုံးဖြတ်ရာ၌ အလေးနှင့်အပေါ့တွင် အလေးတွင်သာ တည်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဇ) ဝိနည်း တစိတ်တဒေသကိုဖြစ်စေ အားလုံးကိုဖြစ်စေ မလိုက်နာပဲ ပစ်ပယ်လျှင် သာသနာအသက် ထွက်အောင် လုပ်ခြင်းပင် ဖြစ်ကြောင်း။

ဤအကြောင်းများကြောင့် ဝိနည်းပယ်, ဝိနည်းဖြတ် လုပ်ရပ်သည် သာသနာတော် သန့်ရှင်း တည်တံ့ ပြန့်ပွားရေးအတွက် အန္တရာယ် ကြီးမားလှပါသဖြင့် အဓမ္မ အဝိနယလုပ်ရပ် ဖြစ်ပါကြောင်း လျှောက်ထားသွားကြလေသည်။

၃။ စုဒိတကဘက်မှ သခင်မြတ်ဆိုင်က လည်းကောင်း သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌက လည်းကောင်း သောဓနာ ပြုကြသည်၊ ထိုတွင် စုဒိတက သခင်မြတ်ဆိုင်က အကြောင်း အချက်၉-ချက်ဖြင့် ဖြေရှင်းရာတွင်-

(က) ဦးဥက္ကဋ္ဌတွင် ဝိနည်းတော်ကို ပစ်ပယ်ခြင်းသဘောမရှိကြောင်း၊
(ခ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် သာသနာအရေကိုခြုံကာ မသိနားမလည်သူတို့ကို လိမ်ညာ လှည့်စားခြင်း မပြုကြောင်း၊
(ဂ) မူမမှန်သော ရဟန်းအချို့၏ ကျင့်ကြံနေထိုင်ပုံကိုသာ ပြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊
(ဃ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် အနာမာသဝတ္ထု ရွှေငွေကို မခံယူကြောင်း၊
(င) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ကျောင်းကန်တန်ဆောင်းများကို ရေစက်ချ၍ ကိုယ်ပိုင် အလှူမခံကြောင်း၊
ဤအချက် ၅-ချက်သာ စောဒနာကို သောဓနာရာ ရောက်၍ ကျန်အချက်များ အနက်-
(စ) ဦးဥက္ကဋ္ဌ၌ စိတ်ဆိုးခြင်း မာန်တက်ခြင်း မတွေ့ရကြောင်း၊
(ဆ) ဦးက္ကဋ္ဌသည် ငရဲနှင့် ခြောက်၍ နတ်ဘုံနှင့် မြှောက်ခြင်းကို မပြုကြောင်း၊
(ဇ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် မည်သည့်ဂိုဏ်းတွင်မျှ မပါဝင်ကြောင်း၊

ဤအချက် ၃-ချက်ကား စောဒနာကို သောဓနာခြင်းမဟုတ်ပဲ မဆီမဆိုင်သော အချက်ဖြင့် မိမိဆရာကို ဂုဏ်တင်ပြခြင်းသာ ဖြစ်ပေသည်။

(စျ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် မည်သည့်အခါမျှ သင်္ကန်း မရုံ လက်ကတော့ခြင့်သာ ခြုံကြောင်း-

ဤအချက်ကား စောဒကတို့၏ စောဒနာကိုအားဖြည့်ပေးခြင်း ဝန်ခံခြင်းသာ ဖြစ်ပေသည်။

၄။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ဝင်တို့၏ သောဓနာပြုရာတွင် ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဝိနယဂရုကဖြစ်ကြောင်းကို-
(က) တပည့်ရင်း ဒါယကာရင်းကိုပင် စတင်၍ နှုတ်ဆက်လေ့မရှိကြောင်း၊
(ခ) မည်သူ့ထံမှ မည်သည့်ပစ္စည်းကိုမျှ အလှူမခံကြောင်း၊
(ဂ) အလှူခံတရားကို တကြိမ်တခါမျှ မဟောဖူးကြောင်း-

အချက် ၃-ချက်ဖြင့် ကာကွယ်၍ “ဗုဒ္ဓမှတ်ကျောက်” နှာ-၁၇၅ အဆိုဖြစ်သော “ယနေ့ ဘိက္ခုသံဃာဆိုတဲ့ ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ဘုန်းတော်ကြီးတွေ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြတဲ့ ဝိနည်းကို မငဲ့မညှာ လေ့လာသုံးကြည့်လိုက်လျှင် ဥပါဒါန်တလုံးတခဲကြီး ဖြစ်နေတာ တွေ့ရပြန်တယ်” ဟူသော စာပိုဒ်ကို ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ အလို အာဘော်ကျ-

(ဃ) ဝိနည်းတခုကိုသာ အလေးထားလွန်းလျှင် ဥပါဒါန်ကပ်ငြိတတ်သည်ကို ရည်ရွယ်၍လည်းကောင်း၊
(င) ဝိနည်းတခုကိုသာ အလေးထားလွန်း၍ သံသယစိတ်ပွားကာ ဥပါဒါန်ဖြစ်လာလျှင် ကျင့်သုံးရမည့် အခြားရဟန်းတရားများ လျော့ပါးသွားနိုင်သည်ကို ရည်ရွယ်၍ လည်းကောင်း၊
(စ) အကျဉ်းအားဖြင့် ၂၂၇-သွယ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့သည် အကျယ်ပွားလျှင် ကုဋေ-၇ ထောင်ကျော်ရှိသည်ဆိုသော အဆိုအမိန့်မျိုးသည် သံသယနှင့် ဥပါဒါန်ကို ဖြစ်စေတတ်သည်ကို ရည်ရွယ်၍ လည်းကောင်း၊
(ဆ) စက္ခုပါလမထေရ်ဝတ္ထုကို သက်သေတင်၍ ကျူးလွန်လိုသာ စေတနာမရှိလျှင် မည်သည့်ပြစ်ချက် အာပတ်မျှ မသင့်ရောက်နိုင်သည်ကို ရည်ရွယ်၍ လည်းကောင်း-
ဦးဥက္ကဋ္ဌ ရေးသားခဲ့ကြောင်း ရှေ့နေလိုက် ဖြေရှင်းထားကြပေသည်။

သုံးသပ်ချက်

၅။ စောဒကပုဂ္ဂိုလ်တို့တင်ပြထားသော အချက်အလက်များအနက် “ဝိနည်းသည် သာသနာတော်၏ အသက်”ဟူသော အချက်သည် အရှင်ဥပါလိစသော ဘုရားလက်ထက်တော်က ထေရ်ကြီးများမှစ၍ သင်္ဂဟအဋ္ဌကထာ ကျမ်းပြု အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသတို့ ခေတ်တိုင်အောင် အစဉ်အဆက်ပြောဆိုလာကြသော ဆရာစဉ်ဆက် မှတ်တမ်းတင်လာကြသည့် တိုတိုနှင့် ဝိနယသာသနာတော်ကြီး တခုလုံးကို သိမ်းကျုံး၍ ဂုဏ်ပြုထားသော စကားလုံးနှင့် စပ်သည့်အချက်ဖြစ်၍ အလွန်အရေးကြီးသော အချက်ဖြစ်သည်၊ အနည်းငယ်ထင်ရှားစေအံ့-

၆။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်သည် ဗြဟ္မစရိယ မြတ်သောအကျင့်ဟု ဆိုအပ်သော သာသနာတော်ကြီး တည်ထောင်တော် မူသောအခါ ဝိပဿီ သိခီ ဝေဿဘူ ဟူသော ဘုရားသုံးဆူတို့၏ သာသနာတော် ကြာရှည်မတည်ခြင်းအကြောင်းကိုလည်းကောင်း ကကုသန်, ကောဏဂုမ်, ကဿပ ဟူသော ဘုရား ၃-ဆူတို့၏ သာသနာတော် ကြာရှည်တည်ခြင်း၏ အကြောင်းကို လည်းကောင်း ဆင်ခြင်တော်မူသည်။

၇။ ဆင်ခြင်တော်မူသော်အခါ ဝိပဿီ, သိခီ, ဝေဿဘူ ဘုရားသုံးဆူတို့သည် သာဝကတို့အား အကျယ်တရား ဟောတော်မမူခဲ့ကြ၊ သာဝကတို့အတွက် သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မမူခဲ့ကြ၊ အာဏာပါတိမောက်ကို ပြတော်မမူခဲ့ကြချေ၊ ထို ဘုရားရှင်တို့နှင့် မျက်မှောက်တပည့်ကြီးများ လွန်တော်မူသောအခါ အမည်အနွယ်အမျိုးမျိုး, အမျိုးဇာတ်အထွေထွေ ရှိကြသော တပည့်တို့သည် ထိုသာသနာကို လျင်မြန်စွာ ကွယ်ပစေကြကုန်၏၊ ကြိုးဖြင့် မသီပဲ ပျဉ်ချပ်ပေါ်၌ တင်ထားအပ်သော ပန်းပွင့်တို့ကို အလွယ်တကူ လေသယ်ယူကာ ပစ်လွှင့်လိုက်သကဲ့သို့ ထိုသာသနာသည်လည်း အလွယ်တကူ ကြွေလွင့်ခြင်းသို့ ရောက်ရပေသည်။

