လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယ/ဦးဆန္ဒာဓိက၏ သောဓနာချေပလွှာ
ဦးဆန္ဒာဓိက၏ သောဓနာနိဒါန်း
သဘာပတိ ဆရာတော်ဘုရားကြီးနှင့် ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ဘုရား တစ်ဘက်သော စောဒကဆရာတော်များက လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဌဝါဒ ဟူသော အမည်ဖြင့် တပည့်တော်များ၏ အပေါ်တွင် စွဲချက်တင်ထားခြင်းကြောင့် ယခုဝိနိစ္ဆယဌာနသို့ ရောက်ခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။
တပည့်တော်သည် ဆရာတော် အရှင်ဥက္ကဌထံတွင် ပညာသင်ကြား သဘောတရားလေ့လာရန် ရောက်ခဲ့သည်မှာ (၁၂) နှစ်ခန့်မျှ ရှိသွားပါပြီ ဘုရား။
ဆရာတော်ကြီးနှင့် (၁၀)နှစ်ခန့်မျှအတူ သီတင်းသုံးခဲ့ရ၍ ဆရာတော်ကြီးမှာ ခမာဂုဏ်၊ ဓိတိဂုဏ်၊ ပညာဂုဏ်တို့နှင့် ဘယ်၍ဘယ်မျှ ပြည့်စုံကြောင်း ကိုယ်တိုင်သိ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။
လူခပမာဏခေါ် ခေါင်းပါးစွာ နေထိုင်မှုတွင် မျက်မှောက်ခေတ် သာသနာဝင်၌ စံတင်လောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတစ်ပါးဖြစ်ပါသည်၊ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ကို ကြည်ညိုရာတွင်လည်း အမျှော်အကြောက်ကင်း၍ သန့်ရှင်းသော လေးစားခြင်းဖြင့် ကြည်ညိုလေးစားတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်ပါသည်၊ ထိုဆရာတော်ကြီးသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရဟန်းရှင်လူအားလုံးတို့ အသိဖြစ်သော လူသေလူဖြစ် ကျမ်းကြီးကို ပြုစုခဲ့ရာ အများပြည်သူများအတွင်း၌ ထိုကျမ်းကြီးကို ကြိုက်သူရှိခဲ့သလို မကြိုက်နိုင်သူများလည်း (အထိုက်အလျောက်) ရှိကြောင်းဆရာတော်များ အသိပင်ဖြစ်ပါသည် ဘုရား၊ တပည့်တော်တို့မှာ ထိုကျမ်းကြီးကို ကြည့်ရှုလေ့လာဖူးသော်လည်း လက်ခံနိုင်လောက်အောင် နားလည်သဘောပေါက်ခြင်း မရှိသည်ကတစ်ကြောင်း လူသေလူဖြစ်ဆိုသည်မှာ ဒုက္ခသစ္စာနယ်တွင်းမှ မလွတ်ကင်းနိုင်သော သဘောတရားမျိုးဖြစ်သည်က တစ်ကြောင်းတို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက်ရိုးဖြစ်သော အတွေးအခေါ်များကဲ့သို့ ဆရာတော်ကြီးသည် သူ၏အတွေးအခေါ်ကို ပညာရှင်များ လေ့လာနိုင်ရန် ရဲဝံ့စွာတင်ပြလိုက်သော ဒဿနကျမ်းစာတစ်စောင်ဖြစ်သည် ဟူ၍သာ သဘောထားခဲ့ပါသည်၊ သို့ရာတွင် ယနေ့အချိန်၌ ဤလူလေလူဖြစ် ကျမ်းနှင့်ပတ်သက်၍ပင် တပည့်တော်များသည် ဆရာတော်ကြီးများ၏ ရှေ့မှောက်သို့ အဆုံးအဖြတ်ခံရန် ရောက်ရှိလာကြရခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။
ဤသို့ ဆုံဖြတ်ခြင်းမပြုမီ ဝိနိစ္ဆယခုံရုံးမှ ပေးအပ်သော စုဒိတက၏ ချေပခွင့်ကို ရိုးသားစွာ အသုံးပြုလျက် လျှောက်ထားပါမည် ဘုရား။
ဤသို့လျှောက်ထားရာ၌ ရဟန်းငယ်တစ်ပါးက မထေရ်ကြီးများအား မလေးမစားပြုသည်ဟု သဘောမထားဘဲ ထေရဝါဒပိဋကနှင့်အညီ မှားမှန်ဝေခွဲ၍ ညွှန်ကြားဆုံးမပါရန် လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။
စောဒကဆရာတော်များက ပကာသနိကကံကို တင်ပြပြောဆိုကြသဖြင့် တပည့်တော်များ ရှင်းရန် အခွင့်သင့်ကြရပါသည်၊ ဤသာသနာတော်၌ ပကာသနိယကံ၏ အရသာကို စတင်ခံစားခဲ့ရသော ပုဂ္ဂိုလ်မှာ အရှင်ဒေဝဒတ်ပင် ဖြစ်ပါသည်၊ (ဤနေရာအရောက်တွင် သဘာပတိဆရာတော်ကြီးက စောဒက(၂၁)ချက်နှင့် မပတ်သက်၍ ပကာသနိယကံအကြောင်း တင်သွင်းချက်ကို ဖတ်ခွင့်မပြုကြောင်း မိန့်ကြားသည်)။
