ဝိနည်းပဒေသာသင်တန်း/ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်
ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်
သံဃာဒိသေသ်အာပတ်များအပြီး ဤနေရာ၌ ထုလ္လစ္စဉ်း, ဒုက္ကဋ်, ဒုဗ္ဘာသီ အာပတ် (၃)မျိုးတို့ကို ဆက်လက်ပြဆိုမည် ဖြစ်သည်။ ဤအာပတ် (၃)မျိုးတို့သည် ဘိက္ခုပါတိမောက်, ဘိက္ခုနီပါတိမောက်တို့၌ တိုက်ရိုက် မပါရှိသော် လည်း ပါရာဇိကရှေ့ပြေး သံဃာဒိသေသ်အာပတ် ရှေ့ပြေးတို့၌ ပုဗ္ဗပယောဂ စသည်အားဖြင့် ပါဝင်သည်။ ထို့ကြောင့် ဤနေရာ၌ ထိုအာပတ် (၃)မျိုးတို့၏ အဓိပ္ပာယ်ကို သရုပ်ဖော်ထုတ်ပြလိုပါသည်။
(ထူလ+အစ္စယ) ထူလ = ရုန့်ရင်းသော၊ အစ္စယ = အပြစ်၊ ရုန့်ရင်းသော အပြစ်ရှိသော အာပတ်ကို ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်ဟု ခေါ်သည်။ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်ခြင်းအကြောင်းများ သိရှိနိုင်ရန် ရရှိသမျှ စုဆောင်းတင်ပြမည် ဖြစ်သည်။
ကျဉ်းသော မဂ်ဝရှိသော သတ္တဝါတို့၏ မဂ်၌ မေထုန်မှု ပြုခြင်းကြောင့် ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်သင့်၏၊ သတ္တဝါတို့၏ အင်္ဂါဇာတ်ကို မိမိအင်္ဂါဇာတ်ဖြင့် မသွင်းဘဲ တို့ရုံ တို့ခြင်း၊ မေထုနရာဂဖြင့် မိန်းမနိမိတ်ကို မိမိမုခဖြင့် တို့ခြင်း၊ သံဃိကဂရုဘဏ်ပစ္စည်းများကို အစိုးတရ ပိုင်စိုးပိုင်နင်း သူတစ်ပါးအား ပေးခြင်း၊ ကုန်သွယ်ခြင်း၊ စျေးရောင်းခြင်း၊ ကြွေးမြီချခြင်း၊ အတိုးပေးခြင်း၊ ငွေတိုးချေးငှားခြင်း၊ လူသားကို စားခြင်း၊ မိမိ၏ အင်္ဂါဇာတ်ကို ဖြတ်ခြင်း၊ ပါရာဇိကလေးပါး၏ သာမန္တအမှုပြုခြင်း၊ (ပါရာဇိကလေးပါးတွင် ပြန်ကြည့်ပါ) မြင်းသရိုက်နာ (ဘရင်ဂျီနာ+ဘဂန္ဒိုလ်နာ)ဖြစ်၍ ကျဉ်းမြောင်းရာ စအိုဝအနီး လက်နှစ်သစ်သော အရပ်၌ ဓားခွဲမှုပြုခြင်း ပြုစေခြင်းတို့ကြောင့် ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏၊
“ရဟန်းတို့ ...ကျဉ်းမြောင်းရာအရပ်၌ အရေသည် သိမ်မွေ့၏၊ နူးညံ့၏၊ အမာသည် အသားနု တက်ခဲ၏၊ ဓားခွဲရန် ခဲယဉ်း၏၊ ရဟန်းတို့ ... ကျဉ်းမြောင်းရာ အရပ်၏ အနီးဖြစ်သော လက်နှစ်သစ်သော အရပ်အတွင်း၌ ဓားခွဲမှုကိုလည်းကောင်း, ကျပ်စည်းမှုကိုလည်းကောင်း မပြုအပ်၊ ပြုစေသော ရဟန်းအား ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏”ဟု မဟာဝါ ဘေသဇ္ဇခန္ဓက၌ ဘုရားရှင် ပညတ်တော်မူသည်။