၈။ ကကုသန်, ကောဏာဂုမ်, ကဿပ ဘုရား ၃-ဆူတို့သည်ကား သာဝကတို့အား အကျယ်တရား ဟောတော်မူခဲ့ကြသည်၊ သာဝကတို့အတွက် သိက္ခာပုဒ်ပညတ်တော် မူခဲ့ကြသည်၊ အာဏာပါတိမောက်ကို ပြတော်မူခဲ့ကြသည်၊ ထို့ကြောင့် ဘုရားရှင်တို့နှင့် မျက်မှောက်တပည့်ကြီးများ ကွယ်လွန်သော်လည်း သာသနာတော်ကို အမည်အနွယ်အမျိုးမျိုး အမျိုးဇာတ် အထွေထွေရှိကြသော တပည့်တို့သည် လျင်မြန်စွာ မကွယ်ပစေနိုင်ကုန်၊ ပန်းသီတံ, ပန်းသီကြိုးဖြင့် ကုံးသီထားအပ်သော ပန်းပွင့်တို့သည် လေလွှင့်သော်လည်း မလွှင့်ကုန်သကဲ့သို့ ထိုသာသနာသည်လည်း လွယ်လွယ်နှင့် ကြွေလွှင့်ခြင်းသို့ မရောက်ပေ။ (ဝိနယပိဋက ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍပါဠိတော် နှာ၊ ၈-၁၀)

၉။ ဤသို့ ဆင်ခြင်တော်မူ၍ အနာမပေါ်မီ ဆေးမတင်သေးပဲ အနာပေါ်မှ ဆေးဖျော်စပ်သော ဆေးသမားကဲ့သို့ အကြောင်းမပေါ်မီ သိက္ခာပုဒ်ကို ကြို၍ ပညတ်တော်မမူပဲ အကြောင်းပေါ်သောအခါ မူလပညတ်ခေါ် အခြေခံဥပဒေ, အနုပညတ်ခေါ်ပြင်ဆင်ချက် ဥပဒေ, သဗ္ဗတ္ထပညတ်ခေါ် ဒေသမရွေး လိုက်နာရမည့်ဥပဒေ, ပဒေသပညတ်ခေါ် ဒေသန္တရဥပဒေ စသည်များကို အကွက်စေ့စေ့ ပညတ်တော်မူခဲ့ပေသည်။

၁၀။ ယင်းသို့ ပညတ်တော်မူအပ်သော သိက္ခာပုဒ်တည်းဟူသော ဝိနည်းတရားတော်သည်-

(က) သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဟောတိ၊ သူတော်ကောင်းတရား အရှည်တည်တံ့ ခြင်းငှာ ဖြစ်ပေ၏၊ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာတို့တွင် ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မ= စာပေသင်ကြားခြင်း, ပဋိပတ္တိသဒ္ဓမ္မ= ဓုတင်, ခန္ဓကဝတ်, အသီတိခန္ဓကဝတ်, သီလ သမာဓိ ဝိပဿနာ၊ ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မ= မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် ဤသဒ္ဓမ္မ ၃ပါး တည်တံ့ ခိုင်မြဲခြင်းငှာ အကျိုးပြုပေသည်၊

(ခ) ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ ဟောတိ၊ ဝိနည်းတရားအား ချီးမြှောက်ရန် အလို့ငှာဖြစ်၏၊ သံဝရဝိနည်း=စောင့်စည်းခြင်း, ပဟာနဝိနည်း= ပယ်ခွာခြင်း, သမထဝိနည်း= အဓိကရုဏ်း မှုခင်းများကို ငြိမ်းစေခြင်း, ပညတ္တိဝိနည်း= သံသယကုက္ကုစ္စ အရာမျိုး၌ သိအောင်ရှင်းပြခြင်း-ဤဝိနယ ၄-မျိုးကို အားပေးချီးမြှောက်ခြင်းငှာ အကျိုးပြုပေသည်။

ဤအကျိုး ၂-ပါး တည်နေသမျှ သာသနာတော် တည်တံ့မည် ဖြစ်သောကြောင့် ဝိနယော နာမ သာသနဿ အာယု (ဝိနည်းသည် သာသနာတော်၏ အသက်) ဟု ဆိုခြင်း ဖြစ်ပေသည်။

၁၁။ ထိုဝိနည်းတရားတော်သည် ဤယခု ဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း, သာသနာတော်၏ အသက်ဖြစ်သည်၊ အသက် (ရှည်ခြင်း) ဟူသည် အကျိုးတရား, ဝိနည်းတရားကို (စောင့်စည်းခြင်း)သည် အကြောင်းတရားဖြစ်သည်၊ တဖန် သာသနာအသက်ရှည်ခြင်းသည် အကြောင်းတရားဖြစ်ပေသည်၊ အသက်နှင့်တူသော သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာ တည်ရှိခြင်းကြောင့် ရအပ်သော စောင့်စည်းခြင်း(သံဝရ), စိတ်နှလုံး ကြည်လင်ရွှင်လန်းခြင်း (အဝိပ္ပဋိသာရ), အတန်ငယ် ဝမ်းမြောက်ခြင်း(ပါမောဇ္ဇ), အလွန် အကဲ ဝမ်းမြောက်ခြင်း (ပီတိ), စိတ်ချမ်းသာခြင်း (သုခ) တည်းဟူသော နိဿန္ဒ အကျိုးဆက်များသည် အကျိုးတရားဖြစ်၏၊

၁၂။ တဖန် ထို သံဝရ အဝိပ္ပဋိသာရ ပါမောဇ္ဇ ပီတိ သုခ တို့သည် အကြောင်းတရား၊ ယင်းတို့ကြောင့် ခဏိကသမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ၊ ယင်းသမာဓိကြောင့် ဝိပဿနာဉာဏ် တည်းဟူသော ယထာဘူတဉာဏ်၊ ယင်းကြောင့် ရုပ်နာမ် ခန္ဓာ သံသရာကို ငြီးငွေ့တတ်သော နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်၊ ယင်းကိုအကြောင်းပြု၍ တဏှာဖြင့် တပ်ခြင်းကင်းကြောင်းဖြစ်သော ဝိရာဂမည်သောမဂ်၊ ယင်းမဂ်ကြောင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်ပြီးသော အရဟတ္တဖိုလ် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ယင်းကို အကြောင်းပြု၍ အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်ကို သိမြင် ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ယင်းပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ကို ရပြီးသော သူသည် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစုံတရာကို စွဲလမ်းကပ်ငြိခြင်းမရှိပဲ ငြိမ်းအေးခြင်း (အနုပါဒါပရိဗ္ဗာန်) ကို အမှန်မလွဲ ရပေတော့မည်။

သို့ဖြစ်သောကြောင့် စောဒကတို့က-

“ဝိနယော သံဝရတ္ထာယ, သံဝရော အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာယ, အဝိပ္ပဋိသာရော ပါမောဇ္ဇတ္ထာယ, ပါမောဇ္ဇံ ပီတတ္ထာယ, ပီတိ သုခတ္ထာယ, သုခံ သမာဓတ္ထာယ, သမာဓိ ယထာဘူတဉာဏဒဿနတ္ထာယ, ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ နိဗ္ဗိဒတ္ထာယ, နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂတ္ထာယ, ဝိရောဂေါ ဝိမုတ္တတ္ထာယ, ဝိမုတ္တိ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနတ္ထာယ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒ- ဿနံ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနတ္ထယ”။

ဟူသော ပရိဝါ စူဠသင်္ဂါမ ပါဠိတော်ကို ကိုးကားတင်ပြအပ်သော အချက်သည် အလွန်ခိုင်လုံသော အချက်ဖြစ်ပေသည်။ (ဝိသေသစောဒနာလွှာ၌ မြန်မာပြန်ပါပြီး)

၁၃။ ဝိနည်းသည် သာသနာတော်၏ အသက်ဖြစ်ပုံကို သဘာဝယုတ္တိဖြင့်လည်း ချင့်ချိန် စဉ်းစားနိုင်ပေသည်၊ သတ္တဝါတဦး၌ အသက်ရှိနေသမျှ ရေရှည်တည်တံ့ပေသည်၊ အသက်သေပါလျှင် ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပင် လောကကြီးက ပျောက်ကွယ်သွားရပေသည်၊ ထိုနည်းတူ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားသည် ဘဝပေါင်းများစွာ ရင်းနှီး၍ လောကသားတို့ အကျိုးငှာ တည်ထောင်ထားခဲ့သော ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၌ ဝိနည်းကျင့်ဝတ်သည် အသက်ဖြစ်ပေသည်၊ ၂၂၇-သွယ်သော ဝိနည်းကျင့်ဝတ်ကို ရဟန်းသံဃာတော်များက တိတိပပလိုက်နာ ကျင့်သုံးနေလျှင် ဝိနည်းတည်းဟူသော သာသနာ အသက်တည်တံ့နေသည် မည်ပေသည်၊ အရဟတ္ထဓေသင်္ကန်းကို ဆင်မြန်းဝတ်ဆင်ထားကြကုန်သော ရဟန်းသံဃာတော်များက ဝိနည်းကျင့်ဝတ်များကို အလေးအနက်ထား၍ မလိုက်နာ မကျင့်သုံးကြလျှင် ဝိနည်း သာသနာပျက်ယွင်း၍ သာသနာတော်၏အသက် သေသည် မည်ပေသည်၊ ဝိနည်းသာသနာအသက်သေလျှင် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကြီးလည်း ဤလောကမှ ကွယ်ပသွားမည်သာ ဖြစ်လေတော့သည်၊ မှန်ပေ၏- ဝိနည်းကျင့်ဝတ်သာသနာ မရှိလျှင် သုတ္တန်သာသနာနှင့် အဘိဓမ္မာသာသနာလည်း ရေရှည် တည်တံ့နိုင်တော့မည် မဟုတ်ပေ။

