ဝိနည်းပဒေသာသင်တန်း/သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ သိက္ခာပုဒ်အဓိပ္ပာယ်
သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ သိက္ခာပုဒ်အဓိပ္ပာယ်
သုက်လွတ်ခြင်းဟူသည် သုက်သွေး၏ မူလနေရာမှ ရွေ့လျောခြင်းတည်း။ ယုတ်စွအဆုံး သုက်လွတ်စေလို၍ ခါးကော့လျှင်, လွတ်စေလိုသော ဆန္ဒဖြင့် အင်္ဂါဇာတ်ကို ပေါင်နှင့် ညှပ်ဖိ၍ အိပ်လျှင် ရှေ့အဖို့၌ လွတ်စေလိုသော ဆန္ဒပါသောကြောင့် အိပ်ပျော်စဉ် သုက်လွှတ်သော် သံဃာဒိသေသ်အာပတ်မှ မလွတ်ဟူ၍ သိပါ။
အင်္ဂါဇာတ်တောင့်ခိုင်ခြင်း အကြောင်း (၅) ပါး
(၁) ရာဂကြောင့် တောင့်ခိုင်ခြင်း, (၂) ကျင်ကြီး စွန့်လို၍ တောင့်ခိုင်ခြင်း, (၃) ကျင်ငယ်စွန့်လို၍ တောင့်ခိုင်ခြင်း, (၄) ဥစ္စာလိင်္ဂ ပိုးကောင်ကိုက်၍ တောင့်ခိုင်ခြင်း, (၅) လေတိုက်ခတ်သည်ကို ထိမိ၍ တောင့်ခိုင်ခြင်းဟု (၅)မျိုး ရှိ၏၊
(ဆောင်) ရာ, ကျင်နှစ်ထွေ, ဥစ္စာလေ, ခိုင်လေ ထောက်ပံ့ငါး။ (ပါဠိတော်၊၁၅၄။)
သုက်ရောင် (၁၀) မျိုး
(၁) နီလ = အညိုရောင်၊ (၂) ပီတ = အရွှေရောင်၊ (၃) လောဟိတ = အနီရောင်၊ (၄) ဩဒါတ = အဖြူရောင်၊ (၅) တက္က = ရက်တက်ရောင်၊ (၆) တေလ = ဆီရောင်၊ (၇) ခီရ = နို့ရောင်၊ (၈) ဒဓိ = နို့ဓမ်းရောင်၊ (၉) သပ္ပိ = ထောပတ်ရောင်၊ (၁၀) ဥဒက = ရေအဆင်းရောင်ဟု သုက်အရောင် (၁၀)မျိုး ရှိကြောင်း ဟောတော်မူသည်။ ပါရာဇိကဏ်ပါဠိတော်(၁၅၃။)
(ဆောင်) နီ, ပီ, လော, ဩ၊ တက်, တေ, နှော၊ ခီရော ဒဓိပါ။
သပ္ပိ, ဒကံ၊ ထည့်တုံပြန်၊ သုက္ကံ ဒသဓာ။
ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး၌ ပျံ့နှံ့တည်သော အရာများ
(၁) ဘာဝရုပ် = ယောက်ျားအဖြစ် မိန်းမအဖြစ်ကို သိစေသော ရုပ်၊
(၂) ကာယပသာဒ = ကိုယ်အကြည်ဓာတ်၊
(၃) ဇီဝိတရုပ် = ရုပ်ကို အသက်ရှည်စေသော ကိုယ်စောင့်ဓာတ်၊
(၄) သုက္က = ဥတုသုက်သွေး၊
(၅) လောဟိတ = သွေး၊
(၆) ပိတ္တ = သည်းခြေ၊ အဗဒ္ဓသည်းခြေ၊ ဤ (၆)ပါးတို့သည် အစိုဓာတ်ရှိသော ခန္ဓာကိုယ်၏ နာကျင်ရာဌာနမှန်သမျှတို့၌ အနှံ့အပြား တည်ရှိကြသည်။
(ဆောင်) ဘော, ပသာဒ ဇီဝိတ၊ သုက္က သွေး သည်းခြေ။
အစိုကာယ၊ ရှိသမျှ၊ မုချ အနှံ့နေ။
သုက်လွှတ်နှင့် သုက်လွတ်
