သိမ်မျိုးစုံမဟာဋီကာ/လောကာယတ သရုပ်ကိုပြခန်း
"န, ဘိက္ခဝေ, လောကာယတံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိယာပုဏေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’
"န, ဘိက္ခဝေ, လောကာယတံ ဝါစေတဗ္ဗံ။ ယော ဝါစေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’။ ။
(စူဠဝါ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓက ပါဠိတော်၊ ၂၈ဝ။)
လောကာယတံ နာမ သဗ္ဗံ ဥစ္ဆိဋ္ဌံ, သဗ္ဗံ အနုစ္ဆိဋ္ဌံ, သေတော ကာကော, ကာဠော ဗကော၊ ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ ကာရဏေနာတိ ဧဝမာဒိနိရတ္ထကကာရဏပဋိသံယုတ္တံ တိတ္ထိယသတ္ထံ။ (စူဠဝါ အဋ္ဌကထာ။)
သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာ(၆၆)၌ -လောကယတံ နာမ(ပ) တိတ္ထိယသတ္ထံ, ယံ လောကေ ‘‘ဝိတဏ္ဍသတ္ထ’’န္တိ ဝုစ္စတိ,ဟု လာ၏။
"န, ဟိ ဘိက္ခဝေ, လောကာယတံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ, ယော ပရိယာပုဏေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ အာဒိဝစနတော လောကာယတသင်္ခါတံ ‘‘သဗ္ဗံ ဥစ္ဆိဋ္ဌံ, သဗ္ဗံ အနုစ္ဆိဋ္ဌံ, သေတော ကာကော, ကာဠော ဗကော ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ ကာရဏေနာ’’တိ ဧဝမာဒိနိရတ္ထကကာရဏပဋိသံယုတ္တံ တိတ္ထိယသတ္ထံ နေဝ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ, န ပရဿ ဝါစေတဗ္ဗံ။
(ဝိနယသင်္ဂဟ အဋ္ဌကထာ၊ ၄၄၇။)
လောကာယတံ နာမ တိတ္ထိယသတ္ထန္တိ သမ္မန္ဓော ။ ဣမိနာဝ ကာရဏေနာတိ သေ တော ကာ ကော၊ ကသ္မာ? အဋ္ဌီနံ သေ တတ္တာ။ ရတ္တော ဗကော၊ ကသ္မာ လောဟိတဿ ရတ္တတ္တာ ဣတိ ဣမိနာ ဧဝ ကာရဏေန။ (ပါစိတျာဒိယောဇနာ၊ ၄၆၅။)
လောကိယန္တိ ပတိဋ္ဌဟန္တိ ပုညာပုညာနိ တဗ္ဗိပါကော စာတိ လောကော, သတ္တလောကော။ အာဘုသော ယတန္တိ ဝီရိယံ ကရောန္တိ ဧတ္ထာတိ အာယတံ, လောကဿ အာယတံ လောကာယတံ, သတ္တာနံ ဘုသော ဝီရိယကရဏဋ္ဌာနန္တျတ္ထော။ ကိံ တံ? တိတ္ထိယသတ္ထံ။ သဗ္ဗံ ဥစ္ဆိဋ္ဌံ, ကသ္မာ? သကုဏာဒီဟိ ပရိဘုတ္တပုဗ္ဗတ္တာ။ သဗ္ဗံ အနုစ္ဆိဋ္ဌံ ဣမဿ အဝသေသဘောဇနဿ ကေနစိ အပရိဘုတ္တပုဗ္ဗတ္တာ။ သေတော ကာကော အဋ္ဌိဿ သေတတ္တာ, ကာဠော ဗကော ပါဒဿ ကာဠတ္တာတိ။ နတ္ထိ အတ္ထော ဧတ္ထာတိ နိရတ္ထကံ, နိရတ္ထကမေဝ ကာရဏံ နိရတ္ထကကာရဏံ။ တေန ပဋိသံယုတ္တံ နိရတ္ထကကာရဏပဋိသံယုတ္တံ။ တရန္တိ ဧတ္ထာတိ တိတ္ထံ, ပဋ္ဋနံ။ တိတ္ထံ ဝိယာတိ တိတ္ထံ, လဒ္ဓိ, တံ ဧတေသံ အတ္ထီတိ တိတ္ထိယာ, ဝိပရီတဒဿနာ။ သာသန္တိ အတ္တနော သာဝကေ ဧတ္ထာတိ သတ္ထံ, တိတ္ထိယာနံ သတ္ထံ တိတ္ထိယသတ္ထံ။