၁၄။ ဒုတိယသံဂါယနာ မတင်မီက ဝဇ္ဇီတိုင်းသား ရဟန်းများသည် အဓမ္မဝတ္ထု ၁၁-ပါးကို ကျင့်သုံးဟောပြောကြခြင်းဖြင့် ဝိနည်းသာသနာတော်ကို အားနည်းအောင် ပြုခဲ့ကြသည်၊ ဤသို့ ဝိနည်းကို အားနည်းအောင် ပြုလာခြင်းသည် သာသနာတော်၌ ရောဂါဆိုးကြီး ဖန်တီးခြင်းပင် ဖြစ်သဖြင့် အရှည်ကိုမြင်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများသည် ဒုတိယသံဂါယနာတည်းဟူသော ထက်မြက်သည့် ဆေးတော်ကြီးဖြင့် ကုစားခဲ့ကြရလေသည်။

၁၅။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ သာသနာတော်ကြီးသည် ဤမျှ နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀-ကျော်အထိ အသက်တည်တံ့လာခဲ့သည်မှာ ဝိနည်းတည်းဟူသော သာသနာတော်၏ အသက်မသေရအောင် အမျိုးကောင်းသား အမျိုးကောင်းသမီးများက သာသနာတော်တွင်းဝင်ပြီး ဝိနည်းကျင့်ဝတ်ကို အသက်ပမာ တန်ဖိုးထား၍ ကျင့်သုံးစောင့်ရှောက်လာခဲ့ခြင်းကြောင့်သာ ဖြစ်သည်။

၁၆။ သို့သော် လူသားတဦးသည် အသက်အရွယ် ကြီးရင့်လာသောအခါ ၉၆-ဖြာ ရောဂါများ ဝင်ရောက်ကပ်ငြိလာ သကဲ့သို့ သာသနာတော်သည်လည်း ကာလကြာမြင့်လာသောအခါ အမျိုးကောင်းသားသမီး မဟုတ်သူတို့ သာသနာတော်တွင်း ဝင်ရောက်လာကြကာ သာသနာ့အရေခြုံလျက် “ကိုယ့်မှီရာကို ကိုယ်သာဖျက်ဆီးသော မာလောနွယ်ပမာ” ပြုကျင့်ကြလေသည်၊ ဝိနည်းကျင့်ဝတ်များကို တိတိပပ လိုက်နာကြရလျှင် ကျဉ်းကျပ်သည်၊ အနေမချောင်၊ အစားမချောင်၊ ဤအချက်ကို ဗုဒ္ဓဘာသာတိုင်းပင် သိကြပေသည်။

၁၇။ သို့ဖြစ်၍ သင်္ကန်းဝတ်ဖြင့် ချောင်ချောင် နေချင်စားချင်သူတို့သည် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဝိနည်းတည်းဟူသော ခြံစည်းရိုးကို ချိုးကြဖျက်ကြလေတော့သည်၊ ဤသို့ ဝိနည်းစည်းရိုးကို ချိုးဖျက်ကြသူများတွင် ရိုးသားသူများက မည်သို့မျှ ဆင်ခြေမတက်ပဲ ချိုးရုံဖျက်ရုံသာ ချိုးဖျက်ကြသည်၊ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌ မူကား (သူ့နောက်လိုက်များ၏ အဆိုအရ) ပညာရှိသူ ဉာဏ်များသူဖြစ်သည့်အလျောက် မိမိ ဝိနည်းကို ချိုးဖျက်သည်ကိုပင် ရိုးရိုးချိုးဖျက်ရုံမက ဝိနည်းကိုလိုက်နာလျှင် ဥပါဒါန်ဖြစ်လိမ့်မည်၊ ဥပါဒါန်မဖြစ်စေရန် ဝိနည်းကို အကုန်မကျင့်နိုင်ဟူ၍ လှည့်ပတ်ကာကွယ် ပရိယာယ်များခဲ့ပေသည်၊ ယင်းကိုပင် သခင်မြတ်ဆိုင်စသော နောက်လိုက်တပည့်တို့က အဟုတ်ထင်ကာ ဆင်ခြေပေး၍ သူ့ဆရာကို အကာအကွယ်ပေးနေသည်မှာ အလွန် သံဝေဂဖြစ်ဖွယ်ရာပင် ဖြစ်တော့သည်။

၁၈။ သုတ္တန်ကျမ်းဂန်းများအရ ဆက်၍ဖော်ပြရသော် ဧကာဒသကကနိပါတ် အင်္ဂုတ္တိုရ် ကိမတ္ထိယသုတ်၌ ဝိနယကိုပင် ကုသိုလ်သီလဟု အမည်တပ်၍-

“ဣတိ ခေါ အာနန္ဒာ ကုသလာနိ အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာနိ။ပ။ ဣတိ ခေါ အာနန္ဒ ကုသလာနိ သီလာနိအနုပုဗ္ဗေန အဂ္ဂါယ ပရေန္တိ”
ဟု သီလခေါ် ဝိနည်း၏အကျိုးဆက်တို့ကို ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ဟောမိန့်တော်မူလေသည်။

မြန်မာပြန်

“အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် ကုသိုလ်သီလတို့သည် စိတ်နှလုံး သာရွှင်ခြင်း အကျိုးရှိ စိတ်နှလုံးသာရွှင်ခြင်း အာနိသင်ရှိကုန်၏၊ စိတ်နှလုံးသာရွှင်ခြင်းသည် နုသောဝမ်းမြောက်ခြင်း အကျိုးရှိ နုသောဝမ်းမြောက်ခြင်း အာနိသင်ရှိ၏၊ပ။ တဏှာဖြင့် တပ်ခြင်း ကင်းကြောင်းဖြစ်သော အရဟတ္တမဂ် (အရဟတ္တဖိုလ်)သည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို သိမြင်ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အကျိုး, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် အာနိသင်ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် ကုသိုလ်သီလတို့သည် အစဉ်သဖြင့် မြတ်သောအကျိုးငှာ ဖြစ်ကုန် (အကျိုးပြုကုန်)၏”။

၁၉။ ထိုမျှမက မဇ္ဈိမနိကာယ် မူလပဏ္ဏသ အာကင်္ခေယျသုတ် ၌လည်း-

“ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သီလနှင့်ပြည့်စုံ, ပါတိမောက္ခသံဝရနှင့် ပြည့်စုံ၍ နေကြကုန်လော့၊ ပါတိမောက္ခသံဝရနှင့် ပြည့်စုံကြလော့ အကျင့်, ကျက်စားရာ အာရုံနှင့်ယှဉ်၍ နေကြကုန်လော့၊ အဏုမြူမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသော အပြစ်တို့၌ ကြောက်လန့်စရာဘေးကြီးဟုရှု၍ သိက္ခာပုဒ်တို့တွင် ထိုထိုသိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သီတင်းသုံးဘော်တို့၏ ချစ်မြတ်နိုးခြင်းကိုခံလိုလျှင် ပစ္စည်းလေးပါးကို ချမ်းသာစွာရလိုလျှင် မိမိပစ္စယဒါယကာတို့ အကျိုးများစေလိုလျှင် သီလကို ဖြည့်ကျင့်ကြကုန်လော၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သမာဓိကိုအားထုတ်၍ မကင်းသော စျာန်ရှိလျက် ဝိပဿနာနှင့်ပြည့်စုံကာနေကြ တောရကျောင်းများကို တိုးပွားစေကြကုန်လော့။ပ။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် စျာန် ၄-ပါး, ဝိမောက္ခစျာန် ၄-ပါး ရလိုကြလျှင် သောတာပန်, သကဒါဂါမ်, အနာဂါမ် ဖြစ်လိုကြလျှင် ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်, ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်, စေတောပရိယဉာဏ်, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရလိုကြလျှင် သီလကိုဖြည့်ကျင့်ကြကုန်လော့။ပ။ ပွားကြကုန်လော့” ဟူ၍ သီလ (ဝါ) ဝိနည်း၏ အကျိုးဆက်များကို ဟောတော်မူသည်။