သံဃာဒိသေသ် နောက်ဆုံးလေးပုဒ် ကမ္မဝါစာ (၃)ကြိမ်၊ ဉတ်တစ်ကြိမ် ဖတ်ပြီး ဆုံးမရ၏၊ ဉတ်အဆုံးမှာ ဒုက္ကဋ်၊ ကမ္မဝါစာ (၂)ကြိမ်အဆုံးမှာ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် (၂)ချက် သင့်၏၊ တတိယအကြိမ် ကမ္မဝါစာ၏အဆုံး သော ဘာသေယျ-၌ ယျ-အက္ခရာသို့ ရောက်သည်အထိ အယူကို မစွန့်လျှင် သင့်ထားသော ဒုက္ကဋ်နှင့် ထုလ္လစ္စဉ်းနှစ်ချက် ငြိမ်း ပျောက်သွား၏၊ သံဃာဒိသေသ်အာပတ် သင့်၏၊ ဒေသနာမကြား မကုစားဘဲ ငြိမ်းပျောက်သွားသော အာပတ်သုံးချက် ဖြစ်၏ဟု မှတ်သားသင့်၏၊
ဂရုဘဏ် (၂၅) ပါး
ပထမအုပ်စု - (၁) အာရာမော = အာရာမ်၊ (၂) အာရာမဝတ္ထု = အာ ရာမ်ရာ၊
ဒုတိယအုပ်စု - (၃) ဝိဟာရော = ကျောင်း၊ (၄) ဝိဟာရဝတ္ထု =ကျောင်းရာ၊
တတိယအုပ်စု - (၅) မေဉ္စာ = ညောင်စောင်း၊ (၆) ပီဋ္ဌံ = အင်းပျဉ်, ထိုင်ခုံ၊ (၇) ဘိသိ = ဘုံလျှို၊ (၈) ဗိမ္ဗောဟနံ = မှီအုံး, ခေါင်းအုံး၊
စတုတ္ထအုပ်စု - (၉) လောဟကုမ္ဘီ = ကြေးအိုး၊ (၁၀) လောဟဘာဏကံ = ကြေးဖျဉ်း၊ (၁၁) လောဟဝါရကော = ကြေးစရည်းအိုး၊ (၁၂) လောဟကဋာဟံ = ကြေးအင်တွဲ၊ (၁၃) ဝါသိ = ပဲခွပ် (ဝါ) ဓားမတို၊ (၁၄) ပရသု = ပုဆိန်၊ (၁၅) ကုဌာရီ = ဓားမ၊ (၁၆) ကုဒါလော = ပေါက်တူး၊ (၁၇) နိခါဒနံ = ဆောက်။
ပဉ္စမအုပ်စု - (၁၈) ဝလ္လိ = နွယ်၊ (၁၉) ဝေဠု = ဝါး၊ (၂၀) မုဉ္စံ = သက်ကယ်မြက်၊ (၂၁) ပဗ္ဗဇံ = ပြိန်းမြက်၊ (၂၂) တိဏ = ဖြူဆံမြက် (ဝါ) မြက်သစ်ရွက်၊ (၂၃) မတ္တိကာ = မြေညက် မြေဖြူ မြေနီ ဘိလပ်မြေ ထုံး သဲ၊ (၂၄) ဒါရုဘဏ္ဍာ = သစ်ဘဏ္ဍာ စားပွဲ ကုလားထိုင် စသည်၊ (၂၅) မတ္တိကာဘဏ္ဍာ = မြေဘဏ္ဍာ အိုး အင်တုံစသည်ဟူ၍ ပေါင်း (၂၅)ပါး ဖြစ်သည်။ လေးလှစွာသော ဘဏ္ဍာ (= ဂရုဘဏ်) တို့ဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏၊ ဤဂရုဘဏ်ပစ္စည်းတို့ကို အသေအချာ မှတ်သင့်သည်။