(ဝိနယာလင်္ကာရ ဋီကာ၊ ဒု၊၃၆၁။)
လောကယတံ န ဝါစေယျ။ လောကာယတံ နာမ ဝိတဏ္ဍ သတ္ထံ။ (ခုဒ္ဒသိက္ခာပါဌ၊၃ဂ။) (ခုဒ္ဒသိက္ခာဋီကာဟောင်း၊ ၁၈၈။)
လောကာယတန္တိ နိရတ္ထကကာရဏပ္ပဋိသံယုတ္တံ တိတ္ထိယသတ္ထံ။တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ စ ဣမိနာဝ ဥပလက္ခိတာ။ (ခုဒ္ဒသိက္ခာ ဋီကာသစ်၊ ဂ၊ ၃၉၉။)
လောကာယတ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာတိ စ ရာဂဒေါသမောဟဝဍ္ဎာနိ ဗုဒ္ဓါဒီဂရဟိတာ သဂ္ဂမောက္ခာနံ တိရော တိရိယတော အဉ္စိတာ ဂတာ ပဝတ္တာ ကဗ္ဗနာဋကာဒိကာ သဗ္ဗာပိ ဝိဇ္ဇာ အနုလောမ ဝသေန ဝါ ဝိနယပရိယာယံ ပတွာ ဂရုကေ ဌာတဗ္ဗန္တိ ဝိနယယုတ္တိတောပိ သင်္ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ဧဝဉ္စ နော ဂရူနာမုပဒေသော။ (ခုဒ္ဒသိက္ခာ ဋီကာသစ်၊ ၃၉၉။)
အာယတိံ ဟိတံ တေန လောကော န ယတတိ န ဤဟတီတိ လောကယတံ၊ ကိံ တံ ဝိတဏ္ဍသတ္ထံ။ ။
(သဒ္ဒနီတိ ဓာတုမာလာ၊ ၆၆။)
"လောကာယတသိပ္ပန္တိ ‘ကာကော သေတော, အဋ္ဌီနံ သေတတ္တာ, ဗလာကာ ရတ္တာ, လောဟိတဿ ရတ္တတ္တာ’တိ ဧဝမာဒိနယပ္ပဝတ္တံ ပရလောကနိဗ္ဗာနာနံ ပဋိသေဓကံ ဝိတဏ္ဍသတ္ထသိပ္ပ’’န္တိ။ (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာ၊ ၆၆။)
ဝိတဏ္ဍသတ္ထ ဝိညေယျံ၊ ယံ တံ လောကာယတံ ဣတိ။ (အဘိဓာန် ဂါထာ၊ ၁၁၂။)
အညမညဝိရုဒ္ဓံ, သဂ္ဂမောက္ခဝိရုဒ္ဓံ ဝါ တနောန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝိတဏ္ဍော, ဍော, ဏတ္တံ, ဝိရုဒ္ဓေန ဝါ ဝါဒဒဏ္ဍေန တာဠေန္တိ ဧတ္ထ ဝါဒိနောတိ ဝိတဏ္ဍော, တဍိ တာဠနေ, အဒေသမ္ပိ ဟိ ယံ နိဿာယ ဝါဒီနံ ဝါဒေါ ပဝတ္တော, တံ တေသံ ဒေသတောပိ ဥပစာရဝသေန ဝုစ္စတိ,လောကာတိ ဗာလလောကာ, တေ ဧတ္ထ အာယတန္တိ ဥဿဟန္တိ ဝါယမန္တိ ဝါဒဿာဒေနာတိ လောကာယတံ, (အဘိဓာန်ဋီကာ။)
လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ (သီလက္ခန်ပါဠိတော်၊ အမ္ဗဋ္ဌသုတ်ဂ၂။ သောဏဒန္တသုတ်၊ ၁၀၆။ ကူဋဒဏ္ဍသုတ်၊ ၁၂၂။ တိကင်္ဂုတ္တရပါဠိတော်၊ ၁၆၃။ သုတ္တနိပါတ်ပါဠိ သေလသုတ်၊ ၃၆၅။)
လောကာယတံ ဝုစ္စတိ ဝိတဏ္ဍဝါဒသတ္ထံ။
(သီလက္ခန် အဋ္ဌကထာစသည်၊ ၂၂၀။)
အာယတိံ ဟိတံ တေန လောကော န ယတတိ န ဤဟတီတိ လောကာယတံ။ တဉှိဂန္ထံ နိဿာယ သတ္တာ ပုညကြိယာယ၊ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပါဒေန္တိ။ (သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ ဋီကာစသည်၊ ၂၉၂။)