၂၀။ သီလကို ဝိနယခေါ်သည်၊ ဝိနည်းပိဋက တခုလုံးသည် ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, သာမဏေယောက်ျား, သာမဏေမိန်းမ, သိက္ခမာန်ဟူသော သီတင်းသုံးဘော် ၅-ဦးတို့သည် သီလကိုသာ ပဓာနပြု၍ ဟောထားသော ဒေသနာတော်ဖြစ်သည်၊ သီလပျက်လျှင် သမာဓိ အကြောင်းအထောက်အပံ့ နည်းသောကြောင့် မတည်မတံ့ အရှည်မခံ့ပေ၊ သမာဓိမရှိလျှင် ဝိပဿနာ အသားမတက်နိုင်၊ ထို့ကြောင် ပဉ္စကနိပတ် အင်္ဂုတ္တိုရ် ဒုဿီလသုတ်၌-

“ဒုဿီလဿ ဘိက္ခဝေ သီလဝိပန္နဿ ဟတူပနိသော ဟောတိ သမ္မာသမာဓိ၊ သမ္မာသမာဓိမှိ အသတိ သမ္မာသမာဓိဝိပန္နဿ ဟတူပနိသံ ဟောတိ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ။ပ။ သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ရုက္ခော သာခါပလာသဝိပန္နော၊ တဿ ပပဋိကာပိန ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ၊ တစောပိ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ၊ ဖေဂ္ဂုပိ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ၊ သာရောပိ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ”-
ဟု ဟောတော်မူသည်။

မြန်မာအကျဉ်း

ရဟန်းတို့ သီလပျက်သူ၏ သမ္မာသမာဓိသည် အကြောင်းပျက်ကင်းသည်၊ သမာဓိမရှိခဲ့သော် သမာဓိပျက်သူ၏ ဟုတ်တိုင်းမှန်စာ သိမြင်တတ်သော ဝိပဿနာဉာဏ် အကြောင်းကင်းပျက်လေတော့သည်။ပ။ ဥပမာသော်ကား အို ရဟန်တို့ အကိုင်းအရွက် ပျက်ယွင်းသော သစ်ပင်မှာ အပွေးမတက်၊ အခွံအခေါက်လည်း မပြည့်စုံ၊ အကာလည်း မတက်လာ၊ အနှစ် လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်သကဲ့သို့တည်း။

၂၁။ ထိုမျှမက ဝိနယသိက္ခာ၌ မရိုသေသော သူသည် စိတ်ကို ဖြူစင်သန့်ရှင်း အပြစ်ကင်းအောင် ထား၍မရ၊ သိက္ခာယအဂါရဝ (ဝိနည်းသိက္ခာ၌ မရိုသေခြင်း) တည်းဟူသော ငုတ်သည်စိတ်၌ စူးဝင်နေသည်ဖြစ်၍ အမြဲ ဒေါသ, မာန စသော တရားတို့ဖြင့် နာကျင်ခံခက် အပြစ်စွက်လျက်ရှိသည်၊ ထို့ကြောင့် စေတောခီလမည်၏ဟု မဇ္ဈိမနိကာယ် မူလပဏ္ဏာသ စေတောခီလသုတ်၌ ဟောတော်မူ၏၊ ငြင်းခုံမှု၏ အကြောင်းရင်းဖြစ်သောကြောင့် ဝိဝါဒမူလမည်ဟူ၍လည်းကောင်း ယင်းသည် လူအပေါင်းတို့၏ အစီးအပွားမဲ့ခြင်း, မချမ်းမသာခြင်းငှာ ဖြစ်၏၊ နတ်လူအပေါင်းတို့၏ အကျိုးမဲ့ အစီးအပွားမဲ့ ဆင်းရဲခြင်းငှာ ဖြစ်၏ဟူ၍ လည်းကောင်း အင်္ဂုတ္တိုရ်နိကာယ် ဆက္ကနိပါတ် ဝိဝါဒမူလသုတ် နှာ ၂၉၄-၌ ဟောတော်မူ၏၊

၂၂။ စောဒကတို့ တင်ပြထားအပ်သော “ဗုဒ္ဓမှတ်ကျောက်” နှာ ၁၇၅-၌ အဆိုဖြစ်သော-

“ယနေ့ ဘိက္ခုသံဃာဆိုတဲ့ ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ဘုန်းကြီးတွေ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြတဲ့ ဝိနည်းကို မငဲ့မညှာပဲ လေ့လာသုံးသပ်ကြည့်လိုက်လျှင် ဥပါဒါန် တလုံးတခဲကြီး ဖြစ်ရှိနေတာကို တွေ့ရပြန်တယ်”

ဟူသော ဤစာပိုဒ်ကား စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဘယ်လိုကာကွယ်သော်လဲ မိုးကြိုးပစ်ရာ ထန်းလက်နှင့်ကာသကဲ့သို့ မလုံမလဲသာ ရှိနေပေသည်၊ အထက်ပါစာပိုဒ်ကို ခွဲစိတ်ဝေဖန်လျှင်-

(က) ယနေ့ လက်ရှိဝိနည်းသည် ဥပါဒါန်အစွဲအလမ်း သက်သက်သာ ဖြစ်သည်။
(ခ) ယနေ့ ဝိနည်းကို လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြသော ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ဘုန်းကြီးများသည် ဥပါဒါန်ခေါ်သော အကုသိုလ်တရားများကိုသာ လက်ခံကျင့်သုံး နေကြသူများဖြစ်ကြသည်။
(ဂ) ထို့ကြောင့် ဂိုဏ်းပေါင်းစုံဘုန်းကြီးများသည် အကုသိုလ်တုံး အကုသိုလ်ခဲကြီးများသာ ဖြစ်သည်၊ ဤသို့ သုံးပိုင်းကွဲထွက်လာသည်။

၂၃။ (က) အဆိုသည် မှန်ပါ၏လော၊ ဝိနည်းသည် ကိုယ်နှင့်နှုတ်ကို ထိန်းကျောင်းပေးသော (သံဝရ) အထိန်းအကျောင်းမျှသာ ဖြစ်သည်၊ ဥပါဒါန်ဟူသည်ကား တဏှာနှင့် ဒိဋ္ဌိအရင်းခံရှိသော အယူအစွဲဖြစ်သည်၊ ဝိနည်း၌ တဏှာဖြင့် စွဲလမ်းစရာမရှိ၊ ဒိဋ္ဌိဖြင့် အမြင်လွဲ အထင်လွဲ စွဲလမ်းစရာလည်း မရှိပေ၊ ရှိသည်ကား ဝိနယကုက္ကစ္စသည် ဥပါဒါန်မဟုတ်၊ အကုသိုလ် မဟုတ်ပေ၊ အမှန်ကား အပ် မအပ် စူးစမ်းခြင်း သဘောမျှသာ ဖြစ်သည်။

ယံ ပန ဝိနယေ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော ပဋိက္ခိတ္တံ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ပရိဘုဉ္စိတုန္တိ ကုက္ကစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသီတိ ကုက္ကစ္စံ အာဂတံ၊ န တံ နီဝရဏံ န ဟိ အရဟတော “ဒုဋ္ဌု မယာ ဣဒံ ကတ” န္တိ ဧဝံ အနုတာပေါ အတ္ထိ၊ နီဝရဏ ပတိရူပကံ ပနေတံ “ကပ္ပတိ န ကပ္ပတီ”တိ ဝီမံသနသ- င်္ခါတံ ဝိနယကုက္ကုစ္စံ နာမ။ (အဋ္ဌသာလိနီ နိက္ခေပကဏ္ဍ) ကပ္ပတိ န ကပ္ပတီတိ ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေါဝ ဝိနယကုက္ကုစ္စံ။ (ယင်း မူလဋီကာ နှာ-၁၇၅)

မြန်မာပြန်

နီဝရဏဖြစ်သော ကုက္ကုစ္စမှတပါး နီဝရဏမဟုတ်သော ကုက္ကုစ္စကို ဆိုအံ့၊ “ထိုအခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် ဆက်ကာဆက်နေ၍ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရာဇရပ်၌ တည်ထားအပ်သော ဆွမ်းကို စားခြင်းကို(ငှာ) ဘုရားရှင် ပယ်ထား တော်မူအပ်ပြီ ဟု ကုက္ကုစ္စဖြစ်ကာ ထိုဆွမ်းကို မခံယူပဲ နေလေပြီး” ဟူ၍ လာသော ကုက္ကုစ္စတမျိုးသည် နီဝရဏမဟုတ်ပေ၊ မှန်လှ၏ ရဟန္တာသန္တာန်၌ “ငါသည် ဤအရာကို မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်မိပေပြီ” ဟု နောင်တဖန် ပူပန်ခြင်းမရှိ၊ စင်စစ်ကား နီဝရဏဖြစ်သော ကုက္ကုစ္စနှင့် အလားတူသော “အပ်သလော၊ မအပ်သလော” ဟူ၍ဖြစ်သော စုံစမ်းဆင်ခြင်ခြင်းဟူသော ဝိနယကုက္ကုစ္စ မည်သည်ကား ရှိ၏၊ (အဋ္ဌသာလိနီ မြန်မာပြန်)

“အပ်သလော၊ မအပ်သလော” ဟု တွေးတောစဉ်းစားသောအားဖြင့် ဖြစ်တတ်သော စိတ်သည်ပင် ဝိနယကုက္ကုစ္စမည်၏ (မူလဋီကာ မြန်မာပြန်)