မိမိက စေတနာလုံ့လ ကြောင့်ကြပြု၍ စေ့ဆော်တိုက်တွန်း အားစိုက်ပေးခြင်းဖြင့် သုက်ရွေ့ရှားစေခြင်းသည် သုက်လွှတ်ခြင်းဟု ဆိုသည်။ မိမိ၏ စေတနာ ကြောင့်ကြဗျာပါရ မပါဘဲ မသိလိုက်ဘဲ သုက်ရွေ့သွားခြင်းကို သုက်လွတ်သည်ဟု ဆိုရမည် ဖြစ်သည်။
အာပတ်အဆင့်ဆင့် သင့်ပုံ
သုက်လွှတ်ခြင်းငှာ အားထုတ်ခြင်း ပယောဂ၌ ဒုက္ကဋ်၊ စေ့ဆော်၍ လုံ့လပြုအံ့ ထုလ္လစ္စဉ်း၊ လုံ့လပြု၍ သုက်လွှတ်အံ့ သုက်၏ မူလနေရာမှ ရွေ့စေအံ့၊ သံဃာဒိသေသ်အာပတ်သင့်၏၊
ရာဂ (၁၁) မျိုးဖြင့် သုက်လွတ်ခြင်းများ
၁။ မောစနဿာဒရာဂ = ရှေးအဖို့၌ သုက်ကို လွတ်စေလိုသောစေတနာ ထင်ရှားရှိသော သုက်လွှတ်ခြင်း၌ သာယာခြင်း၊ [ဤနံပါတ် (၁)ရာဂသည်သာ သံဃာဒိသေသ်အာပတ် သင့်၏၊]
၂။ မုတ္တဿာဒရာဂ = သုက်လွတ်ပြီးသောအခါ သာယာခြင်း၊
၃။ မေထုနဿာဒရာဂ = မေထုန်အမှု၌ သာယာခြင်း၊
၄။ မုစ္စနဿာဒရာဂ = လွတ်ဆဲခဏ၌ သာယာခြင်း၊
၅။ ဖဿသာဒရာဂ = အတွေ့အထိ၌ သာယာခြင်း၊
၆။ ကဏ္ဍုဝဏဿာဒရာဂ = ယားနာ ပွေးနာ ဖျောက်ခြင်း၌ သာယာခြင်း၊
၇။ ဒဿနဿာဒရာဂ = ရူပါရုံအဆင်းမြင်ခြင်း၌ သာယာခြင်း၊
၈။ နိဿဇ္ဇဿာဒရာဂ = မာတုဂါမနှင့် အတူထိုင်နေခြင်း၌ သာယာခြင်း၊
၉။ ဝါစဿာဒရာဂ = ရုန့်ရင်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၌ သာယာခြင်း၊
၁၀။ ဂေဟဿိတပေမရာဂ = မိဘ အစ်မ နှမ ဆွေမျိုးကို မှီသော ချစ်ခြင်း၌ သာယာခြင်း၊
၁၁။ ဝနဘင်္ဂိယရာဂ = တောထဲမှ ဆွတ်ခူး၍ ဆောင်ယူလာသော ပန်း သစ်သီး စသည်ကို မှီ၍ဖြစ်သော သာယာသော ရာဂဖြင့် သာယာခြင်းတို့ ဖြစ်ကြသည်။
ဤဆိုခဲ့သော နောက်ရာဂ (၁၀)မျိုးဖြင့် နိမိတ်၌ လုံ့လပြု၍ သုက်လွတ်သော်လည်း သုက်လွတ်လိုသော စေတနာ ရှေ့က မရှိမူ သံဃာဒိသေသ်အာပတ် မသင့်ဟု သိပါ။ ဤအချက်တို့ကို ထောက်ရှုက သံဃာဒိသေသ် အာပတ်သည် အလွန်သင့်နိုင်ခဲသည်ကို သိပါ။
အာပတ်အဆုံးအဖြတ် သတိပြုဖွယ်
သံဃာဒိသေသ်အာပတ် မသင့်ဘဲ ပရိဝါသ် မာနတ်ဆောက်တည်လျှင် ဒုက္ကဋ်အာပတ် ထပ်သင့်၏၊ အင်္ဂါ (၃)ပါး, ရာဂ (၁၁)ပါးတို့နှင့် သေသေချာချာ စိစစ်ပါလေ။ အာပတ် တကယ်သင့်ပြီဟု ယုံကြည်စိတ်ချရမှ သာလျှင် ပရိဝါသ် ဆောက်တည် ကုစားပါ။ မိမိကိုယ်တိုင် မဆုံးဖြတ်နိုင်လျှင် ကျမ်းတတ် လဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်၏ အကြံဉာဏ်အဆုံးဖြတ်ကို အဖြစ်မှန်ပြောပြ၍ ခံယူပါလေ။ နောက် သိက္ခာပုဒ်များ ဆုံးဖြတ်လျှင်လည်း ဤအတိုင်း မှတ်ပါ။