သောဓနာ အမှတ်(၅)
(ဦးဆန္ဒာဓိက၏ ချေပချက်)
အမှတ်(၅) စောဒနာချက်နှင့် ပတ်သက်၍ အောက်ပါအတိုင်း သောဓနာ အပ်ပါသည် ဘုရား။
အမှတ်(၅) စောဒနာချက် ခေါင်းစဉ်၌ အတိတ် အနာဂတ် ဘဝတို့ကို လုံးလုံးပစ်ပယ်ပြီး ဟူသော စကားပါရှိပါသည်၊ ဘုရားတပည့်တော်များအတိတ်ဘဝကို လက်ခံလိုပါသည် ဆိုပါသော်လည်း လွန်လာခဲ့ပြီဖြစ်၍ လက်မခံနိုင်တော့ပါ၊ ပစ်ပယ်လိုသည် ဆိုပါကလည်း ပစ်ပယ်စရာ အတိတ်ဘဝစသည် တပည့်တော်များတွင် မရှိတော့ပါ ဘုရား၊ စောဒကဆရာတော်များ ဆိုလိုဟန်ရှိသည်မှာ အတိတ်ဘဝ အနာဂတ်ဘဝဆိုင်ရာ အယူဝါဒသာ ဖြစ်လိမ့်မည် ထင်ပါသည်၊ အတိတ်ဘဝ အနာဂတ်ဘဝ ရှိသည်ဟူသော အယူကို ယူလျှင် မည်သို့သော အကျိုး ဖြစ်ထွန်းမည်ကို သိလိုပါသည်၊ ဘုရားတပည့်တော်များသည် ကောင်းကျိုးကို ရလိုသူများ ဖြစ်ကြပါသည်၊ အတိတ်ဘဝကို ပြန်လည်စဉ်းစားနေစဉ် ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါးမှ ခွာလျက် အတိတ်ဘဝသို့ ခန္ဓာငါးပါးလုံး တကယ်ရောက်သွားနိုင်ပါသလား ဘုရား၊ နာမ်တရားချည်းသက်သက် အတိတ်သို့ ပြန်သွားနိုင်ပါသလား ဘုရား၊ ရုပ်တရားချည်းသက်သက် သွား၍ကော ရပါသလား ဘုရား၊ အတိတ်အနာဂတ်သည် တပည့်တော်အား သံသယကိုပွားစေပါသည်။
ယေ မေ ပုဗ္ဗေဝိယာကံသု၊ ဟုရံ ဂေါတမသာသနာ။
ဣစ္စာသိ ဣတိ ဘဝိဿတိ၊ သဗ္ဗံ တံ ဣတိ ဟီတိဟံ။
သဗ္ဗံ တံ တက္ကဝဋ္ဋုနံ၊ နာဟ တတ္ထ အဘိရမိံ။ (သုတ္တနိပါတ၊၄၄၃။)
ဂေါတမဘုရား၏ သာသနာမပေါ်သေးမီ ရှေးအခါက အကြင်ဆရာတို့သည် ဤသို့ဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ ဤသို့ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု အကျွန်ုပ်အား မိမိတို့အယူအဆကို ပြောကြားကြပါကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ အလုံးစုံသော စကားသည် ထိုတဆင့်ကြားကာမျှသာတည်း၊ ထိုအလုံးစုံသည် ကာမဝိတက် စသည်ကို ပွားစေနိုင်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ထိုအယူအဆတို့၌ မနှစ်သက်နိုင်ပါ။
အထက်ပါ ဟေမကလုလင်၏ စကားကို ထောက်၍ အတိတ်အနာဂတ်ဆိုင်ရာ အယူဝါဒသည် သံသယ ဝိစိကိစ္ဆာကို ပွားစေသည်မှာ ထင်ရှားပါသည်။ ၎င်းအပြင် ဘဒြကသုတ်၌ -
အဟေဉ္စတေ ဂါမဏိ အတီတမဒ္ဓါနံ အာဂဗ္ဘ ဒုက္ခဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေယျံ၊ ဧဝံ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနန္တိ၊ တတြ တေသိယာ ကင်္ခါ သိယာ ဝိမတိ၊ (ပ) ဧဝံ ဘဝိဿတိ အနာဂတမဒ္ဓါ နန္တိ၊ တတြာပိ တေ သိယာ ကင်္ခါ သိယာ ဝိမတိ၊ အပိ စာဟံ ဂါမဏိ ဣဓေဝ နိသန္နော ဧတ္ထေဝ တေ နိသန္နဿ ဒုက္ခဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေဿာမိ။ (သံ၊၂။ ၅၁၀-၁။)
ဟု ဆိုထားပြန်ပါသည်။
မြန်မာပြန်
ရွာသူကြီး လွန်လေပြီးသောကာလ၌ ဤသို့ ဖြစ်ဖူးပြီဟု ငါသည် သင့်အား အတိတ်ကာလကို အကြောင်းပြု၍ ဆင်းရဲခြင်းဖြစ်ခြင်း ချုပ်ခြင်းကို ဟောပြပါမူ ထိုအတိတ်ကာလကို အကြောင်းပြု၍ သင့်အား ယုံမှားဖြစ်ရာ၏၊ တွေးတောမှု ဖြစ်ရာ၏၊ ရွာသူကြီး အနာဂတ်ကာလ၍ ဤသို့ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ငါသည် သင့်အား အနာဂတ်ကာလကို အကြောင်းပြု၍ ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်းကို ချုပ်ခြင်းကို ဟောခဲ့ပါမူ ထိုအနာဂတ်ကာလ၌လည်း သင့်အား ယုံမှားဖြစ်ရာ၏၊ တွေးတောမှု ဖြစ်ရာ၏၊ ရွာသူကြီး စစ်စစ် ငါသည် ဤနေရာ၌ ထိုင်နေလျက်ပင်လျှင် ဤနေရာ၌ ထိုင်လျက်ရှိသော သင့်အား ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း ချုပ်ခြင်းကို ဟောပေအံ့။