အထက်ပါ အဋ္ဌကတာနှင့် ဋီကာစကားနှစ်ရပ်ကို ထောက်လျှင် ဝိနည်းနှင့်စပ်၍ စိတ်လှုပ်ရှားမှုသည် ဥပါဒါန် အကုသိုလ်မဟုတ်၊ ဝိနယကုက္ကုစ္စသာ ဖြစ်သည်၊ ယင်းကုက္ကုစ္စသည်လည်း စိတ်ဖြစ်ရုံမျှဖြစ်လျှင် အပြစ် စိုးစဉ်းမျှမရှိ၊ ဟယ် ဘာဖြစ်ဖြစ်၊ အပ်အပ်, မအပ်အပ် ငါလုပ်လိုက်မည်ဟု လွန်ကျူးလျှင် သို့မဟုတ် လုပ်သင့်ရာကို မလုပ်ပဲနေလျှင် အာဏာဝီတိက္ကမန္တ-ရာယ် ဖြစ်သည်၊ ငရဲ ကျစေတတ်သည်။

ဘိက္ခုပါတိမောက်၌ လာသော “ကိံ ပနိမေဟိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကေဟိ သိက္ခာပဒေဟိ” (သေးသေးနုပ်နုပ်, ဤသိက္ခာပုဒ်တွေနဲ့ ဘာအကျိုးရှိမှာလဲ) “ယာဝဒေဝ ကုက္ကစ္စာယ ဝိဟေသာယ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တိ” (ဒီသိက္ခာပုဒ် ကလေးတွေဟာ စိတ်ပင်ပန်းရုံ, စိတ်လှုပ်ရှားရုံ, ကုက္ကုစ္စဖြစ်ရုံလောက်ပဲ အကျိုးရှိတာပဲ) ဤတွေးမျိုးတွေး, ဤအပြောမျိုးပြောလျှင် သိက္ခာပုဒ်ကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချသည့်အတွက် သိက္ခာပဒ ဝိဝဏ္ဏကပါစိတ်အာပတ်သင့်သည်၊ ဤအချက်ကို အမြွက်ထောင်ပြီး ဥပါဒါန်ဟု စွဲချက်တင်ကာ ဥပါဒါန်တလုံးတခဲတည်းဟု ဆိုသူကဆို၍ ထောက်ခံသူက ထောက်ခံနေကြသည်မှာ အလွန်သနားစရာကောင်းသူတွေပဲ ဟု ဆိုစရာသာ ရှိပေတော့သည်။

၂၄။ (ခ) လက်ရှိ ဘုန်းတော်ကြီးတွေကို အကုသိုလ်ကောင်တွေပဲဟု တိုက်ရိုက်မဆိုသော်လည်း ဆိုရာရောက်သော စာကိုရေးသူ ဗုဒ္ဓမှတ်ကျောက်ဆရာ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် မိမိ၏ဆရာသခင် ကျေးဇူးရှင် ဘုန်းတော်ကြီးတို့မှစ၍ သာသနာဝင် တလျှောက်လုံးရှိ သီလဝန္တ သိက္ခာကာမ ဘုန်းတော်ကြီးတွေကို ဆဲရေးမောင်းမဲသည် မည်လေတော့သည်။

သဗြဟ္မစာရီ သူတော်ကောင်းရဟန်းတွေကို ဆဲရေးမောင်းမဲသူများ ခံစားရမည့် အကျိုးတရားကို အင်္ဂုတ္တိုရ် ပဉ္စကနိ ပါတ် အက္ကောသကသုတ်၌-

“ယော သော ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု အက္ကောသကပရိဘာသကော အရိယူပဝါဒီ သဗြဟ္မစာရီနံ၊ တဿ ပဉ္စ အာဒီနဝါ ပါဋိကင်္ခါ၊ ကတ မေ ပဉ္စ ပါရာဇိကော ဝါ ဟောတိ ဆိန္နပရိဗန္ဓော၊ အညတရံ ဝါ သံကိလိဋ္ဌံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ဗာဠှံ ဝါ ရောဂါတင်္ကံ ဖုသတိ၊ သမ္မုဠှော ကာလံ ကရောတိ၊ ကာယဿ ဘေဒါ ပရမ္မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ” -
စသည်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည်။

မြန်မာပြန်အကျဉ်း

သီတင်းသုံးဖော် ရဟန်းတို့ကို ဆဲရေးတတ်သောရဟန်းမှာ လောကုတ္တရာတရား ရစရာအကြောင်း ပြတ်စဲသွားခြင်း ညစ်နွမ်းသော အာပတ်သို့ရောက်ရခြင်း ပြင်းထန်သော အနာရောဂါရတတ်ခြင်း တွေဝေစွာသေရခြင်း သေပြီးနောက် ငရဲကျရောက်ရခြင်း အပြစ် ၅-ပါး မချွတ်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဗုဒ္ဓရှင်တော် ဤသို့ ထုတ်ဖော်မိန့်ဟထားသည်။

၂၅။ (ဂ) ယခုခေတ် ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ဘုန်းတော်ကြီးများသည် အကုသိုလ်တုံး အကုသိုလ်ခဲများ ဖြစ်ပေသည်ဟု အတ္ထာပန္နနည်းအားဖြင့် ဆိုရာရောက်သောကြောင့် ဗုဒ္ဓမှတ်ကျောက် စာအုပ်ရေးသော ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ရဟန်းသံဃာများကို ဆဲရေးတိုင်းထွာသဖြင့် သင့်သော ဩမသဝါဒသိက္ခာပုဒ်ဖြင့် ပါစိတ်အာပတ်သင့် နိုင်ပေသည်၊ ထိုမျှမက ထိုဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ဘုန်းတော်ကြီးများတွင် သောတာပန်စသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များ ပါဝင်နိုင်သဖြင့် အရိယာစွပ်စွဲသော အရိယူပဝါဒကံလည်း ထိုက်နိုင်သည်၊ အရိယူပဝါဒကံဟူသည်ကား ကုစား၍ရနိုင်ခဲသော ကံဖြစ်သည်၊ အရိယာစွပ်စွဲပြစ်ကို အင်္ဂုတ္တိုရ် ဒသကနိပတ် ကောကာလိကသုတ်၌ ဤသို့ ဖော်ပြထား၏-

သတံ သဟဿာနံ နိရဗ္ဗုဒါနံ၊ သတ္တိံ သတိ ပဉ္စ စ အဗ္ဗုဒါနိ။
ယမရိယဂရဟီ နိရယံ ဥပေတိ၊ ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓာယ ပါပကံ။

မြန်မာပြန်

ယုတ်မာသော နှုတ်ကိုလည်းကောင်း စိတ်ကိုလည်းကောင်း ဆောက်တည်ထား၍ အရိယာကို ကဲ့ရဲ့ (စွပ်စွဲ) လေ့ရှိသူသည် အကြင် (ပဒုမ) ငရဲသို့ရောက်၏၊ ထိုငရဲကား နိရဗ္ဗုဒပေါင်း တသိန်းသုံးဆယ်ခြောက် နိရဗ္ဗုဒနှင့် ငါအဗ္ဗုဒ အရေအတွက်ရှိ၏၊ (ပဒုမ ငရဲကား သင်္ချာအားဖြင့် မပြနိုင်လောက်အောင် နှစ်အရှည်ဆုံး ခံစားရသော ငရဲဖြစ်သည်၊ ထိုငရဲသို့ ရောက်တတ်၏- ဟူလို)။

၂၆။ ဤမျှဆိုခဲ့သော စကားစဉ်ဖြင့် စုဒိတက သခင်မြတ်ဆိုင်၏-
(က) ဦးဥက္ကဋ္ဌတွင် ဝိနည်းတော်ကို ပစ်ပယ်ခြင်းမရှိကြောင်း၊
(ခ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် သာသနာ့အရေခြုံကာ မသိနားမလည်သော သူတို့ကို လိမ်ညာ လှည့်စားခြင်းမရှိကြောင်း၊
(ဂ) မူမမှန်သော ရဟန်းအချို့၏ ကျင့်ကြံနေထိုင်ပုံကိုသာ ပြသခြင်းဖြစ်ကြောင်း-

ဟူသော စကား ၃-ရပ်သည် အခြေအမြစ်မရှိသော စကားရပ်ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားပြီး အပြန်သဘောအားဖြင့် ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ဝိနည်းကို အမှန်ပယ်သူဖြစ်သည်၊ မသိနားမလည်သောသူတို့ကို ဟုတ်လိမ့်နိုးနိုး ထင်ရောင်ထင်မှားဖြစ်အောင် လှည့်စားသူ ဖြစ်သည်ဟု ကောင်ချက်ချအပ်ပေသည်။

ထို့နောက် စုဒိတကသမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ဝင်တို့၏-
(ဃ) ဝိနည်းတခုသာအလေးထားလိုလျှင် ဥပါဒါန် ကပ်ငြိတတ်သည်၊
(င) ဝိနည်းတခုသာ အလေးထားလွန်း၍ သံသယစိတ်ပွားကာ ဥပါဒါန်ဖြစ်လာလျှင် အခြားရဟန်းတရားများ လျော့ပါးသွားနိုင်သည်-