ဤဂရုဘဏ်တို့သည် အစုအားဖြင့် (၅)ပါး၊ သရုပ်အားဖြင့် (၂၅)ပါး၊ အစိတ်အစိတ်အားဖြင့် များစွာကုန်သော ဘဏ္ဍာတို့ကို သံဃိကအဖြစ် ဒါယကာတို့က လှူဒါန်းထားပါက သံဃာအားလည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအား လည်းကောင်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့်လည်းကောင်း မခွဲခြား မဝေဖန် မပေးကမ်းအပ်ကုန်၊ ခွဲခြားဝေဖန် မဲဖောက်ခွဲဝေသော ရဟန်းအား ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏၊ ထိုဂရုဘဏ် (၂၅)ပါးတို့ကို သံဃာစသည် ခွဲဝေအပ်ကုန်သော်လည်း ခွဲဝေအပ်သည် မမည်ကုန်၊ မခွဲဝေရာ၊ သံဃာသဘောတူ ခွဲဝေပေးလိုက်သော်လည်း ပုဂ္ဂလိကအဖြစ် ယူဆောင်၍ မသွားကောင်း၊ ဝေဖန်ပေးအပ်သော်လည်း သံဃိကသာ ဖြစ်သောကြောင့် မိမိပုဂ္ဂလိကပိုင်အဖြစ် သွားလေရာရာ ကိုယ်ပိုင်အဖြစ် မယူဆောင်ကောင်းဟူ၍ သိပါ။
သံဃာတော်များအား ပန်ကြား၍ သဘောတူပင်ဖြစ်သော်လည်း ဒုက္ကဋ် အာပတ်သင့်၏၊ ကိုယ်ပိုင်ထင်၍ ခွဲဝေမူ (ဝါ) အစိုးတရ ခွဲဝေမူ ထုလ္လစ္စဉ်း၊ ထေယျစိတ်ဖြင့် ခွဲဝေမူ ရွှေစင်တစ်မတ်တန်ဖိုးရှိသော ပစ္စည်းကို ချီကြွမိသော် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏၊
လဲလှယ်ဖလှယ်မှု ပြုနိုင်ပုံ
ပထမအုပ်စုနှင့် ဒုတိယအုပ်စုတွင် ပါဝင်သော အာရာမ်စသော ထာဝရ ဘဏ္ဍာကို အာရာမ်စသော ထာဝရဘဏ္ဍာချင်း သံဃာကို ပန်ကြား၍ ဖလှယ် ကောင်း၏၊ ဖလှယ်ခြင်းကိုပြု၍ သုံးဆောင်နိုင်၏၊
တတိယအုပ်စုတွင် ပါဝင်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ် (မဉ္စ ပီဌ) စသော ဂရုဘဏ်ပစ္စည်းကို မဉ္စ စသော တတိယအုပ်စု ဂရုဘဏ်ပစ္စည်းချင်းဖြင့်သာ ဖလှယ်ရာ၏၊ လဲလှယ် ဖလှယ်ကောင်း၏၊ အပ်သော သားရေကို ခွဲဝေအပ် ခွဲဝေကောင်း၏၊ သို့သော် (ဘိသိ) ဘုံလျှိုအခင်းနှင့် အလားတူသော သိုးရေစသည်တို့ကို မခွဲဝေအပ် မခွဲဝေကောင်း၊ နွယ်စသော ဂရုဘဏ်များကို တိုးပွားသော (ဝါ) မယုတ်သော တန်ဖိုးရှိသော ပစ္စည်းဖြင့် လဲလှယ်ယူ ကောင်း၏၊
ဤအချက်တို့ကို ထောက်ရှု၍ သံဃိကကျောင်း အာရာမ်၊ ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်စသော ဂရုဘဏ် သံဃိကပစ္စည်းများကို အခြားပစ္စည်းများနှင့် မလဲလှယ်ကောင်း၊ ရောင်းချ၍ မစားကောင်းကြောင်း သတိပြုသင့်သည်။