၁၄-ဗုဒ္ဓဝဂ်

၅-အနဘိရတဘိက္ခုဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ

၃၉၇။ ယာဝတာ စန္ဒိမသူရိယာ ပရိဟရန္တိ, ဒိသာ ဘန္တိ ဝိရောစနာ၊
သဗ္ဗေဝ ဒါသာ မန္ဓာတု, ယေ ပါဏာ ပထဝိဿိတာ။

ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်သောအရပ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ၌။ စန္ဒိမသူရိယာ၊ လနေတို့ သည်။ (သိနေရုံ၊ မြင်းမိုရ်တောင်ကို။) ပရိဟရန္တိ၊ လက်ယာရစ်လည်ကုန်၏။ ဒိသာ၊ အရပ်မျက်နှာတို့၌။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဝိရောစနာ၊ တင့်တယ်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဘန္တိတောက်ပကုန်၏။ (တာဝတာ၊ ထိုမျှလောက်သောအရပ်၌။) ပထဝိဿိတာ၊ မြေ၌ မှီ ကုန်သော။ ယေ ပါဏာ၊ အကြင်သတ္တဝါတို့သည်။ (သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။) သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံ သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ (တေ ပါဏာ၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်။) မန္ဓာတု၊ မန္ဓာတ်စကြာ မင်း၏။ ဒါသာ၊ ကျွန်တို့ချည်းသာတည်း။ (ဋ္ဌ-၂၀၄)

၁။ယာဝတာ။ ။ ယာဝတာသည် နိပါတ်ပုဒ်ဖြစ်၍ လိုရာဝိဘတ်ကျေနိုင်သည်၊ ဤ၌ တတိယာကျေသည်ဟု သိစေလို၍ “ယတ္တကေန ပရိစ္ဆေဒေန(ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၃)”ဟု ဖွင့်သည်၊ “ယတ္တကေ ဌာနေ(သာရတ္ထ၊၁၊၂၄၂)”ဟူသော အဖွင့်အလို သတ္တမီကျေသည်။

၂။ ဒိသာ ဘန္တိ ဝိရောစနာ။ ။ “ဒိသာသု(ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၃)”အဖွင့်အလို ဒိသာ၌ ပထ မာယောဝိဘတ်သည် သတ္တမီအနက်တည်း၊ “တာ တာ ဒိသာ ပဘဿရာ ဟုတွာ ဝိရောစန္တိ (သာရတ္ထ၊၁၊၂၄၂)”အဖွင့်အလို ပကတိကတ္တား(ကတ္တုသံသဋ္ဌလိင်)အနက်တည်း။

တစ်နည်း။ ။ ဒိသာကို ဒုတိယန္တ, ဘန္တိ၌ ကာရိတ်ပစ္စည်းကျေဟုယူ၍ ယာဝတာ စန္ဒိမသူရိယာတို့ကို လိုက်စေကာ “ဝိရောစနာ-ကိုယ်တိုင်တောက်ပကုန်သော၊ စန္ဒိမသူရိယာတို့သည်၊ ယာဝတာ-အကြင်မျှအတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော၊ ဒိသာ-တို့ကို၊ ဘန္တိ-ထွန်းလင်းစေကုန် ၏”ဟု ပေး။ (သာရတ္ထ၊၁၊၂၄၂)

ဝိမတိ၊၁၊၅၂ ။ ။ ထို၌ ဝိရောစနာဝယ် ဟိတ်(ကာရဏ)အနက်၌ ပဉ္စမီဝိဘတ်ဟု တစ်နည်းဖွင့်၏၊ ထိုအလို “ဝိရောစနာ-လနေတို့၏ တင့်တယ်တောက်ပခြင်းကြောင့်၊ ဒိသာ-တို့ သည်၊ ယာဝတာ-အကြင်မျှလောက်သောအရပ်၌၊ ဘန္တိ-ထင်ရှားကုန်၏”ဟု ပေး။

အနဘိရတဘိက္ခုဝတ္ထုပါဠိဂါထာ

၃၉၈။ န ကဟာပဏဝဿေန, တိတ္တိ ကာမေသု ဝိဇ္ဇတိ၊
အပ္ပဿာဒါ ဒုခါ ကာမာ, ဣတိ ဝိညာယ ပဏ္ဍိတော။
၃၉၉။ အပိ ဒိဗ္ဗေသု ကာမေသု, ရတိံ သော နာဓိဂစ္ဆတိ၊
တဏှက္ခယရတော ဟောတိ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကော။