ဤနေရာ၌လည်း ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်သည် အတိတ်အနာဂတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း ချုပ်ချင်းကို ဟောလျှင် ယုံမှားခြင်း ကင်္ခါနှင့်တွေးတောခြင်း ဝိမတိတို့သာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဟောထားပါသည် ဘုရား။
အတီတံ နာနုသော စန္တိ၊ နပ္ပဇပ္ပန္တိ နာဂတံ။
ပစ္စုပ္ပန္နေန ယာပေန္တိ၊ တေန ဝဏ္ဏော ပသီဒတိ။ (သံ၊၁၊၅။)
အတိတ်ဖြစ်သော လာဘ်ကိုလည်း မစိုးရိမ်ကြကုန်။ အနာဂတ်ဖြစ်သော(လာဘ်)ကိုလည်း မတောင့်တကြကုန်။ ပစ္စုပ္ပန်ရဆဲ(လာဘ်)ဖြင့်သာ ရောင့်ရဲကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် အရေအဆင်းသည် ကြည်လင်၏ ဟူ၍ ဆိုထားပါသည်၊ တမလွန်ဖြစ်သော အတိတ်ဘဝနှင့် အနာဂတ်ဘဝတို့ကိုသာမက ယခုမျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အတိတ်အနာဂတ် လာဘ်လာဘများအပေါ် မကြောင့်မကြ မတောင့်မတဘဲ ပစ္စုပ္ပန်ရသမျှ လာဘ်လာဘဖြင့် မျှတရောင့်ရဲနိုင်သော ရဟန်းပုဂ္ဂိုလ်အား ကြည်လင်ရွှင်ပျချမ်းသာရပုံကို ပြဆိုနေပါသည်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ရိုးသားဖြူစင်စွာ ကျင့်ကြံနေထိုင်သူအား ရရှိနိုင်သော အဿာသတရားလေးပါးကို ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသည် ကာလာမအမျိုးသားတို့အား ဤသို့ပင် ဟောပြတော်မူခဲ့ပါသည် ဘုရား။
ကာလာမမင်းတို့ ဤသို့ရန်ကင်းသောစိတ် ကြောင့်ကြကင်းသောစိတ် မညစ်ညူးသောစိတ် စင်ကြယ်သောစိတ်ရှိသော အရိယာတပည့်အား ယခုဘဝ၌ပင် ထောက်တည်ရာ လေးမျိုးတို့ကို ရအပ်ကုန်၏၊
(၁) တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ ရှိအံ့၊ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့၏ အကျိုးဆက် အကျိုးရင်းသည် အကယ်၍ ရှိအံ့၊ ထိုသို့ရှိခဲ့သော် ငါသည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရလိမ့်မည် ဟူသော ထောက်တည်ရာကို ရလေ၏၊ ဤကား အရိယာတပည့်အား ရအပ်သော ပထမထောက်တည်ရာပေတည်း၊
(၂) တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ မရှိအံ့၊ ကောင်းသော ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့၏ အကျိုးဆက်အကျိုးရင်းသည် အကယ်၍ မရှိအံ့။ ထိုသို့မရှိခဲ့သော် ငါသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော ဆင်းရဲမရှိသော ချမ်းသာခြင်းရှိသော မိမိကိုယ်ကို ဆောင်ရလေ၏ဟူသော ထောက်တည်ရာကို ရလေ၏၊ ဤသည်ကား ထိုအရိယာတပည့်အား ရအပ်သော ဒုတိယထောက်တည်ရာပေတည်း။
(၃) မကောင်းမှုကို ပြုခဲ့လျှင် ပြုသည် မည်အံ့၊ ငါသည် တစ်စုံတစ်ခုသော မကောင်းမှုကို အားမထုတ်ခဲ့၊ (မကောင်းမှု) မပြုသော ငါ့အား အကုသိုလ်ကံသည် အဘယ်မှာ ဆင်းရဲ တွေ့ထိနိုင်စေအံ့နည်းဟူသော ထောက်တည်ရကို ရလေ၏၊ ဤသည်ကား ထိုအရိယာတပည့်အား ရအပ်သော တတိယ ထောက်တည်ရာပေတည်း၊
(၄) မကောင်းမှု ပြုသော်လည်း ပြုသည် မမည်အံ့၊ ထိုသို့ ပြုသည် မမည်သော် ငါသည် (မကောင်းမှုကို မပြုခြင်း, ပြုသည် မမည်ခြင်းဟူသော) နှစ်ပါးစုံဖြင့်သာလျှင် စင်ကြယ်သော မိမိကိုယ်ကို ရှုမြင်ရပေ၏ဟူသော ထောက်တည်ရာကို ရလေ၏၊ ဤသည်ကား ထိုအရိယာတပည့်အား ရအပ်သော စတုတ္ထထောက်တည်ရာပေတည်း။