အထ ခေါ ဒွေ လောကာယတိကာ ဗြာဟ္မဏာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု။ (နဝင်္ဂုတ္တိုရ် ပါဠိတော်၊ ၂၂၅။)
လောကာယတိကာတိ လောကယတဝါဒကာ။
(အင်္ဂုတ္တိုရ်အဋ္ဌကထာ၊ တ၊ ၂၈၀။)
လောကာကာယတဝါဒကာတိ အာယတိံ ဟိတံ(ပ ) န ဥပ္ပါဒေန္တိ။တံ ဝဒန္တီတိ လောကယတဝါဒကာ။ (နဝင်္ဂုတ္ထိုရ်ဋီကာ၊ ၃၀၀။)
လောကာယတိကော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ(ပ)ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ လောကာယတိကော ဗြာဟ္မဏော။ (နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ် ပါဠိတော်၊၃ဝ၄။)
လောကာယတိကောတိ ဝိတဏ္ဍသတ္ထေ လောကာယတေ ကတပရိစယော။ လောကာယတန္တိ စ လောကဿေဝ အာယတံ ဗာလပုထုဇ္ဇနလောကဿ အာယတံ။ (နိဒါနဝဂ္ဂ သံယုတ်အဋ္ဌကထာ၊ ၇၀။)
အာယတိံ ဟိတံ တေန လောကော န ယတတိ န ဤဟတီတိ လောကာယတံ။ န ဟိ တံ လဒ္ဓိံ နိဿာယ သတ္တာ ပုညကိရိယာယ စိတ္တမ္ပိ ဥပ္ပါဒေန္တိ, ကုတော ပယောဂေါ, တံ ဧတဿ အတ္ထိ, တတ္ထ ဝါ နိယုတ္တောတိ လောကာယတိကော။ (သံယုတ်ဋီကာ၊ ဒု၊ ၈၉။)
န သေဝ လောကာယတိကံ၊ နေတံ ပညာယ ဝဍ္ဎနံ။
(ဝိဓူရဇာတ်ပါဠိတော်။ ဇာ၊ ၂၊၂၈၇။)
လောကာယတိကန္တိ အနတ္ထနိဿိတံ သဂ္ဂမဂ္ဂါနံ အဒါယကံ အနိယျာနိကံ ဝိတဏ္ဍသလ္လာပံ လောကာယတိကဝါဒံ န သေဝေယျ။ နေတံ ပညာယ ဝဍ္ဎနန္တိ န ဟိ ဧတံ လောကာယတိကံ ပညာယ ဝဍ္ဎနံ။ (ဝိဓူရဇာတ် အဋ္ဌကထာ။ ဇာ၊ ၇၊ ၁၈၉။)
ဥဒါန်းပါဠိတော် တတိယနန္ဒဝဂ် (၁၁၃) နံပါတ်၌ တတ္ထေကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဟတ္ထိသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂ’’န္တိ-အစရှိသည်ဖြင့် အတတ်မျိုး (၁၂)ပါးကို ဟော တော်မူရာ-
"အဿသိပ္ပ ရထသိပ္ပ၊ ဓနုသိပ္ပ၊ ထရုသိပ္ပ၊ မုဒ္ဓါသိပ္ပ၊ ဂဏနသိပ္ပ သင်္ခါနသိပ္ပ၊လေခါသိပ္ပ၊ ကာဝေယျသိပ္ပ၊ လောကာယတသိပ္ပ၊ ခတ္တဝိဇ္ဇာသိပ္ပ”ဟု လာ၏။
ထိုပါဠိတော်ကို သာဓကပြု၍ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကြီး အဋ္ဌကထာငယ်တို့၌ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာသရုပ်ကို တစ်စိတ်အားဖြင့် ပြတော်မူ ၏။ ထို့ကြောင့် ဝိနည်း အဋ္ဌကထာလာ သိပ္ပသာ မအပ်သည်မဟုတ်၊ သုတ္တန်လာ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ အတတ်မျိုး ဟူသမျှလည်း မအပ်ကြောင်း ပြတော်မူခြင်း ကိစ္စပြီး၏။