ကဟာပဏဝဿေန၊ ရတနာမိုးဖြင့်လည်း။ (ရတနာမိုး, ရွာသွန်းဖြိုးပေးခြင်း ဖြင့်လည်း)။ [ပိကျေသည်။] ကာမေသု၊ ဝတ္ထုကိလေသာ, နှစ်ဖြာသောကာမတို့၌။ တိတ္တိ၊ တင်းတိမ်ရောင့်ရဲခြင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ကာမာ၊ ငါးဖြာအာရုံ, ကာမဂုဏ်တို့သည်။ အပ္ပဿာဒါ၊ အိပ်မက်ပမာ, နည်းသောသာယာဖွယ်သုခရှိကုန်၏။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲခြင်း သာ များစွာရှိပါကုန်၏။ [ဒုက္ခံ+ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ဒုက္ခာ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၄။] ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိညာယ၊ သိ၍။ ဝါ၊ သိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ သိလသော်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ (ပါ-၁၈၆) သော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကော၊ ထိုဘုရားရှင်၏ တပည့်ဖြစ်သော ဗဟုဿုတ ယောဂါဝစရ ရဟန်းသည်။ [ဓမ္မ.ဋ္ဌ၌ ယောဂါဝစရရဟန်း, ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၄၌ ဗဟုဿုတ ရဟန်းဟု ဖွင့်၏။] ဒိဗ္ဗေသု၊ နတ်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမေသု အပိ၊ ငါးဖြာအာရုံ, ကာမ ဂုဏ်တို့၌သော်မှလည်း။ ရတိံ၊ မွေ့လျော်ခြင်းကို။ န အဓိဂစ္ဆတိ၊ မရ။ တဏှက္ခယရတော၊ တဏှာ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်, နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သည်။ (အရဟတ္တဖိုလ်, နိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တသည်)။ ဟောတိ၊ ၏။ [ဝိဇာနာတိဟု ဝိညာယ၏ ပစ္စပ္ပန်ကြိယာထည့်၍ “ပဏ္ဍိတော၊ သည်။ ကာမာ အပ္ပဿဒါ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝိဇာနာတိ၊ သိ၏။) သော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကော၊ သည်။ ဝိညာယ၊ ၍။ ဒိဗ္ဗေသု ကာမေသု အပိ၊ လည်း။ ရတိံ၊ ကို။ န အဓိဂစ္ဆတိ၊ မရ။ တဏှက္ခယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”ဟုလည်း ပေးနိုင်သည်။] (ပါ-၁၈၇)

၁။ကဟာပဏဝဿေန။ ။ ကရိသပ္ပမာဏေန ရူပိယေန+ကတော+ပဏော ဒဗ္ဗဘေဒေါ ကဟာပဏော၊ [ကရိသ+ပဏ၊ ရိသကို ဟာပြု၊-ဓာန်-ဋီ-၄၈၁။] ကယဝိက္ကယံ ကရောတိ ဧတေနာတိ ကဟာပဏော၊ [ကရ+ယု၊ ကရကို ကဟပြု, ဟ၌ ဒီဃပြု, ပ-လာ၊-ဓာဒီ။] ဂဟေတဗ္ဗော ပရိဘောဂေတဗ္ဗောတိ ကဟာပဏော၊ [ဂဟ+ယု၊ ဂကို ကပြု, ပ-လာ၊-ပါတိ-၁၈၂။] ကဿဿ '+အယံ ကဿော(ကျပ်ချိန်အား ကျေးဇူးများသောဥစ္စာ)၊ ကဿဿ+အာပဏော ကဟာပဏောဥစ္စာကို ရောင်းဝယ်ကြောင်းငွေ၊ [ကဿ+အာပဏ၊ ဿကို ဟပြု၊-ထောမ၊ ဝိဓာန်။] ဝဿတိ သိဉ္စတီတိ ဝဿံ၊ ကဟာပဏော (ကဟာပဏံ) ဧဝ+ဝဿံ ကဟာပဏဝဿံ-ရတနာ၇ပါး။ [အဖွင့်၌ ဝဿာပေသိကို ကြည့်၍ “ကဟာပဏဝဿဿ+ဝဿံ ကဟာပဏဝဿံ(ရတနာမိုး ကို ရွာစေခြင်း)”ဟုပြုကာ ဝဿပုဒ်အကျေကြံကြသေး၏၊ သို့သော် အဖွင့်၌ တံဖြင့် ဝဿာပေသိကို မစွဲရဘဲ သတ္တရတနဝဿံကို စွဲရသောကြောင့် မကောင်းပါ။]

၂။ အပ္ပဿာဒါ။ ။ အဿာဒီယတီတိ အဿာဒေါ, သုခံ၊ အပ္ပေါ အပ္ပမတ္တကော အဿာဒေါ ဧတေသူတိ အပ္ပဿာဒါ၊ တေနာဟ “ပရိတ္တသုခါ”တိ၊-မ၊ဋီ၊၂၊၄၆။

အနဘိရတိဘိက္ခုဝတ္ထုဂါထာနိဿပြီးပြီ။