ဤ ကေသမုတ္တိသုတ်ပါ (အဿာသ) တရားလေးပါးကို ကြည့်ပါက အတိတ်ဘဝ အနာဂတ်ဘဝဆိုသည်မှာ လုံးဝအရေးမကြီးဟု ဆိုရန်မဖြစ်နိုင်ရုံသာရှိကြောင်း တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့အတွက် ဤမျက်မှောက် ဘဝ၌ ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်တို့မှ ရှောင်ကြဉ်၍ သဒ္ဓါသီလ စသော သူတော်ကောင်းတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံအောင် နေထိုင်သွားပါလျှင် ထိုပုဂ္ဂိုလ်အတွက် တမလွန်ရှိသည် ဖြစ်စေ၊ ရရှိသည်ဖြစ်စေ၊ အရှုံးမရှိ၊ ချမ်းသာခြင်း အမြတ်သာရှိကြောင်း အကုသိုလ်ဒုစရိုက်သမားအတွက်ကား မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ရန်လိုသောစိတ် ကြောင့်ကြသောစိတ် ညစ်ညူးသောစိတ် မစင်ကြယ်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ထောက်တည်ရာ တရားလေးပါး ကင်းကွာလျက် ဆင်းရဲခြင်းသား အဖတ်တင်ကြောင်း ပြဆိုထားပါသည် ဘုရား။
စောဒက ဆရာတော်များက ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်လာ
အတီတံ နနွာကမေယျ၊ နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ။
ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ၊ အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ - (မ၊၃၊၂၂၆။)
ဟူသော ဂါထာကို ရွတ်လျက် လောကုတ္တရာ ဝိပဿနာကိစ္စနှင့်သာ သက်ဆိုင်ကြောင်း စောဒကဆရာတော်များက တင်ပြသွားကြပါသည် ဘုရား။
ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ၊ အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ -
ဟူသော နှစ်ပါဒကို ဂရုပြုတော်မူကြပါ ဘုရား။
အတိတ်သည် ပစ္စုပ္ပန်မဟုတ်သဖြင့် (သဘာဝအားဖြင့်ပင်) ပယ်အပ်ပြီဟု ဆိုလိုပါသည်၊ ပယ်ရမည်ဟု တမင်ခိုင်းနေခြင်းမဟုတ်ပါ၊ အနာဂတ်သည် မရောက်လာသေးဟု ဆိုရာ၌ လောကီအနာဂတ်ဖြစ်စေ၊ လောကုတ္တရာ အနာဂတ်ဖြစ်စေ၊ ရောက်မလာသေးသည်ကို အနာဂတ်ဟုခေါ်ပါသည်၊ လောကီအနာဂတ် လောကုတ္တရာ အနာဂတ်ဟူ၍ တပည့်တော်စကားလုံးဝေါဟာရ ထွင်နေခြင်းမဟုတ်ပါ ဘုရား၊ စောဒကဆရာတော်များ စကားကိုလိုက်၍ဆိုခြင်းသာ ဖြစ်ပါ သည်။
တပည့်တော်သည် အတိတ်အနာဂတ်ကို အကြောင်းမတန်ငြင်းဆန်နေသည်မဟုတ်ပါ၊ သူ့ကာလနှင့် သူ့အင်အားအလိုက် လက်ခံပါသည်၊ အတိတ်သည် ရှိ၏၊ အနာဂတ်သည် ပစ္စုပ္ပန်နှင့် တန်းတူထားနေကြ၍သာ ပြောဆိုနေရခြင်း ဖြစ်ပါသည်၊ အမှန်မှာ အတိတ်သည် ရှိခဲ့၏၊ ပစ္စုပ္ပန်သည် ရှိ၏၊ အနာဂတ်သည် ရှိလိမ့်မည်ဟုကာလအလိုက်အနက်နှင့်သဒ္ဒါတိကျအောင် ခွဲဝေသုံးကြလျှင် ဤအတိတ်အနာဂတ်ပြဿနာသည် ရှင်းသွားလိမ့်မည် ထင်ပါသည် ဘုရား။
ဖြစ်ရပ်ပေါင်းများစွာတို့သည် ဖြစ်ခဲ့ကြ၍ ဖြစ်ရပ်ပေါင်းများစွာတို့သည် ပျက်ကြလိမ့်မည်ဆိုသော ဖြစ်ပျက်စဉ်ကြီးကို မည်သူမှလည်း မငြင်းနိုင်ပါ၊ သို့ရာတွင် ဖြစ်ဆဲအခြေအနေသည်ကား ယင်း အတိတ်အနာဂတ်တို့ထက် များစွာပင်အရေးကြီးကြောင်း သုတ်ထောက်သုတ်ကိုးဖြင့် တင်ပြရခြင်းဖြစ်ပါသည်။
ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော် အရှင်မြတ်တို့ ဘုရား-
၃၀.၆.၈၁ ရက်နေ့ ဤဝိနည်းဓိုရ်ခုံရုံးတွင် တပည့်တော်များ ပရိတ်ရွတ်ကြပါကြောင်း လျှောက်ထားခဲ့ပါသည် ဘုရား၊ သို့ရာတွင် အချိန်စေ့သွားပါသဖြင့်ဆက်လက်လျှောက်ထားခြင်း မပြုနိုင်ခဲ့ပါဘုရား၊ ထိုစဉ်က လျှောက်ထားရန် ကျန်ရှိနေသည်များကိုလျှောက်ထားပါရစေ ဘုရား။