ဟူသော ချေဆိုချက်မှာလည်း အဓိပ္ပါယ်မရှိချေ၊ ဝိနည်းကိုအကြောင်းပြု၍ မည်သည့်ဥပါဒါန်မျှ မဖြစ်၊ ဝိနယဂရုကဖြစ်သော ရဟန်းတော်များ၌ အခြားရဟန်းတရားများ မလစ်ဟင်းပဲ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်အထိ ရနိုင်ပေသည်။

၂၇။ သခင်မြတ်ဆိုင်၏ သောဓနာ
(ဃ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ရွှေငွေကို မခံယူကြောင်း၊
(င) ကျောင်းကန်စသည်ကို ရေစက်ချ၍ ကိုယ်ပိုင်အလှူမခံကြောင်း၊ ဤအချက်မျှဖြင့် ဝိနည်းကို မပစ်ပယ်သူဟု မဆိုနိုင်ပေ။
(စ) ဦးဥက္ကဋ္ဌ၌ စိတ်ဆိုးခြင်း၊ မာန်တက်ခြင်း မတွေ့ရ၊

ဤအချက်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ သခင်မြတ်ဆိုင်သည် သင်္ကန်းဝတ်ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒကာတဦးအနေဖြင့်သာ (ဝါ) ဝတ်ကြောင် တဦးအနေဖြင့်သာ ဆက်ဆံဖူးသည်၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သခင်မြတ်ဆိုင်ထက်ပို၍ ရင်းရင်းနှီးနှီး ပေါင်းသင်းဖူးသူတို့က သခင်မြတ် ဆိုင်၏ စကားကို မထောက်ခံပေ။

(ဆ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ငရဲနှင့်မခြောက်, နတ်ဘုံဖြင့်မမြှောက်၊

ဤအချက်သည် ဝိနည်းကို ပယ်ဖျက်ခြင်းနှင့် မဆိုင်ဟု ဆိုနိုင်သော်လည်း ရုပ်ဝါဒီအမြင်ဖြင့် ဘုရားဟော ငရဲနှင့်နတ်ပြည်ကို မယုံကြည်တော့ပဲ ဝိနည်းတရားကို အလကားဟု သဘောထားကြောင်းမှာ တနည်းအားဖြင့် ပို၍ထင်ရှားပေသည်။

(ဇ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် မည်သည့်ဂိုဏ်းတွင်မှ မပါဝင်ဟုဆိုသည်မှာ ဦးဥက္ကဋ္ဌကိုယ်တိုင်က မပါဝင်လို၍ မပါဝင်ခြင်းမဟုတ်ပဲ ဝိနည်းမရှိ၊ ဥပုဒ်ပဝါရဏာမပြုရုံမျှမက-

(စျ) အမှတ် ချေဆိုချက်အရ ရွာဝင်သင်္ကန်းရုံခြင်း သိက္ခာပုဒ်ကိုမျှ မရိုမသေ မလိုက်နာခြင်း စသောအကြောင်းများကြောင့် မည်သည့် ဂိုဏ်းဂဏကမျှ လက်မခံပဲ ကြဉ်ဖယ်ထားကြသဖြင့်သာ မပါဝင်နိုင်ခြင်းဖြစ်သည်၊

ထို့ကြောင့် ထိုချေဆိုချက်သည်လည်း အသက်မဝင်, တရားမထင်သည်သာ ဖြစ်ပေသည်။

၂၈။ (စျ) သခင်မြတ်ဆိုင်သည် နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ် နန္ဒသုတ်ပါဠိတော်ကို ကိုးကားကာ ဦးဥက္ကဋ္ဌကား အမြဲတန်းလက်ကတော့ထိုးကာ သင်္ကန်းခြုံလေ့ရှိကြောင်း၊ ရွာဝင်သောအခါလည်း သင်္ကန်းမရုံပဲ ခြုံလျက်သာ ဝင်ကြောင်း ဆိုသည်၊ သခင်မြတ်ဆိုင် ကိုးကားသော သုတ်မှာ-

အထ ခေါ အာယသ္မာနန္ဒော ဘဂဝတော မာတုစ္ဆာပုတ္တော အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတာနိ စီဝရာနိ ပါရုပိတွာ အက္ခီနိ အေဉ္စတွာ အစ္ဆံ ဂဟေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ (ပ) န ခေါ တေ တံ နန္ဒ ပတိရူပံ ကုလပုတ္တဿ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံပဗ္ဗဇိတဿ၊ ယံ တွံ အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတာနိ စီဝရာနိ ပါရုပေယျာသိ၊ အက္ခီနိ စ အေဉ္စယျာသိ၊ အစ္ဆဉ္စ ပတ္တံ ဓာရေယျာသိ။

မြန်မာပြန်အကျဉ်း

ထိုအခါ ဘုရားရှင်၏မိထွေးတော် ဂေါတမီ၏သားဖြစ်သူ အရှင်နန္ဒသည်(လက်,တင်းပုတ်တခုခုဖြင့်) ရှေးရှု ထုခတ်အပ်, ပြန်လှန်၍ ထုခတ်အပ်သော (ဝါ-ခေါက်ရိုးထင်အောင် လိပ်ထိုးကာ ခေါက်၍ထားအပ်သော) သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံပြီး မျက်စဉ်းကွင်းကာ ကြည်လင်ပြောင်လက်သော သပိတ်ကိုယူ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်သို့သွားကာ ရှိခိုးလျက် ထိုင်နေရာ မြတ်စွာဘုရားက “နန္ဒ သဒ္ဓါတရားဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်လာသော သင့်အား ခေါက်ရိုးထင်အောင် လိပ်ထိုး၍ ခေါက်ထားအပ်သော သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံခြင်း, မျက်စဉ်းကွင်းခြင်း, ကြည်လင်ပြောင်လက်သော သပိတ်ကို ကိုင်စွဲခြင်း သည် မသင့်လျော်ချေ” စသည် မိန့်တော်မူလေသည်။

ဤစကားရပ်၌-
အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတာနီတိ ဧကသ္မိံ ပေဿ ပါဏိနာ ဝါ မုဂ္ဂရေနဝါ အာကောဋနေန အာကောဋိကာနိ ပရိဝတ္တေတွာ အာကောဋနေန ပစ္စာကောဋိတာနိ (ယင်းအဋ္ဌကထာ နန္ဒသုတ်)

ဤအဖွင့်စကားကို နားမလည်သောကြောင့် “လက်လိပ်ထိုးသင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံခြင်း” ဟု သခင်မြတ်ဆိုင် ဆိုမိလေသည်၊ ရွာဝင်ခါနီး လက်လိပ်ထိုး၍ သင်္ကန်းရုံသည်ကို အဓိပ္ပာယ်ကောက်ယူမိလေသည်။

အမှန်စင်စစ်မှာ သင်္ကန်းကို ရေလိပ်ထိုးရာ တဖက်စွန်းမှ လက်ဖြင့်ဖြစ်စေ, တင်းပုတ်ဖြင့်ဖြစ်စေ, ထုခတ်ခြင်း, အပြန်ပြန်အလှန်လှန် ထုခတ်ခြင်းကို အဋ္ဌကထာဆရာ ဖွင့်ပြလေသည်၊ ဟောင်းနွမ်းသော သင်္ကန်းပင်ဖြစ်စေ ဤသို့ လက်လိပ်ထိုး၍ ဝတ်လျှင် လက်ရိုထင်၍ တောင့်တောင့်တင်းတင်းရှိကာ ဝတ်၍ကောင်းသည်၊ ကြည့်၍ ကောင်းသည်၊ ဤသို့ ပြုလုပ်ခြင်းသည် စီဝရမဏ္ဍန= သင်္ကန်းကို တန်ဆာဆင်ခြင်း မည်၏၊ အာပတ်မသင့်သော်လည်း ဥန္နဠပမတ္တ (ထောင်လွှားတက်ကြွသော မေ့လျော့သော) ရဟန်းတို့၏ အမူအရာ အသွင်အပြင်ဖြစ်သည်၊ ထို့ကြောင့် ဘုရားရှင်က မသင့်တော်ဟု မိန့်တော်မူခြင်း ဖြစ်သည်။

သခင်မြတ်ဆိုင်သည် ပါဠိတော်၏ အဓိပ္ပာယ်မသက် အနက်မထင်ရှားသောကြောင့် ဤပါဠိတော်ကို သာဓကပြု၍ ဆရာ့ဘက်မှ ချေဆိုခြင်းသည် ကွယ်ကာရာမရောက်၊ ရွာဝင်သိက္ခာပုဒ် (သေခိယသုပ္ပဋိစ္ဆန္န) ကို လွန်ကျူးကြောင်း ဝန်ခံမိ လျက်သားဖြစ်၍ ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဝိနည်းမရိုသေခြင်းမှာ ပို၍ ပေါ်လွင်ထင်ရှား သွားတော့သည်။