ဤ၌ လောကာယတသိပ္ပံ သိပ္ပါနံ အဂ္ဂန္တိ-ဟု ဟောတော်မူ၏၊ ဤ လောကာယတအရာ၌ တစ်ခုတစ်ခုသော ပါဠိ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၏ အဓိပ္ပာယ် ပိဏ္ဍတ္ထကို ကျယ်ဝန်းအံ့စိုး၍ မပြနိုင်တော့ချေ။
လောကာယတသိပ္ပန္တိ “ကာကော သေတော အဋ္ဌိနံ သေတတ္တာ ဗလာကာ ရတ္တာ လောဟိတဿ ရတ္တတ္တာ”တိ ဧမာဒိနယပ္ပဝတ္တံပရ လောကနိဗ္ဗာနာနံ ပဋိသေဓကံ ဝိတဏ္ဍသတ္ထသိပ္ပံ။(ဥဒါန်းအဋ္ဌကထာ ၊၁၈၅။)
"န ခွေတံ, ဘိက္ခဝေ, တုမှာကံ ပတိရူပံ ကုလပုတ္တာနံ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ယံ တုမှေ ဧဝရူပိံ ကထံ ကထေယျာထ။ သန္နိပတိတာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွယံ ကရဏီယံ – ဓမ္မီ ဝါ ကထာ အရိယော ဝါ တုဏှီဘာဝေါ’’တိ။ (ဥဒါန်းပါဠိတော်၊ ၁၁၄။)
ဤပါဠိတော်ဖြင့် သုတ္တန် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာအတတ်လည်း မအပ်ကြောင်း တိုက်ရိုက် နီတတ္ထ ဟောတော်မူသည်။ ထိုလောကာယတ အရာဝယ် ခင်းပြအပ်ပြီးသော ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ အလုံးစုံ ပိဏ္ဍတ္တလိုရင်း အကျဉ်းချုပ်ယူရသော် လူပြည် နတ်ပြည် ဗြဟ္မာပြည် တည်းဟူသော သဂ္ဂ မဂ် ဖိုလ် နိဗ္ဗာန် တည်းဟူသော မောက္ခကို မပေးတတ်၊ တားမြစ်တတ်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုခြင်းငှာ စိတ်မျှ မဖြစ်စေတတ်သော ကျမ်း ဟူသမျှကို လောကာယတကျမ်းဆိုလို ကြောင်း သိရာ၏။
ထိုကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ပါဠိအဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌ လောကာယတ ကျမ်းအရ မည်သည့်ဆရာသည် ရေးအပ်သော မည်သည့်ကျမ်းကို လောကာယတကျမ်း ဆိုသည်ဟု ဝိသေသ သရူပတ္ထကို ထုတ်၍ပြတော်မမူကြ၊ တိတ္ထိယသတ္ထံဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဝိတဏ္ဍဝါဒီသတ္တံ ဟူ၍လည်းကောင်း သာမညသရူပတ္ထကိုသာ ပြတော်မူကြ၏။ ထိုစကားအရ မိစ္ဆာအယူရှိကုန်သော သူတို့၏ တမလွန်လောက နိဗ္ဗာန်တို့ကို တားမြစ်တတ်သော ကမလွန်လောက မယုံကြည်သူ နိဗ္ဗာန်ကို မယုံကြည်သူပုဂ္ဂိုလ်တို့ စီရင်အပ်သော ပစ္စက္ခကျိုးပြသော ကျမ်းကို လောကာယတကျမ်းခေါ်သည်ဟု သိရ၏။ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ၊ အဟေတုကဒိဋ္ဌိ အကြိယဒိဋ္ဌိ အယူရှိသူတို့နှင့် ဆန့်ကျင်သူတို့၏ ကျမ်းဟူ၍လည်း သိရ၏။