တပည့်တော်များ ပရိတ်ရွတ်သည်ဆိုသည်မှာ သံဃာတော်ချင်း သာမဂ္ဂီဖြစ်သည်ကို ပြရန်လည်းကောင်း၊ အခမ်းအနား ယဉ်ကျေးမှုများကို အသိအမှတ်ပြုသည့်အနေဖြင့်လည်းကောင်း၊ နာကြားသူတို့ စိတ်ကြည်နူးစေရန် လည်းကောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဒုက္ခအေးငြိမ်းရေးကို အထောက်အပံ့ ဖြစ်စေရန်အတွက်လည်းကောင်း ပရိတ်ရွတ်ဆိုခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။
တန္တရ၊ မန္တရ ဆန်ဆန် ဖုတ်၊ ပြိတ္တာ၊ တစ္ဆေ၊ သူရဲတို့၏ ဘေးရန်ကို ကာကွယ်ရန်၊ မိုးရွာစေရန်၊ မီးတားစေရန်၊ လာဘ်သပ်ပကာရွှင်စေရန် စသော ရည်ရွယ်ချက်များ မပါကြပါ ဘုရား၊ ယင်းအချက်များသည် ဗုဒ္ဓရှင်တော်၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို လွှဲဖယ်ရာ ကျနိုင်ပါသည် ဘုရား။
“သုစရိတံ စရန္တိ” ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်ကြကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသော ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်၏ စကားတော်ကို ဦးထိပ်ထက် ပန်ဆင်နေခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။
“နောက်တစ်ချက် လျှောက်ထားလိုသည်မှာ စောဒကဆရာတော်များက တစ္ဆေသူရဲနိုင်မန္တန် မြွေနိုင်မန္တန် စသည်တို့ကိုပင် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က သင်ယူခွင့်ပြုကြောင်း ဝိသေသစောဒနာတွင် တင်သွင်းဖော်ပြသွားကြပါသည်။ အဋ္ဌကထာစကားကို မှားသည်ဟု တပည့်တော်များ မဆိုလိုပါ ဘုရား။
“သို့ရာတွင် သီလက္ခန်ပါဠိတော် သာမညဖလသုတ် မဟာသီလခန်း ပထမအပိုဒ်၌ မြွေအတတ် အဆိပ်အတတ် ကင်းမြီးကောက်အတတ်တို့သည် ရဟန်းတော်များ မသင်ကောင်း မလုပ်ကောင်းသော မိစ္ဆာဇီဝတရားများသာ ဖြစ်ကြောင်းမိန့်ဆိုထားပါသည် ဘုရား။
“မဟာသီလခန်း တစ်နေရာတွင်လည်း-
ယထာ ဝါ ပနေကေ ဘောန္တော သမဏေဗြာဟ္မဏာ သဒ္ဓါဒေယျာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ တေ ဧဝရူပါယ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တိ၊ သေယျထိဒံ သန္တိကမ္မံ ပဏိဓိကမ္မံ ဘူတကမ္မံ။ (ဒီ၊၁၊၆၅၊၆၆။)
ထို့ကြောင့်လည်း တစ်ချို့သော သမဏဗြဟ္မဏတို့သည် ယုံကြည်၍ လှူသော သုံးဆောင်ဖွယ်တို့ကို သုံးဆောင်ကြပြီးလျှင် မှားသော အသက်မွေးမှုဖြစ်ကုန်သော ဤသို့သော ဖီလာဖြစ်ကုန်သော အတတ်တို့ဖြင့် အသက်မွေးကြကုန်၏၊
ဤသည်တို့သည်ကား အဘယ်နည်း၊ နတ်ကိုးခြင်း, တောင်းဆုပြု၍ နတ်ပူဇော်ခြင်း, ဖုတ်တစ္ဆေအတတ်တို့ကို လေ့ကျင့်ခြင်းဟု ဆိုထားပါသည် ဘုရား၊ မိစ္ဆာဇီဝများကို သမ္မာအာဇီဝ ထင်မှတ်နေကြလျှင် ပရိတ်အကျိုးရမည်ထက် သာသနာတွင်း၌ လူဖြစ်ကျိုးရှုံးမည်ကို ပို၍ ကြောက်သင့်ပါသည် အရှင်သူမြတ်များ ဘုရား။
သောဓနာ အမှတ် (၁၄)
(ဦးဆန္ဒာဓိက၏ ချေပချက်)
သေယျထာပိ ဝါသေဋ္ဌ အယံ အစိရဝတီ နဒီ ပူရာ ဥဒကဿ သမတိတ္ထိကာ ကာကပေယျာ၊ အထပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ပါရတ္ထိကော ပါရဂါမီ ပါရဂဝေသီ ပါရံ တရိတုကာမော၊ သော ဩရိမေ တီရေဌိတော ပါရိမံ တီရံ အဝှေယျ “ဧဟိ ပါရာပါရံ ဧဟိ ပါရာပါရ”န္တိ။ (ဒီ၊၁၊၂၃၀။)
ဝါသေဋ္ဌ ဤအစိရဝတီမြစ်သည် ကမ်းမှာနား၍ ကျီးသောက်နိုင်လောက်အောင် ကမ်းနှင့်အညီ ရေပြည့်လျက် ရှိ၏၊ ထိုအခါ တစ်ဘက်ကမ်းသို့ သွားလို ဆိုက်လို ရောက်လို ကူးမြောက်လိုသော ယောက်ျားသည် လာရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ဤမှာဘက်ကမ်း၌ ရပ်လျက် “ဟေ...ဟိုဘက်ကမ်းသည် ဘက်ကမ်းသို့ လာခဲ့လော့”