၂၉။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒီတို့၏ ချေဆိုချက် အမှတ် (၂) အရ ၂၂၇-ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့သည် အကျယ်ပွားလျှင် ၇-ကုဋေကျော် ရှိသည်ဟူသော စကားသည် မဟုတ်မမှန်၊ ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များရှေ့မှာပင် ဖြန်းသန်းပြောခြင်း ဖြစ်လေသည်၊ သံသယနှင့် ဥပါဒါန်ကို ဖြစ်တတ်ပါသည်ဟူသည်မှာလည်း လူဝတ်ကြောင်တွေ ဖြစ်သည်နှင့်အညီ ဝိနည်းသဘောကို နားမလည်သောကြောင့် ဆိုမိသောချေဆိုချက်ဖြစ်သည်၊ သိက္ခာပုဒ်အမှန်မှာ အကျယ်အားဖြင့် ကုဋေကိုးထောင်တစ်ရာ ရှစ်ဆယ် ငါးသန်း သုံးသောင်း ခြောက်ထောင် ရှိသည်။

နဝ ကောဋိ သဟဿနိ၊ အသီတိ သတ ကောဋိယော၊
ပညာသ သတသဟဿနိ၊ ဆတ္တိံ သာ စ ပုနာပရေ။

သိသာရုံမျှပြရသော် ပထမပါရာဇိက သိက္ခာပုဒ်တခုတည်းမှာပင် အာပတ်ပေါင်း မည်မျှရှိသည်ကို အောက်ပါအတိုင်း စိစစ်ကြည့်နိုင်၏၊ စိစစ်ပုံမှာ-

လူမိန်းမတယောက်တွင် ကျင်ငယ်ပေါက်, ကျင်ကြီးပေါက်, ပါးစပ်ပေါက်ဟူ၍ မဂ် ၃-ပေါက်ရှိသည်၊ မဂ်ပေါက်တခုခုတွင် ရဟန်းသည် မေထုန်မှု ကျူးလွန်သောအခါ ဝင်ဆဲခဏ, ဝင်ပြီးခဏ, တည်ဆဲခဏ, ထုတ်ဆဲခဏ, ခဏတခုခုတွင် သာယာမှု မလွဲမသွေ ရှိနိုင်သည်၊ အဘိဓမ္မာ သဘာဝစိတ် ဖြစ်ပုံကို အခြေပြုရသည်၊ ထို့ကြောင့် ဤတွင်ပင် အာပတ် ၁၂-ချက် ဖြစ်နေပြီး (၃_၄=၁၂)၊ ထို မိန်းမသည်လည်း နိုးနေဆဲ, မူးယစ်နေဆဲ, ရူးနေဆဲ, မေ့လျော့နေဆဲ, တဖန်တုံ သေလွန်ပြီး စ၊ သေပြီးမဂ် ၃-ပေါက် သုံးပုံ ၁-ပုံ ပျက်စီးနေပြီ၊ မဂ် ၃-ပေါက် သုံးပုံ နှစ်ပုံ ပျက်စီး၊ ဤသို့ ၈-မျိုး ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် (၁၂_၈=၉၆) အာပတ်ဖြစ်သည်၊ ဤတွင် လူမိန်းမ တကိုယ်တည်းပင် အခြေအနေအလိုက် အာပါတ်ပေါင်း ၉၆ ဖြစ်လာသည်။

နတ်မိန်းမ ၉၆၊ တိရိစ္ဆာန်မိန်းမ ၉၆၊ (၉၆_၃=၂၈၈)၊ ဥဘတောဗျည်း (ယောက်ျားအင်္ဂါ မိန်းမအင်္ဂါ ၂-ရပ်လုံးပါသူ) မှာလည်း လူ, နတ်, တိရိစ္ဆာန်ဟူ၍ ၃-မျိုးရှိသောကြောင့် ၂၈၈_၂=၅၇၆ ရှိပြီ။

လူယောက်ျားတွင် ကျင်ကြီးပေါက်, ပါးစပ်ပေါက်ဟူ၍ မဂ်ပေါက် ၂-ပေါက် ရှိသည်၊ မဂ်ပေါက်တစ်ခုခုတွင် သာယာမှု ၄-မျိုးရှိနိုင်သည်၊ (၂_၄=၈) ရှေးနည်းအတိုင်း နိုးနေဆဲ စသည် အခြေအနေ ၈-မျိုး ရှိကောင်းသောကြောင့် (၈_၈=၆၄)ဖြစ်သည်၊ နတ်ယောကျ်ား, တိရိစ္ဆာန်ယောကျ်ားတို့၌ နည်းတူရှိသောကြောင့် (၆၄_၃=၁၉၂)ဖြစ်သည်။ ယောကျ်ားလည်းမဟုတ် မိန်းမလည်းမဟုတ်သော ပဏ္ဍုက်တွင် အလားတူ ၁၉၂-ဖြစ်သောကြောင့် (၁၉၂_၂=၃၈၄)၊ နှစ်ရပ်ပေါင်းသော် (၅၇၆+၃၈၄=၉၆၀) အာပတ်ပေါင်းဖြစ်လာသည်။ ဤကား ပါရာဇိက သက်သက်မျှ ဖြစ်၏၊

တဖန် ပထမပါရာဇိကမှု ပြုကျင့်ကျူးလွန်သော်လည်း မေထုနအင်္ဂါမမြောက်သောအရာမျိုး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းနှင့် ဒဒုက္ကဋ်ဟူ၍ အာပတ္တိဝါဒ ၂-မျိုးရှိသေး၏၊ သိသာရုံမျှ ပြရသော် လူတို့၏ ကိုယ်ပေါ်တွင် မျက်လုံးပေါက်, နှာခေါင်းပေါက်, နားပေါက်, ဆီးပုံး, ဓားငယ်ဖြင့် ခွဲအပ်သော အနာဝတို့၌ မေထုန်မှုပြုလျှင် ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏၊ ယင်းသို့ ယောကျ်ား မိန်းမ ဥဘတောဗျည်း ပဏ္ဍုက် ၄-မျိုး တဖန် လူနတ် တိရိစ္ဆာန် ၃-မျိုးတို့ဖြင့် မြှောက်ပွားလိုက်သော အာပတ်မည်မျှ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ကို ခန့်မှန်းကြည့်ရာ၏၊

ဘုရားရှင်သည် ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်တခုကို ပညတ်တော်မူသောအခါ အကြွင်းအကျန်မရှိ မူလအာပတ်နှင့်တကွ အကြားတွင် သင့်ရောက်နိုင်သော အာပတ်, လုံးလုံးအာပတ်မသင့်ဟူသော အနာပတ္တိဝါရဟူ၍ ပြည့်စုံစွာ ဟောမြဲဖြစ်သည်။ ဥပမာ-ရဟန်း၏ ရန်သူ တစ်ယောက်ယောက်သည် ရဟန်းကို ပါရာဇိကကျစေလိုသဖြင့် မိန်းမရှိရာသို့ ရဟန်းကို ပွေ့ချီသွား၍ မဂ်ပေါက်တစ်ခုခုသို့ ရည်ရွယ်ကာ ဖိထိုင်စေသည်ဆိုအံ့၊ ရဟန်းသည် ခဏ ၄-မျိုးတွင် တမျိုးမျိုး၌ သာယာခဲ့သော် ပါရာဇိကကျသည်။ လုံးလုံးမသာယာလျှင် ပါရာဇိကမကျ၊ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းတစ်ပါးသည် လိင်အင်္ဂါကို တခုခုဖြင့် ရစ်ပတ်၍ဖြစ်စေ၊ မိန်းမ၏ ပဿဝမဂ်အတွင်း၌ အသားနှင့်မထိစေရန် ပိတ်ပါး, ရာဘာစသည် ထည့်သွင်း၍ဖြစ်စေ၊ မေထုန်မှုပြုအံ့၊ ပါရာဇိက ကျ၏၊ မိမိကိုယ်တိုင်က မသိစဉ်, သို့မဟုတ် စိတ်မပါ မသာယာလျှင်, သို့မဟုတ် အိပ်ပျော်နေစဉ် မိန်းမတယောက်ယောက်က ကိစ္စပြီးသည်အထိ (ဗလက္ကာရ) အတင်းအဓမ္မ ပြုလုပ်သွားသော် မသာယာလျှင် ရဟန်းမှာ ပါရာဇိမကျပေ။

ဤသို့လျှင် ပထမပါရာဇိက သိက္ခာပုဒ်၌ အနာပတ္တိဝါရနှင့် နှစ်ထောင်ကျော်ကျော်သော ဝါရများ ထွက်လာသည်။ ယင်းသည်ပင် ပထမပါရာဇိက သိက္ခာပုဒ်နှစ်ထောင်ကျော် ဖြစ်၏၊ ကြွင်းသော ပါရာဇိက အာပတ်ကြီးများ၌လည်း အလားတူရှိသည်ကို ခန့်မှန်းကြည့်ရာ၏၊ ယင်းသို့ဆိုလျှင် ၂၂၇-သွယ်တွင် ကုဋေကိုးထောင်ကျော်ရှိသည် ဟူသည်ကို အလွယ်နှင့် သဘောပေါက်နိုင်လောက် ပေပြီ။ မည်သို့မျှ သံသယဝင်စရာလည်းမရှိ၊ ဥပါဒါန်ကား လုံးဝမဖြစ်နိုင်ချေ။ ဥပါဒါန်နှင့်လည်း မဆိုင်ပေ။