"ခတ္တဝိဇ္ဇဝါဒိံ အာမန္တေတွာ ‘‘တွံ, အာဝုသော, ‘မာတာပိတရောပိ မာရေတွာ အတ္တနော အတ္ထော ကာတဗ္ဗော’တိ ဣမံ လဒ္ဓိံ ဥက္ခိပိတွာ ဝိစရန္တော ကသ္မာ မံ ပရိဟသသီ’’တိ ဝတွာ အာဟ –
‘‘အာဟု ခတ္တဝိဒါ လောကေ, ဗာလာ ပဏ္ဍိတမာနိနော၊ မာတရံ ပိတရံ ဟညေ, အထော ဇေဋ္ဌမ္ပိ ဘာတရံ၊ ဟနေယျ ပုတ္တဒါရေ စ, အတ္ထော စေ တာဒိသော သိယာ’’တိ။
ပဏ္ဏာသနိပါတ် မဟာဗောဓိဇာတ် အဋ္ဌကထာ (ဇာ၊ ဋ္ဌ၊ ၅၊၂၅၃။) နှင့်အညီ ပစ္စုပ္ပန် ကိုယ်ကျိုးသက်သက်ရှိသော အယူမျိုးယူသောသူ၏ ကျမ်းဟုသိရ၏။ လောကီဗျာကရုဏ်းတတ် ပညဝန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကား စာရဘာက စသောဆရာတို့ စီရင်အပ်သော ကျမ်းမျိုးကိုဆိုသည်ဟု ယူကြ၏။ ထိုစကားလည်း မှန်ပေ၏။ ယခုကာလ အင်္ဂလိပ်စာမျိုးသည် လောကာယတကျမ်းတွင် ပါဝင်သည်မှာ ခင်းအပ်ပြီးသော ပါဠိ အဋ္ဌကထာ စသည်ကို ထောက်သဖြင့် မချွတ်မုချ နီတတ္ထ ဒိဋ္ဌ ပစ္စက္ခသိရ၏။ ထို့ကြောင့် ဥဒါန်းပါဠိတော် နှင့် အဋ္ဌကထာ ကြီး ငယ် စသည်တို့၌ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ အတတ်နှင့် လောကာယတ အတတ်မျိုး မသင်ကြား မပို့ချအပ်ကြောင်း တိုက်ရိုက်လာနေပြီ ဖြစ်ရကား အထူး ကြံဆဖွယ် နေယျတ္ထ ဝင်္ကတ္ထ ဥပစာရတ္ထ သာမတ္ထိယ-ပြု ယူနိုင်ဖွယ်မရှိ။
ငါတို့ကျေးဇူးတော် သခင် ထိပ်ခေါင်တင် ဖြစ်တော်မူသော ပဏ္ဍိတဓဇသိရီပဝရ မဟာဓမ္မရာဇာဓိရာဇဂုရု ဘွဲ့တံဆိပ်တော်ရ မိုင်းခိုင်းဆရာတော်ဘုရားကြီးလည်း ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကြီး ငယ်တို့၌ ဗာဟိရကံ အနတ္ထသံဟိတန္တိ ဟတ္ထိ အဿ (ပ) ပရူပဃာတကရံ-ဟု ဖွင့်ပြသည်မှာ ပြဆိုအပ်ပြီးသော သုတ်သီလက္ခန် ပါဠိတော် စသည်၌ကဲ့သို့ ပစ္စည်းလာဘ်လာဘ ရလိုခြင်း မိစ္ဆာဇီဝသဘောကို မရည်စူးသော်လည်း အချင်းခပ်သိမ်း မအပ်သော အတတ်ကို ပြလိုသည် ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ အနာပတ္တိဝါရ -၌ လာသော ပရူပဃာတ မဟုတ်သော အတ္ထသံဟိတ-အတတ်တို့မှ အထူးထင်ရှား စေလိုသည်ဖြစ်၍ လည်းကောင်း၊ သူတပါးတို့ကို ညှင်းဆဲနှိပ်စက်တတ်သော ဆင်စီးခြင်း မြင်းစီးခြင်း အတတ်စသည်ကို ဖွင့်ပြသည်ဟု ယူအပ်၏။ ဗာဟိရက အနတ္ထသံဟိတ အတတ်ပင် ဖြစ်သော်လည်း ပရူပဃာတမဟုတ်သော အတတ်ကို ရဟန်းတို့ သင်ကြား ပို့ချအပ်၏ဟုပြလို၍ ဖွင့်ပြသည်ဟု မယူအပ်၊ထို့ကြောင့် ပရူပဃာတကပင် မဟုတ်သော်လည်း လောကာယတအတတ် မအပ်ကြောင်း ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓက စူဠဝါပါဠိတော်၌-