တံကိံ မညသိ ဝါသေဋ္ဌ အပိ နု တဿ ပုရိသဿ အဝှါယနဟေတု ပတ္ထနဟေတု ဝါ အဘိနန္ဒနဟေတု ဝါ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ပါရိမံ တီရံ ဩရိမံ တီရံ အာဂစ္ဆေယျာတိ။ နော ဟိဒံ ဘော ဂေါတမ။ (ဒီ၊၁၊၂၃၀။)
ဝါသေဋ္ဌ ထိုအရာကို ဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ ထိုယောက်ျား၏ ခေါ်ခြင်းအကြောင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ တောင်းပန်ခြင်း အကြောင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ အလိုရှိခြင်း အကြောင်းကြောင့်လည်းကောင်း အစိရဝတီမြစ်၏ ဟိုမှာဘက်ကမ်းသည် ဤမှာ ဘက်ကမ်းသို့ လာရာသလော၊ အရှင်ဂေါတမ မလာရာပါ။
အထက်ပါ သီလက္ခန်ပါဠိတော် တေဝိဇ္ဇသုတ်လာ ဆုတောင်းခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ပေးထားသော ဥပမာမှာ အလွန်ပြည့်စုံပါသည် ဘုရား၊ မြစ်တစ်ဘက်ကမ်းမှရပ်လျက် လုံ့လဥဿာဟကိုမထုတ်ဘဲ ဟိုဘက်ကမ်းကို လှမ်းခေါ်ရုံဖြင့် မရောက်နိုင်ကြောင်း ဥပမာကောင်းကောင်းပေးထားပါသည် ဘုရား။
စောဒကဆရာတော်များက ဘုရားတပည့်တော်များ ဆုတောင်းဆုပေး မလုပ်သည်ကိုပင် အပြစ်တစ်ခုကဲ့သို့ မြင်နေဟန် တူပါသည်၊ တပည့်တော်များသည် သူတပါး၏ ဆုတောင်းဆုပေးလုပ်သည်ကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ခြင်း မရှိပါ၊ ဆုတောင်းဆုပေး မလုပ်ခြင်းအတွက် မည်သည့်သိက္ခာပုဒ်နှင့် ငြိစွန်းသည်ဟူ၍ မသိမိပါ။
တစ်ခါတရံ ဆွမ်းစားပင့်၍ သီလပေးရမည့် အခါနှင့် ကြုံလျှင် “မိမိတို့ အလရုရှိအပ် တောင့်တအပ်သော ဆုအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံအောင် မိမိတို့ ကိုယ်တိုင်ကြိုးစား အားထုတ်နိုင်ကြသည် ဖြစ်စေ”ဟူ၍ ဆုပေးရိုး ရှိပါသည် ဘုရား၊ ၎င်းဆုပေးနည်း မှားလျှင် ပြုပြင်ပေးတော်မူကြပါ ဘုရား။
“ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်သည် ဇီဝကနှင့် ဝိသာခါတို့အား ဆုပေးသည်ကို ဝိနည်းမဟာဝါ၌ တွေ့ရပါသည်၊ သို့ရာတွင် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ပေးသောဆုမှာ အခြားပုဂ္ဂိုလ်များ ပေးသောဆုများနှင့် တူမည်မထင်ပါ၊ ယဉ္စ ဘန္တေ ကပ္ပတိ၊ ယဉ္စ အနဝဇ္ဇံ -ဟူသော စကားအရ “အပ်စပ်သောဆု အပြစ်မရှိသောဆု”ဟု ဆိုပါသည်။
ဇီဝကတောင်းသော ဆုမှာ ဂဟပတိစီဝရကို ရဟန်းများအား လှူဒါန်းခွင့်ပြုရန်ဖြစ်သည်၊ ဆုတောင်းသူက ဆုပေးမည့် ပုဂ္ဂိုလ်ထံတွင် ခွင့်တစ်ခုတောင်းခြင်းကိုထောက်၍ ဆုတောင်းခြင်းဆိုသည်မှာ ကာမဂုဏ်အာရုံငါးပါးကို မျှော်လင့်တောင့်တ၍ ကာမငါးမျိုးကို ရလိုကြောင်း တောင်းဆိုခြင်း မဟုတ်သည်ကို တွေ့ရသည်။
အဆင်း အသံ အနံ့ အရသာ အတွေ့ဟူသော အာရုံငါးမျိုးကို ရလိုကြောင်း ဆုတောင်းလျှင် အကပ္ပိယသာဝဇ္ဇဆု (ဝါ)မအပ်သော အပြစ်ရှိသော ဆုဟု ဆိုကောင်းဆိုနိုင်ကောင်းမည် ထင်ပါသည်၊ အကြောင်းမှာ စွန့်လွှတ်လှူဒါန်းရန် အခွင့်တောင်းခြင်းကို အပ်သော အပြစ်ကင်းသော ဆုဟု ဆိုထားရာ ရယူရန်သိမ်းပိုက်ရန် စွဲယူရန် ဆုတောင်းမှုကို အဘယ်သို့ ဆိုနိုင်မည်ကို ဆက်လက်စဉ်းစားနိုင်ပါသည်။
သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရှင်ရဟန်းတို့သည် အကပ္ပိယသာဝဇ္ဇဆုမျိုးကို မပေးမိရန် အထူးသတိပြုသင့်ပါသည်၊ “ယော ဘိက္ခဝေ ရူပံ အဘိနန္ဒတိ၊ ဒုက္ခံ သော အဘိနန္ဒတိ”ဟူသော ဒေသနာတော်မှာ ရုပ်ကို နှစ်သက်စွဲလမ်းသူမှာ ဒုက္ခကို နှစ်သက်စွဲလမ်းခြင်း ဖြစ်၏၊ ထို့အတူ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏတို့ကို နှစ်သက်စွဲလမ်းပါကလည်း ဒုက္ခကို နှစ်သက်သည် မည်ပါသည်၊ ဒုက္ခကင်းပြတ်ရေးကို ကျင့်ရမည့် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၌ ဒုက္ခသို့ ပို့တတ်သော ဆုပေးမျိုး ဆုတောင်းမျိုးကို ပေးလိုက် တောင်းလိုက်လုပ်ခြင်းသည် ဗုဒ္ဓအဆုံးအမတော်နှင့် မဆန့်ကျင်ဟု ဆိုရန် ခက်ခဲလှပါသည် ဘုရား။
သောဓနာအမှတ် (၂၁)
(ဦးဆန္ဒာဓိက၏ ချေပချက်)
သဘာပတိဆရာတော်ဘုရားကြီးနှင့် ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်အရှင်မြတ်တို့ ဘုရား၊ ဘုရားတပည့်တော် လေးမြတ်စွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။
စောဒကဆရာတော်များ၏ စောဒနာချက်များအနက် ဘုရားတပည့်တော်နှင့် တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်သော စောဒနာချက်အမှတ် (၂၁)ကို လျှောက်ထား ဆွေးနွေးခွင့်ပြုပါ ဘုရား-
ဝိနိစ္ဆယခုံရုံးအဖွင့်နေ့က “ဓမ္မော သဘာဝေ ပရိယတ္တိ ပညာ” စသည်ဖြင့် ဟောနက်ပေါင်း များစွာရှိသည့် ဓမ္မသဒ္ဒါ နှင့် ပတ်သက်၍ သဘာပတိဆရာတော်ဘုရားကြီးက ပရိယတ္တိတည်းဟူသော ထေရဝါဒဂိုဏ်းသုံး ပါဠိအဋ္ဌကထာ စသည်များဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ဆိုတော်မူခဲ့ပါသည် ဘုရား၊ ထိုအဖွင့်မိန့်ခွန်းအပိုဒ် (၆)၌ပင် အာဂမသဘာဝယုတ္တိတို့တွင် သဘာဝယုတ္တိကို ခွင့်ပြုတော်မူသဖြင့် ဘုရားတပည့်တော် အထူးပင် ကျေနပ်အားရမိပါသည် ဘုရား။
“ဝိနယပိဋကပါ ကျန်ခုဒ္ဒကနိကာယ်ဝင်ကျမ်းများနှင့် ပတ်သက်၍ စတုတ္ထသံဂါယနာ အနီးတဝိုက်သို့ တပည့်တော်၏ ထင်မြင်ချက်ကို ပို့ပေးသူမှာ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသဖြစ်ပါသည် ဘုရား။
အဘိဓမ္မပိဋကနှင့် ပတ်သက်၍ အနည်းငယ်ရှင်းပါရစေ ဘုရား၊ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ၏ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာ နိဒါန်း၌ အဘိဓမ္မာခုနှစ်ကျမ်းနှင့် ပတ်သက်သော ငြင်းခုံပွဲတစ်ခုကို တွေ့နိုင်ပါသည်၊ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာ(၄)။
ယင်းငြင်းခုံပွဲ၌ ဝိတဏ္ဍဝါဒီများက ကထာဝတ္ထုသည် သာဝကဟောဖြစ်၍ အဘိဓမ္မာကျမ်းများမှ ပယ်စွန့်ရန်တောင်းဆိုကြပါသည်၊ ကိံ ပန ဆပ္ပကရဏာနိ အဘိဓမ္မော = အဘိဓမ္မာသည် ခြောက်ကျမ်းသာ ဖြစ်ရမည်လောဟု အခြားရဟန်းတော်များက ဆိုကြရာ ဝိတဏ္ဍဝါဒီတို့က မဟာဓမ္မဟဒယ၊ ထို့နောက် မဟာဓာတုကထာကျမ်းနှစ်ကျမ်းကို တင်ပြသည်ဆိုပါသည်၊ သို့ရာတွင် ထိုနှစ်ကျမ်းတွင် မဟာဓမ္မဟဒယကျမ်းမှာ နှစ်ခု သုံးခုမျှသော ပဥှာဝါဒသာ ကျန်တော့ခြင်း, မဟာဓာတုကထာမှာ အနည်းငယ်မျှသော အစဉ်လောက်သာ ကျန်တော့ခြင်းတို့ကြောင့် အဘိဓမ္မာကျမ်းများ စာရင်းတွင် မဝင်နိုင်ခဲ့ကြပါ၊ ထို့ကြောင့် ကထာဝတ္ထုနာဝ သဒ္ဓိံ သတ္တာတိ = ကထာဝတ္ထုနှင့်သာ ခုနှစ်ကျမ်းဖြစ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုထားပါသည်။
ထိုစဉ်က မဟာဓမ္မဟဒယနှင့် မဟာဓာတုကထာကျမ်းကြီးများမှာ တစ်ကျမ်းကျမ်းသာ အပြည့်အစုံ ရှိခဲ့ပါလျှင် ကထာဝတ္ထု၏ အခြေအနေသည် တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆွေးနွေးရပါသည် ဘုရား။