၃၀။ အမှတ် ၄-ချေဆိုချက် “သိက္ခာပုဒ်တွေ များလွန်းလှ၍ လူထွက်မည်ကြံသော ရဟန်းမှာ ဥပါဒါန်ကြောင့်သာဖြစ်သည်” ဟူသည်မှာလည်း မဟုတ်မမှန်သော အကြောင်းပြချက် ဖြစ်သည်။ မိမိ၏ဉာဏ် မကျယ်ပြန့်ခြင်းကြောင့် သဘောမှန်ကို နားမလည်၊ နားမလည်သောကြောင့် စိတ်နှလုံး ဆုတ်နစ်မှုဖြစ်သည်။ စိတ်ဆုတ်နစ်ခြင်းကြောင့် လူထွက်လိုခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းစိတ်ဆုတ်နစ်မှုကား သီလကို အကြောင်းပြု၍ဖြစ်သော ဥပေက္ခာသဟဂုတ် ဉာဏဝိပ္ပယုတ် သသင်္ခါရိက ကာမာဝစရ ကုသိုလ်စိတ်မျှသာ ဖြစ်သည်။ အကုသိုလ်စိတ် မဟုတ်၊ အကုသိုလ် မဟုတ်လျှင် ဥပါဒါန်ဖြစ်ဖို့ ဝေးလှ၏၊ ထို့ကြောင့် ဤချေဆိုချက်သည် လုံးဝ အခြေအမြစ် မရှိချေ။

၃၁။ အမှတ်-၃ ချေဆိုချက် “စေတနာရှိမှ အာပတ်သင့်သည်။ စေတနာမရှိလျှင် အာပတ်မသင့်”ဟု စက္ခုပါလ မထေရ်ဝတ္ထုကို ထုတ်ဆောင်ခြင်းမှာလည်း ဝိနယသာသနာကို မလေ့ကျက်မိ သုတမရှိ၍ ဆိုခြင်းမျှသာ ဖြစ်သည်။ ပါဏာတိပါတနှင့်စပ်သော သိက္ခာပုဒ်များသည် သစိတ္တက (စေတနာရှိမှ, စိတ်ပါမှသင့်သော) အာပတ်ဖြစ်သည် မှန်သော်လည်း ရဟန္တာများပင် သင့်နိုင်သော အစိတ္တကအာပတ် (စိတ် စေတနာ မပါသော်လည်း သင့်သောအာပတ်) များစွာ ရှိသည်။ ဥပမာ- မသိ၍ မာတုဂါမနှင့် တမိုးတရံတည်း အိပ်ခြင်း, အရက်ပါသောဆေးကို သုံးဆောင်ခြင်းမျိုး စသည်ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုချေဆိုချက်သည် မခိုင်လုံသော ယုတ္တိမမီသော ချေဆိုချက်သာ ဖြစ်သည်။

၃၂။ “ဝိနည်းကို အဓိကထားလွန်း၍ ဘိက္ခုနီမ သာသနာကွယ်ပရခြင်းသည် ပထမသံဂါယနာမှ စသည်” ဆိုသောစကားမှာ မဆီမဆိုင် မစပ်မဟပ် ဝိနည်းကျင့်ဝတ်၍ ပေါ့လျော့စေရန် (တနည်း ဝိနယဂရုက ပုဂ္ဂိုလ်များကို ဥပါဒါန်တံဆိပ်တပ်ပေးရန် လုပ်ကြံပြောဆိုသော စကားများသာဖြစ်သည်။

အမှန်အားဖြင့် ဘိက္ခုနီသာသနာ ကွယ်ပရခြင်းမှာ ဝိနည်းကို အဓိကထားလွန်းသောကြောင့် မဟုတ်၊ ဝိနည်းကို ပြည့်စုံ လေးနက်စွာ မကျင့်ခြင်း, မလိုက်နာခြင်းကြောင့်သာ ဖြစ်၏၊

ဘိက္ခုနီသာသနာ ကွယ်သည်မှာ ပထမသံဂါယနာမှ စသည်မဟုတ်၊ တတိယ သံဂါယနာအပြီး စတုတ္ထသံဂါယနာဟု ဆိုအပ်သော ပေထက်အက္ခရာ တင်ရာကာလအထိ သီဟိုဠ်ကျွန်းတွင် ဘိက္ခုနီမများ ရှိနေသေး၏၊ ပုဂံကျောက်စာများအရ မြန်မာပြည် ပုဂံမြို့ သာသနာအထိ ဘိက္ခုနီမများ ရှိနေသေးကြောင်း သိရ၏၊ ထို့ကြောင့် ဤအဆိုမှာ မူရင်းပုဂ္ဂိုလ် ဗုဒ္ဓဝါဒ အခြေခံသင်တန်းဆရာ ဦးကိုကိုလေးဆိုသူ၏ တောရမ်းမယ်ဖွဲ့ ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့သော စကားမျှသာဖြစ်၍ အဝိနယအဓမ္မသာဖြစ်ကြောင်း သီးခြား ဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ်-၂ ဆရာတော်များ အညီအညွတ် ဆုံးဖြတ်အပ်ပေသည်။

၃၃။ (၉)အမှတ် စောဒကတို့ တင်ပြအပ်သော စောဒနာချက်ကား စကားဝါကျ မပြည့်စုံသဖြင့် လိုရင်း မရောက်ခဲ့ပေ။ ဆိုလိုရင်းမှာ ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဦးဝါသဝတို့သည် ဝိနယသာသနာတော်ကို အမှီပြု၍ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရယူထားကြသူများ ဖြစ်လျက် ယင်းဝိနယသာသနာကို မရိုမသေ ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့ကြ၍ ဓမ္မဝိနယကို စွန့်ပယ်သူများ ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းသို့ ဗုဒ္ဓနှင့် ဓမ္မကို စွန့်ပယ်ကြသောကြောင့် “ဗုဒ္ဓံ ပစ္စက္ခာမိ”ဟု ဆို၍ သိက္ခာချသောသူကဲ့သို့ ဗုဒ္ဓပုတ္တ (ဘုရားသားတော်များ ဟုတ်နိုင်ဖွင် မရှိတော့ကြောင်း ဆိုလိုပေသည်။ စကား မပြည့်စုံစေကာမူ ဦးဥက္ကဋ္ဌတို့အား အဝိနယဝါဒီများ ဖြစ်ကြောင်း ဆိုလိုရင်းမှာ သိသာထင်ရှားပေသည်။

၃၄။ အမှတ် ၅-ချေဆိုချက် “သေးငယ်သော အာပတ်သည် စျာန်မဂ် ဖိုလ်၏ အန္တရာယ်ကို ဖြစ်စေသည်ဆိုခြင်းမှာ ဥပါဒါန်ကြောင့် ဖြစ်သည်” ဟူသည်မှာလည်း ဝိနည်းကို ပယ်လိုသော, ဝိနည်းကို မကျင့်လိုသော, ဝိနည်းကို မရိုသေသော သူတို့၏ ဆင်ခြေသာ ဖြစ်သည်။ သာသနာတော်၏ အသက်ကို ရန်ရှာသော စကားပေတည်း။

ဝိနယကျင့်ဝတ်များမှ အာစာရကုလပုတ္တ အမျိုးသားကောင်းများအဖို့ သတိလွတ်ကင်း မေ့လျော့ခြင်း စသည်ကြောင့် အာပတ်တစုံတရာ သင့်ရောက်ခဲ့ပါလျှင် အပြစ်မှ လွတ်ရာလွတ်ကြောင်း ထွက်ပေါက်ရှိသည်သာဖြစ်၏၊ အာဝီကရဏခေါ် (Confession) အာပတ်ဖြေဖျောက်နည်း ရှိ၏၊ ယင်း ဖြေဖျောက်နည်း ထွက်ပေါက်ရှိပါလျက် မကုစား မဖြေဖျောက်၊ အာပတ်သို့လည်း စေတနာဖြင့် သင့်ရောက်လျှင် အလဇ္ဇီဖြစ်သည်။ ဤအလဇ္ဇီ အတွက်ကား ထွက်ပေါက် မရှိတော့ပြီ၊ အလွန်သေးငယ်သော ဒုက္ကဋ်အာပတ် ကလေးသည်ပင် “သမ္ပဇာန မုသာဝါဒေါ ခေါပနာယသ္မန္တော အန္တရာယိကော ဓမ္မော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ” ပါဠိတော်အရ မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်၏ အန္တရာယ်ကို ပြုနိုင်သည်မှာ မချွတ်တည်း၊ ဥပါဒါန်နှင့် မည်သို့မှ ဆက်စပ်ခြင်း မရှိပေ။

ထို့ကြောင့် ထိုချေဆိုချက်သည်လည်း ဓမ္မဝိနယ မဟုတ်၊ အဓမ္မ-အဝိနယသာ ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ စင်စစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ရှေးခေတ် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်း တို့ကဲ့သို့ ဝိနည်းတရားတော်တည်းဟူသော သာသနာတော်၏ စည်းရိုးစောင့်ရန်းကို ရိုက်ချိုးရန် ကြိုးစားသူသာဖြစ်သည်ဟု ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များက တညီတညွတ်တည်း ဆုံးဖြတ်တော်မူကြသည်။