န ဘိက္ခဝေ လောကာယတံ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗံ၊ ယော ပရိယာပုဏေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ -ဟု ပညတ်တော်မူသည်။
ဗာဟိရက အတတ်ပညာ မအပ်ကြောင်းသိရန် အကြောင်းတပါး ရှိသေး၏။ စသည်ဖြင့် ပါစိတ်ပါဠိတော် မဟာဝါပါဠိတော် ဒသင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် စသည်လာ တိရစ္ဆာနကထာ (၃၂) ပါး မအပ်ကြောင်း ပြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား ကဲ့ရဲ့စက်ဆုပ်တားမြစ်တော် မူအပ်သော ပစ္စည်းရအောင် ရည်ရွယ်ပြုလုပ်ခြင်း မိစ္ဆာဇီဝ ငဲ့သည့်ဖြစ်စေ၊ မငဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ ရဟန်းသာမဏေတို့အား ပြောဆိုပို့ချသင်ကြားခြင်းငှာ မအပ်ကြောင်း အမိန့်ရှိတော်မူသတည်း။
ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာ ကျမ်းဂန် အရေးအရာနှင့် စပ်သဖြင့် ဟုတ်မှန်ရာ သိရှိမှတ်သားလို ကျင့်ကြံလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့မှာ အရေးအရာနှင့်စပ်ရာ ဟုတ်မှန်ရာ သိရှိမှတ်သား ကျင့်ကြံရန် စင်စစ် အရေးအရာရှိလျှင် (တရားကျမ်းဂန်သာလျှင် ပမာဏ ဖြစ်သည်) အရိုးအစဉ် လက်သုံး ထုံးပဝေဏီကျ နည်းလမ်းအတိုင်းရှေးဆရာတော်၀ဘုရားကြီးတို့ နည်းနာကို မှီငြမ်းကြီးသဖွယ် လိုက်နာယူသုံး မှီခိုကြရသည်။ ထိုတရားကျမ်းဂန်အရာတွင် မြင်မြင်ဝါးဝါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ တရားကျမ်းဂန်ကို ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်မဟုတ်၊ ကိုယ်နှင့် အသက်ကို ပမာဏ မပြုပဲ ပါဠိ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ဂန္ထန္တရ အစုံအလင် ကြည့်ရှုကာ လက်ဆုပ်လက်ကိုင်ရပြီးသော အာစရိယဝါဒအမျိုးမျိုးဖြင့် ကြံစည်နှိုင်းဆ,ကာ ရှေ့,နောက် တစ်ကျမ်းနှင့်တစ်ကျမ်း ညှိနှိုင်းတိုင်းထွာကာ ရင့်သော ဉာဏ်ပညာဖြင့် ထုံအပ်ဆည်းပူးအပ် ပြီးသော ပညာဉာဏ်ရှိ ကဝိ ကဝိန် သုခမိန်ပုဂ္ဂိုလ်ကျော် ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တို့၏ အရာသာဖြစ်သည်ကို သိရာသည်။ ဤတွင်၍ အကျဉ်းသင်္ခေပအားဖြင့် ယထာဘူတ ကျနစွာသိမြင်လိုသူ ကျင့်လိုသူတို့အကျိုးငှာ စကားစပ်လျဉ်းသဖြင့် ရေးသားအပ်သတည်း။
လောကာယတဋီကာ ပြီး၏။