ထို့အပြင် အဘိဓမ္မာသည် ခုနှစ်ကျမ်းရှိရမည်ဟူသော သတ်မှတ်ချက်တစ်ရပ် ရှိနေသည်မှာ သဗ္ဗတ္ထိဝါဒဂိုဏ်းသုံး အဘိဓမ္မာခုနှစ်ကျမ်းကို အားကျနေခြင်းလားဟု သံသယဝင်မိပါသည်။
မဟာဓမ္မဟဒယနှင့် မဟာဓာတုကထာကျမ်းတို့မှာ တစ်ပိုင်းတစ်စကြွင်းကျန် နေကြသေးသည်ကို ထောက်က အာဂုံခေတ်မဟုတ်တော့၊ “စာပေရေးခေတ်” ထွန်းကားနေပြီကို သိနိုင်ပါသည်။
“မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရေနေတံ ဌပိတံ၌ ဌပိတံ ဟူသော ပုဒ်သည် တတိယ သံဂါယနာ တင်ပြီးချိန်ကို ညွှန်ပြနေပါသည်။
တပည့်တော်သည် အဘိဓမ္မာခုနှစ်ကျမ်း အတည်ဖြစ်ချိန်ကိုသာ ဆွေးနွေးနေခြင်းဖြစ်၍ အဘိဓမ္မာကျမ်းများ၏ လေးနက်မှုကို ပေါ့ပျက်အောင် လုပ်နေခြင်း မဟုတ်ပါ၊ မာတိကာ ဓာတုကထာ ယမိုက် ပဋ္ဌာန်းတို့ကို သင်ကြားခဲ့ဖူး၍ အဘိဓမ္မာဒေသနာ၏ ဆန်းပြားသော ကြောင်းကျိုးဆက်စပ်မှုကို ရိပ်စားမိပါသည် ဘုရား။
ခုဒ္ဒကနိကာယ်နှင့် ပတ်သက်၍ ဆက်လက်တင်ပြပါရစေ ဘုရား၊ သီလက္ခန်အဋ္ဌကထာတွင် ဒီဃနိကာယ် မဇ္စျိမနိကာယ် သံယုတ္တနိကာယ် အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်ကြီးတို့ကို သာဝကကြီးများ ခွဲဝေတာဝန်ချထားပြီးနောက် ဓမ္မသင်္ဂဏီ ဝိဘင်း ဓာတုကထာ ပုဂ္ဂလပညတ် ကထာဝတ္ထု ယမိုက် ပဋ္ဌာန်းတို့ကို အဘိဓမ္မာခေါ်ဆိုအပ်ကြောင်း ငါးရာသော ရဟန္တာကြီးများ ရွတ်ဆိုကြကြောင်း ဖွင့်ဆိုပြီး-
တတော ပရံ ဇာတကံ နိဒ္ဒေသော ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေါ အပဒါနံ သုတ္တနိပါတော ခုဒ္ဒကပါဌော ဓမ္မပဒံ ဥဒါနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဝိမာနဝတ္ထု ပေတဝတ္ထု ထေရဂါထာ ထေရီဂါထာတိ ဣမံ တန္တိံသင်္ဂါယိတွာ “ခုဒ္ဒကဂန္ထော နာမာယ” န္တိ စ ဝတွာ “အဘိဓမ္မပိဋကသ္မံယေဝ သင်္ဂဟံ အာရောပယိံသူ” တိ ဒီဃဘာဏကာ ဝဒန္တိ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅။)-
ဟု ဆိုသောကြောင့်
ဒီဃဘာဏကရဟန်းတော်တို့၏ အလိုအရ ခုဒ္ဒကဂန္ထသည် (၁၃)ကျမ်းရှိ၍ ထို (၁၃)ကျမ်းကို အဘိဓမ္မာပိဋက၌သွင်းလျက် သံဂါယနာတင်ကြသည်ဆိုသဖြင့် အဘိဓမ္မာကျမ်းပေါင်း (၂၀)မျှ ရှိသည်ဟု ဆိုရာရောက်ပါသည်။
မဇ္ဈိမဘာဏက ရဟန်းတော်များက အထက်ပါ (၁၃)ကျမ်းတွင် စရိယာပဋိကနှင့် ဗုဒ္ဓဝံသတို့ကို ထည့်၍ ခုဒ္ဒကဂန္ထကို (၁၅)ကျမ်းဟု ဆိုကြပါသည်၊ ၎င်းတို့က သုတ္တန်ပိဋကသို့ သွင်းကြပါသည်။
“ပထမသံဂါယနာတင် ရဟန္တာမထေရ်ကြီး ငါးရာတို့ကို တစ်ဖွဲ့နှင့် တစ်ဖွဲ့ အယူအဆမတူကြ၍ စွပ်စွဲရန် မဝံ့သဖြင့် ခုဒ္ဒကဂန္ထများ၏ ပိဋကစာရင်းဝင်ရန်ခေတ်ကို ပုထုဇဉ်ရဟန်းတော်များ ခေတ်တွင်သာ သတ်မှတ်သင့်သည်ဟု ထင်ပါကြောင်း ဘုရား။
သို့ရာတွင် သုတ္တနိပါတ်ကဲ့သို့သောကျမ်းများမှာ အခြားသော နိကာယ်ကြီးများနှင့် ခေတ်ချင်း ပြိုင်နိုင်လောက်အောင် ရှေးကျကြောင်း သုတေသီပညာရှင်များက ရေးသားကြပါသည် ဘုရား။
“နှစ်တစ်ရာခန့်က အဖြစ်အပျက်များကိုပင် တိကျစွာဆိုရန် ခဲယဉ်းလှပါသည်၊ နှစ်ပေါင်းများစွာက ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော ပိဋကတ်တော်များနှင့် ပတ်သက်၍ တပည့်တော်၏ ထင်မြင်ချက်များကို မှန်ရမည်ဟု တိကျစွာ မဆိုနိုင်ပါ ဘုရား၊ ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်ကြီးများကသာ မှန်သည်မှားသည်ကို အဆုံးအဖြတ်ပြုတော်မူကြပါ ဘုရား။